Vberior enarratio eorum quae a Ioanne de Sacro Bosco proponuntur, ita vt adiecta difficilioribus locis commentarij vicem supplere possit

61쪽

42 ANNOTATIONE Ivaporosb, antequam ad horizontem perlata sint, sed haec figuris Auctor expressit. Terra cum aquis globum constituere in quia bustam cxcinplaribus ric iasicriptio est, tractatus de terra f. IX. l. I.a.

VI inius. Est in toto suo globo tellus me

dio ambitu praecincta circumfluo mari.Nec argumentis hoc in uestigandum, sed experimentis cognitum. In eandem sententiam fere hanc quae si ionem, sitne terra aquis anneXa,&mutuo complexu sphaerica figura constituant, Ptolomaeus dissoluit, ait enim: Terram Vna cum undis circun; filiis globum constituere, illam luce minere eXtra aquam, velut cespitem aliquem ex palude, Nun acuvndis in hect i, S: in globi speciem inclinare. Hac igitur questione pretermisia, de qualiscgrauissimor urit Aucioru testimonia sum ciunt, ambientis terrae partem extra aquas se cundum longitudinem &Jatitudinem rotudam ac sphaericam esse demon strat Au ctor. Quod autem terrasit rotunda patet.

folio. Ip. l. I. a.

AVctor im itatur Aristotelem,&terram

rotundam esse secudum longitudine ac latitudine ostendit. obseruandum aut hic est, l6gitudinem locors, ab occasu in ortum duci,

62쪽

duci, latitudines 1 medio tramite aequinoctiali scilicet ad alterutrum polorum. Discrepat

audiores veteres cum Ptolomaeo, Alba tegnio& corum successoribus Ptolomaeus enim Io-gitudinem ab occasu a Gadibus, Calpe,& Abyla, Herculis columnis lacratis inchoat, e amq; Versu S Ortum,atque Indicum mare traducit: Latitudinem vero ab aequatore ad polum septentrionalem num e pat. Artim edorus Vero Erato illienes ac Isidorus, quoru Plinius

meminit, contra ab India, ad Oceanum seu mare Atlanticum longitudinem pertrahut, latitudinem ab Austrino vertice ad septen

trionalem perducenteS.IDMO eadem eclipsis Diae numero, quae appa rei nobis prima hora noctis . I . I. p. a.

AVctor demonstrat ex desectu Lunari,

terra secunda longitudinem rotunda esse: inquit enim, Si terra non esset rotunda, una eclipsis lunae uno eodemq; tempore appareret. At iam contra videmus fieri cu orientalibus, ijs scilicet, qui in Palestina, atq; Arabia, Oc in tota sere Syria degunt definitos enim hic orien tales in telligere co ia uenit)desectus Lunares qui nobis ad prima horam Uespertina apparensi sole iam merso quarta hora nocti, appareant. Cum

63쪽

Cum enim quatuor horis dies eorum no stros praevertant, necessarium est, Vt Corumnoetes nostras antecedant, eodem temporis

interuallo. Clim igitur nos habemus prima, illi quar ram habent. Similem demonstratio nem luculentiori ordine & oratione adfert Plinius capite LXX. Ideoque, inquit, defecitus Solis de Lunae vest)ertinos Orientis incolae non sentiunt, nec matutinos ad occasium habitantes, meridianos autem siepius.Nobi

64쪽

ti apud Arbelam magni Alexandri victoria Luna defecisse noctis secunda hora prodita

est: eademquc in Sicilia exoriens. Sic comprohendimus hanc ratiocinationem. Si terra plana esset secundum longitudinem, eadem ecclipsis uno tempore tam ori en talibus quam Occidentalibus appareret: Atqui id verum non esse demonstrat eX p rientia : Ergo terra non erit plana sed rotunda.

Minorem probat Plinius ab ces ipsi Lunari ac Solari. Ex verbis autem Plinii colligimus, Arbelis in oppido Assyriae duabus horis ante quam in Sicilia Solem videri, ac contrario dimur i. I atio esst, quia Arbela habet in longili: dine gradus So. Syracusiae vero habent in longitudine gladiis 39 & semissem. Simile exemptu recitatur ab ipso Ptolom go, libro 1. Geographicae disciplinae capite quarto, quq Arbelis hora quinta accidit, Carthagini hora secunda apparuit. Exemplum autem de Solari defectu ipse apud Plinium legito. P leti tm teri et haὐeat tumorem. f. Lib.

AI teram iam huius distinctionis parte

aggreditur, demonsto sationem nimiis rum terrenae rotunditatis, quantum ad latitudinem

65쪽

6 ANNO TIONE studinem attinet, hoc est terram ab Austro in septentrionem, ac contrario modo rotunda esse. Plinius ter v conueXitatem in causa os . se dicit, quod septentrionales plagae sideraque nunquam nobis occidant, contra meridionales nunquam oriantur, Rin Antipo dum solo similem rationem imaginatur: Vt nunquam occidant australia, nil quam oriantur septentrionalia . Ruisus inquit, haec ab illis non cernuntur, attollente se contra medios visitas terrarum globo. Septentriones non cernit Troglocliticae confinis Aegyptus: nec Canopum Italia , &qua in vocant Berenices crines. Pocerim VS autem haec verba

Plinii ad raciotinationem redigere,ut eorum sententia,& vis appareat. Si terra esset plana versius meridiem,vel versus sepicia Prionem, tum omnes septentrionales in partibus meridionalibus, & contr1 meridonales stellar in septentrionalibus locis conspicerentur: At illud non contingit. Ergo terra non plana, sed rotunda.

Alinor enn nroba quod Trogloditae qui

nomen habent, quod in cauernis& siecti bus morentur) Aegypt J quoque Septentrion es duas v rsas i n teli igi t C; nosse ra m , & He liccn) non videant. Vieridionales eas intelli git ii i c regi o n es, q u i b us d u in de Ae v p to &

66쪽

IN ID HAERAM. AT Trogloditarum sede loquit Ur, non perpe . tuo ut nobis sis pra hori Zontem elevantur astra septentrionalia, sed interdum oriuntur, interdum occultantur. Nam si de perpetua occultatione, ut de illis qui polo anta ctico vicini sunt intelligere velles, maximuerrorem atque absiurditatem in duceres, cum Aegyptus non vltra aequinoctialem, sed ad hanc partem septentrionalem a medio tramite deflectat. Nec Canopum videt Italia. Eoostendit meridionalia contra septentrionalib' plagis occultari: hoc aut de perpetua occultatione intelligen dum. Na vi n obis

ac Italis n uia i uam a ttollun tura deam altitudinem , meridionalia vertici Lustrali vicina astra, ut cerni posis int: ita etiam ad moles Lunae, ubi Nili origo statuitur, degentibus nunquam apparent septentrionalia. Canopus. f. IJ. in figura ad Australem

verticem. B.

NA uis Iasonis, quam &arcam Noe appellant, habet lucidas quasdam stellas, quarum illa primς magnitudinis, in summo Argus gubernaculo Κώω Coe dicitur, nobis non exoritur, habet latitudinem. J 7 grad.

Quod

67쪽

HAnc sententiam Auctoris Plinius in

hunc qui sequitur modum ver l, s exta plicat. Te ram globosam cste patet, cum terra

e nauibus non cernatur, e nauium ma

lis cosipicua. At pro cui recedente naui

g o , ii quid quod

fui eat, religetur in mali cacumine, paU-- latim descendere vi 'deaturin postremo occultetur. Et aliud ad ditargumentum. Denique Oceanus quem fatemur ultimum, itianam alia figura cohaereret re non decideret, nullo ultra margine includente, qua figura rottucia, qtiae se ipsi in continet &inuoluit, ut supra demonstraiauimus Item cum aqua. solio S. l. 7. Ar. Atqui non aliud in rerum natura manifestius as ectu. Nam dependentes Vbique gu tae paruis globantur orbibus. Et phil uertit latae frondiumque lanugin 3 impolitae abs)luta rotun ditate cernuntur.Piiii ius.

68쪽

IN SPHAERAM. 69Hoc argumentum ita ad sormam redigimus, prioris autem vis satis ex Auctore constat. Partes sequuntur naturam totius, guttu 1ae semper cadunt in orbem: ergo tota aqua est rotunda.Si terra rotun da est, quaeri potest

an sint Antipodes, qui nobis suis pedibus

obuersentur, si sint, qui fiat, quod non decidant,cum grauia ad imum coeli tendant a supera parte/Imum autem vocamus quo Sol mediam conficit noctem. Plinius hanc ridet vulgi obiectionem tanquam non & ratio praesto sit,ut nos non decidere mirentur illi. facilis autem est solutio mediocriter in es

metis his versato.Omne graue naturaliter tedit de orsi 1, si caderet, sursum caderet, cuccelu vn diq; sursu sit n 6 deorsum, quod est contra grauitatis natura. Dubitari aute potest sitne terra rotunda in tanta planitie camporu, montium ac vallium inaequa itate, cum quorundam montium ita attollantur vertices, ut mediam Aeris regionem attingant. Vt H musmons Thraciq in tantam altitudine abit, ut Euxinu 3: Adriam e sm mmo Vertice ostendat: sic Dicaearchus regum cura per mensis montes altis simum prodidit Pelion N. CC.L. passus ratione perpendiculi, lineae scilicet a radice ad verticem eductae.Huica

E cedit

69쪽

cedit quod Plinius dicat, quosdam Alpium

vertices longo tractu, nec breuioi e so mili bus passa si assurg re. Nullam esse hanc portionem uniueris rotunditatis mirari quis poLset, si no insen sibilis quantitatis ad orbem Solis, ne dicam de coelo ultimo, uniueris terre nae molis quantitas esset. Mediam se terram. f. . D. b.

AVctoris verbis quae per se satis perspi

cua ac manifesta sit in t omissis, locum ex Plinio, qui idem probare nititur, adserimus. Inquit enim mediam esse mundi totius

haud dubijs constat argumentis, sed claris sme aequinoctij paribus horis. Nam nisi in

medio esset, aequales dies, nostesque haberi non posse deprehenderunt & dioptrae, quae vel maxime id confirmant, cum aequinocti ii tempore ex redem linea, ortus occasiusque cernatur, Sibistitialis exortus, per suam lineam,brumalisq; occasus.quae accidere nullo modo possent nul in centro sita esset. Plinius praesenti loco persi adere conatur terram in imum, centrumque mundi releg tam . Argumentum aute sumptum est a dioptris, instrumentorum scilicet lineis, quas

vulgares, fiduciae lineas appellant, quod in

70쪽

ΙN SPHAERAM. si

Geometricis mensurationibus, ac Astrono Inicis obseruationib' tuto fides ijs haberi poLsit.Existimat non posse Solis ortus occubitu sive, tempore, quo Sol noctem in uniuersio orbe adaequat diei, fieri in eadem lineam nisi terra esset in toto coelo media . Qtiod vero in eadem linea fiat, dioptrae demonsi rant, VteXCpli causa describatur in plano campi, areaeue planicie qualibet circulus A B C D, cuius AB axis mundi sit, linea meridiana d eta 1 Septentrione in Ausi rum, CD vero linea axem ad angulos rectos intersecans, in quinoctialis, vel vicem aequatoris obtinens: huic lineae si affigantur duae tabuli perforatae, quales plerumque instrumentorum re

gulis ac indicibus adhibere solemus, Solis aequinoctialis tam orientis quam occumbe tis radios suscipient, ut per rectam lineam eaque medium secantem ferri Solem dubitari non possit.Si vero ortus occubitusque non in eadem linea fieret, ut Solem fingamus in G puncto oriri, in puncto autem C occum bere, hic ortus occubitusq; demonstraret terram maiori si a parte versus meridie es & terrae polos a naudi polis distare, ac axe c5mune no obtinere ; quae chm no fiant, absit irdu erit tale quid imaginari. haec ea de demostratio docet, terra nolpius ad coeli mediu, E a neque