장음표시 사용
271쪽
a64 3 sic TIO XII. D E TE AT V Η Ε B R. vatis, Lectionem, sibi commodiorem visam, in margine Textus posuisse, putant. HI LLERVs vero in Arcano Di Xethiis p. 24. ΕsRAM Codicem S.
aliquoties descripsisse vel describi curasse & deinde re- vidisse, cumque in singulis exemplaribus, non ubique iisdem verbis usus, subinde in describendo variaverit , ab eius tempore variationes istas sic notatas, adeoque utramque Lectionem, I Kri & Lethibh, divinae ect originis, contendit. Η LERO tamen Contradixerunt CARPE OVIVs in Critica S. V. T. p. 336. seq. ScΗVLTENs in Instit. ling. Hebri p. 97. Z E L T-N Rus in Enneade Guaesionum Philolog. quaest. 9. 6.9. P. C. Κ EMPFFERVs in Dissertat. de origine atqvr indole τοῦ Di s Lethsib f. Io. HILLERVΜ vero defendit G. F. GV Dius in Novis V cegyaneis Lipsiens Vol. V. P. III. Epic1isi a Ι. Η. S c H. in Museo Helvet. P. XVI. eXceptus. Quicquid sit, quia in Malachia eiusmodi Di & Mibiis non occurrit, haud obscure exinde Lectiones illae vel Malachia antiquiores, vel saltem eius tempore inceptae esse colliguntur. f. IX. Numerus illarum Lectionum, Laban L Leththban, definiri accurate nequit, quia codices, hodienum superstites, discrepant. Catalogum earum exhibent WA L -τ o N v s in Bibtiis Pol I. Anm. T. VI. p. I. seq.vid. & Analdisis nostra illarum Lectionum. Numerum vero inierunt LV D. CAPPELLVs in Critica S. L. III. c. I. f. 6. I CΛRPeto v I Vs in Criti S. Q T. p. 346. 34T. cons. HIEL ERVS l. c. L. I. C. I4. Concernit autem vi L Muiis vel integras voces, Vel singulas litteras , nunquam vero Pon M. Ratione integrarum vocum Kri & Muibb occurrit, I ubi vox omissa est aut supersua; a ubi duae
voces in unam contractae sunt, aut vice versa una VOX
272쪽
in duas distracta; 3 ubi vox, sensum obscoeram sundere visa, in Di marginali cum bonestori permutata est. Ratione singularum litterarum Mi 1 ethiM ODsenditur, i ubi litterae transpositae sunt; a) ubi littera vel cum alia permutata, vel omissa est, vel redundat; maxime vero g) ubi Litterae auissentes ''nN inter se alternant. Quod si vero quis quaerat: utra Lecto alteri praeserenda sit 7 alicubi quidem discrimen notabile inter Mi L Rethibb non intercedit: ut ubi Litterae
Uuiescentes, tanquam Matres Lemovis, abundant, e. g.
in Hos Io, Ig. vel deficiunt, e. g. in Vrina
a Sam. I2, 9. Vel alternant, e. g. Job. 6, 2. In multis tamen
locis set L Mihibis multum differre nemo facile negaverit : ubi Lectio alterutra antiquior eoque verior sit oportet. Quidam igitur, praesertim Judaei,' i inhaerent, το Lethisb autem pro Lectione habent mendosa:
alii, ut V o E T I V s in Disputat. Theol. Ρ. I. p. 3 . se DAN a1vs in Differt. supra cit. I in Litterat. p. 67. ScΗVLTENs l. c. p. 98. Dc. το Mibiu pra ferunt. Tutius vero putamus, si media via incedatur&, adhibito iudicio discretionis, mox το Di, moX τολetbibh praeseratur, prout alterutra Lectio melior esse videtur: quae sententia probatur LAVR. FABRI cIO, CALO VIO, GLAss Io, PFEIFFERO, WoLFFIo, CLERICO, CARPeto VIo &c. Denique &hoc observandum est, voces TeXtus Hebr. quae vel
semper vel saepius diversimode leguntur, in vi ma ginali non notari, e. g. n mi &c. Plura de vi & Mihibb dabunt auctores, a CARP2ΟVI l. c. p. 328. 329. & WoLFFIo in Biblioth. Hebri Vol. V. p. IOT. seq. & Vol. IV. p. 223. laudati, qui-
273쪽
α66 s si c T -r o XII. DE TEXTU HEBR.bus addi possunt SENNE TVs in Exercitationum Phalolog. Ternario p. aa. seq. G. OTHO in Dissert. I. & II. de Di s Lethibh, FRAN c. I sEPREGIV sin Dissertat. de authentia seelectiorum Reththhim, ZEN-cRELIus in Commentario Gram. ling. Hebr. p. 9O. seq.&c. Litteras quoque insolitas re punctatas ex mente
Η1LLERI Lectionum Variantium esse indices, supra Sest II. f. so. dictuin est. f. X. Vetustioribus porro Lectionibus Variantibus accensendae sunt illae, quae Pisha, i. e. musa siveoatium, & quaentur Sopherim, h. e. ablatio Scribarum, Ii hiau Sophe- rivi, i. e. correctio Stribarum, L SMirin, i. e. quae putantur sic vel sic legenda, vocantur, de quibus insta Cap. III. pluribus dicendi locus erit. Similes Variae Lectiones sunt quoque, quibus codices orientales 3c occidem tales, codicesque duorum Rabbinorum, BENAscΗE- is BEN NAPHTHALI, differunt. Per codices orientales intelliguntur Bablonici, per occidentales autem Palaesint. In Babylonia enim & Palaestina Judaeos ab eversis per Titum Hierosolymis Academias suas celebresque habuisse doctores, cum invicem aemulatos, supra Sest I. f. 22. notavimus. Sicut itaque dupleX exinde Ta mud sive Gemara enata est, Talmud scit. Aliorum orientis. i. e. Bablonicus, & Diorum occidentis, i. e. Hierosol mitanus: sic quoque discrimen quoddam inte
cedebat codices inter orientales & oecidentales. Husmodi Lectionum Variantium index ad finem Bibliorum Rabbinicorum BOMBERGII & BVATOR FFII, ut& apud DRus IVM de recta Iectione linguae S. c. IO. exhibetur, cuius indicis tamen auctor latet. Exstant in indice illo ducentae. & sedecim Variantes Lectiones, ad solas tamen voces aut litteras spectantes, non vero ad
274쪽
Pu1icta, exceptis Jer. 6, 6. Amos. 3, 6. quoad ri Μυ- piratam. In solo Pentateucho Variae illae codicum orient. & occident. Lectiones deficiunt. Conf. C. R ZEIBIcHII Dissert. de Codicum V. T. orientalium atque occidentalium Hsseolanibus. Secillo a Christo nato undecimo duo celebres Iudaeorum doctores florebant, alter in Palaestin , nomine BEN AsCHER, Vel pleniu R. AHARON BEN Mosae HE de tribu ASCHER, . alter in Babylonia, cui nomen erat B EN NAPHTHALI, vel plenius, R. Mos ΗΕ BEN DAVID de tribu NAPHTHALI. Uterque Te tui S. Hebri Corrigendo, iuΣta exemplaria, quae ad manum erant, Operam dabat. Utriusque deinde discipuli codici, a doctore suo correcto, inhaerebant, eoque novus dissensus inter codicem BEN A sc HERI s & inter codicem BAN NAPATHALI subnascebatur; qui tamen sela Puncta tangebat I unicam vocem I mn,U Cant. 8, 6. quam BEN AscΗER ut unam, BENNAPHTHALI autem ut duas voces legendam praecepit. Eiusmodi igitur utriusque codicis Variae Lecti nes nun ro sunt octingentae I seXaginta quatuor, iuxta indicem, Bibliis Rabbinicis BOMBERGII & Bux-πORFFII subiectum; cum contra in Bibliorum Polγ- motiorum Anglicanorum Tomo VI. p. 8. seq. longe plures
numerentur, cons. LV D. CAPPELLI Critica S. p. I9s.
Lectiones autem Variantes recentiores eX illo tempore in codicibus mscr. hodienum superstitibus, in que editionibus impressis paulatim sunt exortae: quod
Certe per rerum naturam aliter esse nequit, cum errare humanum sit; nec, nisi interveniente continuo miraculo, evitari potuit. Num vero operae pretium sit
275쪽
a68 S E c T . I XII. DE T E M T V HEBR. sit, ut omnes & singulae illae Variantes Lectiones colligantur, & an non hominibus scepticis ansa sic praebeatur, vehementius impugnandi Textus s. integritatem thaud abs re disceptatur; cons. WOLFFIVs h c. p. 328. seq. C A RPZOVI Vs in Critica S. V. T. p. 36O. seq.& I. H. MIcHAEL Is in Praefat. ad Biblia Hebr. c. 3. qui quoque de Variantium Lectionum causis variisque speciebus tractat. Quid vero hac in re praestitum huc usque sit, videre est ex iis, quae WoLFFIVS l. c. .p. 344. seq. in medium profert. De Pentateuchi Samaritani, Targumim & Versionum LXX Interpretum atque Latinae Vulgata a TeXtu Hebr. v xiationibus , quarum specimina dederunt SixΤINVs
&c. hoc loco sermo non est; sed de codicum ac editionum Textus Hebr. dissensionibus inter se, quas nemo adhuc peculiari scripto exposuit, praeter ea, quae CAPPELLVs ad finem Criticae S. ARIA sMONTANus in Apparatu ad Biblia Pobglotta Ant- taemiensia, laudatus I. H. Mic HAEL Is aliique in suis Bibliorum Hebr. editionibus exhibent. Equidem Io H. Bux T RFFIVs Tractatum hanc in rem satis prolixum in m r. reliquit, qui tamen nunquam lucem publicam vidit; promisit quoque S cIP.SGAMBA-
AngluS, an. I6OT. eiusmodi tractationis sciagraphiam quandam in Epistola ad UssERIVM delineatam dedit, de qua cons WOLFFIVs l. c. V l. IV. p. 23I. sed neuter promissis stetit. Conf. VssERi Vs in Epist.
de Textus Hehr. V. T. Variantibus Lectionibus, edita Lond. an. I6 2. VITRINGA in Observat. S. L. III.
276쪽
f. XII. Onsiderandae porro circa Textum Hebr. V. T. veniunt variae eius Partitiones. Sunt autem illae partim universales, ad universum V. T. spectantes, partim particulares, quae aliquot libros in specie concernunt. Utriusque generis Partitiones vel Iudaicae sunt vel Christianae. Antiquissima Iudaica V. T. Partitio est, qua
phetis illis sunt vel l 'c'UNI - , Prophetae priores, quo nomine libri Iosue, Iudicum, Samuriis & Regum intelliguntur; vel C N zοῦ Prophetae so- sopiores: iique vel maiores, ut Iesaias, Ier mias & Ezechiel, vel duodecim Prophetae minores, qui coniunctim, veluti unicus liber, vocantur et V vel Chald. , & quoque ut unicus liber interdum citati suerunt, cons. Act. 7, 42. Via' sive Hagiographa sic dicunt, quia ea non Oretenus a Deo tradita, sed tantum interno Spiritus S. instinctu conscripta esse credunt. Sunt autem illa numero unde cim: Phalmi, Proverbia, liber Dbi, Canticum Cantico .rtim, liber Ruthae, Threni, Ecclesiastes, liber Esther Danies, Ora cum Nehemia coniunctim, & libri Chron
277쪽
corum. Quinque ex illis vocant ' :)ςr3 i. e. quinque volumina, quae certis diebus festis post Paraschas in Synagogis publice praeleguntur: ut Canticum Canticorum festo Paschatis, liber Ruthae festo Pentecostes, Threni die notio mensis Ab, quo utrumque templum exustum credunt, Ecclesiastes sesto tabernaculorum & liber Estherae sesto Purim. Dicuntur autem n , u , volumina, quia ea, hunc in usum seorsim descripta, convolvere solent. Quinque itaque libri Mosis, quatuor Prophetae priores, tres Prosthetae po- seriores maiores, liber Prophetarum minorum, & undecim Hagiographa, in unum computata, viginti quatuor conficiunt: ideoque totum V. I . Iudaeis vocatur
ΠΤT N se, viginti quatuor, quae deinde quidam ad viginti duo reduxerunt, librum Ruthae cum libro Ddicum , Threnos autem cum prophetia Ieremiae complexi, ut totidem libri Biblici, quot litterae Hebraicae, numerarentur, cons supra Sect. II. f. I. Illam vero V. T. divisionem in Legem, Prophetas & Hamographa summae esse antiquitatis, quidam colligunt ex Luc. 24, 44. ubi Ualmi, ut Hagiographorum primum, per Θnecdochen pro omnibus Hagiogra is ponuntur: prout & nonnulli ex eo, quod Ieremias in multis codicibus antiquis inter Prophetas maiores primo loco ponitur, per similem SInec ochen locum Matth. 27, 9. explicant. Partitioni autem illi V. T. Iudaica exiguum statuendum esse pretium, vel erinde pater, quod iuxta eam David & Daniel, qui tamen in N. T. diserte Proph tae appellantur, ex Promet rum numero excludantur, & contra libri Hi oris incensum Propheticorum reserantur. Quapropter Christiani aliam U. T. Partitionem instituerunt; quamvis
diversa ratione: siquidem alii libros Biblicos dividunt in Historios & Didacticos; alii in Legales, HL soricos,
278쪽
soricos, Propheticos & Didactios. f. XIII.
Partitiones librorum Biblicorum particulares Judaeis vel propriae sunt, vel cum Christianis communes.
Partitio Iudaeis propria est illa, qua Legem sive Pentateuchum dividunt in i. e. Sectiones, a II dseparavit, divisit, Prophetas autem in h. e. divisiones, coli. Rad. Arab. II 2 , Chald. & Syri: id dissecuit, divisit. Circa Paraschas, quae & subinde vocantur, tum originem & antiquitatem, tum numerum, tum diversas operies illarum consideramus. Paraschas illas antiquissimae esse instituti otiis, colligunt ex Act. II, 21. unde Judaei aeque ac multi Christiani earum originem vel ad ipsius Mosis artatem, vel saltem ad tempora, haud procul inde remota, reserunt: quam sententiam pluribus tuetur IoΗ. M A R- cx IVs in Osiora Dissertat. ad selectos V. T. Textus
Exercitat. XVI. cum alii easdem vel Esrae vel membris Synagoga M. acceptaS reserant. Sunt autem Paeaschae numero LIV, vel iuxta Masorethas LIII: ut duodecim in Genes, undecim in Exodo, decem in Levitico totidemque in Numeris, I undecim denique in Deuteronomio. Cuius divisionis in LIV Paraschas sive Sectiones non aliam habuerunt causam, quam ut sic, singulis sabbathis una Parascha lecta, anni spatio Legem absolverent. Quamvis enim annus Christianorum tantum quinquaginta duas, Judaeorum autem, qui annos habent lunares, quinquaginta saltem septimanas cum quatuor diebus complectatur, neminem tamen fugit, Judaeos quavis enneadecateride sive novemdecim annorum cyclo septies integrum intercalare mensem, quem Veadar Vocant: qualiS annuS intere Iaris
279쪽
aret 8 EcTIO XII. DE TEXTU HEBR.t,pis LIV hebdomadibus absolvitur, quibus totidem P Oschae respondent. Anno vero vulgari quinquaginta hebdomadum aliquoties binas Paraschas coniungunt:& sic quoque Pentateuchum intra anni spatium le- gendo ad finem perducunt. Initium autem praelectionis Parascbarum faciunt primo a sesto tabernaculorum sabbatho, eamque die vigesimo tertio mensis Τisti, festi illius ultimo, anno sequente absolvunt, quem diem nnuetin, laetitiam Legis, vocant,
Sunt autem Paraschae illae vel maiores vel minores. . Quae modo adduXimus, intelligenda sunt de Paraschis maioribus, quae & fabbathicae vocantur, D ut plurimum a prima voce, unde incipiunt, vel ab alia voce memorabili, statim ab initio Occurrente, pecubares denomination acceperunt, e. g. prima Gene- Dos Parincta dicitur Paras a Bresichire, a primo vocabulo Gen. 3, I. procedenS uSque ad C. 6, 8. s cunda vocatur Paras a Noach, a Gen. 6, 9. ad finem usque capiti S II. &c. Paraschae minores sunt sectiones minusculae, in quaS Paraschae maiores pro argumenti ratione distinctae sunt, e. g. Gen. I. diversa creationis opera in tot Paraschas minores divisa videas. VtriuSque generis Paros, porro vel aperta
sunt, Hebr. jΠ'ny, vel clauo, Hebr. : quae quomodo litteris quibusdam denotentur & distinguantur,
supra dictum est Sect. II. f. ai. Praeterea singulae Paras maiores pro numero & ordine lectorum dividuntur in septem sed, i. e. portiones, cons BUXTORF-FIVs l. c. c. I6. Denique & Pentateuchus per certos quosdam sive orianes diStribuitur, qu
280쪽
rum index exstat ab initio Bux TORFFII Bibli rum Rabbinicorum, & de quibus pluribus agit VoI
Pugionis fidei p. I4o. e. g. Genesis continet duodecim Parastas, sed quadraginta tres Sedarim &c. 13. XU.
Ad Haptharas sive Sectiones Propheticas quod a tinet, illae haud minus institutionis admodum antiquae esse colliguntur eX Act. 13, Is. 2T. neque tamen eiusdem antiquitatis esse videntur cum Paraschis. ELIAs Levita in Thisbi ad voc. Haptharas primum introductas tempore Antiochi Epiphanis, quo Judaeis lectionem Legis interdicente, loco Parasciarum certa quaedam pensa ex Prophetis tam prioribus, quam posterioribus, eiusdem sere cum Paraschis argumenti, selecta publiceque praelecta, deinde vero una cum Paraschis asservata esse, tradit. ViX autem credibile est, Antiochum Judaeis solius Pentateuchi inter dixisse lectionem, cons. VITRINGA l. c. p. IOO8. &LF. BVDDEvs in Histori Eccles V. T. P. II. p. 989. seq. Caeterum mphiararum Π'P L e. tabulam quandam sive indicem, plurimae Bibliorum Hebr. editiones exhibent. Partitio illa Codicis Hebr. V. T. in Para-schas ti mphiaras earumque prae ectio publica proeul dubio Christianis ansam dedit, etiam ex N. T. eiusmodi pensa quaedam in singulos. dies dominicos
eligendi: Evangelia nimirum dominicalia, ut vulgo vocantur, ad Paras urum, Epistolas autem dominicales ad Haphiararum eXemplum. Conf. VITRINGA l. c.
f. XVI. Partitio librorum Biblicorum starticularis, Iudaeis eum Christianis communis, est distinctio in Capita, Hebri