Orationes quibus pompam exequiarum atque funus Henrici Magni Galliae & Nauarrae Christianissimi regis moerens cohonestauit Collegium Rhedonense Societatis Iesu

91쪽

6o vulnera, quae consenuisse videbatur recrudescant scio quam inuidiosum sit in iis triumphis victoriisque ex ultare, qui de ciuibus reportatae fuisse videantur. Facile patiar iacturam earum laudum,

quaecum eorum qui audiunt acerbare. cordationes domestico moerore copulentur. Non hoc petit is quem amantes suspicientesque laudamus, de quo verissime id dicemus quod de Theodosio illo tropocho factissimus Augustinus Bella ciuiliano sicut Cinna,MMarius,& Sylla,&alii plures,qui nec fiuit

finir voluerunt: sed magis doluit exo ta,quam cuiquam nocere voluit terminata. Ista sane temporum labes omittatur vestra bona cum gratia Aud ores, Communis omnium calamitas immissa diuinitus ad amplissimi regni maculas exurendas, sempiterna obliuione sepeliatur euanquam quid me opus est domestica praelia recensere, cum externa multa formidolosa comemorare po sim, in quibus HANRICI virtus, egregia cognitio rei militaris, diuina coelestisque animi fortitudo eluxerit Vos enim appello atque testor Alpium iuga, sola prouinciarum ultimarum,

92쪽

quae vidistis illius exercitum nullis anguiliis impeditum,nullius obiectu alliinterclusum, libere volitantemin victorem. Vos Burgundi humi strati,in inhumana effigienelaio quid augusti reuerentes, regni:sui fines vltra Ararim, trans Rhodanum proferentem agnouistis. Nihil potuit, no dicam iustissimam eius indignationem Lacerbitatem ir cundiae, sed nutum leuesque minas sustinere Sedanum obliquis tantum oculis aspexerat,tremuit, succubuit, imperata fecit. Mommellianum natura loci munitum, ita in altum excitatum ut Omnia despiceret , ita rq sidiis,custodiis, vigilusque firmatum, ut non modo hostium pila atque enses, verum etiam ba- listas fortissimasi immane tormentΟ- l. rum sulmen flammasque rideret statim atque increpuit vo HgNRIC I impressionem minitantis,superbum illum verticem supra nubes euectum ad illius pedes abiecit. Omnia denique quae nulla vis atque virtus aliorum Imperatorum perfringeteis domare valui stet, Harust et Co vidisse,vicine fuit. Itaque armorum ille crepitus cum fuisset tam resonans, ut vicinis in insulis atque

Diuiti

93쪽

deo remotissimis prouinciis regnisilueexaudiretur, cum spledor ille victoriarum omnes omnium Oculos perstringeret, non miriim si Mediolanum cohor- tuerir ωItalia uniuersa quasi tumultu Gallico nunciato,paene dicam iustitium indixerit, vacationes sustulerit , ad ustimi temporis Senatusconsultum confugerit. Proh sancte parens uniuersitatis naudi opifex, rector Dein tantumne roboris atque menti te uni homini concessisse, ut exiguo temporis interuallo, id conficere unus potuerit, quod neque ceteri omnes Reges Dynasta

uno anno, nec Omnibu annis unus omnium maximus Imperator facere potuisset Repertum esse Principem unuin Gallia , qui ut excetra capitibus pul Iulantem, sic hostem nouis sebinde copiis furei item exultantemque domi co- primeret, foris terrorem sui nominis circumferret, manu cosilio pugnaret, resisteret, funderet, fugaret, ad omnia

occurreret, Ro tempore castra alienao,ideret, caperet, euerteret, sua firmaret,iueretur,semper victori triumphator init daemonius Aristoteles dum poὶitiam illam excellentem instruit,

94쪽

non nisi unum magistratum a singulis gerendum, singulas enim curas singulis

concestas melius expediri. Cuius clicti rationem inuestigandae veritatis princeps Plato prius assignauerar, dum ne

gallibris de Legibus , tantam esse vim

atque robur naturae humanae, ut quas duabus rebus apthin seruiat. Et quidem ita est Λuditores, Pectora nostra duas non admittentia curas, dictum a Poeta sapienter hoc non modo in libris veterum, sed ipso usu quotidianis in officiis muneribusq; experimur. Quid Iustinianus Imperator' quid ille doctus aThemide, corona iurisprudentiu cinctus enunciata Non est inquit , vlla ratione credendum, unum duabus etiam necessariis rebus posse sufficer Quanta igitur uerit laus Magni H En RI cI , qui tot res,tam difficiles, negotiosas i dicio disponere, summa prudcntia a ministrare, incredibili auimi constant1aωfacilitate conficere unus potuerit an non hic meritissimo Lacones exclamet γειος - ου , planc diuinus,sepra co-ditionem aliorum euectus, qui orthia quod aiunt,niodulationem Virtutis ea

uere solus possit Itaque non mirum si

95쪽

6adeo remotissimis prouinciis regnisque exaudiretur, cum soledor ille victoriarum omnes omnium oculos perstringe. ret, non mirum si Mediolanum cohor- tueriti, Italia uniuersa quasi tumultu Gallico nunciato,paene dicam iustitiam Indixerit, vacationes sustulerit , ad ultimi temporis senatusconsultum consuis gerit. Proh sancte parens uniuersitatis naudi opifex & rector Deuε tantumne atque mentis te uni homini concessisse, ut exiguo temporis interuallo, id conficere unus potuerit, quod neque ceteri omnes Reges& Dynastae uno anno, nec omnibus annis unus omnium maximus Imperator facere potuisset Repertum esse Principem unuan Gallia, qui ut excetra capitibus pullulantem, sic hostem nouis sabinde copiis furentem exultantemque domi co-primeret, oris terrorem sui nominis circumferret, manu cosilio pugnaret, resisteret, funderet, fugaret, ad omnia

occurreret, no tempore castra ali etiao,ideret, caperet, euerteret, sua firmaret,iueretur,semper victori triumphator Ait daemonius Aristoteles dum politiam illam excellentem instruie,

96쪽

non nisi unum magistratum a singulis gerendum, singulas enim curas singulis concessas melius expediri. Cuius uicti

rationem inuestigandae veritatis princeps Plato prius assignauerar, dum ne gat libris de Legibus, tantam esse vim atque robur naturae humanae, ut quas duabus rebus apte inseruiat. Et quidem ita est Λuditores, Pectora nostra duas non admittentia curas dictum a Poeta sapienter hoc non modo in libris vete

ruat, sed ipQ su quotidianis in officiis muneribusq; experimur. Quid Iustinianus Imperator quid ille doAus4Themide, &corona iurisprudentiu cinctus enunciata Non est, inquit, vila ratione credendum, unum duabus etiam necessari s rebus posse sufficere. Quanta igittit suerit laus Magni re ruina L, qui tot res,tam difficiles, negotiosas i dicio disponere, sumina prudentia a ministrare, incredibili animi constantia& facilitate conficere unus potueritrannon hic meritissimo Lacones exclamet ειος μηρ res, plane diuinus, sopra co-ditionem aliorum euectus, qui orthia quod aiunt,naodulationem virtutis es

uete solus possit Itaque non mirum si

97쪽

ad eum inuictum, omnes undique victoria aduolarint , si bres Luparaesto Iaurus tot corona trita phales ornarint, si tot illi prouinciae celebrandi honoris causa ludos instituerint, statuas posuerint, singulares & diuinos honores quq sierint, si denique gentes Omnes atque. res na, illum unum omnium Regim ximum, pium,felicem,& victorem existimarint. Huius igitur praestatissimam rei militaris scientiam, admirabile con ..hantiam, fortitudinem illam inuictam coelestem non admiremura non laudemus no omni studio um genere prosequamur Demosthenes oratorum coryphaeus ut Deum quendam admiratur Cononem Atheniensem ducem sortunatissimum in bellis atque fortem, qui ex omnibus Imperatoribus otias nihil unquam bello amisisset,i πόλιν, ου φρέαυον, να α Οαmωάω, quod singularis, diuino cuiusdam fuit aut fortitudinis aut felicitatis Romani vero cum Iulium Caesarem simul externis elidomesticis bellis victorem trisaph roremque animaduerterenissum mih noris sis lificatione, statuam illi in ratam in Quirini templo dedicarunt, Ha scribente S

98쪽

ἡ stribentes Deo uicto Quam statuari , u εἰ Ric ter maxime, belli omnia, bus singulari tua virtute compressis atque iustinctis, aeternae tuae memoriae patria consecrabit quae per te victrix

coronata bear iam otioin diuturna pace perfruitur Ganges olim indorum t Imperator, cum Scythas e Caucaso e Dii feruescetes, a suorum exitio atque cer- uicibus egregia animi contentione re-

nouisset, adamantinos gladios septem humi defodit, ut regionem nullus n-: quam timor inuaderet. Tu gladium in tum tuum,non siritima ad tuorum per- nici ena, sed ad metum scelaratae perfi-

diat collucenditia i ,tot ii signem coroni S, tot triumphis notatum, in medro Gal-

liae sinu posuisti. qui metum a nobis in

omnes seculorum omnium aetates, infortuniumq; arceat, D undatum summa gloria imperrum, dum hominu genus erit, tutetur. Hic gladiiis, quem non manu atque Opera Vulcanus fecit, sed diuina prouidentia maximo quasi artificio fabricata est, tanta virtutis atque excellentiae recordarione, sinitimas getes reprimet, audacia franger impetus,

si qui existet, furoremque tardabit di-

99쪽

gnior profecto qui in omnibus fanis re delubris , quam Vitellii pugio', aut

veterum heroum gladii, coniecraretur. Itaque uniueria Gallia , me auctore, omni vocum manimorum conspiratione tibi accinet, quod a Romanis Imperatore Pertinace ab hominibus erepto,

ingeminatis diutissime plausibus est

clamatum Pertinace imperante, nos HENRICvbi dicamus, securi viximus, neminem timuimus, patri pio,pa itri Senatus, patri Omnium bonoisti Sed in hoc laudis gloriaeque spectaculo, in hac luce prastantissiniat fortitudinis mea diutius morata est oratio,necauelli potest Auditores. Et tamen hoc ter tio loco de prudentia dicere constitue ram, quae regii muneris atque officii custos quaedam atque moderatrix appellari solet. De illa vero quid a me dici potest, aut vobis nouum aut cuiqua ignotum, quod non potius eius dignitatem pulchritudinemque infringere, quam illustrare videaturi Sed pensum tamen, quoniam ita vultu significatis. solua inus; verum breui, ut admirabilem istam, irtutein,quasi peregrinuri ignotum homine praetergunte S paucio et

100쪽

bis humanissime consalutemus. Λtque in bello quidem illa fuit tanta,qua tam ea superiori orati e cognoscere haud obseure potuistis. Neque enim

tot victorias reportare potuit,quas mi-- ramur; neque trophaea in remotis plo- uiaetis statuere , quae nulla iniuria tem

porum aut hominum delebit obliuio; ne Galliam in hac otii atque pacis

tranquillitate collocarrisine diuina qu da admirabilique prudelia,qui conatus illius omnes ad felicitate prouexit. Parum enim sunt arma soris, inquit Romata facundiae parens , nisi consilium sit domi r hilque est procliuius quam ut vis cosilii expers mole ruat sua. Quare Astronomi cum persectam dominationem describunt,& astrorum coniunctione metiuntur, Soli perpetua comitem Mercurium esse volunt, ut qui videntillum siderum domini atque Regem absque sapiente Mercurio nunquam ccelo incedere, intelligant humanam dominaei emine prudentia ni uam stabilem aut diuturnam esse potuisse. Iri pace vero atque politia, in administrandis grauissimis regni negotiis, in Communi vita,in omni genere humanu