장음표시 사용
281쪽
E PId , & Versus, Hebr. z PB . Distinctionem in Capita Judaei sequioribus temporibus a Christianis
mutuo acceperunt, quos inter primus illa usus est R. MORDEc HAI N Λ Υ Η A N ; quamvis de eius auctore non satis constet. Cons. Bux TORFFII Praefat. ad Concordant. Heis. IoΗ. MORINI Exercitat.
Bibl. p. 487. seq. & Introductio nostra in cinguam Grac. Sect. XI. f. 23. I 24. Aliter se habet distinctio S. Codicis Hebr. in Versus, quae eiusdem antiquitatis est cum Accentibus: siquidem singulorum versiculorum finis per Accentum Siliuk ti duo puncta, Sopbm h dicta, indicatur. Quicunque igitur authentiam& antiquitatem Accentuum propugnant, etiam distinctionem illam in Versus ipsis scriptoribus sacris vindicant; quod vero alii, Accentuum originem divinam impugnanteS, negant, ut M O R I N V S l. c. Exercitat. XVΙΙ. c. I. R IcΗ. SIMON in Histori Crit. V. T. L. I. c. 28. CLERICVs in Arte Crit. P. III.
c. Io. f. 24. I in Diissertat. de interpretatione S. xi 8. HERM. HARD TIVs in Pragram. praelectRnibbus in Aben-Estam praemisso, &c. quos CARPZO-vIVs in Critica S. V. T. p. I36. seq. consutatos dedit. Iudaei, quos & Christiani nonnulli sequuntur, divisionem illam in Versus ' Esrae reliquisque Bragogae Μ. membris tribuunt. Plura de Textus S. V. T. Partitionibus habent L AVR. FABRI cIVs de Partit. Codicis Hebri FRIscΗMVTH in Dissertat. de Scriptura in Legem, Prosthetas s Hagiographa in simctioue , ΗΟTTINGERVs in Thesauro Philolag. p. 2IT. seq. LEVs DE NIVs in Philongo Hebr. Differt. ILIII. IV. PPEIFFERVs in Critica L p. 14. seq. BAR. To Locc Ius in Biblioth. Rabbis. T. V. p. 393. seq. Bux ToRFFIVs in Diberiad. p. 99. seq. Ρ E T R. G v A R I N V s in Grammat. Hebr. T. II. p. 438. seq.CARPZOVIVa l. c. p. Iaa. seq. UOLFFI vs in B Hloth.
282쪽
TIblioth. Hebri Vol. II. p. 4O. seq. & VOl. IV. p. D. A. E. MI R V s in Dissert. de utriusque Foederis disi. Aone in Capita π Versus, & in Dissert. de Sectionia hus Hebraeorum Le Iibus f Propheticis, DAN. LV D1vs in Dissert. de Parasibis Hamiaris, I. ROPITIus in Disserti de Sectionibus Pentateuchi m noribus apertis oe elavsis, Io H. CRAVs Ius in Dissert. de Paraschis, Io H. RE IN HARDVs in Disserti
f. XVU. Supra passim morae & Maseretharum mentionem iniecimus: quare iam paucis quoque de Maso disseremus, & quidem I) de nomine, a) origine . 3 fatis, q) obiecto, D forma ac conditisne, & 6 de usu illius. Νomen eius est Pp vel etiam C 'du, ut vulgo punctatur, sed invita analogia Grammatica; nisi subsit contractio quaedam ex π VzΥΣ & na zdu,
a Rad. zN ligavit: quomodo nomen hoc vinetilum notat sive claustrum, coli. Mech. aO, 3T. quia μ' fora Textum Hebr. quasi cocti vis ti conservavit, ne quid excideret: unde eadem a Iudatis a P, sepimentum Legis, Vocatur. Quia vero nos a meu
283쪽
Forti. laXta hanc itaque derivationem Majora nihil aliud est, quam Traditio observationum Criticarum, sive doctrina Critica circa Textum Flabr. a sapientibus Hebraeorum tradita. Talmudici aliique Judaei quidam uasoram esse traditionem Mosis ex monte Sinai absurde dictitant. Tempore enim Mosis nihil quicquam librorum sacrorum exstitit, praeter Pentateuchum, circa quem vero, vivente Mose, eiusmodi Critica superflua fuit; quamvis HoTTINGERVs in Thesauro Philolog. p. 397. & SENNER Tvs in Biga Dissertationum Theolog. Philolor sententiae illi subscribant. Alii Moserae aetatem iusto recentiorem faciunt, eam tribuentes doctoribus Judaeorum, qui seculo post Christum natum quinto vel sexto in Academia Tiberiensi floruerunt, ut IoΗ. MORINVS in Exercitat. tibi. XII. & seq. LV D. CAPPELLVs in Critica S. -LTO Nus in Prolegom. VIII. ad Bibl. Po-θN. &c. quod tamen vel ideo esse nequit, quia Tal-mudici, doctoribus Tiberiensibus antiquiores, Masorae iam mentionem faciunt. Restat ergo plurimorum tam Judaeorum, quam Christianorum sententia, eaque longe probabilior: Esram cum Θnagoga v. membris primum Masorae initium tum secisse, cum libros V. T. revidit atque recensuit; eorum eXCmplum alioS tam ante, quam post Christum natum secutos, exinde dictos; doctores denique Tiberienses, quos hinc Maserethas vocarunt, ultimam trianum Maserae admovisse, & quicquid maiores ipsorum circa Textum Hebr. annotaverant, collegisse
inque ordinem redegisse. Quanquam etiam Judaei
recentiores in Bibliorum Hebr. codicibus mscr. novas annotationes Textui S. subinde adiecerunt: quos inter
284쪽
2 Tinter praesertim nominantur duo Rabbini, BEM AscΗER & BEN NAPHTHALI, de quibus supra f. IO. g. XVIII. Suas itaque Masora vicissitudises atque fata e perta est, neque eadem eius facies semper fuit, quam hodienum habet. Initio enim non ipsi Textui S. ad- . scripta suit, sed seorsim atque prolixissime descripta. Cum vero in legendis Bibliis opus adeo prolixum
seorsim evolvere summae esset molestiae, primum quidem maxime necessaria ex Masora brevibus quibu9dam scribendi compendiis, quae Abbreviaturae vulgo vocantur, margini Telitus Hebri adscribi coeperunt: unde Masra Parva enata est. Quia autem Masio abbreviatio illa obscurior nec sufficiens videbatur, alia quaedam epitome paulo plenior Textui Hebri adiecta fuit: quae hodie Masora Magna dici solet. Tandem reliqua quoque, quibus iuxta vel infra Textum S. spatium non suppetebat, ad finem Codicis S. seorsim addita sunt: quae Maseram Finalem constituunt. Sic Vero Masiora corpus, ut nemo non intelligit, misere dilaceratum est atque mutilatum; ut taceamus librariorum inscitiam ac negligentiam, quae & ipsa Maserae haud paucas corruptelas intulit. Istis m. Aora naevis mederi primus inter Christianos studuit D AN. BOMBERGIVs, eruditus apud Venetos typographus, magnis sumtibus conducto Iudaeo quodam Tunetensi, R. JAco B BEN CHAIIM, ad
Maseram iuxta complures codices mscr. Conserendam, emendandam atque in ordinem redigendam:
quod & Judaeus ille incredibili labore proque virili
praestitit, unde deinde BOMBERGIvs Maseram secundae suae Bibliorum Rabbinicorum editioni addidit,
sicque primus publici iuris secit. Quia vero illa S a Maserae
285쪽
s 8 SEcTIO XII. DE T E X T V NEBR. Masorae editio ipsa quoque plurimis naevis laborabat, IOH. BUXTORFFIVS, pater, opus aggressus, -- foram ulterius emendavit suaeque Bibliorum Rabbin corum editioni inseruit. Neque tamen haec ipsa -- frae editio omne tulit punctum, ut notant DAN. ERN. JABLONsKI in Praefat. ad Biblia Hebr. 3. 3I. seq. I. H. Mic HAEL Is in Praefat. ad Bibl. Hebri P. I8. seq. aliique. Naevos istos nec in Bibliis Rab-hinicis Amstelodamensibus, quorum supra f. 6. mentionem fecimus, sublatos esse, monet Celeb. P. T. CARPO VIus in Anima versionibus Philolog. Crit. P. a. & T. Fuerunt equidem, qui Minorae magis adhuc Testaurandae operam dederunt, ut Η E N R. OPI-πIVs & I. H. MIcΗAELIs hinc inde in suis Bi-hliorum Hebr. editionibus ; o D I T I V s insuper spem nobis secit, Maseram auctiorem emendatiorem ordineque Alphabetico digestam edendi: quod idem Promissum etiam filius eius P. F. O P I T I v s iteravit quidem, sed non magis implevit, quam I. G. ABICHT, novas morae correctiones simulque versi nem pollicitus Latinam.
Obiectum, quo Maserae auctores occupati su runt, sunt Verses, Voces, Litterae atque Puncta Textus S. Ηebr. Circa Versus Maserectae ita versati sunt, ut I) eos numeraverint, e. g. ad finem Geneseos annotant, librum hunc complecti Versius Is34, mediumque eius versiculum esse c. 27, 4o. & sic quoque in reliquis libris Biblicis, in quibus illi in universum numerant Versus 232O6. I ut observaverint, qui Versius singulare quid contineant, e. g. in Penta- . teucho duos esse Versus, quorum singulae voces in P desinunt, Gen. 32, Is. Num. 29, 33. irra in
sus esse, qui singuli octoginta constant litteris, vid. Masera
286쪽
Masra ad Num. 36, 8. quatuordecim esse Versus, qui tribus tantum vocibus absolvuntur, vid. LXod. 28, 13. viginti sex Versus omnes Alphabeti litteras Complecti, vid. EZech. 38, I3, ex iisque unum, in quo singulae Litterae Finales occurrunt, Zeph. 3, 8.3) Ut sensum Versuum estimicum annotaverint, nequis aliquid ex Textu S. eXcidisse putet. Huc per
cta φ P. De Pista dictum est Sect. II. f. Io. ex instituto quoque de illo agit IoΗ. MEYERVs in
peculiari quadam Dissertatione. Ittur Sopherim, i. e. Glatio Scribarum, in quinque locis Occurrit, Gen. 18 , s. c. 24, s. Num. Ia, I4. Ps. 36, T. Ps. 68, 26. Ibi enim morethae monent, Scribas, h. e. Esram eiusque Collegas, Praefixum inu abstulisse, sive annotasse,inu illud non pertinere ad Textum S. cons. I. G. WERc HAV in Dissertat. de Iitur Sopherim. Πι han Sopherim, i. e. ordinatio sive correctio Scribarum, in octodecim locis occurrit, ut Gen. I8, 2a. Num. II, IS. M. ubi Scribae ordinarunt, sic & non aliter legendum esse, quamvis' aliquid mendosi subesse videretur ; cf. LAVR. FABRI cIVs de Partitit. Codicis' mbr. c. 3. Η Ο Τ T IN G E R V s in Thessuro Philalog. p. 424. seq. DAN. CRAMERVs in Iudicio Academico, IOR ME YERVs in Dissertat. de vero siensu Tu- kun Sopherim, I. E. BORNITIVs in Dissertat. de Pi hun Sopherim, ΗΑ cxsPANI Vs ad Nietzachon Limavni p. 32s. seq. I. P. LEN ZIVs in Dissertati de notis Masorethicis, Asia, Tu un s Ittur Sopherim, &c. Qui Textum S. corruptionis arguunt, inter alia ad Pisis, Tilhun & Iitur Sopherim provocant, vid. WO LFFII Biblioth. Hebr. Vol. IL p. 22. seq. & Vol. IV. p. s. seq. Impietatis proinde illam Scribarum vel Masorethartim Criticam incusat, Verbi
287쪽
rio S sic TIo XIL DE TEXTU HEBR.que divini integritati adversari ostendit CHR. ΗΑ- EMA N N v s in binbolis litterariis memens. T. m.
Circa Voces Μ oretis annotant I) earum numerum, sive quot vicibus vox quaedam in S. Codice occurrat, ut 'UN , Jon. a, s. quater sic occurrit; a locum, ut TNirim Gen. I, 2. octies ab initio Versus sic legitur; 3 eo fructionem, ut novieS Cum
ad Deum construitur ; significationes,
quoties illae dubiae videntur, e. g. ad ' NI Ps. 22, 17. Masera notat, hanc vocem bis hac Forma occurrere, sed diverso significatae alter locus est Jes. 38 , 13. s) imperfectiones . vel perfectiones, ut quot vicibus vox quaedam defective sive absque Litteris Iulescentibus scribatur: quales voces mserethae z pnvocant; ti contra quot locis vocabulum aliquod perfecte scriptum legatur: qualia vocabula illis dicuntur, Vid. Gen. 2, T. 3) Variantes Lectiones, unde enatum est Di & Lethish, de quo praeced. Cap. I. Huc quoque pertinent voces, quas Maserethae vocant ΓΥῖς , q. d. coniectanea, putativa, a Izz Chald. putavit,) i. e. tales, quae iuXta analogiam ti contextum sermonis aliter legendae videntur, e. g. Gen.
19, 23. legitur Nac cum Verbo moc. ubi putari poterat, legendum esse nN P . in 'm. unde Masora Parva addidit: INM PNIO 'a, tria putantur legi debere riN P . Porro Masretha quoque circa Litteras occupati sunt. Nam I eas numer runt, simulque annotarunt, quod vicibus singulae Litterae in Codice S. occurrant: qua de re Carmen quoddam Hebri cuius 'auctor putatur esse R AFSAΑ-DIA GAON, exstat apud Bux TORFFIVM in Π-beriadis
288쪽
cibus legitur, &c. computatis. autem singuliS , iuxta SCHIcK ARDI Calculum, 81 28O Litterae in Textu Hebr. V. T. numerantur; ubi tamen SCHIcK ΑRDus, summam illam iusto minorem, & forsitan Liti ras totius Pentateuchi non esse annumerataS, m
net. a) Masrethae Litteras figurae insolitae notarunt: ut sunt Litterae maiusculae, minusculae, inversa, se empunctata &c. de quibus cons. supra Sect. II. 3.16. I so. Circa Puncta & quidem Vocalia iidem observarunt voces, irregularibus Punctis Vocalibus instructas, Ptincta sine Litteris, & contra Litteras sine Punctis in Textu S. exstantes &c. Et sic qumque singulares. Accentuum anomalias non praetermiserunt.
3. XXI. Forma atque conditio Masera partim eius dispositionem, de qua dictum f. I8. partim eius Dialectum ac Hlum concernit. Est autem Maserae Dialectus ma- Timam partem Chaldaica; Hlus autem dissicillimus
summeque intricatus: cui ELIAs Levita in Masereo Hamma foreth, voces phrasesque miseretharum eXplicando, mederi voluit. Quia vero ipse ELi As subinde obscuritate laborat, ideo BUXTORFFIVs in Gave -- frae sive Tiberiadis P. II. univeris rei miserethicae uberius illustrandae operam suam impendit. Haud parum insuper Maserae lectionem dissicilem reddit abbreviatura. rum ac numerorum copia. Denique quoque Maserae usum paucis attingemus. Praecipuus Masorae usus est integritatis S. Codicis conservatio. Quanquam enim
foret, posteriores scopum illum sortassis sibi praefixum non habuerunt, sed vel ex curiositate I superstitione, vel eX gloriae cupidine stupet dum illu nlaborem obierunt; summi tamen numi ais' provide. S s t a
289쪽
u8a snc T. XII. DE TEXTU HEBR. s. co D. V. T.
tia accidit, ut scopus modo dictus sic obtineretur. Non detunt quidem, qui da illo Maseretharum labore satis abiecte sentiunt; ii potissimum, qui vel Codicis S.
integritatem impugnant, vel Puncta Hebraica pro invento recentiori habent: qua de re vid. quae di serunt WoLνν Ius in Biblioth. Hebr. Uol. II. p. 332. & Vol. IV. p. 226. & CARPEo v I vs in Critica S. V. T. p. 3os. seq. De Masiorae usu in controversius agit HAcΚsPANIus in Misceli. S. L. II. c. 6. cc De Masora vero plura suppeditant ausi res illi, quorum catalogum exhibent idem V Lupivs i. c. Vol. II. p. 334. seq. & Uol. IV. p. 226. seq. DC RE Nivs in Notis ad ΗAcΚsPANII Miseriu-vea S. modo laudata p. zo9. quibus addi possunt ZELT NERVs in Enneade Quaestiomm Philolog. quaest. 9.RAMn Acis Ius in Hermeneutica S. L. III. c. I. f. IO.