Orationes quibus pompam exequiarum atque funus Henrici Magni Galliae & Nauarrae Christianissimi regis moerens cohonestauit Collegium Rhedonense Societatis Iesu

301쪽

subeundam. Id posteritas tibi omnis

accinet, quod Ennodius Ticinersis Theodorico Regi Italiae, magnificentissime in oratione sua laudans ponebat, Nunquam animi tuislatu aut secandam

rerum tumor elatu es, aut dubiis acquievit. Denique hoc omnes qui res tuas gestasti hunc vite cursum audierint, mecum

fatebuntur, te factis multo melius, qua scholas omnes loquacium Philosophorum, Theophrasti languidam illa sententiam refutasse, Vitam Regi a Fortuna Hod italia Atque hec potetitiis imi Regis Clara virtus, cum id curriculu habuerit tam effusum ad lautam, tam insigne triumphis, tam sparsum biq; laureis,& tropela nobilitatum,dubitari merito potest, cariorise suis Victor H E, Rac vis, an hostibus, aemulisque fuerit:

Quanquam hostes in Gulia quidem

nulli esse debuerunt, cuiniuersis opes, vitam, & salutem aut concesserit aut seruarii. Sed tamen ita costar, omnium animos a bello ad pacem, ab iracundia ad beneuolentiam immutatos, ut essct nullus,qui non Regis aeternam clementiam felicitatem,diuorum prope religione consecratam velleriMaspus ille

302쪽

Constantinus qui noua quadam varie4tate itaturae confusoque temperam ei 1- eo virtutum, idem & in praelii ferocissimuri parta securitate mitissimus .

fuisse dicitur, cum Aquileiam obsideret fortissimis legionibus defensam,vi, manta, Virtute, auctoritate, hostes ad deditionem compulit. Quo repente corripi omnes vincirique mandauit, noad supplicium ed ad mana, ne si timore conscientiae diffugerent, conseruari deinde non possent qui seruari noluis,sent. Cuisque funes catenaeque dees sent ferreae, ad tot manus ferocientium militum cohibendas illi ipsi morti seri prius rigidique mucrones,4 madentes sanguine gladij, in salutaria vincula sunt implexi , ut curuati obtusique pugiones tuerentur, quos aduersus imp i rii reruatorem, nihil integri acutique auuissent. Sed longe minus illud est, quam quod noster parens patriae in a. iriti soli moderator effecit, qui cunacula ires haberet dedi titios, non numelis Ias adhibuit ferreas implexosque mu- erones ad desperatorum hominum salutem mitissima poena stabiliendam, sed amoris illa Vulcani Madamatina vincula

303쪽

vincula iniecit, quibus euestigio scelere exoluti, Clementiae obstricti, suos gladios prius ad vulnus mimpressionem elatos genio HENRICI N placabilitati consecrarunt Ataque vidimus Principes aliquot DDynastas, qui vulsi errore impio de stabita Reip. conuersione, ne inuiti rapiebantur, facto reuersionis initio .cum quasi manu datam restim excepissent, chorum instituisse .concordissim e voluntatis concenium, quo deinde exultantes, compresesis ciuilibus discordiis, penitus' sublatis, beatum regnum coronaruiar. Nam

ut est in bulis cum venti acerrima co tentione inter se pugnantes Mobiecti, nimbo diem eripiente scedam tempestatem agglomerauerui,si forte Triton conci insonuerit, olus digitis increpuerit, aut Neptunus cceruleo curru pintervectus Fulmineum tridentem obsteminerit . tum Aquilones tumia is huc cis horribilius inuehentes, iras ponunt spirit Isque animos impetu concitatos, in xauta Imperatoris sui aula, aut Vlysiis .alicuius in utre placati qui sicunt, silet aer, rid c coelum, su- si sumi agitationes, commotiones ae-

304쪽

- ου

quantur, nautae ad portum laetum c leuma cantante appellunt ita cum flabra ciuilium disiensionum Gallicanum aequor miscerent,4 ubique Scylla canibus, hiatu Charybdis horreret,

cuna unda canenS, coelum tonan S, terra

insolitis motibus agitata pernia te cunctis exitiumque minaretur, ut primum magnus HENRICvs sydereum caput extulit, coelesti Victoria curru Olans, arcanum instrumentum, triplici dote animi, Fide Prudentia, Clemctia compactum, ut Tridentem sacrum o-fendi , tum illa bacchans furensque Martis audacia posuit, tum regii vultus ierenitate pulice tenebrae, dissipataeque nubes fuerunt, tuna coelo dies, ter-

De quies, lux animis, pax prouinciis, spes omnibus regni beatissimi restituta. I sic aurea Lutetiae nauis olim Principum Thalamegus, quam non quidam Cilicia piratae, sed e vicinis nationibus collicti milites spe prope cupiditate lacerauerant, suum cursum c-guit, tunc etiam aliae classes aliarum ciuisatum, lectis naufragio reliquiis, Nitistinis armamentis instructae, sese ad portu blando aquore applicuerunt:

305쪽

Tum sestum ubique celeuiuisii fui

Io triumphe, Magne H ENRICE, Caesar noster Auguste noster, Imperator noster, Diuite seruent vincas, valeaS, multis annis imperes Assertor I ei p. tuere nos bene tibi comittit misequos

seruasti. Et prius fuisti semper dignus imperio, dignus triumphis felix agas, feliciter imperes. Dictum millies,

quasi ex antiqua formula comuni Galliae voce repetitum. Gallia 6 Prouinciae ii urbes iam metu vacuae ic-fario in multu liberatae Pulla aedies hoc tantum,tamque incredibile optimi Regis beneficium obliteret)vllane rerum monumenta, de coelesti, inusitata humanitate conticescant non hunc diem fastis, annalibus, aureis literis mandetis ad perennem licitatis memoriam, non festum Tolennem habeatis, quo regnum tot sussum cladibus, ia-lamitate vastatum, Rex clemes in perrpetuum liberauit ρ Licuit olim Consuli

Mamertino Iulianum Imperatorem Ο- ratione cohonestanti, summo plausu omnium audientiu illa di cere, Iulianus aikinaniam diniuit Iulianas urbes Gallia exsa uirisor cinerib excitanti, quod ab illo di-

306쪽

ctum gloriosius, quam verius puto.Nost

eus sese domuit, ipsam victoriam vicit, iracudiam superauit, H v svrbes Galliae afflictas erexit, Incertam perniciem ruentes seruauit, e fauillis cineribus excitauit. Cum Mificimia. nus Imperator Germania partem suis legionibus domuisset, multi ad eum emedia barbaria duces gratulatum venerunt,quorum Elatech omnium Dynastarum facile Princeps, eburneo sce piro corona insignis, cum fuissis Romani Ducis opinione commotus , cImperatoria illa maiustate caperetur, Maximianum cum omni sua gente'O- salutare voluit, victoria bolab laetitiaq; flagrantem. Cum venisset inctili spectu,

identidem popularibus suis bstendebat Iiperatorem, ut mortalem iri th Gris Deum, virumque e celetreiu is diu atque uirum, macerrima colitentione intueri iubebat Ilum vultum Ioue dignum δε augustioris venerationem,

mobsequia discere, cum ipse primus beneublentissime idem seruire . Gallia moderari mini no postum quili rerum admirabilium nouitis ἐ5stu.

307쪽

pefactas exclamet est Ofelix inqua hoe victore Gallici meministi credo illius temporis quodno potes obliuisci,

cum Rex tuus, vultum illum Clementiai domicilium, Gratiarum, sudorsterso atque militari puluere, tum pacatum Ostendit, cum tuis urbibus spem primum, lucem, vitam, iecuritatem attulit, qui concursus populOrum , ad illum terrarum pacatorem Herculem intuendum P quae oppidorueffusiones, qu gratulationes,quae ac elamationes, quae studia obsequiaque. sunt visa vllusne fuit Princeps aut Dγ- hasta, qui non in vita se bearissimum existimaret, si promptivi liberalis animi demissione , suis popularibus, in

pitiandoque praeiret Quid tu cara mihi ciuitas Rhedonensis, quibus oculis illum diem vidisti lanissimum, & tibi

quidem ad omnem animi voluptatem remissionem concessum, cum te parens inuisit patriae, & diuino praesentiae sua dono hilarauit cum proceres tui purpurati sacraethemidis oracula, cum adoreis militaribus dari generosique

tui Dirces, cum ciues lautii honesti

308쪽

1niorum fidemi eximiam voluntatem erga Reges nulla unquam perfidia violatam, finitimae gentes nunquam satis laudare potuerunt, obuiam offusi, grato illo regioque spectaculo reficeretur,

cum obsequia omnes sua,cum beneuolentiam infinitam, cum studia perenni animoru testificatione proderent. Imperatores olim Romani lic Italiae ciuitates coloniasque invisebant, ut Germanorum bullatis ceruicibus,, humeris latis veherentur: at AE N RH- v suas prouincias obeuntem, cinctum palmis ilea redimitum, amore omnes in oculis,atque medio in pectore circumferebant. Egredere Pater , date in publicum, aiebat olim Philippo

Alexandere vulnere claudicanti, nam

quoties gradum figes, toties tuae bellicae laudisi virtutis recordabere. Sic Gallie parens HEMRIc , tuaSciuitates lustra, illustra, bis tuas, iblies tuas, iure armis clementia tuas, perte seruatas perte restitutas Wornatas,nam quoties ingredieris,non poteris non infinitae humanitatis beneuolentiaeque tua recordari Cernes plurimas aut tormento excisas, aut incen

309쪽

dio haustas, aut ciuium fugam populatione desertas , at cernes iis oculis, quibus Dariu Alexander multis vulneribus confectui iacentem vidit qui non hosti victo insultauit, cuius morte bellum maximum formidolosissim si terminatum esse costabat, sed cum sibi

regium paludamentum detraxisset, nosine miserationis quod a sensu&amoris, in exanguem iniecit Plane sic euenit, purpura illa tua, regia comitate, mansuetudine insignita, protexit urbes diuturna calamitate exinanitas, maia fictas bello regiones humanissime recreauit. Hic vero Lutetiae faciem mihi pono ante oculos Auditores illo die quo vietor, triumphans EN Ri-Cus eius vias singulari placabilitate iniuit, quem triumphum magnus lim adumbrauit Constantinus , cum suis perbissimo hoste cosecto, Rome plausuri ciuinm gratulatione est exceptus, quando ut ait Orator Nazarius, quidem acti ante currum vineti duces , at soluta incessit nobilitas, non externo

ab hoste Lutetia manubias tulit, ac se- ipsem recuperauit, nec preda auo tot iacta est, sed qui Gmnem Opesentiam

310쪽

2oqexuperat, clarissimum Dominatorem laurea laetum Mouantem excepit. Si lentio praeteriboque: dixerint usque fecerint omnes, in ea communi omniulaetitiari voluptate, quam aetem quietis auctor fundatorque attulisset ea

pompa, tam illustri specie dignitatis, eo triumpho post hominum memoria

pulcherrimo, venit EN RI Cus in Luparam sedem augustam regii dominatus , quo maiores summa laude gloriaque floruissent. Demaratus Coinrinthius Philippi Regis quondam hospes di familiaris, cum Alexadrum Suis sis urbe maxima regiaque 'idisset, parta victoria gloriosum, immenso incredibili quodam elatus gaudio, bcrymas fudit, tacite lucitiae argumenta, cudiceret, Greaeos qui iam vita cum morte commutassent , liquida voluptate spoliatos, quod Alexandrum in aurea Darii sede regalique selio cosidentem, non vidissent. O legiones per Galliam uniuersam acri Macerba conquisitione delecte, o Duces o sortissimi Centuriones, quos ciuilis iracundiae turbo, fatalisque Rei p. conuersio bellantes .euertit,quos iu ipso patriae Iusto, dolori partiunt