장음표시 사용
41쪽
difficultatem. Transeat quod instrumentum sit nullum, & amplius, quod nunquam diuturnitate temporis conualescat, nec per confessionem, seu relationem partis, ad tale instrumentum, quod ingenue fatemur. Tamen hoc omne procedit, quando solum agimus de viribus instrumenti, & quando confessio, & relatio ad illud tendunt reualidandum, tunc enim omnium videtur opinio, quod non reuiuiscat instrumentum, quia quatenus ad illud si relatio consessionis, quatenus probat, quod si nullum est, nec probauit , nec consessio super subiecto cadet, at secus omnino erit, quando consessio , vel relatio fiunt, non ad instrumentum, de eius formam instrumentalem, sed ad contractium in eo contentu, & iic non ad continens, sed ad contentum tantum , quod si ita fiet, valebit in vim relatae consessionis contractus contentus, licet instrumentum continens pereat,& hoc non solum si expαGse, quis confitetur vera esse contenta in instrumento, quod nulla est, quod casu nulla est dubitatio, quia contractus ille teneat,&val eat ; sed etiam in tacita conses ione resultante, ex productione
instrumenti in iuditio facta: Nam similiter licet instrumentum sieminus solemne; tamen per illam productionem instrumenti remane di vera contenta in eo,ex magis communi opinione. Quinimo, quod plus est instrumentum in vim confessionis tacita', vel ex pretis habetur pro solemni, non dico quod sit solemne, sed
quod reputabitur pro tali. In casu praesenti nos habemus quandam confessionem expressam eiusdem D. Petri testatoris, in quodam instrumento ratificationis valido & solemni, de cuius viribus dubitandum non est, nec fuit dubitatum; in quo fatetur ipse Petrus se condidisse testamentum eodem die mense, & anno , &ab eodem not. pro ut continetur in instrumento,& fatetur se ibi substitutonem fecisse, eam in substantia referendo pro ut in tesse tame uto continetur : dicens rela latiue, post expressam substitutionem, pro ut in dicta substitutione, seu vinculo est latius ordinatum, & continetur ira dicto vitinio testamento nostro, Nad maiorem expressionem ponit clausulam de certa sciencia, di'
42쪽
tum, taliter quod novquam possimus eum reuocare tu quastum tangit, seu
conlibet sub tituιionrm praedictam , imo totum id quod dictae seu lituitis,ipertinet, firmum manear, isq; aliquid pertinens ad dictam pubstitutiori.m non possimns aliquod tempore reuocare , in hoc stur in toto , siue tu parte iusdem substitutionis, seu Vinculi. Ecce quomodo orrinem subiti tu tionem de extremo ad extremum , cum omni pertinenti ad eadem dicti testamenti approbat,& confirmat faciendo certam relatione, ad illum per ex praessionem diei, eus , Sanni, not.& rei contentae: in hoc casu fatentur omnes, validam est e confirmationem , & validum contractum, contentum in instrumento nullo. Ex quo resatio fit ad contentum non ad continens, licet instrumentum si in Luem
ne, sic fatentur omnes DD. Bald. Bart. Innocen. bb. Felin. Crauet.
Hon ded. quod verissimum est,& sic manet illa substitutio testimenti, per quam Vocatur domna Margarita, firma,&eius propositio iure optimo recepta in bonis contentis in dicto testamcto, quis enim melius potuit voluntatem suam intellamcnto, contentam declara re,& spiritum vitae ei dare, quam ipsemet Petrus illius conditor,vel dicitur de Rege Ioan. declarante in testamento suo, memalem, urper Iacob. Assa a deprimuin fol.94. Uer immenie, me. Modo ordine naturae seruato, se offert capitulatio matrimonialis
Ioannis, secundi filij Ioannis primi, cognomine Oratoris, quam secit cum sua futura uxore D. Catherina de Via monte, fuit facta 10. Augusti i 36. in villa deo lite Regni Nauarrae: Ab hoc initiumeto deducit ius suum D. Stephania ,habetur enim in eo, quod Ioannes primus Pater,& Otator donat bona Ioanni secundo stio suo, sub
hac cor ditione. Quod liiij nascituri ex praesenti matrimonio haereditent, O succedant: in omnibus bonis donatis,praeferendo maiorem minori mastu los mmm .dua,m i liter quod maior, . primogenitas habeat dicta bona,
O cust a, li si viro filii, in silia dolentar in pecunia, ad arbitrum Ioautiis fetundi, iuxta is litatem domus. Praetendit Margarita succeiasionem, ex hac scriptu Ia , protrahens fidei commissum in ulteriores gladus, ultra prirnum fili 0rum, & quod appellatione filiorum veniunt omnes descendentes, quia dispositio non de certo,& determinato filio loquitur, sed de incertis, & in futurum euentum tractu successivum,& perpetuitatem habens, & licet non sine colore ali quo procedat suadam qntum hoc, ex quo objolam Vocationem priiuo geniti
43쪽
mo geniti censetur vocati omnes primogeniti in infinitum, per rectam lineam lac si dixisset primogenitos in plurali.Sed reualetis cos derata contrarium resolui oportet, quia illud procedit, quando ultra vocationem primogeniti indefinite, prae se fert dispositio perpetuitatem, atq. tractum successivum, ita intelliguntDD. Secus au tem, quando deficiunt verba tractum denotantia,& dispositio vetificari potest in filijs primi gradus, tunc enim non veniunt ulteriores, nec Vltra primum primogenitum ad alios extenditur, tum quia continet onus,& gravamen,& sic non extendendum, tum quia concurrerent multa spetialia, scilicet inductio perpetuitatis, quam lite xa non sonat, deinde extentio de uno primogenito in alium,& hoc Omne propter coniecturam mentem testatoris,maxime in extensione primogeniti, ad primogenitos. pluralis enim numerus non con
tinetur, sub singulari, ex vi verbi carthae, cui standum est, prout interminis docent DD. prassertim, quia haec vocatio est restricta ad filios praesentis matrimonii,& tempus praesens diuersum est a suturo. Et licet comuniter dici soleat, quod appellatione filioru veniat nepote se, etiam si dicatur de filijs, ex suo corpore natis, vel filijs ex suo matrimonio natis, vel filijs, ex suo proprio corpore natis, nam
illud est verum, quando verba reseruntur ad factum naturae, non autem ad factum contractus, nam in cout rarijs dicuntur descendentes nati ex suo corpore, de proprio corpore, ex ptimis suptijs, quia omnes descendunt ex primo matrimonio, secus ubi verba limitantur;ad piaesens matrimonium , quia contractum matrimonij respiciunt, non autem matrimonium simpliciter, maxime quia vocat fi
hos praesentis matrimonij , ad succedendum in hςreditate Ioannis,& Cathetinete coniugum, quod non veri sicatur 3 nisi in si ijs primi gradus, quia verba illa, bienes' herentia dei dito don Iuan, causam immediatam denotant, futurae vero successiones, non erunt propriae
Ioannis,& Catherinae, licet dici soleat, quod haeres haeredis testatoris est haeres, quia illud intelligitur, quando simpliciter profertur, nomen haere S. Secus autem quando adiungitur genitivo,veluti haereditas Ioannis, quia tunc secus est, ex quo genitivus, ex sui natura denotant causam efficientem, S proximam, unde de filijs primi gradus intelligendum est, non Vero de ulterioribus , maxime quia fuit expiaessum nomen, Ioannis, ct Catheriuae, & sic restricta vocatis-
44쪽
Sed contra id strumentum opponuntur plura. Primo , quod non constat de legalitate uotar ij. Ad quod respondetur, quod multitudine testium probatur, quod similibus rustrumentis factis in eadem forma, quam testes viderunt, adhibetur plena, & indubitata fide; in Regno Nauari ce, cuius legibus,& consuetudinibus flandum est
in decisi uis . Tum quia quando scriptura Venit de longinquo , indebita forma sine aliquo apparenti Vitio, habet prίesumptionem pro se,& transfert onus probandi in contrarium. Et idem dicen dum est de antiqua ob difficultatem probationis , & si scriptura
insolemnis mortuo Notario probat semiplene in recentibus, quid dicendum in antiquis Tum etiam quia producuntur scripturae eiusdem notari, de tempore ante capitula matrimonialia, hoc est de anno Iqqq. originaliter pro cluctete, & adducta a Regno Nauara ς, ex quo remanet probata aut horitas not.sime dubio, quia testes subscriptionem notarii cum signo inducet efficacem. Prauiumptionem pro notario. Si iungatur cum aliis scripturis eiusdem notarij prae ertim, quia idem Joannes in suo testamento fa
cit mentionem de hac scriptura, & eam calendat, nominando eundem Santium Monarri Z not rium, maximo quia multi testes de auditu maiorum , deponunt de eius aut horitate. Et in quantum opponitur circa comissionem , quod non habuit eam Ioannes Lot et de Isaba notarius, ad extrahendum, d ingro standum,
respondetur, quod licet hoc verum sit regulariter, tamen fallit
quando notarius Comissarius esse t mortuus, & in grossatio esset antiqua, tunc enim ei cre litur asserenti, se mandatu habere. Cui non obstant aliqua exemplaria , quae allegari possunt in contra rium, licet alijs exemplaribus contra dicta, quia illa procedunt in recentibus, secus autem in antiqua ingro satione, & mortuo notario, maxime quia licec scriptura adducitur de longinquo, in serina probanti, Unde praesumpti e protiat, maxime si fit antiqua. Et
de aut horitate notari j Ioannis de Isaba, satis constat per multos testes,& scripturas, sup- rtic. 9. propositionis D. Stephaniae. Et in quantum opponitur de defectu mandati procuratoris Bernar di Cosco, ad contrahendum matrimonium, respondetur sufficienrer, quod licet mandatum nunquam praesumatur, etiam per mille annos, quia est substantia. Nec etiam creditur tenori mandati in-M . serto
45쪽
ciet, excludunt omnem duditandi I cmaa. Supposita veritate scripturae, coIIigitur ex ea pro indubitat & certo , quod in vim huius capituIationis, remanserunt omni bona Ioannis primi patris cognomine Oratotis donata filio nascituro ex matrimonio Ioaonnis 24 & sic Ludovico primo , postmodum nato ex Ioaime,& Catherina , taliter quod Ioannes parier, nec eius filius Joannes a. potuerunt de eis disponere, in pro 'iuditium Ludovici fili, Ioannis secundi, & Catherina nati ex il
46쪽
lorum matrimonio. Et hoc inuunt sententiae quaedam arbitrales, asseuerantes, bona libera deuenisse in Ludovicum primunt Bona inquam quae fuerunt libera loannis primi cognomine Oratoris, quae sunt omnia bona demptis bonis confrontatis in testamento Don Petri Signiferi; quae ab eo emanarunt Vinculata ad iudicata Don Antonio. De quo statim Verba faciemus. Ex quibus resultat, quod in vim huius scripturae, non potuit obtinere D. Margarita, in bonis liberis Ioannis Oratoris, quia Vinculata fuerunt per eandem capitulationem in fauorem fili j primi gradus tantum , de sic Ludovici primi, in quo spirauit illud vinculum.
Superuenit postea testamentum Ioannis primi, cognomine Oratoris, S patris Ioannis secundi, qui secit testamentum suum, immemor quod omnia bona sua vinculauerat in capitulis matri
monialibus filii sui Ioannis, in fauorem filiorum primi gradus, de sic Ludovici primi. In hoc se fundat etiam domna Stepnania, Min eius locum domna Margarita, de cuius testam et i clausulis, vinculis,& tenore non est agendum , cum illud habeat vulnus insanabile. Caret si quidem testibus, sine quibus ,instrumentum carci omni forma. Nec rogitum dicitur habere, ut dici possit non reperiri corpus instrumenti,etiam in solemnis. Et licet in testam et to Ioanniis fili j sit enunciatum,&etiam testamento Ludovici primi Mepotis sui, adhuc non conualescit, quia relatio non est certa, ad hoc nullum testamentum, per demonstrationes certas, S indubitatas, calendando diem, mensem, annu, Notarium, S rem ipsa laa: Sed per relationem quandam generalem & in certam. Et relatio referri debet ad vincula in eis posita valide , δὶ cum elicesu : Et quando illud testamentum esset validum, parum prodest et D. Stephaniίe producentnma Xime enim, cum in eo sint conte e turae agnationis, & fortissimae, quae eam exclusisse viderentur,itantibus descendentibus masculi S ex ipso Ora rore, ut exilium. Fi Antonius Petrus, non se possunt iuuare, ex hoc testimento, nec vim in eo facere. Quia illud impugnant, ab arti c. 8 o. propositionis Antoni j, cum sequentibu S,S dicunt nullum : est enim certissima iuris conclusio, quod si produco contra te instrum natum aliquod
insolemne, & tu illud impugnas, ut nullum, & mirius solemne non poteris iuuare te illo, hcet in aliquo faciat pro te , quia im-
47쪽
pugnasti, tanquam non solemne,& nullum. Deinde non potuit orator, de bonis semel donatis Ioanni filio, disponere, quia quando donauit reseruauit facultatem disponendi in certis 'casibus,
qui non euenerunt, extra quos casus, remansit prohibitus. Non obstante tamen, quod iam haec bona Ioannis primi Ora toris client vinculata, in fauorem Ludovici nepotis,& fili j Ioan
his secundi disposuit, de eis dictus Ioannes primus in suo testamento, quod fecit in loco de Yxar prima Iulii, anno I 8 s. in quo
reliquit uxorem suam dominam aiorum sue η ructuariam bonoru, G post mortemJuam Poluit, quod bona perueniant, in reuertantur in Ludovicum , quem in didiis bonis haeredemfacimus uniuersalem, cum hoc tamen padio, inculo, quod trost dies Ludovici, dicta castra, in bona )en aut, γ' perueniant in Ioannem tertium nepotem nostrum, in eius d n dentes masculos legitimos, de legitimo matrimonio pro cxeatosa, in desiciente i Io, descendentibus suis molis legitimis ; c, de legitimo mairi moni, procreatis, quod didia castra reuertantur , m petuentant in d. Iacobum filium noli uu , c u 'ndentes motos de legitimo matrimonio procreatos, in c. in ab inde mandamus Huari Vincula posita in te mento Patris nostri dicet Ioannis Oratori , quae hic habemus pro expraepin In hoc testamento constituit primum fundamentum suum D. Antonius de Υxar , & etiam D. Martinus de Bolea Marchio de Torres , fundat m eo ius suum , S intentionem, dicentes ambo, quod sunt de radentes musculi, don Ioannis testatoris di Anto
Dius Vt agi axus, Myrtinius Marchio, ut cognatus descendens, cum
appellatione arasculorum, veniant hic masculi, ex taminis, ptae cipue in Regno, Vbi statur calthae. Dissidentes tamen inter se, quod Marchio proximiorem gradum occupat respectu ultimi Ducis, quam Antonias, S sic dicit, se potiorem in iure. Intendunt ambo excludere filiam ultimi possessoris, tam l. foeminam : cum primo loco vocati sint de tandentes masculi Ludovici, & Iacobo fili j,& post eos se minae, prout in testa meto patris Oratoris, ad quem se retulit. Si tamen relatio potuit operari, ut supra dixi, multa Verniunt coiiseranda in hic scriptura. Primo, an appellatione mas culori Lyeniant masculi ex iis minis, prout est Marchio. Nam cum toties repetita sit menti O masculorum, esset multum dispu tabile tu terminis iuris, an iuret intelligendum de masculis agnai tis
48쪽
tis, prout est Antonius in quo nulla cadit dubitatio, quantum ad hanc qualitatem cum agnatus siri) an Vero etiam de masculis coia gnatis, propter theoricam Richardi Malum bre n. Cuius doctrina malle in te lecta, torquet,& contorquet aduocatos, & tribunalia Omnia, cum tanta mole indigesta, doctorum , S scriptorum , vivix pax facta sit apud in telectivos. Sed Veritas est certissima, quod etiam de iure, veniunt appellatione masculorum descendentium masculi, ex foeminis. Quia sunt masculi,& sunt descendentes, &hoc ubi non contemplatur agnatio , S contrarium sentire , csset mente laborare: Ubi autem contemplata esset agnatio, non veniaret sine dubio. Circa autem conremplandam agi ationem, est aliatum pelagus, in quo semper est attendenda prudenter voluntas restatoris, tanquam Regina, nec cexta regula dari potest. In Regno tamen est citra omnem disicultatem, quod venient ma Dcuti ex formiuis: Quia cum stetur cartae, & prohibita sit inrerpretatio restrictitia, quia offendit cartam generaliter loquent ei dici non pQ rest, quod masculus agnatus, magis masculis sit: quam cognatus, es magis descendens, quam iste alius elegantia vel ba sunt, E abri dicentis, Numquid masculus agnatus, mogis es , ex liberis an in Mis masculos, in cur hanc dictionem simpliciter prolatam se a sui natura comprehcudere omnes masculos restringere cυolumus ad ognatos masculos. Hoc es
diuinare, seplere, in et im apertam derbis facere, cur non dixisset disponens si voluis t. Quod sequuntur infiniti DD. adeo ut liaec dicatur verissima conclusio, ab omnibus recepta omni dubio carens , ubi agnatio aperte contemplata non sit, & aliud sentire , esset maximus error. Sed quamuis hoc de iure fluctuet per manus male in-t ejjigentium , qui non distingunt, tamen in Regno Aragonum, ubi statur carthar, unus solus non reperitur, qui negativa teneat: Jmo omnes uno ore fatentur affirmativam, bicum l. statur carthar, S ad i i teram , & seclusa coniectura, solus Voluntatis verbis apertius destitutar, t βέμlum 'Fut rigar. Ratio est, quia agnatio praes. mpta, non est de cartha, nec secundum lit cram, vi dixit Bartholus, multi alij possent allegari, in hunc finem , quos refert ς ἰς V. Oudeuso . 3 1. Loquens de nostro Regno, dicens esse hoc sine dubio: sequitur Mot in erb oros,nu. o. ex quo sequitur, quod in Regno no datur tacita Vulgaris: nec tacita pupillaris, quia sola
49쪽
coniectura deducuntur. Et sic quantum ad hanc qualitatem optimo iure includitur Marchio, sicut & Antonius. Sed ex alio videntur ambo excludi, quia scilicet Ioannes secundus testitor, noli abuit facultatem disponendi de ijs bonis; cum iam Ioannis primus, pater eius, in Vita , & in capitulis matrimonialibus Ioannis fili j, cum domna Catherina de Via monte celebratis, ea omnia bona,& chstra donasset, partim in vita, partim poti mortem iiiii οIoantii, Vincq lando omnia in fauorem nepotis, qui fuit Ludovi cus I. Vt pater in clausula: Item ei concorda do, que los sillos que soldradet prese me matrimonio, hereden, esuccescan en los bienes , 3 helencia de los
dichos coutro entes matrimonio, si empero, que et ma3οr o a todas las etillas, castilus, e binares, in . Ex quibus verbis manifestissime resultar, quod nulla rem an sit Ioanni et . potestis disponendi de bonis, nec
in Vita, nec in morte, cum iam multo ante essent vinculata in fauorem filiorum suorum, per Ioannem primum oratorem eius patrem,& sic in dicta scriptura male Videntur, se sun dare Antonius,& Marchio.Neque deffectum talis potestatis, possunt supplere, disposita in testamento Ludovici filij de anno is i7. in illis verbis.' Los quales dic hos bienes beau visclados, struu parece lo honpor los ref-
tamentos de nuestro podre,' abueloo en id por aquellos vinculado, aqueost quere moso ea n uestra olunt ad se per Ex quo multo ante anno scilicet is I 3. idem Ludo. I. in capitulis matrimonialibus nepotis sui Ludovici 2. cum Domna Beatrice de Alagon, fecerat donati nem omnie bonorii, in fauore dicti nepotis,& suoru descedentium asculorum, constituendo maiora tum agnationis in amplissi ma forma, in fauorem filiorum nepotis masculorum,& in eorum deffectum vocat Alphon sum, Petrum, Ioanem, Carolum,& eo rum filio Si nosculos descendentes: vocando post omnes mascu los far minas. Stante igitur hac donatione anteriori capitulorum
matrimonialium Ludovici a. si illa substineri possint, ut videturriaeque in forma instru mentali deffectum patiantur, de qυo suo i co dicemus, scquitur manifestissimh, quod non potuit postea Lxi
do uicus l. in suo testamento reualidare vincula posita in tella mento Ioannis a. palsis, ct Ioannis I. aut eiusdem,& quando pQ tui esset, remaneret aequalitςr approbata vincula patris, S aui, quae se ici cri,cus' q ili testamcnto aut Oratoris, videatur exprari manse
50쪽
manifesta agnatio, nihil prodesset Marchioni, haec reualidatio. Nec
dicatur, quod in ordine ad Oratorem non est certa relatio , S sp cifica , quia unica relatione Vniformi se reseri Iudovicus ad testa mentum patris,& aui, nec magis certa est, Una quam alia relatio, &si quoad patrem valitura est, Valebit etiam quoad testamentum aui.
Nec obstauit quod illud sit nullum, ob deffectum testium, quia relatio a probatiua non se rideri ad instrumentum, sed ad contenta in eodem, quae sanare potuit,ut dial in testamento Petri Sanciae Romanae Ecclesie Signiferi. Sed quando sine praeiuditio veritatis diceremus potuisse Ioannem a. disponere de dictis omnibus bonis e flectitie, adhuc a genia res, cum eo testamento non posscnt obtinere. Videntur enim descendentes in quorum numero agentes comprehenduntur) vocati
solum per vulgarem, non vero per fidei comissariam, quod si ita esset, prout videtur aditione primi vocati, expirasset vulgaris, quoad omnes,& remanent exclusi,haec est materia Cumani,& Pauli, inuoluta infinita at lcgationum copia, ob quod duobus, aut tribus fundamentis nos expidimus, breui sermone. Et primo, quia pars aduersa, non sine ratione,& proposito considerat, uxore suam, dominam,& usu fructuariam, S per consequetis haeredem uniuersalem bonoru,& sic Ludovicum cius filium voca iatum esse per fidci comissum,& ab hae sede matre accepturum haereditatem. Ex quo optimum deducit argumentum, dicendo, si prima &vltima substitutio sunt fidei commissariae, ciusdem qualitatis erit substitutio Ioannis,& descendentium, in medio constituta. Hςc argumentatio, secundum Menoch. fortissima foret, si superior propositio subsisteret, qua proptet aduertendum est, quod de iure ex sententia Baldi, uxor domina,& usu fiuctuaria relicta eius vita durante, censetur esse haeres uniuersalis i0 proprietate,& Vsufilictu ,eius vita durante, post eius vero in Drtem censetur grauata restit nere secundo haeredi instituto, taliter quod uxor sic instituta, ius vita dulate erit haeres pleno iure, qu0 d proprie tetem,& usum fructu, S hae, spost eius mortem institutus, si praedecedat, non transmittit hae ic ditatem ad haeredes suo S, es in hoc concordarit Bald. t mola, & Cmnes, in alio tamen disserunt, quia I mola non facit eam haeredem uniuersilam pleno lute, sed certo modo praecedente prius baerede, sibi