장음표시 사용
21쪽
dicium considerari potest,quia reus ipse fatetur debitum,quod si no confiteretur, nulli dubium
est,quod creditor cogeretur petere coram iudice rei quare cum actor releuetur ab onere probandi suum creditum ex consessione debitoris, conueniens est,ut gravetur in alio, scilicet si copareat coram iudice rei,&ita nulla fit iniustitia. dum attentans bene fictum l. si contendat, vel l. Aurelius habetur Pro reo. At non ita euenit in l. diffamari, nam attentans remedium illud, non fatetur debitum, nec innititur iuri suo, sed tantum se fundat superiure actoris secundum Glos . & Bartibi;quare iniustitia esset,ut attentans suum beneficium, traheret diffamantem coram iudice rei,contra regulam Rubrice C .ut ne
mo inuit. ager. vel accus. teneatur.
Osaschus impugnat opinionem hanc num. Io. I I.& I a. negans diuersitatem I. diffamari &I.si contendat consistere in consessione rei ad tauorem creditoris in l. si cotendat, non autem in I. diffamari,& potius arbitratur rationem diuersitatis inter has il esse eam,quam tradit Cagn lusin d. l. diffamari num. s. nempe,quia in remedio l. diffamari actor cogitur agere in termino mbi praefixo, quo elapso imponitur ei silentium; sed in terminis l. si contendat actor cogitur agere statim,alias iudicium super exceptione procedit,&imponitur silentium. δ
22쪽
Marchesanus alia ratione putat conciliari posse primam,& secundam opinionem, & Vtram q. istarum opinionum esse veram,sed diuerso respectu,& statu,quod sic declarat in comis. super iactatio. cap. primo num. I 8.& sequenti. Ponamus casum,quod diffamatus obtineat terminum di famanti statui ad omnia sua iura producendum, S diffamans venire in iudicium non curet, quomodo poterit dici actor, quia si diffamatus est actor , deficit reus, si est reus,quis erit actor 8 Et iudicium ex iudice, actore,& reo constare debet l. inter litigantes,ubi Bart. ff.de iudi. g. retinendae instit. de interdic. c. fortas S. in omni quoque negotio de verb. signis. Igitur sic concludenduvidetur; aut diffamans comparet, aut non,si comissione praesentata, aut caussa carpta venit, illico actus facti a diffamato reducuntur, & habent vim exceptionis, seu defensionis, & alias vires
perdunt. Soci .cons 9 q. num. 6. vers nam quando reus vol. 3. ratio est,quia dista mans agendo,actoris nomen obtinet, & diffamatus rei,cum excipiatin se defendat. Aut non comparet, quia ad agendum nemo compelli potest. l. unica. C. ut nemo inuit. ager. coga. S tuc, cum diffamatus causis commissionem , & terminum statui aduersario petiJ t, dicatur actor, ex quo primum per citationem ad iudicium diffamantem vocavit d. l. in tribus. Sed quia deinde icrmino statuto,Vti
23쪽
re ,& possessor se defendendo, statum , & iudicium mutat,& diffamanti perpetuum silentium imponi petit,dum diffamantem adiudicium vocat, pro actore est habendus. Couar. varia.resol. lib. primo, cap. I 8. nume.6. Bart. in d.Lin tribus. At diffamante in mora constituto,seu contumace,quia non agit,sed excipit,& se defendit, reus est dicendus e pro quibus faciunt adducta per
C. de his qui potanon. pro quo multa cumulat. Afflic. decisa 68. nam ratio clara est , ut dixi , si quis dicitur actor dum agit, & reus dum se defendit; primo nomen actoriS, & deinde rei con- sequi debet alias absonum esset dicere,quod duquis agit, dicatur reus , dum se defendit actor, .cum saepe vinus sit,uel duo, qui habet .n se ima ginem in qua repraesentat alium I.ossas fines.de relig. I tutorem .sfide his,qui ut in dign. Sed caussa prima acta fuit impetrando rescriptum , mediante caussa secunda, dc sic secunda magis attenditur qui a per attributionem primae plus forma deducta fuit tu esse. Igitur rescriptum - impetrando,& sormam isti dando, dum aduersarium diffamantem citare curauit, fuit actor; sed quia respectu secundae caussae, id est, liberationis impetratum fuit;bene in reum transferri potest, ut in simili videmus in caussa appellati nis ,
24쪽
nis,in qua,si in prima instantia reus succumbat, in secunda essicitur quodammodo actor,cum veniat contra sententiam, & actor,qui habuit sententiam pro se, se defendendo, reus essicitur, ut dixit Bart. in Luniςa num. Primo,i H ml. nomapp. Pe n
presse teneat opinionem quartam,sed non pauci scribentes eam innuunt , presertim C uar. variar. resol.lib.primo cri I 8.num in fine, Osaselius
quoque circa finem dictς decis. Sed quicquid sit
de eorum sententia,validissima ratione ea fulci, ri videtur. Nam ex Aristotele primo Post. cap. primo quaestio an sit , & quaestio quid sit, unum virtute sunt, quia tunc perfecte nouimus quaestionem an sit, cum nouimus quaestionem quid sit 3 exempli gratia;dum cerno Lunam deficere, scio aliquo modo, an sit eclypsis,sed imperfecte, si ignoro caussam cum autem scio caussam, mpe terrae umbram interponi inter ipsam,& seletunc perfecte scio, an sit eclypsis, quia scio m dium
25쪽
dium,&causiam eius. Idem euenit in omnibus alijs. rebus quia, ut idem dicebat Philosophus ;omnis quaestio,est med ij quaestio; hoc est, quicquid quaerimus, medium quaerimus;quare in casu nostro dum quaeritur,an diffamatus sit reus , an diffamans,quaestio haec nullo modo dissolui ,
aut intelligi persecte potest , nisi per quaestione quid est, id est , per definitionem essentialem ipsius actoris, & ipsius rei. Qui enim perfecte
nouerit definitionem actoris,& definitione rei, illico persecte cognoscet, an diffamatus si t actor, vel reus. E contra, ignorata definitione actoris,& rei, impossibile est vere cognoscere quaestionem, an iste, vel ille sit reus, an actor. Haec certissima sunt omnibus Philosophis,& Theologis. Quia igitur nullus Iurisperitorum examinando quaestionem, an attentans beneficium triu praedictarum it. adhibuit definitionem , seu definitiones actoris, vel rei: necessario sequitur , ut nullus Iurisperitorum hucusq; exacte excusserit,& tractauerit hanc quaestionem. Quare mirum non est si per tot saecula contro uersum fuit, S adhuc his sub iudice fluctuet. Nos igitur definitiones has venabimur,qus omnino ceris sint, non autem periculosae , aut fallent ijs obnoxiae,& quae subuerti possint, quales plerasq; esse in Iure Civili tradit c. omnis definitio. ff. de reg.
Iur. His enim definitionibus habitis, quaestio facillime
26쪽
edlline dissoluitur ; prius tamen fundamenta quaedam certissima praemittenda sunt.
iNTER pfaecipua Iuris utriun isque principia,nemo putoene,
rabit peenseri haec quatuoruit quid sitias 'uod sit iudieis
ossic tam 'quae findpartes acto ris,& quae sint miles,rehiudicium etiim quodlibet ius quaerit, Sex iudice, actore,& res consture debet i, iqter litigantasi . de Fudic. Hoc sit primum fundamenturni no
i. Secundum s damentum desumitur ex Ari stotile In caIde diu ib.Elenchorum , quo lacide principijs omnium distiplinarum ram spetidas iraru,qua practχars edisshrens, inquit, squanto pri hcipia disciplinarii sui vi & pbtestate validissima, tanto mole senu minima, & ideo dissicillis mar verum principijs recte intellectis , facila est adiungere,& coaptare reliqua) Verba haec Ari. stotelis pqgnantia sunt,quare paulo accuratius,
ea expendamus, oportet. ': . , C Primo
27쪽
Primo igitur perpendo , docere Phi Iosepta, principia virtute , & potestate esse validissima,
quia scilrcet, virtute continent omnia jectantia ad illas scientias, quaru sunt principia . sunt enim instar seminis , quod perexiguum- semen e X eo Omanant truncus , spica , Ω fructus omnis . Recte ergo sequitu visi principia recte intelligantur, facile sit intelligere postea reliqua omnia, quae pendenx ex eis. Allemni quo
que sequitur, quod si principii Ombe im-
ligantur, sed vel rudi ter tantum, vel cum aliquo
errore, impossibile sit, ut distincte possint inte ligi ea, quae deducuntur ex ipsis principijs ; nacognitio principiorum, nobilior, & tertior esse debet cognitione conclusionum, eigo si princi pia rudi ter cognoseuntur longe rudior,&im pecsectior erit cognitio quarumcunque conclusis num . Si vero vel minimus error irrepat in cognitione principiorum, is progressu semper grauior fiet, ita ut tandem error minimus in principio, fiat maximus in fine. , , Secundo obseruo Aristotelem diceres principia esse dissicilia,eo quod mole minima sunt.Sicut enim in his, quae oculis conspiciuntur, res perexiguae dissicile cernuntur, ut punctus, ar nula, vitri fraginetum minimum,& huiusmodi: maena vero corpora, ut domus , mons lacillim conspiciuntur: ita in obiectis, qus intellectui N
28쪽
praesentantur,res magnae non dissiculter intellia guntur,res autem mole paruae,non nisi cum difficultate . Recte igitur deducitur,prima principia esse disse illima, ed quia mole perexigua sui. Rectὸ pariter hinc sequitur, verum esse, quod tritum est in scholiss sermo de principijs, de necessitate longus,qubenim diffusus principia tractabuntur, eo distinctius cognoscentur, eb facilius intelligentur omnia,quq ex eis deducuntur. Cum itaque qui Iurisprudentiam profitentur,
quatuor dictinum principiorum tractationem vel omiserint, vel leuiter tantum retigerint, nihil imirum est si tot taculis .altercati sunt circa quaestionem in ram,qtrisnam sit reus,vel actor in attentantibus beneflchim . l. diffamari, &anfinium . augni et 1 an ii Q Nil a . in Terrium fundamentum', ignorare definitio inem Iuris,& ignorare tetminos Iuris, idem penitus est, patet id ex AristoteIe centum in locis Ised praecipia in ubi principia votat terminos a de graece - id est definitiones, omnis enim definitio dicitur se e , sue terminus, quod rem omnem in se claudat,& quasi praefixis
limitibus circu scribat: ergo etsi Iabolenus I. C. lib. II .epistolarum relatus ff. de reg Iuris i. om nis definitio, asseruir, omnem definitionem in Iure Civili pericu Iosam esse, Qquod rarum sit, ut non subuerti possit; minime tamen credenduta C a est,
29쪽
est, licere Iuri pro sessori lignorare definitiones eas,qui inter principia numerantur,qualia sunt, . quid sit ius, quod sit iudicis ossicium , quid sit actor, deqn risit reu k Principia enim disti plinarum seni v Di ameta qdificiorum. Ut enim domus, nec construi, nec existere potest sine fudam et is, ita nec ulla disciplina addisci sine principijs exacte intellectis,quatenus fini suo deseruiunt possibile est. Quare qui profitentur scie
tiam legalem principia haec non callentes,& ta, tu modo auctoritatibus scribentium inhaerentes, Iuris periti forsam dici possunt, at certe Iu,ris prudentes nullo modo. Differt enim pruderetia a peritia,& solertia. Peritus enim; dicitur,qui ob longam experientiam, aut usum nouerit ope rari; solers autem qui bonitate ingenij non arte,& praeceptis scit, in non perspecto tempore Iem quasi tam inuenire. At prudens, nemo daci pori test, nisi qui artem,& ratione, eertissimasque re gulas possidet, quibus medium facillime iniim niat in qualibet arte, finemque suum assequatur. Quartum landa meatum,sumo tandem. mihi, quod omnes confitentur,analogias,quas Arist pteles post Platonem, Py thagoram, Architam, aliosque tradidit pro inueniendo bono,& ε qum verissimas,& certissimas esse fatentur id Peripaqtetici cuncti., ex scholasticis S. Tho, qui eas filialissime declarauit. Scotus, & csteri fatetur Iuris-
30쪽
consalii quoque & praecipue Budaeus uir undecunq. doctissimus qui in Pandectis de iust. &tur .l. ius ciuile exscripsit,que docuit Aristoteles in lib. s. Et hic. Mirandolanus Episcopus Caseria tanus in lib.de singui. certam. Angelusi Mattheacius, qui ante paucos annos Patauij Pandectas magna cu laude interpretabatur, proprio libello de via, & ratione iuris, Mynsnger Oino tomus,& alij.Quare si regulae istae Aristotelis vers sunt,& ego earum auxilio eliciam definitiones supra dictas,& solutionem nostrae quaestionis , quisnasit actor,vel reusin. I.diffamari,& reliquis;certismum erit,definitiones illas, & solutionem quae stionis verissi1mas esse,& omni errore carere. Ex regulis enim certissimis, non potest nisi verum colligi. Nunc ad sententiam Aristotelis expli
butivum , & emendatiuum Ad distributiumn refero con i xxibutiones m M. commutatio , n , Hoc nulla alia via. rectius: inuenitur, i quam proportione