장음표시 사용
61쪽
matus quidam praelatus, quia isto modo erat periurus: secerat
enim contrarias positiones, rationem a signat Ioannes Andreae,
quia ponit, & facit possitiones, a flauerat, & amrmat eas, tanquam
Veras,& secus erit in eo, qui facit articulos tantum, quos probare intendit, quia ex quo eos non asseuerat, nec a firmat, non erit periurus, licet faciat contrarios articulos. Sic in casu nostro, illi testes non asseuerant, ne q. amrmant dictum de auditu, tanquam verum, sed quod sic audierunt,& sic non sunt falsi. Tertio, obiiciebat Petrus, quod in anno i go. contraxerat matrimonium Alphonsus,& audiuerat Missam nuptialem,& fecerat
pacta dotalia in villa de Samper de Calanda , S hoc probauis
quod arguebat antea non fuisse contractum matrimonium , qu0 tempore constabat iam fuisse naturn Antonium,& per conseque
eum natum ante matrimonium contra ctum. Respondebat Anto
nius,& bene quod hoc argumentum procedit in dubio , & prae
sumptiue,hic autem sumus in claris, quia constat contraxisset in Jtrimonium legitime, in nos ante in villa de YXar,& sic cessat coatraria praesumtitio secundum D D. maxime quia si de ficto rei terauit matrimonium, Missam q. nuptialem audiuit, hoc fecit: ut sis ris faceret statutis ordinis S. Iacobi Spatae, quae requirunt licen r; am a Magno Magistro, ad contrahendum,& sic anno 1 339. O tinuit licentiam ab Imperatore, ad illum actum, qui non potui Primo matrimonio, nec filijs natis,&nascituris prarita dicare. Dci' de quia non possumus de iure, de valore,& titulo primi matrim' nij, solemniter contracti in loco de Υxar, etiam ante Concilium I ridentinum tractare,propter secundum de facto celebratum io illa de Samper, etiam quod incidenter tractetur, ex vera Sia dubitata opinione. Deducebat prae maxime Antonius multos actus quasi posses iqnis legitimitatis, veluti quod fuerat a Patre Alfonso ha res institu rus tanQuam legitimos; potis imus actus quasi possessionis q00 Derat ab eo nutritus, & ed cicatus tanquam legitimus,& tanqu)φ' tali S m presentia Patris constituebat procuratores,&similes a q=Ceducci at concludenter. Quibus manifeste resultat, suisse,& esς βIAum legulinum & naturalem Alphonii, & de eius legitimo m xj ni Gnio natona, & Pcr cudsequens iustissime eius Propositio rcc p
62쪽
ta,tanquam concludenter probantis suam legitim iratem. Votum unius autem de dicto Regio Consilio, fuit eiusdem voti& opinionis cuius sue iunt, caeteri domini de Regio Consillio , respectu Ioannis Gascon , S Docto iis Augustini de Salabet te prin. Petri Mur illo pro c.& aliorum subsequentium, us'. ad contenta in propositione Iuratorum, concilij generalis, S uniuersitatis, vicino rum, & habitatorum villae de Bel chite , iam Capituli Clelicorum, Infantionum,& Militum, quam hominem conditionis,& signi seruit ij, tam parrochiae veteris, quam nouae praedictae villae pri n. A. La lassa pro c. inclusiue , & respectu praedictorum omnium ex motitiis per eos praestitis. Respectu vero aliarum propositionum fuit voti,& opinionis, quod atten. conten.&c.Tenetur & debet pronuntiare , mandere fieri conteuta in propositione Illustris Don Martini
Abarca de Bolea Marchionis Turriani prin. Hier. Garcia de Arista pro c. praestita prius respective cautio de forali alijs propositionibus
repullis, reseruatis iuribus reseruari supplicantibus: neutram par tium in expensis, dempsis piae dictis taxandis condemnando. Ex eo & alias, quia cum in huiusmodi causa praecipue agatur de successione Ducatus de Yxar, & Comitatus de Bel chite, per mortem illustr. Don Ioannis Francisci Chiistophori de Yxar, nouissimi bonorum, utrius'. status possessoris, in praesenti processu apprehens brum , S super ea quatuor principales collitigante S contenda ut, quis eorum iustius induat arma. Videlicet Illustr. dona Stephar ia Fe ander de Yxar, & obito eius in locum suum subrrogata D. Elisabcth Margarita Perpandex de I xar soror & filiam ouissimidon Antonius Fernan de Z de Υxar, don Petrus Fernan de Z de Ixar, illarum agnati,&don Martino Abarca de dolea Marchio Turria innus, cognatus: Saris constat & apparet, ex deductis S probatis in
praesenti procesIu, Sex mutua dict0rum collitigantium confessio ine , eos omnes suum uriginem ducet ea D. Petro Fernande, de
Ixai, huius nominis primo filio sui enissimi Regis Iacobi primi, a
quo dono accepit villam de ΥXar,& oppida de Gursea , & la Pue bla de Yxat, unde cognomen sumpsit tota haec nobilissima familia, plogenies,& genealogia, Vt ex ripo illius ab omnibus collitigant bus proposito, di exhibito apparet, in quo Dominus Rex Iacobus primus in fronte & infastigio, primum locum tenet, tanquam secun
63쪽
dissimi arboris truncus homo nam q. arbor in uersa dicitur per Varios Ramos expasus,& dilatatus: videlicet per varias gena ratione ;deinde subsequitur don PetrusFernander primus,dominus, Ssessor dictor urn oppidorum,& post eum eius filius don Petrus per 'nande idc Ixar, vulgo dictus, ei Senater , siue Signifer, & Vexilarius Ecclesiae Roman pro insigni prier rogatiua, qua dominio dictorum oppidorum adiecit medietatem villae de Belchite , & de la Puebi de Alborton, a quo postea per rectam lineam masculinam, incipi do ab Alphonso primo filio dicti don Petri et Senalero, successi ς
per intermedias alios successores, & deindentes masculos a di clo Alphonso, de gradu in gradum, omnia praedicta bona peruenc ruat in eius pro nepotem, S in successione qua itum in ordine, D Ioannem Femrade et deΥxar, huius nominis primum, vulgo dictit sper Orudor, propter eximiam sicundium,& eloquentiam,in qua Eulli mortalium illius taculi concessit, qui dictauit, & locuplectauit bitum,statum,& patrimonium, ei quae adiecit alteram medietate ipoppidorum de Belcsite,&de la Puebia de Albotton,& oppida dς Lecera,& Almona cir,&reliqua apprehensa; eaque omnia inuice Muniuit, copulauit, & a gregauit,& fidei commisso subiecit, & post ab eo ia Ioannem 2.eius post eum in Ludovicum l. et 'nepotem ex Ioanne 3. filis pinnortuo,& a Ludovico I. in Ludo uicum a. & ab huc in don Ioannem Franciscum Christoplior. 'Fernan deg de Ixar, nouissimum Ducem, Se possessorem omiti β' praedictorum bonorum apprehensorum ea de gradu in gradum s. i
Quibus ita suppositis prob; si , & sundamento huius succcs N
nis, vi q. adeo inter p)rtes agitatae,& controuersis, ut cui casum fetenda sit Advocatorum, & ludicum ingenia, vehementer tot st rit, di exercuerit,adeo ut oesi natatote, vel altero AEdis b, ad e '' dirimendam indigere videtur, Caeter uir, ite in lub; icu, di iupiti ex nostra parte lis maneat, licet sub iudice relinqui potu solius illusti. Ducis e propositione tantum admissa, ne tamen o Q stram sub te fugere iuditium videamur,ex omnibus crit litiganti bdon M a s tinlis Abarca S de Bolea M a rc hione in T ut ita n si, p Os partes fou re,dcei de serendam esse huiusmodi successionei ς δ jiori titulo i ut e metito quae censemus: alio tum competitorum p
64쪽
positionibus repulsis. Et exordiendo a Domna Stephania, ex eo &alias eius pro possitio Videtur repetenda, quia praeter quam quod tituli,& iura illius, quibus se ad hanc successionem Vocatam praetendit Andabatarum more inter se pugnare Videntur,& inuicem colinere, & se compati non posse, allegando primum piaescrip tionem immemorialem , seu consuetudinem introductam in hac
familia, succedendi per viam primogeniturae, de primogenito in primogenitu, de uno in alium, & de gradu in gradum successive, S quod ita perpetuo contigerit, & obseruata fuerit li aec forma
succedendi,per omnes eius antecessores S progenitores, Vsq. ad eius patrem ultimum dictorum bonorum possessorem, & quod tanquam in maiora tu regulari, nullo masculo in sua linea,&gradu relicto,& existenti,& cum ea concurrente, ipsa praeserenda sit
in successione, propinquioribus agnatis, siue cognatis maiculis alterius lineae,&sic caeteris collitigantibus, qui propter agnationem AE masculinitatem, & legitimitatem respective, D. Stepha nia & ipsos inter se sibimet ipsiis praefereddos esse contendunt in
hac successione. Quia tamen D. Stephania, miscet, S cumulat cuim memoriali hac praescriptione , seu consuetudine alios titulos succedendi, resultantes ex quodam testamento dicti don Petri et
Senalero,&jcodicillo illius,& quadam eius ratificatione dicti testamenti, & ex quibusdam capitulis matrimonialibus don Ioannis primi, S secundi, cum D. Catherina de Via mont, & ex testamento dicti don Ioan. i. in processu exhibitis licet eos ad coad iuuandam, & fulciendam immemorialem, hanc successionem,&eiu S normam, adducere se dicat, Sprίetendat, omnibus tamen Vt audicantem oportet diligenter rimatis, S consideratis, non satis,
nec bene inter se conuenire, & cohaerere posse videntur: imo se inuoluere, S inter se pugnare, Ut in serius dicetur. Quando quidem pro parte dictae D. Stephaniae nulla praescriptio immemorialis, aut consuetudo, in hac successione adesse , ne q. repensi posse videtur. R iae triplex considerari solet in hac materia , videlicet inductitia, praesumptiua, S declarativa nulla, nam i earum sufragari illi posse videtur. Nam licet valde controuersum sit, an in una familia,sicut in populo, aut maiore illius parte, aut in .quarterio iurisdictionem babente, possit baec succedendi norma intro
65쪽
duci,quod seri possis quibusdam placuit , nihilominus tamen in
hac familia, neq. inducta, neq; probata fuisse satis videtur. Tum quia testes ad eam probandam producti minime attestantur de visu,& auditu ab antiquis in vim huius immemorialis possessio'nis,& ex hoc titulo delatam fuisse huiusmodi successionem de maiori in maiorem natu,nconcurrentibus alis fiatibus, nihil eis impertiendo de dictis bonis,neq.vlla inter eos intercedente transactione,& quod abintestato omnes successerunt, & ex ea tantum casisa,& non ex alia reliqui fratres fuerint a successione,& illius par ticipatione repulsi. Tum etiam quia constat de origine istius is' miliae,& dotatione illius in tribus illis oppidis dictae familiae, pro illius dignitate & conseruatione adiudicatis,videlicet ut dictum est)a Rege iacobo primo, filio suo in Petro Fernander. de Ixari dono dutis. Et multo minus dubitare, licet videlicet de medieta te villat de Belchite,& de la Puebia de Alborton, per don Petissa. et Senalero, acquisitis.& de altera utriu'. medietate,& de Le cera, Almonacir, & reliquis apprehensis, per don Ioannem I. lora dor, de quorum notoria origine satis superque constat, & ni hil minus redolere, quam illam succatam vetustatem, & antiqui
talem sine principio, quam illis si non falso, saltim verisimiliter
testes ad eam probandam producti imponunt, cum de omnibu=indistincte,& sine discrimine loquantur,& attestentur. Caeterum, quia nihil tam aduersum immemoriali,neq.tam p.gnans cum ea dari potest , quam origo & principium, unde tali consuetudo,& succedendi norma emanavit : nullo modo talii
pr scriptio in praesenti causa probata fuisse videtur, attenta origine istius familiar, & dotatione illius in dictis bonis,& in reliq..ut supradictum est,&infra dicetur.
Et licet ultra centum annos dari immemorialem, &sustineri posse quibusdam visum fuerit: quia ultra eam metam vix homi nes supersunt,& eorum memoria eam aetatem non excedit. Vς rius tamen & receptius est, nullo modo supra , & vltra cent.' annos imo neq. vltra mille si praefini tum,& certum tempus cψ tineat immemorialem existere,& vocari posse, ne q. eius pra syψ
g-tiuis gaudere, si quando constare possit de eius origine N ihi Zio, Hoc siquidem tempus immemoriale, quod initio, S O igi'
66쪽
eMet, in iure infinitum Vocatur, de quo quantumcumq. tollas, aut demas, semper remanet infinitum. Et Vera, & genuina ratio est, quia cum contra non natos, non possit currere aliqua praescriptio, si ad aliquam successionem Vocati suerint;vti fieri solet quado familia posteri,& descendentes semper,& in infinitum vocantur: certum est, quod ante eorum naimitatem,nulla oritur actio, qui casus suae vocationis nondum venit,&sic impediri sunt agere,sola autem immemorialis praescripulo , quae principio caret hoc praeiuditium cotra non natos operari potest, quia habet vim tituli,legis & expressae concessionis, & perinde Valet, ac si legestatuto, vel ex dispositione hominis qui de bonis suis libere disi. Ponere potest ita cautum foret, & talis succedendis arma praeici ipta,aduersus nascituros, in eorum praesuditium. Quod non ita euenit in alijs piaescriptionibus, quae praefinitum tempus habent,etiam per mille annos, quia non gaudent huiusmodi praer- rogativis, & regulariter in eis non currere contra impeditos agere nec eis nocere posse. Requiritur etiam in hac praescriptione immemoriali , quod nunquam contrarium eius, quod introductu fuit per eam, visum, auditum , & obseruatum fuerit, quod in successione ilia de qua agitur: contigisse videtur, cum numquam ea Aeminis sit delata, sed semper masculis primogenitis. Et si quando primogenitura taminae contigit,ut in excmplo D. Raphaela: de Ixar, per mortem patris sui D. Ioannis 4. primogeniti Ludovici 2.ex primo naatrimonio, quae exclusa fuit a successione huius status, per D. Ioa-nem Franciscum Christophorum de Ixa eius patruum, & filium dicti Ludovici a. ex secundo matrimonio: tametsi iuxta intentio ἀnem Domnae Stephaniae esset delata successio dictae D. Raphaelae iure proprio,& ex propria persen ,Vigore primogeniturae, quae sola natiuitate ei competebat, & non per representationem pa
Obstat etiam huic praetensae immemoriali , quod simul cum
D. Ioanne Francisco Christophoro pernander de Yxar, concur-yerit alter fratrer eius,ex Vtroq. latere, natu maior, D. Ludovicus vocatus, qui ab ista successione suit repulsus per dictum D .loannem Christophorum minorem natu , cui non obstabat fatuitas
67쪽
illius, & mentis inopia, quae illi imputabatur, quia non legitimὶ:
probatur,& eam D. Ludovicus a. eorum pater, sub iudice relinquit, oc non satis confirmat in suo testamento : immo in curtus, dubius de successione illius, ait, que en Oh que pueda succeder λ'
Minime etiam iuuate potest D. Stepha uiatia piaelcriptio: aliqua pressurii petiit, , ex eo solum, quod nullo alio titulo, quam immemo trialis coc sue rudinis, longe ua illa posses io luc cede adi in hac fami lia pii mogenitorum , exclusis fratribus considerati possit, cum ζ alia causa, Stitulo ut dicturire ii succc de te potuerit. Tum quia huis praesumptioni, obitit alia forali M S uniuersalis totius Regni, vide-
hcet quod in alijs famigeratis L milijs licet haec nobilissima sit ta'
lis su cedendi notitia,υ unqua visa fuit, ne q. tal o=e de r. verba sunt obseruantiae noli rae) quando quidem in nulla aliarum talis consue ludo, aut praescriptio appareriti troducta iure primogeniturae , auxsdeicomissi alicuius, ex iure non scripto, sed potius ut Pragmatici noliri bile flantur, in Aragonia non habemus ius primogeniturae, sitie matura Ego, etiam in domibus nobilium, militum, aut infanti ο num, in tantum quod si aliquis nobilis, Dux, Comes, aut alius qui 'cunque decebat ab intestato, relictis pluribus filijs vel filiabus: omnes succedunt in castris, & locis: S alijs bonis parentum aequis portionibus; nisi per testamenta auorum, aut alias per contractus is
tellige bona suissent vinculata ad maiorem natu: fallit in primoge; ito Domini Regis Minime etiam suffragari pbtest Domnae Stephaniae praescripti'
aliqua declarativa; ex eo, quod seni per visum, & obseruatum per pe tuo fuerit, successonem in bonis illius familiae, ab integro, Nnulla facta alienatione, aut diuisione illorum, delatam tamen fuissς de gradu in glad uni successive,& de maiorem maiorem,& de psi inopeuito in primogenitum, S continuata serie deductam , 5 dc minam fuisse a primo D. Petro Fernander de Ixar, filio Regis Deo bi, vi a q3d Don Ioannem Franciscum Christophorum Feroa o der de Piar, nouissimum huius ita tus possessorem, etiam concus retibus aliis,eoru fratribus, respective suis teporibus,& exclutis: quasi h corvinuata seri cs, & obseruantia subsecuta , in vim istius gi V hev ininium odiali declaranda su: S ita aceptam, Silatellectam
68쪽
ab omnibus prioribus posse s soribus dictorum bonorum. Qitandoquidem si aliqua talis declaratio, S intus pretati0, ad inducendum hunc titulum praescriptionis Sc00su exudinis immemorialis protelidi posset: ea praecipue ab ipsis primogς iiij, psς enda fore a quibus, S per quos ducta & derivata tuit successio in his bonis ,& quasi
per manus de uno in alium peruenierust. Veruntamen si eorum tes
gestas & a cta inspiciamus scripturas euoluamus: & illorum dispositiones, tam inter vivos, quam is ultimis Voluntatibus facias, nec vestigium aliquod talis tituli CX eis rQsultat, De aue apparet. Nam exordiendo ab initio huius concessio0jS, & donationis, a Iacobo i. Don Petro Peruande Z de Ixarcius filio, faeta certum est tria illa opida ab ipso Regno, Si egist patrimonio diuulsa, separatas ille,& titulo donationis & gratia , eX mera liberalit a te D. Petro primo concessa, quo casu in certi iuris non est, in dubio donationes Principi uia, libere & non in serudum, . abs . aliquo onere fuisse factas, nisi ex cis, aut aliunde de hoc constare possit, prout vides viis in aliquibus alijs, ab eodem met Rege Iacobo i. factis, &concessis in hoc Rcgno, in Regno Valentiar, alijs eius fili)s, S personis extraneis, qualu S i ut do natio Barci niae de Aye ruu& donatio oppidi de Carlet facta cuidam A lphonso Peregrin, de posteris suis, quae titulo fidei commissis sit ventilata in Rogia Au.dientia Valentina, d in supremo Corona: Aragonum Consilio. Imino vero, quando successio in primis illis bonis es ege do
linis , regulanda foret ad instar successionis regalis, tanquam a trunco, nihilo magis ex ea firmaret suam in t tarii onem D. Stepha Lia: quia satis constat ex annalibus,& histo riis noti r)S, S: Vulgaris Simuin est,maiores nostros ra ipsis sim: t Regos , taminas a successione Regni exclusisse,& illam fere semper masculis detulisse, S quod magis cli , masculos is mjnis, S cognatos agnatis ipsis praelatos fuisse in Regni succcssione. Pr Pterea non clare liquet,
quo titulo priora illa bona a don Petro I. in enus lilium D. Petria δ Vulgo ei de Balero, peruenerint, iri tanquam libeta allodi alia, aut vida lia, a cui vigore alicum S fidei commissi: veruntamen in hoc caiu , quando hoc incertum est, di dubium, tali casu receptum ei declarationcm post iloris mai ratus in dubia successione multus inici re,. a m dic 1bus seque Adam fore, qua do talis possessor po- S . tuit
69쪽
tuit intelligere institutoris maiora ius voluntatem', & quo titulo tamen donationem fecerit. Quod plane in praesenti casu occurrere Videtur, nec leui coniectura evincitur, immo dilucide,& perspicue apparet, ea bona libere a Rege eius filio don Petro donata, ct ab eo ad eius nepotem,& filium respective don Petrum et Semlero atrie aliquo nexu, aut vinculo peruenisse,& ei tradita fuisse, quod illi facile fuit intelligere, tam a patre, quam ab auo, longis
smae Vitae, Ultra octuagirta annos protractae, & ideo D. Petrum
a. libere & pro libito de diciis bonis, tanquam liberis disposuisse,
prout fecit in suo testamento, pro parte domnae Stephaniae pso ducto,in quo ita pn eis tui, Ha emos nutilio postremo testamento , Miodos nue i cs bienes inti ebles, e Iedientes, por tat que question ni conru' empus dias nuestros,uo finiuen eum re dona deuilla mulser nuestra, in os phonsio, in Ma quesa Gil, istos uvestros, nus ros spondalero m en ca'
remos, expressa meme manda mosique uisus e tmestro testamento, en tsi do, e portραψs colassea cumpuido, eo un eo a queste noestro testamento es sit
denado, e conte nido. Quae verba liberam suorum bonorum disposi tionem important nullis vinculis subiectam,& si quae sunt, abis' so primum emanasse,& ordinata fuisse. Ex quibus verbis clara cQs at don Petrum secundum, nihilominus, quam de successione i 'dictis bonis ex titulo prete scriptionis immemorialis cogitasse, Π cq
ad se peruenis Ie ex eo titulo.
De reliquis vero eius successoribus, idem iuditium faciendum est: quia quotquot eorum exhibentur scripturae in praesenti pro cessu, siue solemnes,si uel inter vivos, siue in ultima voluntate iis ctae, ita supei successione istorum bonorum variantur,&non sciit pei primogenito deferantur, sed in arbitrio relinquatur eligeo ialter ullum ex fill j, aliquando vero ab eisdem primogeni js au ς x xiar, i aduersus dispone litium possessor uni voluntatem c OUI taei in t matrimonium, Scin quibusda sententiis arbitratibus,rdit 'e taliauccessione fit mentio per arbitros, licet de aliis tituli 18scripturas, circa successione relatio, Smentio per eosncta fucii 'i, tintine etiam D. Stepuania suam voeation m firmare pse et teii a mento dicti D. Petri 2. neq.ex codicillo illius, aut e X qμορ in Ciub ra Uncatione Barcinonae ficia, in pro cassu exhibiti )qμ' ultra
70쪽
vltra desectus,& insolemnitates, quae aduersus dictum testamentum obi jciuntur, quod non fuerit productum informa probanti, ncq. a nota originali extractum, quia de ea non apparet , neque per personam legitimam , ne q. habentem potestatem, nec conata missionem, neque ubi locorum fuerit confectum , nec ex codicillo confirmatum , quia in eo non calandatur, neque qui S codicillum testificatum fuit. Minime etiam ex eo testamento Videtur resultare fidei commissum aliquid, in fauorem filiorum,& descendentium Alphon si ,& quod ipsi inter se , aut eius descendentes fuerint grauati, quia saltim quoad medietates villae de Belchite,& de la Pue blade Al
b Orion, tale vinculum, seu fideicommissum sustineri non potest, quia ex eodem testamento apparuit, illa bona relicta fuisse a doni
Petro filio suo Alphonso, loco legitimae,& pro legitima,& dictu A lphon sum praetergresum fuisse vicesimum annum : imo & extricesimum , quod D. Stephania non negat, Ultra quod tempus
circa eam vincula non valent de foro . Nec releuare potest, alia
bona eidem fuisse relicta titulo institutionis, vel alio ut illud vinculum sustineri possit in bonis pro legitima datis quasi tantundem, Vel multo plus eis relictum fuerit ad compensanda bo a relicia titulo legitimae.Tum quia eodem morbo laborant, siue illa, silue haec, qυia omnia ut praetenditur) fuerunt Vinculata per donPetrum, dicto Alphonso eius filio, sic nulla remanserunt penes Alphon sum libera,& incerti iuris non est, a legitima omne grauamen,& onus sub ducendum esse,& rei j ciendum, etiam non contradicente Alphonso, quia ipso iure subducitur, & non ope exceptioni S.
Et id ipsum dicendum videtur, de reliquis illis tribus bonis, videlicet Villa de Υxar, la Puebla, y Vrrea de Υrar. Scilicet nullo modo fuisse vinculata in fauorem filiorum Alphon si, & suorum
descendentium, neque eorundem inter se, quia solum apparet euidenter, eos tantum fuisse positos in conditione,& nullo modo expr*M vocatos, quo casu Vulgarissimum est, filios positos in conditione non censeri Vocatos, nisi adsint coniecturae, ex quibus id
colligere liccat in quo etiam casu quam plurimis grauissimis Doctoribus placuit, etiam concurrentibus coniecturis, nullo modo