Orationes quibus pompam exequiarum atque funus Henrici Magni Galliae & Nauarrae Christianissimi regis moerens cohonestauit Collegium Rhedonense Societatis Iesu

81쪽

nuum bombis, atque insano bacchantium cursu& clamore superasset. Qui etiam Imperator vino victus, languidus voluptate, tapius amens ebriusque iacuit,quam cum hoste de vita imperio dimicarit. In HENRICo quid simile fuit Auditores cuius sane adolesi

centia, non minus traducta eleganter,

generose, quam illius Graci principis,

armorum tractatione studi 1 sque bellicis erudita fuit qui rem habuit cum illis hostibus, quos aequo marte vincere proster includibilem ardorem animorum, belligerandi scientiam, gloriosius haberi debet, quam molles Indiae populos, atque omnem barbariam, vi. ferro, victoriaque delere. Ab eius versperfectarundiqueis absoluta vitet honestate tantum abfuit ut Alexandri plena dedecoris turpitudinisque vinolentia, ut in ipso temperantiae gremio instutulus educatusque fuisse videatur Superior igitur Alexandro Magno feli- ciorque in bello fuerit rat Pyrrho sortὸ generq perfectissimi Imperatoris gloria inferior constans enim inter auctores fama est, inquit Iustinus, uultum, nec eius, nec superioris aetatis

82쪽

Regem 6parandum cum Pyrrho suist

se lino vero quantum Pyrrhus ceteroS,eantum ipse veteris memoria duce Satisque Reges qui summorum imperiorum fundamenta iecerunt,bellandi scientia, Quirilis animi excellitate superauit. Nam ut nobis antiqua historiarum monumenta referunt, Pyrrhus quidem' et ad deuincenda xegna inuictus habebatur, ita deuictis acquisitisque celeriter carebat quae causa fuit cur Antigonus

elegantissimi iudici princeps, indocto

eum lusorico pararet, qui cu mi multa,& feliciter edat, iis tamen nesciat uti, sed e manibus ipsam quasi ridente blandientemque fortunam euolare sinat Itaque valuit in eo Rege fortissimus a. nimi impetus, cocitatio,Omnia sortiter animoseque aggredies, qua remita Melanguescente, ipse cursus victoriarum .iam exultans Miriumphas glorianai uebatur. Videte nunc Gallorum aciem a Nnico duce belli ire antem nihil imprimis tam citficile fuit tamque arduum, quod non animi vir: te quadam eximia& fortitudine; noliretur nihil tam septum, tam n linitum undique, circumuallatum, quod a.

83쪽

cerrimas sortissima contentione non

caperet; nullum genus hollium tamaudax,tam elatum terocitate atque 3pO tentia,quod non armis, manu coerceret unde constat e non minus quam

Epirotam ad deuincenda regna inuictu existimandum i in hoc sane multo superior, quod ille impetus coelestis, diuinus nunquam elanguit, semper dominans atque victor, semper holitum ceruicibus imminens eadem felicitate parta imperia conseruans, qua facilita. te quaevisset. Apud scriptorem Romanae historie nobilem de ornatum di cium illud est magni viri Annibalis temerit

tem cinconstantiam leniter reprehendentis, Non omnia nimbum eidem di dedere. inquit; Viscerescis Annibal, victoriarii nescis. minum virtus naturaque ferebat , non

omnia deos eidem dedisse, Qui lyra poetica cecinit, nibi es ab Omni parulea tum quo specioso veluti inuolucro An. nibalis illa mollities remissioque ob- si itur. Sed profecto nunquam HEN- ccc M illa monitio aut excusatio tetigit, iri, m fuerit Dei praepotentis munere atque dono, omni ex parte pei, Verissime quidem dictum

84쪽

fectus, expolitus, vincere potuit, victoria felicissime est usus Lateant igitur in tenebris antiquitatis illae summorum Ducum & Imperatorum belli-Cae virtute a atque triumphi ne quidem Africatius a me nominetur, qιι tueuertendis potius ciuitatibus.quam in rege. dis constituendisque fuit felicior apud

cςteras rationes eorum memoria, cum audientium admiratione celebretur,i

ceat in Gallia, in hoc virtutu regiarum splendore,& in hac tanta bellica laudis

praestantia, quae omnem Veterum excellentiam,sua luce,& magnorum operum perfectione praestinxit. Itaque non committam ut in hac laude tei militatis amplisicada, praedicandaque animi sortitudine, cum alio potius quam cum seipso, compositus HENRI Cusis a me comparatus suisse videatur. Et quidem mirabilem eius cursum, ideo, ad eam laudem, qua ceteris omnibus ductoribus, imperatoria virtute praestitit. Inter bellica facinora, atque in ipsis Martis sinu paene educatus, ineunte adolescentia, maximi exercitus delectus fuit Imperator, bello maximo, atque

85쪽

acerrimis hostibus, cum Gallia propolia perniciem rueret voluntariam. Eius partes cum affli prius essent, aliquot praeliorum clade vehementer accisae, tantum valuit eius egregia indoinles, virtus, felicitas, ut subito mirabidis omnium rerum fieret commutatio, eius ductu atque auspiciis , meliori in loco reponerentur. Itaque prima illatas ad scientiam rei militaris, non alienis pret ceptis sed suis imperiis est traducta, quo tempore, insignibus victoris,is honore triumphi dignissimus videri γ' et, nisi hostes Galli essent, &in ipso patri et gremio certaretur. Diueramus in eodem malorum orbe versati, atque on mes Gallis prouincias ciui dia bella miserabiliter attriuerant cum ecce tibi scissa Discordia palla e faucibus inferorum sese efferens bellicii cecinit, quo cantu atque horribili significatione effrinatus furor,importuna au dacia,scelus, perfidia clades, astitas. in medias urbes sese iniiciunt. Η4 QR 1 o tertio ad tertiam caeli coronari uectoaucce Gratius quaerebatur imperii Gallicani, quam quem Deus Mna tura prouidissent. Hinc exercitus multi

86쪽

Emagni sepe ibissimo delectu, lauistissima conquisitione collecti, paenedicam Europae vires in Vnum armatae: quas omnes incredibili alacritate, inui cti animi patientia, consilio,auctorita. te,re etiam gerenda sustinuit. Nihil laboriosius aut exercitum magis dici aut fingi potest incredibile dictu est quot di quatas difficultates exorbuerit, quot erumnas exhauserit, quantis in periculis sit versatus Domi cum perfidia, scelere pugnandum fuit,t discrimen vitae subeundum Psoris urgebat serocientium gladius, quorum cruore pugnantium ipsa Regis tentoria, mensa cubile, respergebantur. Vrbium defe- ditio nunciabatur, accurrebat debilitatas metu legiones recreabat, colloca eas insidias mature disiiciebat, amicos foederatos in officio continebat suo,

copiis suis diuersissimis in locis positis,

saepe uno eodemqne tempore prouide-hat,omnem in partem volitabat quocunque accessisset, vim, vitam, alacri tatem asserebat Deus immortalis stantumne potuit esse unius rotar, excelsi animi fortitudo,ut tantam rerum, di ficultatum molem suis humeris sustine-

87쪽

reta Fortunae illani duritiem asperit te inq; voraret Herculis rumnas eaΩque quotidiana sis infinitas perpeter turῖ Rex Ethiopum cunni Amasi AEgyptiorum Rege olim de sapientia,

interpretandi subtilitate contendebat,

cumque saepius scirpos viam igmatas roposuisset, quae alter eleganti iudicio acute subtiliterque dissoluerat,misit isdem riphum ad AEgyptium, pro in

perio iubens ut mare uniuersum hauri. ret quem nodum Amasis cum soluere non potuisset, ad Biantem de sapientibus Graecis unum, expediendum misit. Amasii d moderator AEthiopum so Graeci sapietes iam inuenimus Regem qui vastum mare exorbuerit, tot aduer- se fortunae flatibus,tot fluctibus incommodorum, tot periculorum procellis, tot monstris exitiorum plenum, redundans Delius hic natator undis haustus mersusque periisset in ex omni mortalium conditione unus HE, RI- va hunc tantum ut fluctuum, sic cala imitatum concursum excipere potuitis sustinere. Sed quemadmodum Iulius Caesar cum vetorum vi agitatumete Dr-bidu esset mare,nautaque vehementissi

88쪽

me reformidaret, Caesaris fortuna c9mitante, nihil timendum esse dixit ita HENRICVS quem praesides Galliae Genii, patriaeque fortuna comitabatur,. illoistu reciprocantium malorum hauriri non potuit. Imo vero quanta fuit in eo constantia quanta aequabilitas animi in ea fortuna persereda in tanta oppidorum defectione. in ea turba MVa- Iietate hostium, in penuria non deliciarum, L drerum ad vitam necessariaru, nunquam animus deiectior fractior, semper c clisis erectus, ad ea quae accidere potuissent, excipi eda paratus: παμνον plane diceres illum Simonidis, qui per omnem fortuni & rerum utationem firmiter consistat, qualem veteres magis in libris, quam in rebus gerendis habuerunt. Sapientes olim aiebant AEgyptii, astra in circuitu illo suo

perficiendo, modo erigi, modo deprimi,&in ea varietate fieri peiora aurienigniora,quam alioqui fuisssent. At Rex inclytus quavis aliquando aduersae fortunae satu deprimi videretur, aliquando isto rerum successu attolli summa tamen animi atquabilitate perfrueba-

Iur semper ille constans animus vi H

89쪽

nerosae mentis excellentia, ut amical mano generi stella benigni stimam lucem fundebat. Quae fortiter animoseq; patiendo exaut larit memoror quid agendo quantum eaden excelletiae magnitudo eluxit trinceps ille Graecorum poeta,cum viros principes strenue macriter pugnantes vult exprimere, eos cum lupis, cum aprisAumaconibus magna carminis varietate componit rΗε occv vero sulmineo ense pugnantem coelcstibus armis,cum quo merito, satis dro dignitate compar uer, ullusne fuit tam sero xfuriosus ad resistendum, aut ad ferie dum ob- lactus, quem non imperatorio ardore oculorum atque animi, fatalique manu stratum abiectumque dimitteret Baia ..zetus Turcorum Imperatorhomo impiger plurimisque trophaeis ornatus, noto cognomine dictus Hildrin suit, Quod sulmen siue turbinem in ea Barba

ria significare aiunt. Ea vero honoris appellatione, nescio an vim quandam viri ignea& humana maiorem, aut mirificam in bello celeritatem, conficientem omnia mobterentem; an utrum

que, an aliud quidpiam voluerint ex-

90쪽

rit, minus est,quam vina et Regis incredibile animi robur, vim,& inuictam cO- stantiam aequare possit. In ductu militum, in acie disponendi, in committendis praeliis, in ciuitatibus oblidendis, in perferendis temporum locorum iniuriis in laboribus hauriendis, stremiusne miles an fortis Imperator dicendus foret pronunciare suit difficile. nisi forte ubi Pacatus in Traiano laudauit, ducem .consilio, militem exem. plo aut Velleius in Mithridate, consiliis ducem , militem manu appellare voluisses. Talem fuisse Alexandmira il- Ium aenum existimo, commemora-hili virtute constantiaque principem,&xterna memoria dignissimum, qui cum suos ad agendum fortiter non imperio magis quam exemplo inuitaret illii ddictum ab omero βααλῶ m. ἰγM μαρατ - χαμπη, S crebro si rino ne usurpabat, vehementissime laudabat Q id hio memore captas ab H E, R i Cm ciuitate. quid deletos hostiuexercitus bene magnos & omni armorum apparatu horribiles, infestos sed vereor ne hac mea oratione patriae