장음표시 사용
171쪽
E T V I G.I L I A. irrδε Ios invadit quoniam motus ille facit videndi fastidiu.
sonus autem audiendi, quapropter sensitiuum primu propter taedium & fastidium sulpendit applicationem Idam , & reqitiescens vires submittit, itaque somnus efficitur iure optimo' Tenebrie detheeps, de silentium . soporem asserunt ob sentiendi impotentiam . sic enim facta quiete mouetur sensus illius partis in amorem dc voluptatem quietis. In hac postrema parte videbatur consentaneum , ut exponeremus qui magis, aut η minus ad dormiendum aut vigilandum sint idonei: dicebat Aristoteles habentes venas latiores minus esse ad dormiendumsroesiues.& ratio est, quia magis liberam habent transpirationem,& effluxum, quapropterminus obstructionibus corripiuntur, & in his maioris est caloris impetus, qui ad vigilandum haud parum prodesse potest, hi quoque minus ob aes fiunt,& ideo magis expeditum habent cerebrum : sunt autem somnolentiores quibus cerebrum est humectius, quoniam C humtit facit aggravationem , & cerebrum ipsum quo' minus firmum est. quale per humorem cilicitur magis prompte vires submittit,&manus dat quieti, cum autem siccius est, x durius promptissimum est ad vigilandum, prope enim in 'exibile est, & remitti non potest.& quidam ob siccam cerebri temperaturam prope omnino sunt vigiles. hoc modo contingit senibus propter
viam temperaturam sicciorem. nescit enim siccius erebrum connivere,& uires submittere, nonnulli quoque
D sunt propter frigiditatem somnolenti, atque al:j propter calorem uigiles, atque nonnullis humor quidam acutus & calidus affluit, qui perpetuam se, euigiliam parit, quia uim habet excitandi non remissam ex his sacile est plura congregare tum de temperamentis naturalibus, tum aetatum, tum denique secundum uarios casus accidentium.
172쪽
De exortu famis, desitis, atque earum disti immo b
di Me, dc quabus conuendant. Caput primum.
seruationem affectauit, propterea cum sublunarium praestantissima constituta iam essent corpora uitali hac luce insignita.ut ipsa diutius Cnanere, M uitam degore, tomitem quenciam imUIUIs nempe alimentum vibiae necessarium . quod non solum utile est ad auginem tum, cum imperfecta quodam modo exoriantur, Sc periodum quendam persectae magnitudinis.desiderent pro conuenientia formae, M operationis secundum speciem praestantissimae, uerum etiam ad conseruationem, δί caloris salutem , nam calor tum proprius, tum alienus, ut colligitur ex Aristotele de longitudine & breui. citate uitae, atque Hippocrate in libro de alimento sub stantiam propriam dissipat, quamobre fit, ut animam lium illa cumulatius. haec autem minus egeant pro ra. tione caloris: sed quoniam uiuentium corporum, quibus est opus alimento, alia ipsum habent prope aut coniunctum, quemadmodum sunt plantarum genera,
173쪽
in alia luero remotius quaeritantiam quod separatum haebeant, ideo factum est, ut plantae. quae tanquam in ma. trice perpetuo nutriuntur sugendo alimentum eterxa .paratum, cui sunt assixae, nullo sollicitarentiit desidcirio nutriendi, neque esuriant. tametsi naturale mi art aiuntὶ habeant λppetitum, qui profecto non est aliud; praeter quam naturalis quaedam , dc insita prompti tudo, seu propensio, atque potentia ad excipiendam ali mentum sibi conueniens. humorem inquam e finias basser de susceptum.'uemadmodum diceremus appulere ι ac tr hoc ad ses eum Papirum ardentem, aut quem uis alium uaccentum fomite mi, ideoque satis us arbitror improprie, & periquandam analogiam' appetitus nuncupatur caeteris uero, quae habebant alimentum remotum, ac separa tum opus erat s ensu, at que desiderandi potentia, ut non oblita semper, qu Midoque famis tentigine sollicitarentui ad alimenti dosideri u ne fortasse omisnaturae factum praeclarissimum C momento temporis contabesceret, atque bunc appet, tum famem, quendam uero alium sitim nuncuparunt,
idque proprium dumtaxat est animalibus, quippe quae desiderandi habeant facultate uideli et sensuria, hinς praeterea effectum est, ut mouendi quoque ipsis pote impia ascriberetur , qua possent ad alimentum serri cum non habeant praesens, ac traditus est talis motus hisce
quidem clarius, his uero obscurius, motum namque manifestum obtinuerunt ea, quete ex uno in alium sece M dunt locum, immanifestum uero, atq; Obscurum talia, quae paulo minus, ac plantae assixat, uiuunt, ob id saare plantamina nuncupata, sed haec talem habent motu ,
ut possint se se dilatare,& cotrahere, atq; ita sibi solent
parare alimenta necessaria, nequaquam tamcn credendum est, motum etiam caeteris inesse propter alimen, tu, quasi uero plantae, ut animalia ad illud moueantur,
174쪽
adeo ut radices tanquam manus extendant, x porti- Λgant, hic enim non est proprie motus,sed naturale augmentum secundum uiam generationis . quod nihil minus essicitur, ut pereas radices, ueluti per os fugant, corpus totum nutriatur, quemadmodum inquit Aristoteles in libro de plantis Hippocrates in libro de
natura pueri. Empedocles vero cum nimium tribueret
ea lori, & frigiditati censebat omne alimenti desiderisi qualecitiaque illud sit, omnem que nutrition em calori referendam esse, cum seruare ipsum oporteat per ali- amentum subministrato fomite, atque ipsum met ca stam eiIesua , ac totius instaurationis ob perennem ronutritionem, nam manifeste videbat quaecunque cor
pota calida vim obtinetia si paulo sint crassiora, quam natura ignis desideret ex necessitate indigeae mite, de
humore aliquo, si diutius debeant permanere. quod plane in singulis erit manifestum intuenti, & eorii quae magis calida sunt, aut magis etiam perfecta, minusq; solida frequentius egent hoc dicto fomite, reliqua vG Cro minus, calor enim natus est consumere substantiam propriam, nam sine ratione agit, facitque ipsam contabescere, nisi reparetur humidum extrinsece, ut quasi pabulo refoueatur assidue, frigida vero videntur caereatis patibus diuturniora,& nullo egere aliment quemadmodu sunt lapides, metalla,& eorum cognata, quae
uel omnino sunt frigida, & solida, vel parum obtinentea loris in substantia solidissima cuius pertinaria, & resistendi potentia vincit actionem modici caloris. Quis Dplane vera videri possent, si sumeretur ali, nentu larius, nequaquam vero si in Propria ac germana acciperetur
significatione. scenim ad viuentem ut vivens est, reser tur,quemadmodum declarauimus in tractatu de nutrilina po entia. Sitis vero minime fit cunctis viventibus, quapropter minus quam esuries patet, neque etiam communis
175쪽
A communis est cunctis animalibus, quoniam non est propter nutritionem essentialiter, potus enim aquae nonutrit , nullamque accestionem ad substantiam facit. sed tamen ipsa quoque utilitatem non modi eam ad alimentum habet, cum enim siccis vescamur cibis.& licc ciores fiant in ventriculo si parum tenues assumantur. idcirco videbatur necessarius aIiquis fluor , ut alimento misceretur sicciori, hic autem est potulenta substantia, cuius indigentia iacit stim, itaque prima, utilitas P eius est quod per ipsam ministratur talis fluor, humida.
que natura, cuius ratione melius unaquaeque procedit concoctio in ventriculo, sic enim in leuorem detrita &attenuatae facilius concoquuntur esculanta, quem ad
mod um plane videm us in externis decoctionib us igne factis in chimistarum genus cum soluere aIiquid tentant, humorem commi icent solido, ut opus succedat ex voto,ac propterea nonnunquam in medio decoctionis alimenti esticitur potandi desiderium,&fortasse C tune potum dare aliquibus non esset inutiIo, nam si plus aequo siccetur alimentum, tandem corrumpitur.& foedum e cipit odorem, parit grauitatem. & febri Iem calorem , cum vero Prata larum hoc munus Pedi actum erit,abutitur deinceps natura eadem potulenta materia ad alium usum, nam pro vehi Io est ipsi ali. mento per angustissimas venas, id enim si relinquatur, solum obstruet meserticas venas suo lentore, & crasitie, sed mixtum humidae,fluidaeque naturae per eas mulD to facilius sese in uat, tandem uero hoc alteratum,&sanguineae substantiae nonihil obnoxium in propria quandam excernitur regionem pars uero Utera adhuc relinquitur minus seeculeta mixta cu sanguine ne concrescat in proprijs uasis,& commode adhuc per uniuersam corporis molem distribuatur, praeterea mutiam affert utilitatem ad eam omnem siccitatem , quae filii, corporc
176쪽
orpore propter motum, & calorem nec non etiam ad Ateporem excedentis caliditatis, quamobrem sitis appotitus quidam frigidi humidi definitur, praesertim uom ob cordis calorem, & sccitatem. earumq; partium, quae spirationi momentum habent, ut latius iam iam explicabo , eaque poti is mum ratione, ut ait Philos ph us tertio de partibus animalisi capite septimo, hinc etenim fit, ut nonnullae aut mantes nullo modo sitiant; aliae .vero perexiguo indigeant potu ut praecedenti assi rebat capite, quae enim sunt exangues, ac potissimum Binsecta vel omnino non bibunt; aut potulentis ipsis mtuntur non potus, sed cibi gntia, siquidem natura sanguinis facit feruorem, desedius contra remissionem caἀ
laris de imbecillitatem , itaque proprium illis satis est
humidum cum aliqua esculentoru humiditate, qui pipe quae cibis utuntur nequaquam siccis, quandoque tamen utuntur potu, Vt apes, Vespae, & cognata eorum praesertim in aestiuo caumate, quando,& labor, & extra neus calor propriam dissoluit humiditatem, & interra- Cneus calor videtur accendi, plurima vero non sitiunt,6c illa sorsitan cibi potius quim sitis gratia profici lcuntur ad aquas, alio tu illa inquit Aristoteles non sitiunt
quae carent pulmone, unde neq; ve sicam obtinuerunt,
veluti sunt pisces,qui propter humidam temperiem dc loci in quo degunt naturam , ac ciborum qualitatem Massumendi modum nequaquam egebant potu , qua propter nec sitiunt, neque veisicam habent: corti eata etiam omnia tum vessica, tum potus qua potus est desi Γλderio carent excepta testudine, in hac enim corticatorum omnium natura tantummodo aptavit vessicam ,
cuius rei causam attullit Philosophus, quod marinae, praesertim testudines pulmone habent carnosum san guin neum, , c similem bubulo, terrestres autem pro portione maiorem. Aues Praeterea ex toto genere paria
177쪽
ET SITI. 37 A sitiunt, quoniam pulmonem habent laxu, pene exanguem, spumaeque non absimilem, quorundam illo.
rum adeo exanguis est, & laxus ut omnino non sitiant, nisi febricitent, aut praeter naturam caleant, quemadmodum sunt rapaces accipitres, aquilae. sal cones ,& eorum assines, atqui satis rationi consentaneum erat,Vt
aues parum vel nihil biberent propter comoditatem operationis, quoniam potus haud parum inutilis esset ad volatum, itaque coepit ex necessitate hac oriri nat s ratis consuetudo, vescuntur praeterea secundum plurimum humidis alimentis, quoniam rapaces aues vescutur carnibus crudis cum multo cruore, solidumque habent ventriculum, unde minus humor transpirat,& parum illius dimittit. cum semel conceperit, ac potus gratia eructat in ventrem quidam humor proportione respondens bili aut sero, qui tum coctionem accelerat, atteritque statim alimenta, tum celeriter facit ipsa pro- labi, cumque humor in vessicam non excernatur,p C test ille mei sufficere, ne subinde potum desiderent, cuautem pulmonem illorum aspicimus, naturam exanguem intuemur, & laxam ; unde possiimus colligere inhumano genere eos qui calidiores sunt S sicci, pulmonemq; habent tum densum, tum magis sanguinolen. tum, si siccam praesertim ventriculi, ac iecinoris substatiam obtineant, esse magis potatores, alios contra exiguo egere potu.
V mi id sit utraque appetentia, fames inquam re sitis. Caput II.
CVm autem opere pretium sit ante alia determinare quid est sitis A fames, suscipienda est utriusq; definitio, quam tradidit Aristoteles secundo de anima tex. vigesimooctavo, cum palam diceret, famem esse apped titum
178쪽
titum calidi, dc sicci, sitim vero appetitum frigidi Sc lim Amidi, utraq; certe definitio tum methodo est assignata,
tum etiam ratione confirmata, omnibus namq; manifestum est utramque passionem esse desideri u quodam ised quoniam hoc vel sensus, aut certe ipsius mentis est operatio, affectioque: propterea citra ullam controuersiam utraq; concupiscentia redenda est sensui, quippe quae cunctis ascribatur animantibus , sensuum autem proprie conuenit tactui, is enim est sensus vitae,& nutrimenti. ut ait Philosophus secundo de anima, idcirco B credendum erat famem dc sitim esse appetitum eorum, quae tadtiua cognoscit facultas, haec autem est calidi, frigidi, humidi, de sicci,idcirco fames de sitis est appetitus istorum, atque horum potissimum, quoniam ex his conamus, de prout duplex efficitur indigentia calidi scili cet,& sicci, frigidi quoque& humidi, ita duplex appetitus oriri debebat, eum vero qui calidi, oc sicci indigentiam sectatur, appellarunt famem , alterum deinde sitim nuncuparunt, satis enim id manifestum esse debet Ceandem facultatem, quae cognoscit desiderare,& appetere, nam si saecus fieret, idem esset, atque si ego coSnoscerem bonum aliquod tu vero ipsum desiderares,siue Socrates haberet alicuius rei indigentiam, attamen illam appeteret Plato, cum igitur sentiat ladius indigentiam humidi de frigidi, vel contrariam intemperiem calidam dc siccam, quam aegres erat, appetit frigidam, humidamque potionem, ut indigentia haec, quae tristis est repleatur δί sentiens defectum calidi, de sicci, esculen. Dia desiderasidio famis prurigine sollicitatur, id etiam optima ratione confirmatur, na fames debet esse appetitus eoru, quae corpora nutriunt; fames enim est propter
instaurationem deperditi, ut conseruetur substantia, aut etiam augeatur quantum fieri potest, ac decet prosorma, sed calido, dc sicco nutrimur, ideo fames calidi, de sicci
179쪽
Ε Τ S I T I. 27sA & sicci est appetitus. Hic tamen me pupugit quaedam dissicultas, quoniam inquit Aristoteles in libro de imuentute, & senectute, nos calido, humidoque nutriri, quomodo igitur fames erit appetitus calidi, & sicci Quin etiam si considerentur alimenta, aut sermo erit de intrinseco alimento, aut de eo quod extrinsecum appellatur, si sumamus extrinsecum, certe neque natura hominis omnino sicca desiderat, immo pueri lac appetunt, adultiores iustula quaedam, contula & liqui β da, quae actu,&potestate sunt humida, si intueamur alimentum intrinsecum, hoc plane humidum est, x calidum,ut inquit Aristoteles tertio de partibus animalium,quamobrem potius dicendum erat, fames est appetitus calidi humidi, quam calidi & sicci, aut umpliciter fames est desiderium cibi, qualiscunque is sit, du-
modo videatur conueniens, saepe enim sicca, interdit etiam humida desideramus esculenta, sitis autem dice. tur potandi concupiscentia, sin autem in aliorum spmsi etes aciem conuertamus, pleraque tantum abest ut sic ea desiderent, quod nisi humida actu habeant, omni no abstinent, famem diutius ferunt, si vero accipiamus alimentum intrinsecum illorum etiam humidum
est, itaque fames non est appetitus calidi sicci . Respondeo huic dissicultati, quod humidum est duplex, alterum fluidum & roridum, alterum autem solidum, atqui fames appetitus est humidi solidi, id vero cum solidum sit comparatione humidi roridi, quod stim moP uet, dicitur siccum, ac fames calidi & sicci desiderium, appello nunc solidum quandam substantiam paulo crassiorem, & quantum ad modum pertinet paulo cos stentiorem, quippe sutura sit nn trimento solidarum
partium, totumque animal,& caloris naturam refoudire debeat, ac reparare id quod erat deperditu: sed quoniam hoc humidum solidum animal ipsum coniun-
180쪽
rso DE FAMEctum non habet, propterea extrinseca cupit alimenta. ACum autem quaeritur utrum sit appetitus extrinseci alimenti; sateor aequidem, nam manifeste id patet, atque illud est, quod appetentiam hanc sedat, dum ingeritur, attamen hoc alimentum, inquit Aristoteles secundo de anima textu qua tragesimo quinto in principio est dissimile,&quodam modo contrarium , in fine vero vi caloris ericitur simile, ac propterea calidum, humidumque redditur, ea nimirum humiditate quale est id, quod nutritur; sic enim inquit ad ver B 'bum At enim interest plane si nutrimentum sit id,
quod ultimo tandem adiungitur, atque additur, an n6 hoc, sed id, quod primum ingreditur, quod si utrumque quidem est alimentum, alterum tamen est digestum, alterum indigestum, utroque prosecto modo& contrario contrarium, & simile simili dicere licet nutriri, nam si ut indigestum sumatur contrarium contrario alitur, sin ut digestum simile simili nimirum hoc pacto nutritur. Ex his ergo satis patet famem esse ap- Cpetitum calidi de humidi, id tamen aut in principio
tale vel saltem in sine, cum passum aliquid , atque alteratum fuerit. Sed iam reuertamur ad propositum nostrum ,unde discessimus, nam probare nitebamur fumem esse tutiuscemodi calidi, atque humidi solidioris desiderium. Etenim illius est appetitus, in quo vita ipsius animalis consistit, id enim nutriens est, & vitam reparans, ea vero in calido S humido consistit, igitur fames est talis humidi appetitus. Amplius eorum est D fames, ut initio dicebamus, quibus etiam constamus, calido autem, humidoque solido constamus, quod siccum aliquo modo est cum termino proprio contineatur, aut tale saltem in respectu. Praeterea fames est appetitus instaurandi deperditum : quale igitur est id
quod fuit deperditum, tale etiam debet esse illud quod p peti