장음표시 사용
181쪽
subjectas; neque minus in Collectione Pisaurensi omnιum poematum et fragmentorum Latin . tona. IV, p. 195. Alia Maximiani carmina, nescio unde cognita, Labheus Bibl. nova Manti Seriptorum, Pag. 63, memorat, su er F ne tuis, ne tam metricam, carmen de virtute et inridia, de ira, patiantia atque Goaritia. In quibus quidem illud, quod Super senectute scriptum dicitiar, facile credam osse idem cum libello Elegiarum, cujus summa est querela de SeneCtute , Caetera tamen non alia videntur, nisi exercitia Grammatici vel scholastici poetae, cujus generis etiam Sunt versus, qui in Pithoei Epigranim. veter. sub Maximiani nomine inter XII poetarum scholasticorum carmina leguntur,
- de ratione tabulae, in tumulum Ciceronis et Virgilii, descriptio Iridis, imaginis in unda, amnis glacie concreti, de ortu solis, de si guis caelostibus, de quatuor tempestatibus ..Falli credo I. A. Fabricium in Bibl. med. et ius. Latin . tom. V, P. 179 , qui haec Carmina brevia pariter Maximiano Elegiarum auctori adscribit, diversumque ab hoc puto
poetam illum scholasticum, siquidem Maximia iam nostrum, quem scimus sub Theodorico rege maturo honorespublicos cepisse, et liberiorem vitam in juventute gessisse Don credibile est, in umbra et exercitamentis scholasticis tempus Consumpsisse. Regula metrica, quam Labbeus inter carmina Maximiani refert, manifeste auctorem professione
Grammaticum prodit et puto, talem librum scholastici Poeta', olim lectum in scliolis, fuisse, quem Alexander de villa Dei nugas Maximiani adpellavit, et e Schola ex Pulsum Suo Doctrinali compensare voluit. Nam si Maximinui Etrusci Amores respexit, disparis plane ingenii et argumenti li
brum , nulla ratione eum Comparare Cum Suo, aut PePr
hendere adeo potuit, ut rius loco suum librum, mere Grammaticum, reponendum putaret. Igitur satis probabile osse arbitror, duo fuisse Maximianos scriptis vorsibus claros. Haec POStquam scripseram , Iusti Fontanini Historiam liter. Aquil. qua de Maximiano suse agitur, legens, reperi
182쪽
DIVERSUS AB ELEGIO GRAPI IO. i7i
ala eo auctore eamdem sententiam de duobus Maximianis
proponi. Sic enim ille cap. III, li III, pag. 5o : Maximianus,
quem Spernit Grammaticus Alexander, nec fuit Etruscus, neque Elenographus ; sed natione Gallus, et versificatorgrammaticae artis, in Academia Parisiensi olim perlegi solitae, quem vixisse an. Iaoo, auctor est Carolus tangius in Nomenclatore ad Glossarium Latinum, ejusque regulas metro ConCinnatas, alicubi forte rugas, usque ad eumdein Alexandrum invaluisse, palam fit non minus ex versibus jam recitatis, quam ex Caesare Εgassici Bulaeo in Historia Universitatis Parisiensis, tona. I, pag. 5I . Hare sententia Veris etiam Propius accedit, quod puerorum manibus libride arte grammatica seruntur, non iurpissimae Elegiae de
amoribus et ebrietate, cujusmodi hae sunt, quae Maximi num Etruscum, vitiis inquinatissimum senem, auCtorem habent. Haec Fontaninus. Itevera tamon Maximianum Et giographum in scholis lectum, ex aliis testimoniis conStat, et fortasse Communio nominis secit, ut Maximiano uno Grammatico recepto , etiam ulter poeta, quod sententiis reber, et de vita humana nonnulla non inepte monere videbatur, proponeretur. Caeterum etiam Maximianus aliquis , SeVerior poeta, et disciplinae adeo castigationisque asperae Commendator repertus lectusquo medio aevo videtur,
siquidem Iacobus Magni, qui in Sophologio Maximianum Saepius citat, quodam loco versus aliquot sub eodem nomine adduciti, qui in Maximiani Elogiis hodie Don leguntur, et stylo atque sensu, ut ita dicam, prorsus monachali concepti, Cruciatus corporis Commendare videntur, quDS
sibi homines religiosi ad coercendas libidines imponere SO-lent. Nempe Sophologii libro II, cap. a, quomodo natur cupit virtutes, haec duo Maximiani disticha resert:
Amplecti mundum quorumdam vota laborant, Sed votis D Mint verbere trita caro. Nam uos a vitiis mundanis sa P retardat Garporis anxietas, damna, uagella, sames.
183쪽
Ha luia plane a Maximiani Etrusci genio discrepant, in una me sententiam adduCunt, ut Credam, aut exstitisseo vo medio Maximianum alterum et diversum ab Etrusco, cujus sorte fuerint carmina, quae Labheus memorat, GNirtuu et inridis . de ira , patiantia atque a tritia, aut Etruscum illum monachalibus praeceptis valde interpola tum , et ab obscenis lascivisque locis purgatum fuisse, ut aptus scholarum lectioni et disciplinae esset. Et interpolationes varias subinde expertum esse Maximianum, loca nonnulla inanuscriptorum veterum etiam nunC ostendunt, siquidem in codico Lui oburgensi, vel dictasiano, Post ver sum 234 Elegiae I, versus hexameter alienus interponitur; ot in Eodem, tum iri Vossiano et notiendorsario, quos
collatos habeo, post versum 4o Elegiae ΙΙ distichon int
grum inseritur, quod exemplaria impressa non agnos urit. Reseremus eos versus, suo quosque loco, inter Variantes Iecliones.
Quamquam Maximianus frequenter est oditus, lae nescio quidem Triumvirorum poetarum , Catulli, Tib. Prop. quorum in consortium semel erat receptus, Caet Emm tamen
neglectus despectusque jacuit in tantum, Ut nemin m eruinditorum sciam, qui ejus Elegias Singulari cura recensendas et emendandas susceperit, licet haud defuerint, qui loca nonnulla earum data DCCasione Citarent, aut exponeΓent. Quo major mihi caussa adsuit, ut instituti mei legem sequutus poetam insulsum quidem, quod argumentum adtinet, facundum tamen Pt pro Saeculo suo satis elegantem, a veteri situ liberarem, et repurgatum inter Poetas Minores Proponerem , Praesertim quum ea praesidia rei gerendae milii a viris eruditis suppeditata essent, quae me hortari adcipiis illud suscipiendum viderentur. Quorum praecipua Ut DunC memorem, manuscripta exemplaria vetera Maximi aut plura adsuerunt, quae partitu ipse contuli, partim collatai l mecum communicala ab amicis, viris cruditis, accepi. C dicis Vcissiani collationem . manu Νic. Hi insit sactam
184쪽
eum exemplo Pillic tio in Epigr. et Poem. Vet. Pag. 423, descriptamque, uti titulus milii praeserre visus est, ali H. C. Hennio, D. hora evole submisit mihi, cui et multa alia debeo, Laur. Santenius, V. C. qui et alias Varietates lectionis adscripserat e Flori legio, quod ipse possidet, manuscriptorum antiquorum. Haec collatio nonnumquam duplices lectiones, adeoque Comparatas Cum alio ignoto codice , offert. Quod similiter animadverti in eo lice MS. quom utendum milii perhumaniter concessit I. N. Niciasius Gymnasii Ioannei Luneburgonsis Director gravissimus. Hoc exemplum scriptum , quia uno codice cum aliis libris et carminibus anno I 494 et serius scriptis continetur, hinc inihi visum est in fine saeculi XV, aut principio adeo decimi sexti exaratum esse. Qua in re ut dubius sim, lacit inprimis distichon Elogiae IV, v. 24 , a Gaurico fraudulentor omissum , quod scriptor hujus exempli non in serie contextus, sed in margine adscripsit. Unde suspicio est, ha- huisse eum ante oculos exemplum Gaurici impressum, quod anno primo saeculi XVI vulgatum est, et scripturam suam ei accommodasse; in quo quia omissum videbat distichon, quod in scriptis exemplaribus involobat, putavit illud in margine ponendum. Ad sinem libri, itidem in margine, adponit distichon, quod nomen librarii indicare videtur. Quod quia mendosct et obscure scriptum est, adpono illud, sicut in codice Ecclesiae Patavinae lectum refert Fontaninus, i. e. pag. 49:
Talibus insectas depcinis verita senectae seriptus ab Erininctio, Maximiane . Lupo.
Huic porro subjungit versus ex alieno carmine huc translatos, quos i) etiam codicem Vossianum et antiquam ditionem Germanicam habere dixi:
Praemia tot sortiise numerat quis voce nienda, etc. i) Vide supra, not. i ad pag. I 65, hoc iomo. Fli.
185쪽
Santonius praeterea suppeditavit mihi Collationem codicis Beria. Rouendorsi in membr. ad editionem Catulli, Tib. Prop. Paris. I 753; item tacerpta Variantium ex alio codice non nominato, quae adscriptae erant Gallo editionis Hanov. I 618 in exemplari, quod olim Gron vii fuit, et in ejus librorum auctione emptum. Addidit denique et mecum communicavit Cl. Santonius Riclici van Ommeren, viri eruditissimi , Rectoris scholae Amstelo lamensis, Observationes et Conjecturas in Maximianum, singulari in scheda, nescio a quo, scriptaS, quae tanton admodum tiroes sunt, ne sere aliud quid , quam comparationem similium locorum, quos respexit Vel imitatus est Maximianus, continent. Sed
inprimis mihi hac in opera conferendus fuit Io. Hildebr. Withofius, qui in Encinniis Criticis, Vesaliae anno 174toditis, libri ΙΙΙ cap. 3 et 4 multa Maximiani loca emcndandi et illustrandi studio perstrinxit; qui tamen, ubi plerumque liberiore crisi utitur, plura loca temere sollicitat, et audacius corrigit, inprimisque ΠῖPVOS omnes , scriptori isti ab aetate sua et latinitate corruptiore adhaerentes, contra vetustorum exemplarium fidem tollere conatus, raro a nobis impetrare potuit, ut ejus consilio uteremur. Optimi mani
seripti instar mihi fuit editio pervetusta Germanica supra luculente abs mo descripta, quam recensioni meae Perpetuo adhibui. Ex editionibus reliquis maxime consului Plantinianam Theod. Pulmanni, An tueri'. I 569, in-Iu, et varias lectiones ab eodem e veteri codice descriptas et margini adpositas , quem in praelatiuncula dicit se ex Ioannis G ropii Boeant hi bliotheca habuisse; tum Pirhoea nam in Epigr. et
Poena. veler. et Goldasti in Ercit. et Amat. opusc. Ovidii. Fundum autem recensionis mox posui recoratissimam odit. Bipontinam , I 783. In ipsa recensione et explanaticine nihil sere aliud agore necesso fuit, quam ut multisariae lectiones librariorum incuria et temeritate invectae, expenderentur recto, et textus Poetae, multum ea varietate distractus, lectione maxime probabili inducta componeretur; ad illustra-
186쪽
tionem rerum verborumque sunt i Et, lora veterum P etarum , quorum iugenio et verbis sere latitur Maximianus, Opportune consiti irere et indicare.
Maximiani Elegiis adjungi, atque hac tu classe Amatoriorum proponi a nobis poterat, quae a Goldasto inscribitur Ooldii iunioris somnus. Namque lianc Elogiam Alclus Manutius, qui cum vita Ovidii vulgavit Venetiis x 515, in , negavit ab ovidio prosectam esse, adsentiento GOldasto, et
in antiquioribus oditionibus, quae e recensiouo Iac. Mi
cylli ot Greg. Bersmarini, ut apud Gryphium prodierunt,
ea ad calcem Heroidum et Amorum Ovidii, tamquam catalorion, rejicitur, ut fragmentum ex Epigrammatilius. Postquam vero a Domini o Mario, et duobus IIei risiis observatum est,
in optimis et veterrimis codicibus Msptis eam Elegiam inter Amores Ovidii, lib. III, El. 5, exstare, coepit deinceps ali editoribus, tamquam genuinum et indubitatum Ovidii Nasonis Carmen , eo loco reponi. Quod inprimis a Petro Bui mantici in duabus Ovidii editionibus, minore et majore, factum est. Igitur quia Ovidii esse, noti dubitatur hodie, et in praestantissimis ejusdem editionibus vulgatum illustratumque est, uolui equidem, nec debui, tamquam singulare diversi poetae carmen collectioni meae inserere. Poterant nonnulla alia Veterum carmina ad hanc Amatoriorum classem referri, ut Petronii do muliore formosa si agmentum, Arborii Elogia ad Nympham nimis crestam, et Incerti lyricum ad Lrdiam. Sed lueo dudum locum in aliis classibus operis mei invenerunt, et toti . 11 et III Poet. inin. leguntur. In Codice MS bibliothecae Gueis. Triumviris Amorum Catullo, Tib. Prop. adnexa legitur Elegia ad Deliam , antiqua manuscripta, quae incipit: Delia femines v
cimen venerabile sexus. Hanc quia elegantem planeque ad Veterum genium compositam reperiebam , parum aberat, quin his Amatoriis adjungerem. Sed intcrcedebat suspici non levis, esse a recenti Oro poeta, fortasse Italo, sarculi XIV, vel XV, scriptam, quom Curiosius investigare non vacabat.
187쪽
Sed quae praeterea a quibusdam operum Ovidii editoribus , et a Goldasto inter Erotica et Amatoria opusc. relata sunt, Elegia de Pulice, et de Philomela, eae licet nugaces et nullius ingenii sint, tamen, ut antiquitus tradita carmina
pro nostro instituto adserve nus , non omnino prietermittendae videntur. Elegia de Pulice sub Ovidii nomine, quamvis Ovidio plane indigna, quum in quibusdam vetustis collectionibus carminum Ovidio impudenter suppositorum, tum etiam in nonnullis operum Ovidii editionibus ad calcem Heroidum et amatoriorum librorum, ut in Micylli et Beramanni exemplaribus, saepius edita est. Exstat in Bibliotheca Ducali Guel rhytana codex recenter inventa typographia, sed sitie loci et anni nota, impressus, qui egregios hosce libros in titulo venditat : α Ovidius Nasonis
sic Sulmonensis poeta de tribus puellis : Ovidius Nasonis de sagaci Duncio : Ovidius Nasonis de pulice. Pamphilus
poeta de amore : Epistola amatoria metrice consCripta . .
Eumdem codicem se habuisse refert I. A. Fabricius, Bibl. Lat. lib. I, cap. 13, pag. 468, edit. Erri. Diversae collectioni carmen hoc ludicrum inseruit Casp. Dornavius in Amphitheatro sapientiae Socraticae joco-Seriae, tom. I, Pag. 27. Verum nomen auctoris, quod in Ovidium transierat, detexit Goldastus, et Ofltam Sergianiam proscripsit. De quo ipse in Praelat. ad Erotica Ovidii, pag. 23 : - Quod hic auctor modo renascitur, beneficio delici votorum schedarum
Illustrissimi Monasterii Campidunensis in Algovia. Qui Ovidio tribuerunt, scire licet, deceptos fuisse adfinitato nominum. Facilis enim migratio suit του O ius in Ostidius M. Qui eumque autem Ofilius ille Sergianus fuerit, corio lusuillo de Pulico leve et lascivum Ovidii ingenium exprimere voluit, et sigillatim Elegiam cius XV libri II Amorum, qua
de annulo, quem amicae suae dono miserat, ludit, manifeste imitatus cst. Nam ut hic anni illis, suum munus, si ori optat, sic ille in Pulicem mutari, ut particeps fieri secrotorum puellis, et in sinum occultioraque ejus membra
188쪽
Subrepero queat si . Miria. Martialesius hanc Elegiam Gallica prosa vertit, adjecta aliqua notula, ad calcem librorum des Arto amandi, inter opus tua reliqua Ovidii operibus adjungi solita , Paris. I 66o, in-ra. Ibi tale judicium de ea sciet: Quoique ce pol e no fui pas ae Goide, ce'n 'est 's udire at si quVl sole si mauoais qu'on D Gioc jumr indigne dUtre L. Les Pen es en soni jolies, et ne Peu maciar cle imoginees que par un espris enisue qui Disau aia sement des mers. Gallicam metaphrasin miacis Ovidiani Fabricius refert, exstare in libello parum serio, et parum Pudico, qui Amstet. I72o, in-II, prodiit sub titulo δευTctoris, pag. go. Praeter hos neminem alium cognovi, qui ei poemati recensendo curam aliquam adhibuerit. Ipse ad manus habui duo exempla ejus, a Beramanno et a Gol-dasto vulgata, quae parum disserre lectionibus comperi, sed eadem contuli cum textu, quem habebat vetustissima editio codicis Guel ferbytani supra memorati, in quo quidem nonnullas lectionis varietates, sed plerumque deteriores, otharharum saeculum redolentes inveni; quas etiam exscripsit et adnotavit Pol. Leyserus Hist. Poet. med. MVi, Pag. 269. Caetorum qui hic jOcum ludumqtie lascivo poctae suppeditavit Pulex, idem et gravibus viris materiam exercendi in
ejus laudo ingenii praebuit. Quippe encomtum Pulicis scripsit Michael Psellus, et post cum Caelius Calcagninus,
i) Idem ii eulare votum in puli m transeundi, sortasse hoc ipso ocarmino delibatum , nuper in epist la amatoria illustris auctoris reperi , nempe in una earum, quas aeneas sylvitia, mi II nomine Pontifex max. in libello , qui inter ejus opera exstat, de Euryali et Lucretiae amorihus , quasi hos inter amantes missas, confinxit . quaque propos la in Sehel hortiti Anicen. liter. tom. I, pag. 265, Probatur, epistolas ana lueas, quae vulgo serantur, Electoris Pala . Caroli I.tidouiei et Degon liliae Baro. Dissae, ex istis AEneae esse deseripias. In ea igitur epistola haec verba leguntur : . Et sἱ plures te amant, nullorum lainen ignis comparandus est a Deo. At tu non eredis, quia loqui nequeo tecum : id si daretur, non me e temneres. O illinain seri pOsa vi hirundo 1 sed libentius transformari in pulicem vellem, ne mihi fenestram clauderos ..
189쪽
item Petrus Galissardus Araqii us. ut notavit G. I. VOssius, Instit. Orat. lib. III, pag. 333. Τum etiam plurium ejus argumenti auctorum monumenta protulit et recensuit Casp. Dornavius, Amphitii. sa P. SOCrat. tom. I, pag. 2I , Seqq. Et in Biblioth. Lux torpiliana, pari. II, pag. 331 , leguntur Tractatus Darii de Pulicibus. Ut opiae s. a. c. fig. Cal agi iniencomtum pulicis etiam in Dissertationum ludicrarum et Amoenitatum Syllogen receptum est, in qua alia similia en-Comia podagrae, formicae, Pediculi, anseris, a Sini, etC., a celeberrimis viris scripta leguntur. Quod opus Lugd. Dat. an. 4644, in- 2, excusum nuper milii in ornatissima hi-hliotheca S. V. Carpzovii videre licuit. Quam duce Goldasto sequi iussimus, Elegia in vulgaribus quidem exemplis pseudepigraphorum Ovidii dis Phi
melia inscribitur, sed re ipsa enarrationem nominum et verborum continet, quibus diversae avium et quadrupedum voces in lingua Latina signantur. Incipit enim a laude Philomelae, atque illam praestatiliam vocis et varietatem Cantus multiplicem psaedicat, quae mille vocum discrimina referre, et, quos aliae aves Sonos edant, uno veluti Concentu et modulamine efferre valeat. Praeterea Cautum ejus Continuum et non intermissum laudat, quod aliae aves interdiu tantum, philomela nocte dieque canat. Hinc aliarum Voluerum voces enarrare aggreditur. In antiquioribus operum Ovidii edd. , ut in Aldina utraque aia. Iooz et 1515, in Parisina Colinaei,
Gryphiana Lugdunensi, et Bersm armi Lipsiensi, aliisque, haec Elegia inter pseud epigrapha Ovidii relata est, deinde a
M. H. Goldasto inter Erotica et Amatoria opuscula, Francos. 16 Io, pag. 7 I, et a Casp. Dornavio in Amphith. sap. Socrat. in n. I, pag. 39I , quorum exempla parum inter se disserunt. Sed Andr. Schottus, observati . livman. lib. II, cap. 5I, pag. IOI , multum ab istis diversum exemplum e vetustis membranis protulit, quod non modo plurima in verbis voces exprimentibus mutat, sed et initio integros versus
190쪽
octo abjicit, eosque in diversos quailri r contrahit, Dum PQ lios:
Seribere me voces avium Philomela coegit,
Quae cantu cunctas exsuperat volucres.
Nam Philomela eanit vocum discrimina mille , Et eantare simul noete dieque potest.
Hoc exemplum Petr. Burmannus Anthol. Lat. lib. V, num.143, repetiit, quia vulgato antiquo magis genuintim et emendatum censuit. Quod milii secus videtur. Quamvis enim hic illic lectiones meliores habeat, sunt tamen alia vulgarium editionum, quae praeserenda putem. Et quod initio nonnulli versus, qui laudem philomelae et Caussam suscepti argumenti continent, alijecti sunt, alia in brevius Contracta, hoc auctorem aliquem aut libravium recentiorem prodit, qui carmen hoc ad primarium argumentum suum reducere. et ad formam glossarii de vocibus animalium, qualia multa in hi tiliothecis manusCripta etiamnum exstant, redigere voluit; adeoque, quae in antiquo exemplari de laude philomelae dicuntur, tamquam superflua rescidit. Ipsae mutationes in exemplo Schotti factae satis ostcndunt, hoc ex illo antiquiore ductum ci correctum osso. Nam qui versus initio carminis praeponitur: Scribere me voces arium, etc. tuo D medio antiquioris exempli, v. 45, ubi idem legitur, sumptus est; et qui hic sequitur v. 4' :Sed iam quadrupedum fari, etc. in alium mutatus est, ut suo loco indicabitur. Quantobrem mihi satius visum est, textum vulgarium editionum sequi, cujus mihi duci exempla , nempc Bersinantii et Goldasti, ad manus sunt, cumque e Schotti exemplo, ubi opus fuerit, emondatiorem reddere. Auctorem huic Elegia Goldastus proscripsit Album idium Moontinum, qui homo cujus fuerit, ot piando vixerit, haud cuiqua in facito ad expediendum soro arbitror. Ipse Goldastus ile ei, luc resert: - Hanc inscriptioncm Lah t