Joannis Carmignani ... Juris criminalis elementa

91쪽

jussit, aliquando excusat 1): haec civis vol subditi crimen quod magistratu imperante admiserunt a .

III. I eius affectuum.

. . .

f. 2o9. Affectuum nomine omnes motus veniunt

qui in humana voluntate, illius physiologica indoict inspecta f. 2o3. , ab his, quae vel rnali, vel boni Speciem praeseserunt, eXcitantur, quique voluntatem ipsam ita caeca quadam vi rapiunt ut ei libere eligendi , dilucideque inspiciendi quid satius expediat secubias non suppetit s3 .f. aio. Nil profecto dissicilius quam humanae vo-Iuntatis motus dimetiri pro modo causarum, quae cum Phinsiologice, potius quam moraliter quodammodo agant, illi plus minusve vim iaciunt, a

que impedimento sunt ne libertate, atque intellectus auxilio in so determinando fruatur. Exinde tota haec Saevientium assectuum tractatio apud rerum criminalium scriptores vel per species, et exempla, quibus theoria non construitur, vel leviter et Confuse assum-

S. I II. Quoniam omnes delictorum causae in animi pathematibus sunt f. 7 5. , non omnia pathemata , animique assectus criminis imputationem minuunt , criminisque gradum constituunt. Vulgata doli divisio in dolum ex nequitia, et in dolum ex im-

5 Bussendors. De jur. nat. et gent. II. I . V. 4. I. I. 43 Cons. Galenum, qui Aristotilem sequitur lib. 4. De locis

ectis. 5. . -

5ὶ Assectum , quorum vis in crImine gradum constituit, theoriam aggredi atque exponere ausus sum in opere riuria delis lego della sieurexta sociale lib. 2. cap. II. s. 5.

92쪽

potu, illum qui frigido animo concipitur, hunc qui

ex voluntate constat ab assectuum vi quodammodo incitata, nimis arcta videtur ut Omnes causas quae libertatis usum in crimi ue minuere potest comple

ctatur .

I. 212. Cum crimina ideo committantur quia qui in vetitum ruunt majorem Prosperitatis partem, quamquam societatis leges impertiuntur, appetant f. 75. abunde patet, assectus qui a bonorum aspectu eXcitantur, veluti amor, habendi cupiditas et si quae sunt hujus generis alia, Crimen non EXCuSare. S. 213. Ii demum assectus dumtaxat qui ex malarum aspectu commoventur eXamen Tecipiuntlut statuatur an eorum via crimina, quorum causa Sunt, exscuSent.

S. 2I4. Actio coacta S. 2o5. exemplum assectus

exhibet qui ex mali alicujus aspectu commovetur, adeout asseclus, qui timor non sit, analogiam quamdam cum eo qui actionem coactam gignit praeseserre debeat ut ejus vis criminis imputationem minuat. f. 21 5. Actio coacta non ideo dumtaxat veniam meretur quia ex impendentis mali timore ortum ducat, verum etiam quia malum, EX quo timor EXcitatur, injustum, et ii rovisum agenti imminet S. 2o6. improvisaque vi illud agens repellit. Ηeinc tres veluti conditiones assectus praeseserre debet qui delicti Causa moralis suit ut veniam mercatur, ac delicti gradum constituat: scilicet I. ut ab aspectu mali excitetur, II. ut malum injustum sit, ΙΙΙ. ut hujusmodi mali aspectus improvisos in humana voluntate motus excitet, nec non improvisos in crimine suos pariat essectus. Quae omnia nec in odio, neque in ze-D Aia, neque in Mindictoe ct iditate, quae SenSim, gradatimque animo concipiuntur, sed in dolore, ut in ira, quae subito animum vel angunt, vel commovent, dumtaxat reperiuutur.

93쪽

- 58 f. v I 6. Amor tum demum aeque ac amicitia, nec non sanguinis conjunctio imputationem delicti minuit,

cum nostrorum injuriae tamquam ΠOStrae CenSentur,

ita ut justam quodammodo caussam irae, qua sorte delinquimus, praebent, vel cum de persona tuenda agitur, quae nobis vel amore, vel amicitia, vel sanguine conjuncta est I . Ast actionum, quae eX impetu Ortum ducunt, imputandarum non eadem est ratio. Siquidem in illis imputandis consideretur Oportet: I. Minor vel major caussae justitia, quae iram concitat. II. Minor vel major mali quantitas, quod injuria Continet, quae irae caussam praebet. ΙΙΙ. Minor majorve crimen patrandi Acilitas, quod ex imputu committitur. IV. Temporis denique intervallum . quod inter irae exarSionem , aC Criminis executionem inter

I. aa 7. Ea est inter physicum, ac morale hominis Systema ConneXio, ut quae cerebri fibras, ceteraque sensationum organa insolita vi excitant, ac extraordinaria assiciunt mobilitate, phantasiam eadem proportione augeant, ita ut voluntatis appetitus libertatis consiliis haudquaquam amplius temperentur, ac homines quo sua illos voluptas trahit mechanico quodam

impetu serant. Vinum, si illi plus aequo indulgeatur, id uiplurimum praestat. Heinc ebrietas, dummodo

I Clar. Sota. quaest. 6o. υers. est et amor. Quae Mathaeus ex Justin. NOV. 74. c. 4. et ex Plauto hausit ut amorem surori speciem esse contenderet, rethorem potius quam politicum decent, nec ad omnia trahi possunt delicta. Satyriasis recte inter furoris species adnun eratur, de qua PaW Recherch. sur les Americatus , -l. I. Pag. 6 . a) Qui plura desiderat adeat Clar. S .sin. quoest. 6O. Nerctis est etiam Farinacc. qumst. si Pani moll. iacis. 86. ac prae caeteri Boehmer. ad CarpZOv. quo St. 247. Obs. 2.

94쪽

n ectata, ut inquiunt, ac ad delinquendum Proe-

ordinata non sit, caussis merito accensetur, quae Civilem imputationem in delicto ebrii non parum imminuunt I . Scire quidem ebrius potuerat, dum suae mentis CompOS erat, se a temulentia in delictum posse trahir ast cum hi ebrietatis essectus mere possibiles sint, nulla juris ratio vetat, quominus ebrii delictum in actionum imprudentium censum reseramus 2 .

f. 218. Si animi affectibus, quicumque ii sint, praxisque cupiditatibus facile, ac continuatim indulgea

Iur, Sensus ita ASCinantur, ut ex actuum, a quibus facinatio haec ortum duXit, repetitione, ac Con Suetudine essiciatur, ut expeditius, vehementiusque actio,

ad quam affectus intendunt, suscipiatur, objectoque presente, in id quasi trahi animus videatur. Siquidem vita, pravique mores diuturna assuetudine inoliti in

i Paul. Zach. Quoest . medio. Imal. quoest. I . tit. v. in a. Menoch. De arbitr. cas. 5γ6. S. tot. Cas. 36I. n. II. 2 Frideri c. Es. Pusfend. De cu*a Part. a. c. I. S. 27. Distin etionem inter ebrium et ebriosum Mathaeo placuit adstruere, ut diversa in utroque delinquente actionum civiliteri imputandarum haberetur ratio. Αεt tametsi hujusmodi distinctio utilis quodammodo esse possit, ut varios culpae gradus, qui ebrietati inesse possunt, pro caussarum varietate , quae illam vel accidentaliter vel habitualiter produxere, non video cur a Clio in ebrietate quamvis habituali commissa civiliter sit imputanda aeque ac BI ex dolo processerit, quidquid ait de maiore imputationis gradu, quem crimen in ebrietate habituali commissum meretur , ut delinquentis correctioni provideatur. Vid. quae ad Nath. adnot. Cl. Nani Proleg. c. u. S. a 4. Nol. 2. ibique relatOS; quibus add. Pastor et Les lotae Pentil. υOl. u. P. 349. atri. 3. Nani Princiri di giurivr. orior. υ. i. P. a15. Poggi Elem. jurivrud. crimin. lib. I. cv. I. f. iv. Aliter aentiunt leges Angliae de quibus Blackston. Oment. elo. ch. 4. S. 5. Quoad praxin . cons. Tusc. lit. E. concl. I. Clar. S..su. quoest. 6o. n. s. Caball. ReSOi.

criΠδ. Cas. 294. n. 86. et Cas. I97. n. 7. ScannarOll. De Ui1it. carc. lib. I. S. I 4. s. a. u. I 8.

95쪽

naturam sere videntur abire: iis aegerrime resistitur: habitusque agendi libertati non parum ossicit. Non ideireo dixeris, hujusmodi habitus actionum, quas pariunt, imputationem civilem minuere: agens nam que in caussa suit, ut ita expeditius, vehementiusque contra legem ageret; nec harum actionum caussa ea est, quae, si in se consideretur, indisserens ait vel ii potatio in ebrietate, sed ipsa per se adeo turpis deprehenditur, ut nemo mium ceuseatur peccave , qui saepe peccavit 1 .

VI Anima erat .

ai s, Erroris vincibilis indolem eamdem ac culpae esse supra ostendimus S. I96. : pulposis vero actionibus et eas, quae ab ebriis committuntur accensuimus I 217. . Hujusmodi, autem actionibus rerum moralium scriptores ita voluntatem inesse autumant, ut illas non moluntarias in se sed ira sua caussa praedicent. Item inritas actiones, quas nos coactas diximus f. Io 3. mixtas ex spontaneis et invitis vocant. Rursum inritas dicunt et actiones illas, quae ab ignorantia invincibili producuntur ca . Ast sciscitabitur quisqvam quinam fit, ut actio ebrii criminosa actioni culposae equi paretur, actio irati non aeque etiamsi saepius accidat,

1ὶ Pusfendors. De jue. t. et gant. lib. t. sap. 4. S. 6. Heine Deile deducitur quanti momenti rea ait, ut in civitate pravae delinquendi habitudines amoveantur , ex iis namque civilis imputatio tacite frustratur. Nuper quaesitum est an organa in cerebro praedisposita, quae per calvae inspectionem soranoscoriam, Crauologiam, Phrenologiam quam vocant Gali aasectae disn a re certo certius autumant , criminum causae esse possint et resque eo processit ut plura experimenta in damnatis ad opus Publicum Volsinus tentaverit. Sunt qui, Gali doctrinam aned- ticam plusquam rarsiologicam appellant. a Heinece. De jur. nat. et Sent. lib. I. S. So.

96쪽

iram ita voluntatem rapere, ut nil vehementius ci . Id puto iactum ea ratione suisse quod facilius sit momentaneam iram, quam ebrietatem simulare. Idcirco politicae leges periculum arceant oportet, ne Subirae praetextu crimina ex nequitia Patrentur ca .

T I T. V.

IMPROBLNTUR CETERAE CAUSE.

S. aao. Quaeritant hoc loco rerum criminalium scriptores adversus quos delicta committantur 3 . Quis porro est, qui legum protectione in bene cOustituta civitate carere possit' Rectius quaesivissent an aliae, quae a delicto civilem imputationem arceant,

existant caumae.

I. 22I .Quaerunt primo utrum delinquere liceat in illos, qui sensu carent, vel quos injuriam minime pati posse Censemus, prouti Sunt cadaseer, foetus, dormiens, infans, iuriosus; an injuriam inferre in illum, qui injuriari vult, et consentit: an demum in se, vel adversus Se crimen quis admittere possit . I. III. Ad injuriam scelui, ac cadaveri illatam quod attinet, si ejus naturae sit, quae societatis damnum constituant, ut suo loco dicendum erit, non video cur imputanda civiliter non sit. Dormientes, insantes,

et in Ias. in I. si duo Aaeroni f. ει quis juraseerit Post. n. a. E. de jurejur. laetum, cui calor iracundiae causam dedit, imputa. hile haud esse absolute asserit. a Notatu haec inopportuna non sunt. Forsan ai actionis tam in irae aestu quam ex culpa commissae moralitatem in se consideraremus, cautius de illius imputatione iudicium ferremus. Quamobrem ratio politica Prae oculis sit aemper oportet, qua 'nobis exploratum sit quomodo leges criminales de huiusmodiaetionum politica imputabilitate pronunciant. 3ὶ Mathaeus De erimiuib. molet. o. 5. qui glaciem hane Pri'mum perfregisse sibi gloriatur . 4 Halhaeus loc. cit. Jur. Crim. T. I.

97쪽

furiosi, si sui compotes essent, injuriari non Paterentur: lex igitur civium protectrix voluntatis desectui, quo laborant, succurrat oportet i). Qui injuriari vult et consentit, quive tu se injurius est, tamquam furiosi habendi sunt: quatenus ab aliis offenduntur , idem, quod de injuria furioso allata, dicendum: quatenus sibi ipsis vim inserunt, tamquam furiosis ignoscendum ca). S. 223. Pudet nos de caedibus a legibus jussis, seu permissis verba sacere, ut olim in contumaces, fures nocturnos, aliosque delinquentes in usu suit 3 .Hujusmodi sanctiones legumlatorum oscitantiam, ac imperitiam ostendunt, publico exemplo obsunt, civiumque animos, quos in officio continere debe

DE HIS QUAE IN DELICTO CIVILEM IMPLTATIONEM MINUUNT QUOAD DAMNUM SOCIETATI ILLATUM.

EXPOSITIO PRINClPIORUM.

S. 224. Quamvis delinquendi intentio damnum constituat S. I 28. adeout quae huc usque recensuimus veluti criminis adjuncta, ex quibus civilis imputatio quoad agentis intentionem minuitur, nullam

ti Aliam ex Ulpiano rationem habes dig. lib. 48. tit. 9. I. 3. αὶ Ad civilem anicidii imputationem quod attinet verbia ipsis deest significatio eons. Cl. Natii ad Math. lib. 48. tit. 5.

aot Theoria dea Mix crimin. υol. a. delus Publica art. Sulcide. 3ὶ Cons. Math. ad lib. 48. dig. tit. 5. c. u.

98쪽

- έ63 aliam habuerint basim, quam damni socialis mensuram, attamen cum BCtionum moralitas damnum catenus sit quatenus cum legis infractione connectitur 3. 139. , ac ea, quae ad agentis intentionem pertinent, ad actionum moralitatem in Se consideratam referri queant f S. Io . , satis patet, eXecutionem criminis proprium, verumque Societatis damnum constituere. f. 2u5. Criminis vero eXecutio, cum per actuum physicorum seriem persiciatur f. Ioo. , quae gradationem quamdam recipit, novum rationem exhibet, qua criminis gradum dimetiamur. Parum enim refert quod persecta in agente delinquendi intentio deprehendatur , si hujusmodi intentio executione Careat. Itegulam jam supra posuimus, criminales scilicet disciplinas secus ac eas, quae ad internam hominum persectionem respiciunt, non eX agentis intentione, sed ex actu physico ad intentionem incedere, ut acti Ouis civilis statuatur imputatio f. 86. : adeout quidquid actibus physicis deest criminis persectioni neces- Sariis in causa est, ut proportionaliter civilis imputatio deficiat: deest si quidem in hypothesi hujusce imputationis materiale subjectum f. 174. .f. 226. Huc pertinet conatuS theoria, nec non delinquentium , qui mere acceSSorii sunt, imputatio.

DE CONATU DELINQUENDI.

natus definitior thematis exPositio , ac dirisio. I. 227. Conatus a conando dictus intentionis, corporisque nisum significat, quo quis crimen moliturus actus crimini opportunos adsumit, si eos excipias, in quibus criminis consummatio consistit. Conatus des-

99쪽

nitio res plena difficultatis est . Illum definies h

manum factum quod extrinsecus opus dolose ad-

Sum tum , atque ad Certum congummandam crimen idoneum amaret 2 .f. 228. Conatus theoria, caeteris in jure nostro subtilior ac difficilior, cum crimen tam in executione quam in intentione perpetuo investiget, illud objective, si in intentione vel subjective , si in eXecutione , Con

siderat 3 . Subjectiva inspectio ipsa mei hi sariam di

viditur I. aut quoad conatus Subjectum actiMum, attentantem nempe, ΙΙ. aut quoad conatus subjectum PassiMum, rem scilicet, 'el personam , in cujus Perniciem criminosi exseruntur actus. Subjectum autem

Passivum vel quoad merum attentatum, vel quoad consummationem considerari potest, quod melius patebit infra. 3. 229. Iterum conatus theoria tres, easque maximi momenti quaestiones sibi enucleandas proponit: Perpendendo I. Quomodo conatus dignoscendus. II. Quomodo moliendus. III. Quomodo imputandus sit. I. Quomodo conatus dignoscendus. f. 23O. Non raro evenit ut actus ad crimen pertinens, qui prima fronte tamquam Conatus apparet, talis reapse non est: idque accidit I. vel propter defectum, II. vel propter excessum, III. vel propter actionis indolema I. 23 I. I. Ρropter desectum ad conatum non per

i Μultae sunt apud rerum criminalium aeriptores conatus desinitiones, quae illum vel cum actibus mere Praeparatoriis vel cum criminis consummatione confundunt. Rena 22ius et Filangierius , qui glaciem hanc se priuium fregisse gloriantur, definitione . carent omnino. Ren aetZi Elem. juri r. Orim. lib. I. c. 4. Filangeri Seienta delia legisl. υol. 3. pag. 376. Conf. Creman Lib. I . Part. I. ov. 5. Romagnosi Della genesi dei diritto di punire Pas. 285. , a Cons. Doria delle Iemi delia sicureaza sociale ubi rationes definitionis asseruntur. Lib. 2. cv. 34. Pag. 323.

100쪽

tInent, ideoque criminosae qualitatIs admodum cYpertes sunt: Ι. Nudae criminum cogitationes quamvis per familiaritatem vel per minas patefactae I . II. Actus criminis mere praeparatorii: quique idcirco uniνοce ad crimen, de quo agitur, reseribiles haud sunt α). III. Actus crimini impares, atque in idonei si talestam objecit o quam Subjecti e sint 3 . IV. Actus omnes, qui eX dolo ex impetu, sive ex culpa prosici Scuntur ).f. 232. II. Propter eXCessum n d conatum non Pertinent ac tamquam persecta crimina habentur ea omnia, quae si objectiνe considerentur conatus equidem sunt, si vero subjectiMe persectam ae Consummatam alicujus juris violationem constituunt ut in latrocinio 5).f. 233. III. Propter actionis indolem, eamque I. vel naturalem, ΙΙ. vel moralem, III. vel juridicam, IV. vel Politicam, conatus concipi nequit. I. In injuria, vel blasphemia , haeresi, ceterisque criminibus, quae verbis constant, quaeque persectam in dicendo propositionem requirunt. ΙΙ. In delictis, quae contra mores, aut religionem patrantur 6 . III. In calumnia, ac salso testimonio 7 . IV. In conjuratione, conspiratione, sectione, collegiis illicitis, armorum delatione,

et similibus 8 .

si in Cone. Dig. lib. 3o. tit. 13 L. Iu5. Minas ad conatum refert Filangerius Soteneta delia legislag. lib. 3. caρ. 38. minua recte

tamen. Cremani lib. I. P. I. cv. 5. S. a. not. I. Ilem Senecaeomminationem conationem dixit quoest. nat. lib. u. c. 12. acti de

8ὶ Nani l . supr. cit. S. 129. Multa ad conatus notionem Pertinentia invenies in opere noria delle leggi delia sicurezza sociale lib. 2. cv. 34.