장음표시 사용
151쪽
stere nequit. Hac ratione,Piper in crimminutum puluerem redaeium, ac super vermes aspersum occidit illos; namque piperis caliditas e vermium caloris adactum redacta , auget eorudem metvermium caliditatem, sub qua ijdem amplius vivere non valent:quoniam requiritur calor mediocris pro vita eoru conseruanda: Quamuis fateatur Mon tantis se rationem hanc ignorasse, & id riin Libello quem de foecibus appellat. Venena autem a frigida qualitate an ita 'M AP Imanti mortem inserunt, quatenus tor pidos reddunt illorum spiritus, eosque
per modum contrarium corrumpunt.
His habitis, loquamur de venenis, quae occulta quadam qualitate nos ipsi,s in festant,& occidunt:Haec igitur sunt, ut Arsenicum,& huiusmodi alia; quam operationem in his 1 tota substantia fieri quamplurimi dicunt. Quid autem 1 tota substantia , quidque ab occulta qualitate dicturn referat: Ego hunc i , modum intelligendum esse censeo; si iiii memoriam reuocentii r qiiser inrtio conscripsimus, quum de BImperatura sera
monem habuimus. Diximus inquam elementa omnia tum . secundum male riam
152쪽
riam, tum secundum corum formari esse mixtum gignendum neccssario cin currenda : & a formis substantialibus ipsorum unicam formam, eamque m diam consurgere, qu e concreti forma substantialis vocatur, ex qua quidem mixtione oriri postea primarum elemetorum qualitatum confassionem, quam& aceidentalem mixti formam appel-, larii & hoc dicitur temperamentum.
GaI, in b, de Iim id etenim in aliquo subiccto exis cs, mali se ei u*lteri corpo' comparetur, quo cum e. . i. fimetriam & proportionem habeat, dicitur ei tunc iecundumenaturam S sa- miliaris : & hoc pacto alimentum est
eique conueniens, ac nutrit : sin inter
illa corpora, di scrasia maxima interce-- dat, dissimilis est & infensa; idco non amplius alimentum , scd potius nocuucst, ac interficit aliquando.Deductititur haec ex Galeni doctrina in secundo de
facult. simpl. aliment.cap. de Cucumeribus, per hanc verborum formam. Inuenias autem , qui ips is ( cca alia multa , qu e homines plerique coquere ne- , . queunt) concoqssant ob naturae.sicum eis familiaritatem, quam nos tum in comentariis de temperamentis,tum aute
153쪽
in libris de medicament. facult. copio sissime exposuimus demonstrantes a totius substantis proprietate suum cuiaque animantium generi cibum esse s mili rem . His itaque modis dicimus aliquid ab occulta qualitate, necnon a tota sursubstantia operari; quatenus scilicet substantialis forma concreti cni poris operatur, consurgens ex element rum formis inuicem cocuntibus; unde confusis eorumdem met elementornm qualitatibus , temperies emanat, quae
per modum similitudinis benigna est, dissimilitudinis,uero contra;adeo quod maligna qualitas seu qualitas improba& occulta, nil aliud erit quam aspectus malignus proficiscens discrasia comoplexionis i quoquidem aspectu res una respicit aliam, per antipatiam infestas
ac interficiens eam, & venenum appellant omnes. Non est igitur mala qualitas occulta ( sicuti plerique existimamno temperies ipsa, quam complexionem dicunt; sed effectus quidam profluens complexione per modum dic similitudinis unius ad aliud, quo pacto oritur inimicitia . Ex quibus iam posi- iis patet hoc esse discrimen inter com
154쪽
plexioncm & occultam qualitatem, coplexio est prout in suo subiecto consistit,ac diudicaturr occulta vero qualitas est operatio complexionis per comparationem ad unum vel plura; quemadmodum de vipera exemplum afferetes dicere possumus, si eius temperies venenum est& lethale pluribus anim
libus f ipsi vero est complexio secundunaturam, & ceteris eiusdem speciei conueniens & amica, minime autem virus: immo si aliter esset, forte non seruatur idea speciesque viperarum. Concluden.dum est itaqueb opus veneni immc- diate a qualitate occulta iam declarata profluat, a tota vero substantia medi te, quatenus haec medio temperamento
opus e cit: & hoc in sensu visus latum quadoque manifestatur, ut quum quis aliquam rem inspiciendo inficit eam
propter malignos spiritus ex eius oculis exeuntes, uti patet de mulieribus menstruum habentibus, quae in speculum inspexerint,illud inficiunt &c. Vel in sensu tactus,vel odoratus,vel gustus, quam uisi ctiam iste sit quidam tactus ex Arist.sententia. . Contrario se habet Ucculta qualitas benigna, quae dicituri usipectus' '
155쪽
aspectus benignus profluens a complexione alicuius rei sim etriam ad alterii habentis & cum eo semiliaritatem ; in
quod operando sper sim pathiam ipsuconseruat; veluti de Ligno Guata sertur a toto Medicorum coetu,citiOd H in m num corpus conseruet; & ab eo gablicam luem expellit,quatenus id sui benigna qualitate familiare est hominibus, amicumque, illos tuetur & cust dit. Haec omnia vera esse facillimum
est ostendere; quoniam, id quod est alicui cibus, alteri virus existit non modo habita unius speciei ad alteram comparatione , quemadmodum aiunt de sturano & Coturnice,quq quidem aues eli boro cicutaq; vescuntur, olei thus ali qui corpori Humano perniciosis r Verumetiam facta comparatione uniui indiuidui ad alterum; namque compe tum est experimento , quod singulari homo esitat Arsenicum eoque nutria,tur, quod est caeteris hominibus infe sum s Proinde recte dictu fuit a nobis, venenum dici solum in respectu alici
ius;quippe cum nullum venenum aequ*cuncta animantia interimat, quia non
omnibus eundem aspectum habe . I et immo
156쪽
immo est alicui ( ut comprobauimus alimentum. Consonum eu huic nostrae . opinioni quod Galenus protulit in te tio de facult.simpi,aliment. cap.de L cte sub hisce verbis. Atque etiam si Caprae aut alterius animalis scamoniam , aut Titim allum depasti lac, cibi loco quis sempserit, omnino illi aluus fluet: Ecce, Titi mallus qui est hominibus nocuus, pecudibus quidem est in alimetorum usu. Praeterea, manifestum est qui si aliquod venenum per similem
elementorum qualitatem alteretur, magis citiusque operatur; utputa si calido veneno calida qualitas addatur, promptius reddetur ad opus seum agedum. Contra vero si ab opposita qualitate r fractum sit,tardius, eratur,& minore
edit actionem. Id ea quod isti dicunt
de veneno ad tempus deter minatum: exhibito.Est , vero tamen alienu quod ad unguem sciatur, quousque incipiat operari s Sed pro maiori minori ue suae qualitatis remissione ab Orposita qualia te causata, ocius tardiusve gignit operationem . In Quorum testimonium habentur ea quae dixit Petrus Anireas
Mattiaeus, quu loqueretur de Napello, herba
157쪽
herba admodum calida & virulenta;de qua quum periculi saciundi gratia,R mae, Cuidam in Carceribus Capitolii detento,penaeque capitis damnato, illa exhibere tentasset;is citius obijt, quam ille qui Pragae eadem herbam degusti uerat; Nec alia ratione id accidisse sat tur quam Regionum discrimine i caliadior siquidem Romana Regio augedo qualitatem in Napello, promptiore illuta operatione effecit; quod non ita eu nit in Germanica supra modu Sigidas immo ex ea remissio adeo magna subsequuta fuit, is anceps erat de eius actione venenosa. Haec de cibarijs venenosis sumatim dicta sint.
De potu veluti matria nutriente. Cap. XIII. tempus adest, quo nos P i e ad paucula quaedam de Potudicenda descedamus,s prius memoria tenuerimus, quod corum quamplurima quae de cibis amrea dicta sunt, de Potu quoq; intelligantur, de quantitate nimirum ipsius,
158쪽
alijs nonnullis , quae breuitatis causa. ' i' praetermitto. Dicamus modo, quod
--. potus oportunus est vinum. Nec ab re dictum est, quoniam reperio Galenum in tertio de facult. simpl. aliment. cap. .de vino hunc in modum scripsis Ie ; vinu.quidem ex eorum esse uumer quae nostrum corpus alunt, omnes fatentur et
modo si quicquid alit, cibus est,uinum Ietiam in genere ciborum est ponendiu Sed potus alius est puri simplicisque vini: alius est aromatici medicatique,cui herba, vel quid aliud mcdicam vim h ibens sit admixtum: alius est ceruisiae, de similium. De puro: simplicique vino mediocrem quidem aetatem habenti sit sermo noster, quum sit prima haec vini pynditips*cundum Calenum in tertio' libro art.medic. Vinum quadrupliciter cognoscituri ab eius nempe substantiara colore pariter: 1 sapore: ab odore de-r se. p. nique . Hanc eamdem sententiam viae .cap. i. detur pronunciasse Gai. per illa verba. Nec vero satis fuerit principalissimani ac primam cuiscunque cibi temperiem - nouisse, sed ut in libris de medicamenti monstratum est, eas quoque quae hanc sequuntur qualitates callere oportet,
159쪽
ut quae & ipse sunt utilissimae, multae quide, si non omnes in saporibus, qua, dam autem etiam in odoribus. Ergo ciborum nonnulli quidem (quemadmodum haud ita pridem commem orauimus si quis eos gustaverit, aut olsecerit nullam insignem ac manifesta, qualitatem praeseserunt , quos fandam Dot & Dydem, go idest qualitatis expertes , & aquosos nominant: alij ain tem manifestissimam habent adstrictio .h v aiem, aut congenitam dulcedinem, aut acrimoniam: sicut nonnulli quoque salsores, aut amaritudinis qnippiam h here perspicue cernuntur: A substan- via; aliud crassum dicitur vinum; aliud vero tenue S aliud mediocre . Vbi etenim celeri modicaque nutritione eg mus , tunc vino utamur tenui: si multa tardaquei nutritiono opus .est, crasso vino:est utendumst nutritionem requirimus, quae medium locum obtineat, mediocri vino uti debemus. Quantum ad colorem spectat, vinum quatuor ha ibet differentias, Fulvum, Album, Ru-ri . . Mbrum, & Nigrum. Fulvus color in vi no caeteris coloribus praestat.jHuius ev.so.
modi vinum eligatur quod sit media D . I confi-
160쪽
consistentia quando videlieet moderet GaI- ' ' ta persectaque nutritione indigemus, visentit Gal. tertio art. medicinalis .
eap. ii. Ad modicam nutritionem facit vinum
albi coloris,suh stantiaeque tenuis,quod GR i. aph. i. pauciserum appellatur , & nutriendisset me' - facultate parum differt ab aqua. Vinum i ' r. si '' vero nigrum & rubrum sumitur ad m,mosuri. t. ioreminutritionem parandam ; tum GaI.et eth.xi. quia indicat huiusmodi vinum, sui su Mn stantiam crassiorem esse s tum quia est sanguini adsimile. Pro quarum rerum conclusione in medium adduco Galenum , qui tertio de facult. simpl. alim. cap. de vino ita scribit. vinorum omnium rubra simul & crassa sanguini generando sunt accommodatissima , ut quae minima egeam mutatione ut sanis suis fiat: Post ipsa sunt nigra crassaque& dulcia, omnium autem minimum nurriunt, quae colore quidem sunt a ba , consistentia autem tenuia, & aquis hidromeliti faciendo appositis quodammodo sunt similia. Quae autem admodum stant crassa, tardius quidem pertaciuntur, ac distribuuntur: si tamen in . et ventriculum adeo robustum incidant, ut confici recte ab eo possint, alime tum