Orationes quibus pompam exequiarum atque funus Henrici Magni Galliae & Nauarrae Christianissimi regis moerens cohonestauit Collegium Rhedonense Societatis Iesu

291쪽

, rea virtus loge& late patefacta est. Sapientia duxit, constantia valuit, genius dominatus est, dextra egit, mucro fulsit, acina victricia coruscarunt, ipse terrori omnibus, neminem exhorre Dcens, omni ratione victor & triumphator Iulius Cisa cum Magni Ponipei filios bello in Hispania persequeretur, Telleuem aiunt claro prodigio extremam eius victoriam nobilitasse, lauro subito viridantibus foliis in codem campo excitata, in quo antea lectissi-e opis de summa rerum dimicauerant. Α HENRICO singulari felicitate bellante, quot fuere cum hostibus pro imperio certamina,tot laurus quasi diuinis prodigiis coelum misit, tellus educauit, homines protulerunt ad Herois immortalem gloriam testificanda. ataque statim ac nome eius fuit eo cursu victoriarum gloridque celebratum, non tanquam similem aliorum, sed de magnis Heroibus unu sui mirati sunt, Angli, Belgς, Itali suspexerunt, longe positet nationes diuino prope honore 1venerathsent, Galli amauerunt, deuo-ans pelo Victoria coronauit. Neque

vero ut Persarum ille mollis Imperator

Hii iii

292쪽

ωes eminatus suos in campo acerri me dimicantes, e montis aliquo alibgio intuebatur, procul a periculo positus,aureaque cinctus corona illam inuictam, inusitatam animi lartitudi. nem atque robur vos opinor meministis Auditores Ptimus in aciem irrumpit Vulcaniis armis tectus, hoc est generosa constantia, praeritque nobilitati, Qquod in magno Constantino,noredi copia orationis, celebrauit Nara. rius, Dam interfluos non vult Principatu magis

emetire quam labore, mul exercitum monito νuit,veri uuat incendit exempl. Vioimus

multos inGallia Principes in omni prς-liorum genere versatos, qui cum E N- belligeranti occurrissent,si amici, ut Castorem victori et ducem, aut Mavortem suspiciebant, si hostesvi inrmici,exhorrescebant: qui prope capo iam exultantes ista victoria pothetur,eius aduentu metu Formidine debilitati fugiebant.Nam ut Adamas iuxta Magnetem positus, rapere non siniserrum,& si antea sorte rapuisset, diri

pit Mopima veluti preda gloriatur rita quam se eumque in partem bellator egregius tulisset. spem victoris suis da-

293쪽

dici audiebatiS, cum in exercitu Henriciano forent multi Principes rei mi- Iitaris scieritia magni, ductores longe fortissimi spectata constantia milites QVeterani, quoru fuisset in aliis bellis Mara virtus, Manimaduersa, ignitudo, tamen HENRICv suis in castris primum fuisse militem, primum Ducem, primum Imperatore, ubique summum, qui omnium aliorum gloria quadam animi excellentia praestingueret Smaragdi qui in Attica ori utur licet grata viriditate oculos impleat nec satient, tamen in Sole decolores ita fiunt, ut plumbei videantur, ita nos ris Galliae Principibus alioqui generosis, caeterisque in militia Ducibus plumb go frequens oriebatur, cum in hoc Sole

Pugnarent, ENRICO in acie co- iungeretur. Et, omne beatissimi Regis felicitatem agnoscant, ita in media pericula ruebat , ut ea non sentire videretur, sed tolli re, semper rutus, nose modo, verum4 suos incolumes prae-ltans, cum latum suum illum pladium extulisset ut pauori amuletu .Horr

m Poeta Princeps iudicio acti Mim

294쪽

mato summis viris in periculo posticatque in ore besti faucibus, aut Minertiana, aut Apollinem, aut Diuos alios fingit assi itere, qui tueaturi propugnent,is numinis sui oppositu mucrones hostiuo tela retundat. Scio panegyristae legantem homi hem&ornatu dicere, in crebro sermone Galliarufamaque fuisse, magnos quosdam fulgentesque exercitus animaduersos, quie sublimi Iouis regia domicilioq; beatorum,diuinitus se mitas gloriarentur, cum Imperator Constantinus aduersus greges impios iurentesque audacia dimicaret. Ea video HrNRISI Magni victorias, eos triumphos atque laureas tam ex omni parte mirabiles, ea discrimina superara, ut confirmare nodubitem coelestes Illi adfuisse copiasti legiones, ad haec tot uanta perficienda, cum ea humanis viribus atque opibus fieri non posse videantur. Praetereo silentio peragratas totius regni prouincias mirabili celeritate, sic ut illi venti, tempestates prope ad nutum imperiumque obsecundarint , exarma. tam 3 obilitatem regia clementia inu- mairitate constrictam, tot ciuitates in quas

295쪽

quas irae Bellonam excieransi ad fidem tran Liuillitatem e ferocienti audacia reuoc tabi illa quae consecuta sunt non

potcntissimi Regis lacinora, sed Hero is cuiusda prodigia quo in loco ponemus Ambianum tam celeriter exigua manu recuperatum , Sed anum regii nominis auctoritate superatum, superbum, alte minax e nubibus Mo, mellianum parere iussum , suspensam Italiam, Germaniam terrore concusesam, propensum Belgium merculeas columnas paene eiectas Meuersias, nouum orbem nostri Regis silicitate co- motum Regia quaedam Hiberas Cl. Mitates illius potentiae blandientes, insolescentem Orientis barbariam .in damna religionis imminentem, H Em- gloria, date sparsa opinione, ardatam, Europam Asiamque pacata. Hate cum posteri nostri audient, no hic Quirino augustiorem, non e veteri memoria Indigetem,non e caelo Heroem, supra hominum certiti mortali conditione meliorem sibi animois cogitatione depinget O belli Ducem ori misi maximum ud.tores O Regem Im-Rerator u omnium, A. te Reges Im

296쪽

peratoresque Principem l sortem nedicam an beatum an beatissima constantia generosum,an coelesti magnanimitate felicem inuis huic locus , qu; natio tam ferox N numerosa,quae disciplina militaris, quod stratagema quod

robur, quae audacia, qui valli aut directis lateribus fossae turresque, huic denique Thurio Marti Gradivo quae vis quae claustra oblistere unquam potuissent Carneades ea fuit in dicendo viti copia, ut nihil unquam stabiliendum firmandiumque sumeret, quod non probaret, nihil refutandum quod non

euerteret rata ENRICus nullam arcem aut castellum, nullam urbem, taaut manu aut natura munitam, oppugnandum suscepit quam non ceperirnullam studiosius defendendam, qua non robore inuicti animiis regia magnanimitate seruarit.Itaque in hunc vnti cadit illud Milonis Crotoniatae et pium, Victor iti omnium certami m Objt: Sed Milo fortissimus Pancratiastes lpide Alect cirio dicitur usus, qui in gallinacioru ventriculis reperitur,apto ut aiunt pradiis & certaminibus ineundis: hic autem inute sus,in exaggerati

297쪽

nimi constantia,quae semper in Galliae imperii moderatoribus sedem di domicilium habuit, hostium vim potentiamque superauit. At cladem accepit aliquando quid hoc est forte victor italius exercitus aliquado repressus, fraus

nonnunquam aduersariorum insidiaeque valuerunt. Ita est Auditores,& ille ipse Fortunae flatus imperatoriae mentis ardorem, & excellentia quasi flammam accendit vehementius cincita

uit. Neque enim cogitare ullus debet in eo minorem fuisse HENRCI felicitatem, quod non modo illi cum ho-niinibus ferro laudacia munitis, verum etiami cum ipsa fortuna bellandum fuerit Imo vero id effatum C. Plinii verissimum esse puto, quod Traia tum laudans grauissime protulit, Siquid aduersi cadat, flummorum Regum Imperatorum laudibus atque virtutibus materiem campumque prosterni, cumsecunda felices, aduersu magnosprobent. Quare no placet magnae vir auctoritatis Sophocles Maliis in rebus Sapiens, qui beatos eos defi iaiebat, quibus esset malorum ἔγευςος equis, qui Fortunae varietatem ne primoribus quidem labris gustauissent, u

298쪽

quorum nunquam domus sit concussa

diuinuus, qui perpetuo secunda fauoris aura vehantur. Hici mihi Via tuti ca- pum sane exiguum videtur ponere, extra quem lumina illa Vrbium, di mape,

riorum excludantur, Agamen on , He

ctor, Achilles, filexander, Principes, omnes denique quorum vita maioribus theatris proposita, conflatiliae saelucem in haec tempora summa laude Propagauit,quorum nomen Memoriam, lain illustrem in ore omnium scriptorum monumentis, tumulus is obruisset , nil magno animo' claro cum Fortuna certalsent Theseus apud Euripidem grauissime pronuncia , neminem esse hominem uia munem a Fortuna, sed ne Deorum quidem inquit vllum, nisi dicta Poetarum nobis illudunt. Ruit illa sane, dominatur, permurat Omnia merectos excitatosque animos

saepe debilitat 4 abiicit

totainga per/rbem Fulminat. σι tu μι niumphat equis. Sed illius brutum fulmenis Inane chir sim, incitationem, motiones, tot pima spolia de laetitis inperatoribus erepta, Magnus ua RQ cs nunquatri

299쪽

exhorruit, cui donunt arca te rorEm lair

inde a teneris annis dixisse forti, in Dicto animo id videtur, quod aduei sus Octaui, Augusti cupiditatam incensam illamin immensam , Cleopatra lina dicebat,quam cum victam ambitiosus

Imperator hon staret,is tractaret ii dulgentius, Meius incredibili venustate atque opibus currum suum triumphalam ornare vellet, Graece illam pro- nuciare solita ferunt, θριαμιβω lubquam virilis animi conitam iam glori sus deinde Victor est miratus. I tanta vero Fortunae iactatione, quam ex meus ciuili bello appetitus necessario sustinuit, cum Victoria γλZis e Homerus vocat, in utramque partem vario te impore volitaret, cum Mars cmmunis De ο ---ος ludo insolenti nunc sequeretur, mox insequeretur, modo armis honoraret, aliquado oneo raret, ecquis HENR CvM demisti animo fractum N afflictum, aegritudine animi cofectumis despergntem, bilis cientem denique hastas vidita Comminatus verissimam hanc laudem, i ut a-

300쪽

turum religiose profitetur, quod nemi-nρm in aduersis rebus aeque sapientem, nullum unquam in impressione Fortunt tam moderatum in omni vita cognouerit. ΗENRICv ille non vi

derat, cui non dubito quin eo candore animi studioque veritatis,huius rei laudem palmamque tribuisser. Hanc aut illam prouinciam desciuisse nutiabatur: at virtute inquit vestra , Commilitones, auspicis nostrisin alacritate qua ratur Munite & ornate: presidiis ciuitates fraude, insidiis capiebantur, ipse

incommoda Fortuna&clade erectior, vi aperto Marte recuperabat . bellatores aliqui periculi metu aut offensione deserebat, ille paucos aiebat fusi licere animo ac resin paratos, ad res magnas tum suscipi edas , tum glorios Enciendas Tibi igitur magne Princeps Minuicte, tibi omni Fortuna superior H A, R I Ca, qui modo sunt in Gallia, irae toto orbe terrarum animi tui conscii, virtutis, hoc testimonili laudis merito, lubentes concedent, vix ullum unquam extitisse,tanta animi ex- cellentia& firmitate,ad omnem FOmlnivarietatem eadem costantia vultuq;