Marci Velseri Matthaei f. Ant. n. patricii Aug. Vind. Rerum Augustanar. Vindelicar. libri octo

21쪽

LIBER PRIMUS. I D

dalum cum Vandalorum tum Vindelicorum conditorem pronunciant. In Plinio inter quinque Germanorum genera Vindelici pro Vandalis aut Vindilis aliquando lecti, errore a uiris doctis du dum animaduerso. Auentinus Vindeliciae incolas semigermanos a Liuio appellatos.annotauit, ego nihil huius in Liuio lego; quod ait itinera quae ad Penninum ferunt, gentibus sentigermanis obse pia esse nimis licenter huc trahimus, uerisimilius de alpinis Gallisiensisse. Becanus, cum miris argumentis, noua prorsuS ratione,

omnium gentium Cimbricas texeret Origines, Vindelicos quoque illorum coloniam contendit, colore ex Servi j testimonio quaesito, quod Αmagones a Cimbris ortas interpretetur. At uero, si ad Rar tos pertinent, quod ijs quae exequuti sumus est consentiens, alias praeter Tuscorum origines nihil quaerere attinet: sin propria,& pror1us discreta natio, sic quoque Liuil uerba eos spectare poterunt, nam Liuius reliquis alpinis populis sputa qui Gallici non sunt in eandem a Tuscis originem tribuit, & ex Polybio docuimus, transalpinos ad Danubium eiusdem cum alpinis generis. Haec si dubia, non uideo quae de adinveniendis primis conditoribus in nostrorum ingenio rum coniecturis spes supersit, quandoquidem ant1qui nihil huius , quod ad hanc memoriam peruenerit, praeterea litteris consigna Tunt . Cur non haS ipsas, ignotas magis quam Obscuras Origines ut in mystersis sistentie) ueneramur, & uetustissimae nobilitatis in dices recipimus In nominis notione uarie lusum. Visum Auenti no a Germanico Undenlec, quod est infra Lycum: Quibusdam a Lyco & Vindis Boioariae pagis: Becano a Uen dc Lyco, interiectodes articulo Germanico , Uen Cimbris este loca aquis exundantia ,

hinc Venetos, Venedos, Venetos, VennoneS , aquarum accolaS. Sed hoc est in tenebris ad scopum collimare. Eorum magiS senten

tiar sim, qui a Vindar siue Vindonis rectius est & Lyci consuen tibus opinantur deductum. Quam etymologiam maioribus prae cipue placuisse reperio, & plerique litterarum opinione clari homunes sequuti sunt. Ricardus, qui Imp. Maximiliani Friderici F. res gestas, non ineptissimis uersibus illustrau1t, commode expressit, Aes icit sty late fluuios Vindamque Locumque, e Miscentes undas, nomina littoris, Vnde

Antiquam gentem, populum ue urbempse uocarunt Vindelicam

Clam me non est, haec effuse rideri ab Auentino, & tot cavillis exa-

C gitari,

plin. lib. ..

22쪽

inuent. nomenclat. nomin. German. Paul. lib. a.c.

y3.edit. Augusana . AUL c. .

gitari, ut uerborum uehementia absterruerit multos, ne sibi in ueriteri sententia persistendum existimarint Iniquum esse , quodam loco, hoc ipsum attingens argumentum ait, imperitorum negl1gentiam & inueteratum errorem diligentiae ac uirtuti praescribere, at quanto iniquiuS uim ueritati cuiusquam auctoritate fier1 3 Nam si rem putamus , tenue est quo Ille praecipue nititur, Vindam quam escimus , a Fortunato poeta Christiano antiquo Virdonem nom1 nari, uti Paulus diaconus in Longobardicis retulit, si Augustanam ed1t1onem sequimur, Basiliensis enim id omnino nomen non habet : Mirum ni eadem ratione Pauli Lecham pro Lyco cogat recipe re . Fortunatus cum libellum e Gallia in Italiam profectiurum pluribus alloqueretur, his uerbis usus est, quorum impolitia

quin ascribamus non faciet, Si tibi barbaricos conceditur ire per amnes,

Ut placide Menum transtenderepossis-Histrum, Pergis ad Augustam, quam Tini locusque fluentat,

Illic ossa crae uenerabere uirginis Grae. Si uacat ire utam, neque te Batoartus obstat, Eua uicina sedent Breonum loca , pergester alpes, Ingrediens rapido qua flumine uoluitur Oenus.

Quae Paulus uersa uice narrat, Fortunato per Briones st Augustans ciuitatem, quam Virdo due Lecha fluentant, iter fuisse in Galliam. Quamquam inversio nostra nihil interest. At quoa Virdo protulit, siue librariorum incuriae debeat, sue memoria lapsus s1t, siue an logiam uulgaris sermonis Uuerten , aut quod idem ess et uerlaha nam Germani antiquitus fluuios Aha dixerunt, inde plerorumque. nomina in has litteras desinunt, quidam minoris rei Aha simplici ter dicuntur) sequ1 maluerit, sane Fortunatus Vindo scripsit. Sic postrema Veneta editio, ex Vaticano codice expressa, sic habet altera uetustior ab Al. Lipomano emissa, sic in Calaritana legi, mihi V.Cl. Cas. Baronius fidem fecit. Astipulatur qui ante annos paullo mi nus sexcentos scripsit Berno, is terminatione diuersa eadem prima syllaba Vindicem dixit, & sit mihi talium testium ab aliquot centum retro annis copia, qui Vindam Vindicemque promiscue appellaue

re. Sed uideor digitum ad erroris fontem posse intendere. Libra riorum primum Oscitantia et indo in rido cessi, uti in manuscri pio Fortunato apud se extare Ab. Ortelius, quem honoris & amoris caussa nomino, admonuit , id cum carminis lex non pateretur,

23쪽

sciolus aliquis, extrita altera I, Virdo substituit. Est iste esui rei argumentum, quod uiri docti nobisque amici Giphamj codex ina nuscriptus, qui unus quod ego sciam Uirdo praeseri, ab homine utique imperitissimo est exaratus, totum enim uersum s1c conce

ptum habet,

Pergis e gustam, qua Virdo stes Liccafluentans. Cui ergo haec Vindelici nominis compositio dura aut coacta, imo cui non certa & necessaria probabitur Θ Simile apud Plinium exemplum monoba Hispaniis oppido, quod ab laterfluentibus Luxiq& Urio Lushuria cognominatum. Est Lyci Vindonisque conflujuium sad rem magnopere spectat) in media Vindelicii , uti clasOenus aequalibus utrimque spatijs, circiter M. P. LXX V. distent. Atque Vindo Lycum ab occidente illabitur: ut istam etiam nomi

nis derivationem consequatur, quod supra dictum, Ptolemaeum cum extremum Vindeliciς terminum uersus occasum Lycum fixit, errauiste. Ad scripturam quod spectat, quidam in Strabone vin- doli os , in Ant. itinerario Vindelegos,vim leticos,vendelicos legunt, Paramus EutropiJ metaphrastes si 'μλμος scripsit, errore manifesto; emendatiores libri, & lapides antiqui, Vindelicos praeserunt. Nec obstat quod siona Lyco retinenda uidebatur, quardam contra orthograph1cos canones sibi usus indulget, Licates exemplo, quos a Lyco esSe, nemo neSare animum inducit, tamen I. lat1na scribi, Strabo, Plinius & Ptolemaeus documento sunt. Quin Licus a qui busdam eodem modo, aperte contra Originationem, in qua flumI nis conditionem spectatam, quod rapacitatem & ingluu1em lupo rum aemuletur, dubium nullum est. Neque enim absurdum Grae

co nomine aut a Romanis donatum, aut et1am ante RomanOS Usum , siquidem Taciti aetate uerum , monumentaque so tumulos quosdam straecis litteris inscriptos in confinio cyermaniae setiae ue adhuc extare: Sin a priscis Vindelicis Lechum, au t Lecham appellatum, a Romanis demum, senus affinitatem, graecamque significationem sequutis, in Lycum mutatum existimare malumus, reS Codem re cidet, nam Vindelici & Licates Omnino ad Lyci, haudquaquam Lechi uocem conformati sunt. Ptolemaeus L ciam aut L ium, hoc ess lupinum uocauit. Angelius Bargarus inter primos huius sa culi poetas, praecipuis Germania: suu 1js annumerauit, pubesgeneros Albim, M enumque, locumque

u colit, s gelido septem Fubiecta trioni est.

Uin donis

24쪽

Vindonis quoque nomen, huic nostro fluuio proprium, ceteroquin appellativum, ut grammatici loquuntur, miste, quamquam significationem ignoramus, ex permultis compositis intelligimus, usu lonisse , Uindomana, Vindobona, Vindocinum, Vindomora, dolana, Vindobola, et indogladia: pneter ea in quibus sonus leuiter mutatus, ex qua classe vindelum, Galliae Narbonensis oppidum, a quo Florus praeterfluentem fluuium, qui Straboni Sulga est, nec ad res nostras quidquam pertinet, et indebeum appellauit. Sed & al quot per Vindeliciam pagi, et inda nomen habent. Atque haec in uniuersum de regione, & primis incolis dicta ; Quae interiecta ta bula clariora euadent ; mox rerum gestarum narrationem aggre

25쪽

S P ECTATOR

HAEC SCIRE TUA INTER EST

V L L V M in tabula nomen cuius antiquitas dubia, praeter tria: H I LAR A, LOIS A, ISARA..Inserta, quod

istorum fluminum mentio in historia obuia aliquoties, nec nomina prisca in promptu, nisi sorte haec ipsa, quod nescio: scio I seram Strabonis diuersam es P. Omissa quaedam , non incuria, iudicio: siue antiquitatem nullus idoneus testis tueretur,& nouis hominibus Auentinum ptaecipue designo fidem habere minus consultum uideretur: siue quam de situ constituendo probabilem coniecturam sequerer non es et . Parumne ridiculus Aventinus, qui Eponae uotum solutum in lapide antiquo legisset, ex Deacquili praesecta Coloniam Romanam ausus est concinnare Θ Restituta contra alia, nunc primum ex uetustatis ruderibus eruta. Pleraque uarie iam antiquitus scripta. Exemplo pauca ista; Ambra Ambro: isenisca Meniscor Uimania Veniama: fortassis haec quoque, Vindia Vindo: Hilariae Hilarus. In quibus, ne certo constituam, obstat geographicorum scriptortim paucitas, codicum inconstantia: Quo animus inclinabat , t c sequutus sum. Descriptione & positu locorum, uariaui interdum nonnihil ab alijs ante me. Caussas singulatim exequi longum, uerbo dicam, Quidquid huius, feci meditate. En specimen .Damasiae nominis reliquiae eaedem ac utramque Lyci ripam superstites sunt: Cur illam quae apud Strabonem Licatiorum ueluri arx , cis flumen in colle non reciperem, potitIs quam alteram ultra flumen in plahitie, ad Ambrae seu Ambronis lacus ora me Batava ad Oeni ostia, potius quam in alpibus, auctoritate Eugippij, Boiodurum in aduersa oeni ripa Norica, ex eode, contra Ptolemaeum.Ibi Boitra: nomen riuulo adhuc manet. Interualla superstitiose ad podisinum exigi non uesim : non a me, non a quoquam antiquario chorographo mullus praestahit. Laudis speciei in hoc studio, errare mediocriter . Memineris interim, aliqua falsis uideri parum cogitantibus, uera multum. Et sic habe , A Ptolemaro& Ant. itinerario nunquam temere discessum. Sed profecto Terentiam uerbis uniuerse fateri non pigebit, Veritatem Dumos inter , ct sera , Scruposis sequimkr undis. Fronte extis negotism , Et dignum pueris putesu gressu labor ardum, or . Nec fractabile fondin est.

D MARCI

27쪽

TIAE

PARS, quae prima Ira

mesiae maioris para: AEquanosi Paetia securicia an Laprimam. et Isentinios specitat, CBrisantinum carata oriente, qua si oricum, Oenum

septentrione, qua siermannam magnam Domitatum:

Boiorum desert

PARS

29쪽

MARCI VEL SERI

VINDELICARUM,

Liber SecundUS.

RIM V M omnium satis constat, Tuscos qui Raeto duce immigrarunt, non statim a principio to tam regionem occupasse, sed imperium protulisse paullatina . Ea enim maximarum rerum conditio, ut a primo ortu haud adultae, temporis accestu evadant auctiores. Et sinibus tam late propagandis, magnum annorum numerum intercessisse, pro comper to est. Verum quibus artibus, qua rerum uicissitudine, quibusq; temporum interuallis contigerit, nos tanto post nati, in ueterum silentio diuinando non assequimur. Quin & eorum bellorum uetustate memoria abijt, quae a Raetis tum in reliquos uicinos populos, tum in eos qui Romanis parebant mota: creberrima fuisse, Stra sis lis . bo locuples testis, qui de Raetis, Vindelicis & Noricis in uniuersi maloquutus, haec addit, Hi omnes cum Italiae uicinas partes a siduis incursionibus uexauerunt, tum Helvetiorum,Sequanorum, Zoiorum, stem manorum. Petulant simi Vindelicorum habiti unt Licat', Clautinati,

est Vennones: Raetorum Rucanti, my 6otuanti'. Hectiones quoq; mmd Iicorumsunt, stes Briganti, et Vrbes ipsorum Brigantium fio Campodunum ,-Licatiorum ueluti arx Damasia. De horum latronum in Itatissaeuitiata, hoc memoratur, eos pago aut urbe potitos, non modo puberectomnes necare sed ne infantibus quidem masculisparcere: imo ne hic qui de uia tere , grauidas etiam mulieres occidere,quas' eorum Bates diacunt uirilem fortum utero ferre. Haec scio haud impune a Romanis lata, sed scriptorum penuria premimur, &uix est ut tenuibuS conmiecturis quaedam huius argumenti inuestigemus . Ex Liuio compertumu Cl. Marcellum Cos. alpinos Gallos subegisse; fuit is in magistratu anno. V. C. D LX X XIIX. ad Varronis Liu.es . c. E chrono-

30쪽

ro RERUM A V G. V I N D. chronologianta, quam sequor . In Capitolinis scriptum , Maria cellum triumphasse DE. GALLEIS. CONTR V B EIS. ET . LIGURIBVS. - TIBVS QVE.

In quibus uerbis de si R:erorum uestigium nullum, tamen coniectura est, bellum alpinum aliqua ex parto ad eos pertinuisse, Cum prauertitata de Contrubeis nihil praeterea constet, & Raetiacum alias Gallico nomine appellatum obseruauerire ; forte an quod Gallicae & Raeticae gentes mistae in alpibus habitauerint. A. D C XI. Ap. Claudius do Salassis alpino populo triumphauit, Orosius indicat. A DCXXXVI. Marcius Rex Cos Samios gentem a ruam sic habent uulgati Li- Uianae epitomes codices j eaepugnauit e manuscripti aliquot Sit nos. Anno D C LIX. Coss. L Crassus Q Scaevola. Crassum spinum bellum assectasse, ex Cicerone intelligimus, L. Crassus homo sapientissimus nostrae ciuitatis, spicuiisprope serutatus esta es, ut ubi hostis non erat, ibi triumphi caussam aliquam quaereret. quamquam honore frustratus. A n Cn. Pompeius, Magni pater, consul A. D C L X V . Raetos armis aggressus, Incona pertum, at cum Strabo prod1derit, eum Comum a supra colentibus Raetis aspiciam instaurasse, opinamur uel hanc unam ob causam ad manus lentum esse. Neq; non annotatum a uiro docto.

in Metellum Celerem, Murena & Silano Cost. A. D C X CII. rem in alpibus gessisse; sed dubio testimonio nititur , Metellum nempe ad Ciceronem scripsisse, Puiprovinciae, qui exercitui proum, qui bellum gero . Quis pnesset hostes Raetos, aut ex alpinis saltem alia quos fuiste Z Id de D. Bruto Cos. Des A. D C C X. pro babilius, sic enim etiam iste ad Ciceronem, Progressus sum ad ina

pinoS Cum exercrtu,non tam nomen captans imperatorium, quam cupiens

militibus satisfacere: quod mihi uideor consecutus. Cum omnium bellicosi simis bellum gessi: multa castella coepi, multa uastaui: non sine causis ad Senatum litteras misi De L. Munatio Planco, se me circa haec tempora, plane certum reddit Caietana inscriptio ,

TRIVMP. LX. RAETIS. AEDEM. SATVRNI. FED CIT. D L. M A NIBI S. Triumphum fasti Capitolini,& pleriq,

scriptores, ex Gallia actum prodiderunt: siue ob caussam quam antea innui, siue quia Munatius Galliae praefuit, cum rem aduersus Rae

tos gessit. Actus est A. DCCXI. IV. K. Ian. A. D C CAIII. L. Antonius M Ian. ex alpibus triumphauit, & sl n hil di