장음표시 사용
201쪽
A ni animalium uicta: alij uero diuisone secere a primis iqualitatibus: alii ex uario modo substantiae, atque alii . . aliis modis, prout uidebatur conueniens. Mihi uero unum illud uidetur necessarium ut explicetur; quapropter ortus est hic varius usus in cibo de potui etenim homo familiarissime uescitur pane, equi hordeo M auena, quaedam etiam uescuntur herbis, alia carnibus, alia multiplici fruticum genere: ac praeterea cur nonnullis de genere cibi tum humidi, tum sicci sine fastidio utis ualeamus, utpote cibo quem triticea ex farina conficimus, uino insuper, & aqua, aliis uero quamuis suauio ribus toties sine fastidio nequaqua uti ualeamus. M
nifestum plane ςst, quod omnia illud appetunt, quod
est propriae naturae familiarius , α magis accomodatu, ac quemadmodum necessitate nutriendi opus fuit ali
mento, ita semndum necessitatem, commoditatemque coeperunt animalia cibum captare, dc ubi potuerunt, magis utique gratum ac conuenientem elegerunt, sin
C pe uero necessitas legem ponit, & parit quasi naturale
consuetudinem,& communem habitum cogenitum , pisces enim necessitate coacti, ac potissim si quia uora cessunt, cum cibus cito defluat, cognatis uescuntur a nimalibus, quod etiam accidit auibus qui cibum ex rapina uenantur, nam multa cupiditas necessitatem imponit, atque eiusmodi mihi uidetur esse singulorum uictus secundum naturam, quem uenter ipsorum familiariter amplexatur, calor conficit, & quibus optime D nutriuntur, quiue fastidio nullo afficiat tempore, nisi propter exuperantiam. Nobis porro familiarissimus est cibus ex triticea farina confectus, quem panem appellamus , unde quaerebat Aristoteles uigeuma prima sectione problematum quaestione secunda, quamob recibus hic nostris corporibus est competetior S uescent. tior, quam hordeaceus. Respondet hunc uictum mo
202쪽
diocrem habere lentorem, quem cibus habeat, opor- Aeet, quippe qui adhaerere, conglutinarique corpori do. beat, quae res non nisi lentore fieri potest, hordeum voero tigidius est, sed vim etiam consuetudinis hic potes
intueri, neque enim omnes homines totius uniuersi v scuntur pane triticeo: quidam etiam sunt carniuori,&caro est illis pio cibo conuenienti, ac non ulli humana vescuntur carne, quidam carent tritico. & vescuntur c,
ho ex farina aliorum fruticum consecto, nonnulli y tuntur majZZo appellato semine, alij hordeo, alis auena, saut horum cognatis, quidam etiam in Regno Noa poli
tano volebat conficere panes ex ari radicis polline a que sarina, de pollicebatur hoc fore magnae utilitati ci. tra noxam salirtis, aes plane absurdissima, cum eius farina substantia&virsbus adeo distet a triticea farin nobis alioquifamiliarissi in a.dc medicamenti potius ibiae radix vim habet, quam cibi, illumque lentorem conuenientem, qualem nobis Aristoteles familiari ssimum esse, ac prope dixerim necessarium, asserebat, non ha- Cbet: relinquo praeterea si tanqua radix conuemat hum
nae naturae; alijs potissimum ante consuetan hoc enim cedere videretur limites nostrae tractationis, tametsi propter neceis ratem Cesaris exercitus aliorumque Romanorum pane uterentur ex radicum farina confecto, cum vero panis triticeias leniorem. huc dulcem ac mediocrem liabeλt. qui quidem est vel ut anima tritici, te poremque. 'tilem concoccioni ; propterea tum nobis placet, tum caeteris commixtu, condueit, nam cuncta Dbene coinmiscet;N tu unum coit,lentianique efficit alimentum satis pra: terea ad nutriendum coueniens r sed
quoniam panis ipse ob id dentari iacillime potest, prinpterea non ut signu modo prauae alicuius dispositionis panis repletio cit pessio in , sed quoniam densatur a modum , S: Da prauam, ab H cotauptionem ι hinc etiam
203쪽
A fit ut non statim ex ventre profluat,ac si vino misceatuitum nutriat uberius, tum etia diutius permaneat, quoniam vinum per se alit plurimum S siccat suo calore. quonia tenues partes in Vaporem digerit, quapropter offa panis vino diluta diutius seruare potest citra desit derium noui alimenti: habet praeterea panis dulcedinet quandam neque admodum plenam, neque nimis inii
pidam prope similem lactis dulcedini, quod nobis sa
miliarissimum est initio generationis, ut cibus natura s lis; postea vero cum calor solidiora vult alimenta robustior factus, ac partibus ipsis effectis solidioribus inci,
piunt alia esse iucundiora : reliqua vero esculenta,quae neque secundum naturam, neque ex consuetudine ali. qua sunt nobis eodem modo familiaria pro tempore cupiuntur sine fastidio, praesertim si cito famem sedent ut dulcia & pinguia, aut exundent in stomaco, siue reliquias ingratas deponanta ea enim appetentiam obtundere cosueuerunt, aut si ventriculum ipsum hebetent. C laxent, ac tale aliquid faciant, siue in ipsa decoctionuquomodolibet molestiam afferant. Cum autem plurimae quaestiones oriantur spectantes cibo. N potui diuidemus eas trifariam s etenim non ulla contingunt ante cibationem, aliqua dum cibi N potus assumuntur,alia. denique post ipsam assumptio item, primo nimirum ordini tres quaestiones praecipuae accom modantur, prisma earum est, quamobrem famis tempore calor quida& ille non exiguus sentiatur in Ventriculo: secunda curo oscitamus frequenter : tertia cur si nimia intercipiatur mora ita ut tempus cibationis praetereat plerunque fames sedetur. ab aliis quaestionibus abstinebo , nempe cur fiat abolita appetetia diminuta aut deprauata, quonia alterius fortassis egent tractationis. Ad eas igitur me conuerto,&quantum ad primam pertinet, aio ca diuitatem ventriculi, si inani existat, plena esse aere dem C c 1 sore,
204쪽
siore, qui quidem calidior fit in loco tepido si diutius A
permaneat S .non permutetur; itaque caloris sensummouet in illa parte, eoque potissimu tempore propter suctionem, quae per se .ipsam calorem emcere potest.
Ad secundam respondeo, quod propter ingens deside
rium, S cibi auiditatem ventriculus S elo sagus ac musculi omnes, qui in extrema illius parte inhaerent, hiant; iraque propter consensum hiat etiaos, Noscitatio generatur: ob sitim vero non fit, quia siccitas partes potius contrahit, ac dolorem parit, ac prope illarum BPartium immobilitatem; itaque anhelitus ille sequitur ingentem auiditate M molestiam,vel etiam fit ob quandam sensus de caloris molestiam: tunc enim labores patitur, de imbecilliorem fieri sibi videtur alimenti deiectione non itidem potus,ac propterea partes ill sequς cibo accommodantur, dilatant se, di pandiculantur, ut molestiam prope deponant,& interd um etiam ratione cuiusdam caloris qui molestus est.& remissionem,refrigerationemq; desiderat, eoque magis cum sursum sub Cid tempus calidus ascendat vapor, qui partes illas teneras, quae in extremo sunt gutturis S ofagi replet, alicitq; molesto sensu, adeo ut exonerare se dum copiunt,
prope assurgant, ac se dilatent : solet etia oscitatio haec esse prauudium somni, Vel quod eo tempore plurimus vapor respiret ad partes superas, vel quia dum somnus initat, laxitas quaedam oboritur, sensusque molestia,&pigritia etiam motus; itaque molesta fastidiosa videtur respiratio cu lentum ad hibernus, S partes illae quae Dsunt in perpetuo labore sibi ipsis videntur esse oneri, quapropter dilatant se,Vt onere ab illo leuentur. ac molestiam illam deponant, vel si caloris salutem esse fateamur. cum multa simul fiat intus susceptio trigidioris aeris, ac vicissim calidae fuliginis emissio, mirum non
erit si fiat instante somno dc iame, nam somni calorem, con-
205쪽
Α eoncludunt, partim etiam imbecillitatem quandam
asserunt, celeres autem desectiones per se ipsas hoc faciunt, ob famem vero vult corpus impleri, & quoniam
partes illae extremitatis arteriae, es fagi, ac musculoruetiam , qui ibi desinunt mouentium mandibulas qua dam lassini di ne calefactoria perpetuo laborant, & calidi spiritus plenitudine homini potissimum propter
rectitudinem figurae, & maiores corporis, animaeque suspensiones, propterea modica occasione adhibita B oscitamus,nempe si alterum hiantem suspiciamus, exigua nimirum adhibita consideratione mox sensus illarum partium mouetur, & laxatis habenis se ipsas db Iatant, & pandiculantur: cum enim laboramus qui scente aliquo ad eam quoque alii alliciuntur ,&qua- dantenus trahuntur ad quiete, & fit ille consensus, que*mpathiam appellant.-Tertia difficultas facilem plane habet solutionem, nam tempore illo, quo fames timstat propter alimenti indigentiam,&validam sectio-C nem ventriculus humores pro cibo a cunctis partibias reuellit: itaque sit tenuium humiditatum plenitudo c-neruans vires ipsius , ac propterea famis tentigo ema cescit, quae deinceps humido dissipato vehementius repetit. Dehinc vero tres aliae quaestiones emergunt penes ipsam cibationem Prima quidem est si dulcia sunt
adeo amica naturae, mirumq; immodum placent, qua- ob rem cito famem explent. quamuis modice assumuntur, ut qui vescatur cibis dulcibus . confestim satietate, D ac plenitudinem sentiat, ac famis omnino desiderium obtundatur: huc etiam pertinet quare pingues cibi cito famem expleant,&satietatem quandam submolestam atque iniucundam afferant. Secunda questio est, cur vinum post dulcium esum ebibitum displiceat. a. qua vero voluptatem afferat. Tertia demum est, quare acerba, & austera ciborum auiditatem augeant. Primam
206쪽
Primam quaestionesti tetigit Aristoteles vigesima secun Ada problematum quaestione tertia ,& inquit Cum acria non ualde nutrire queant, sed paru alimenti multum uero habeant excrementi, merito amplius haec ap. petimus, parumque eorum cupiditatem explemus, at dulcia tota ipsa cibus idoneus lunt patet igitur cens ire Aristotelem ob id dulcia famem cito sedare, quom tota nutriunt: huic solutioni propter Aristotelis reu rentiam nolo contradicere, quamuis facile possem, napartes eo tempore non coeperuntientire nutriendi be- si neficiu: attamen satietas fit, ac forsitan nonnulla, quae magis nutrire possvnr, quam saccaru, minime hanc afferrent satietate. Ego ob id censeo contactum ciborudulcium in ventriculo esse tam blandum, & suavem, ut uentriculus ipse laxetur, quemadmodum laxatur Mdilatatur uermis attactu caloris iucundo, ac totus di i tatur aper praegrata pruriginem densa cute, ita uero satietas fit accedente etiam uaporosa per totum uelintrem plenitudine non ingrata, ut prope totus cibus i. Cbi uideatur, uentriculus autem si debeat appetere, uehementer debet arrugari, & familiariter amplecti albmentum, ac robur seruare suarum partium, quod etiafit ex aliis quibuscunq; rebus plenioris saporis, S optis
me aromatum generibus conditis, tum etiam quia e
undationem quandam in uentriculo iaciunt, & calori uberius, celeriusque satisfaciunt, &spiritus quamprimum atque uberrime reficiunt, ut nimium illis hab re, quamuis modicum sit, uideatur. Caeterum de pin Dgiti uictu, aiunt sere omnes ipsum explere appetitum
celeriter, quoniam supernatat in uentriculo cum par tibus constet igneis. & aereis; quapropter minus concoqui potest . quae enim supra feruntur, propterea quod minus tangi possunt ab activo. & a loco magis distant
calidio te aegre concoquuntur, de uentriculus ipsa aueris satur
207쪽
A satur taliquam inepta ad coctionem. Ego existimo phiguia cuncta ten a cem .qu1dam habere sit bilantiam. aeprope inuincibilem,&incorruptibilem ob tuae naturae modum , itaque uirtuti ipsi alteranti & concoquentioneis molestu esse videntur: sem per enim supra manet aliquid in ventriculo, essetque ipsum iniucundum , Mnisi potus multus existat certe nequaqua iii pernatarent pinil via; attamen satietatem facerent:,vel potius illud est, quia pingue tristem ac molestam faciti ensationem v ventrieti lo& partibu&serme omnibus per quas transit alimentiam. quoniam lentum est, A lubricum. quan ob rem adhaeret tenaciter.& poris sese insinuat, vido turque insipidum quidam, hoc autem molestu est uem triculo,& cuilibet parti, quae uult esse expedita,ita etiati idemus si sevum, uel tabe aliud pingue illi natur pal to x faucibus, praesertim uero equis satietas fi lc famis
extinguitur desiderium, ipsa uero pinguia si frigida s, inantur magis displicent, nam frigiditas facit hvi appasi re e magis insipida propter frigiditatem emarcescente
sapore. Ad secundam autem dissicultatem respondeo quod uinum post dulcem cibum epotum facit appa rore quendam saporem medicamentosum , ii se dulcem acrem 1 uinum enim si ualde dulcibus, quale est saccarum , aut mel misceatur ad uomitum ferme ciendum est idongum , vel quoniam ex tota substantia prauam,
atque inconcinnam etficiunt mixtionem 'latrem ex quadam actione in sensum, cum unum uelit contrahere.
D alterum autem laxare instrumentum gustus, quamobrem fit molesta applicatio, sensarioque iniucunda, id quod etiam in aliorum sensuum Obiectis obseruamus. nam qui iam inter se colores non bene coeunt. neque ni aut odores . Aliis sortasse uideretur cum utrumq;
gratum sit seorsum, uinum non nihil displicet post dulce, quia proprius, utriusque sapor obtunditur, atqui
208쪽
ingratum est sensui non posse gustare iucundum aI, Acuius saporem sicut est in seipso, aqua uero nullu corrumpit saporem,&tanquam frigida post dulciu esum per se ipsam placere potest. Tertia dissicultas paruo
videtur egere negotio, qu oniam manifestum est, ut rosolutio, laxatioque ventriculi inappetentiam ciet, parte nimirum ipsa enervata, atque illius robure dissoluto, lic e contra illius corrugatio facit appetentiam, quoniam virtutem in unum colligit; & neruosam substantiam intendit, additque illi robur: ob id itaque non λ Bne ratione credimus austera& acerba per se appetitu augere, quippe quae ventriculum contrahere, iacorringare valeant. Adhuc aute tres aliae dissicultates emedigunt, postquam assumptus est cibus: prima quidem est,quapropter post cibationem extrema refrigerentur,& horror nonnunquam fiat : altera cur cibo assumpto, nisi modum superet, corpus minus ponderet, cum alio. qui maius pondus habere deberet propter plenitudia nem: tertia deinceps cur ficus, tametsi nouissime assu. Cmantur,per Vomitum postremo respondentiquod Esin pus recenset in tabellis. Primae dissicultati medici prope omnes resp6dent hoc pacto, quod assumpto extrimseco alimento, calor qui actione hac & fomite per ci-
bum ministrato deletiatur, affatim corruit in ventris locum, quam ob m extrema refrigerantur .. Aristote.
Ies vero trigesima quincta sectione problematum qu stione nona inquit, quod cibus frigidiusculusadmissus
vincit principio magis naturalem calorem, quam viii, Dcatur: cum itaq; Vetriculus refrigerationis sensu assiciatur, pars alioqui satis neruea, consentaneum est,ut qua-doq; inhorrescamus, S extrema refrigerentur. Secumda etia dissicultas iacile diluitur;accidit enim ut corpus in defectu cibi sit debile,& caloris vis minus ipsum possit substinere: huic enim motus ascribitur conicus, a-
209쪽
A ctioque perpetua, cum substinere atque egerre debeat
totius corporis molem,idcirco per inaediam corpus ni mis grauitat debilitato calore, cum vero cibus assumptus est, calor reficitur pabulo, & vires acquirit, qua . propter fit, corpus minus ponderet, quantum enim magis ponderat corpus mortuum prae Viuo, tantiam
prope cibo inanitum ac debile essectum magis ponderat pleno. Tertiam difficultatem soluit Aristoteles vi. gesima secunda sectione problematum quaestione pri. y ma, & ait hoc fieri propter grauitatem: ob id enim descendu ut in imum ventris,& caeteris subsident esculentis, quod multis visum est ex mente Aristotelis eodem loco esse proprium cunctorum fructuum, cum dicat, caeteris esculentis pomorum genus grauius esse, ipse tamen hoc nequaquam censet, sed quaerit his verbis, qua ob causam poma non ita prius, ut postea ingesta in re pletionis mole respondeant,sensus quaestionis est, quapropter fit, ut poma si priua assumantur, postremo euosi mantur, ea vero si sumantur postrem O, primo respondeant, causa inquit illa est, quod genus pomorum est graue, itaque in imum descendit, partemque superius relinquit inanem,ut secundo aduenientem cibu admittat: ea igitur prius euomuntur, quam poma; sed si haec postremo assumatitur, superiorem partem occupant, cum expedite no possint descendere propter alia : tunc igitur primo respondeant, necesse est. Responsio haec
ut arbitror) non est Aristotelis, sed alterius qui sorte P addidit illud problema: si enim velimus eam accommodare propositae quaestioni de ficu, non est ad propositum , M perperam ille hoc addit exemplum in corto. rationem , si quidem ait ficus etiam nouissime esita--s, postremo respondere, poma autem quamuis grauia sunt nouissime esitata statim prodeunt: propterea
sciendum est , multiplicem esse causam cur aliqua peria D d vomi-
210쪽
vomitu sero reddantu rima est ratione partis ipsius λsentientis, ea namque res sibi magis familiares seu minus ingratas serius evomit. altera ex parte eorum, quae assumuntur, nempe si lubrica sint& grauia,na utriusq; ratione in imum descenderent,&subter gerent conatum euomentis particula: tertia si viscosam quandam habeant consistentiam; ob id enim flegmatis quod a 'genus viscosum& viscidum vix magnis conatibus pintest excerni ; ficus itaque cum actione caloris viscosam quandam naturam assumant quae tenaciter adhaeret 2 tunicis ventriculi, propterea post caetera respondent in repletionis mole; argumentum namq; hurus est, quod ita apparet cum reddantur, tum etIam quia dum comeduntur succus ille lacteus, qui manibus adhaeret, modica actione caloris eiusdem partis viscosus efficitur adeo, ut digitis quodam gluten illitum esse videa. tur, id etiam interna declarat substantia, tenax enim est&viscosa, cum aruerint.
Quamobrem sitis multo dissicilius feratur, qua fames, & quomodo fieri potest, ut eadem par
te, nimirum ventriculo nos simul calida
. frigida desideremus, potum oscilicet frigidii ,
cibos autem calidos, & eorum quae comeduntur , ac bibuntur quamobrem nonnulla cali-
da, aliqua vero frigida desideramur. B
V Xcitauit Aristoteles eam quaestionem k qua propter animantes magis regreserant stim, quam famem vigesima octaua problematum quaestione quinta, &fatetur hoc eam ob causam ςu inquoniam sitis res est' i magis