Physica vetus et noua

251쪽

138 Libri ferendi

ne: quod cum proiectione vehitur, pro licitur. Quicquid proiicitur, separatum a Vehente cum proiectione' hoc est a proiiciente ) fertur eo, quo ab ipso directum est , per medium variatum primum ab ipso proiiciente, deinde ab ipso mobili per accidens , quod appellatur proie

ctum

Variatur autem medium , quatenus rarefit, ac densatur. Rarefit autem medium

quarenus partes rarae poris illius medii contentae simul uniuntur, & fiunt maiores . atque aded, quάm prius mobilio res, in ea mediν parte, seu spatio, quod occupant. Densatur autem , quatenus eiusdem partes, quae supponuntur densiores illis particulis, quae in ipso Continentur & subtilioribus illis exclusis, magis uniuntur simul, dc ipsum ρυ-iectum magis Constringunt . & arctius continent. His Consequens est med um, per quod fit ρrolemo facile condensari ac rarefieri modo explicato. Partes vero tum m a V, siue densiores, tum rarae, seu medio ipso Contenta , Uriniuntur simul per intrusionem proiecti equa partes ipsae media sic premuntur, ut

252쪽

uastio XI.

Extrudant partes raras, quae extrusae, Munitae, magno impetu effluunt, seu po- tisis pelluntur in spatium, quod aproiecto relinquitur, ipsumque proiectum vehunt, ac protrudunt in partem anteriorem , Versus locum a primo proiiciento determinatum, determinatae a particu- his sequentibus eo motis. Hae particula suis postmodum in mundo restituuntur locis: Nam Quemadmodum in sanguine est certa proportio, & certa Vnio , inter ipsum Ianguinem, & spiritus vitales , aliaqua corpuscula sanguine contenta;quae pro portio , & vnio est, constituitur, & Conseruatur a corde; Ita in aere, se aqua calmnio terreriri certa est proportio, & Vnio inter ipsa,& spiritus solares,aliaque compuscula ipsis contenta, quae est, constituitur conseruatur a Sole. Ac proinde, quemadmodum cor spirituum vitalium turbatum ordinem naturalem animali restituit, quantum potest; Ita Sol Ordinem solarium spirituum, naturalem mundo, turbatum in aere, aqua & aliis mundi partibus restituit, quantum potest; Atque adeo Sol & Cor, quam possunt celerrime turbatum restituunt suo

253쪽

1 o Libri strandi

rum spirituum ordinem naturalem, sia

mundo, siue animali.

Vnde quando corpus fluidum premiis tur , adeoque mixtionem ut ordinem Iocalem 1 mundi natura prχscripturi hon seruant spiritus solares, fiunt lationes praeter mundi naturam ι quae ad ipsam i hoc est ad naturalem ordinem in 1 causis uniuersalibus , a Sole maximὸ squam fieri potest celerrime testituunt Propter hanc rationem, spiritus, dum per impetum factum in aere, ὲ naturali mundo, mistione locali & ordine, pei

vim excluduntur , multam causant Iationem , dum locum naturalem mundo

repetunt, sic Eiasta, Gallicὸ RUsrt, fit

motus. Spiritus enim densiores ex parte interiori per compressionem in partem exteriorem dilatatam expulsi per vim statim atque ipsis oblata vi licet naturalem locum repetere; eb celeriter Confugiunt: interim subtiliores a crassiori-tbus separati, & in parte interiori detenti, facti mobiliores, M ad motum expeditiores, statim atque sublatum est impedimentum, magno feruntur impetu: dc naturali suo statui restituitur Elam.

254쪽

ARTICVLVS II. De impetu.

FS T autem impei , sine quo non est

proiectorum motus ; latio ex celerico res ione suidi. Per illam enim compressionem exprimitur, ac veluti liberatur,& expeditur suo motus impedimento, illud fluidum presso corpore contentum , S ipso magis mobile: cuius ita expediti motas dicitur imperus, quo peruintur vicina Corpora, & alio pelluntur. Hoc vero Corpus ut plurimum pst aether, qui mouet quidem, c mouetur:sed Mnpremitur. ARTI Evtvs III. De augmen atione se diminutione motus projecti.

raris in illud spatium a prosecto reli mim fluentibus, ac pulsis, ed maior est,

caeteris paribus, quo maior , ac Vehementior est medij compressio: vehemenis hior autenm est compressio, quo Velie mentior SI celerior fuit primi proiicientis vectio.

255쪽

- Libri ferandi '.

Paulatim vero desinunt illae vectiones, ac prolectiones : quia proiectum semper grauitat, adeo que resistit vehenti : Et quidem eo magis, quo, caeteris paribus,recedit magis aproriciente pri

Dico, caeteris paribus, quia quando vehemens est prima proiectio, facta fuit magna spirituum igneorum , siue solarium, Vnio, quorum motusPropter aduentum aliorum sequentium crescit ad certam a primo proiiciente distantiam. Ex dictis manifestum est , proiectionem, quae rotationem factam in medio Consequitur, Vehementiorem, caeteris paribus, esse illa, quam nulla praecedit rotatio: nempe quia per illam rotationem praeuiam premuntur medij partes,&ex illis educuntur, siue extruduntur spiritus ignei: qui simul vesti, quo maiores sunt,e5 magis feruntur eo, quo facilior est latio, nempe in spatium, quod aproiecto transeunte pressum relinqui tur: & eo magis eo pelluntur, quo ma tot est impetus.

256쪽

HVivs extrusorum spirituum latic anis principium alterum est intrinia secum sursum quidem natura sua ferensi Fert tamen in locum a proiecto relictum propter reflexionem a corporibus circumstantibus ι quae rationem in alium, quam a proiecto relictum locum,per sua plenitudinem impediunt : & quidem maxime spiritus subsequentes eo successive per proiectionem primam deter minati. Mouentur ergo illi spiritus, quia natura sua mobiles sunt; quando sunt liberi r liberantur autem per proiectionem, neque quiescunt, quandiu absunt a loco naturali,si non impediantur , motu; mouentur autem in locum a proiecto relictum; quia deest alius; in quern feratur. Alterum lationis horum spirituum principium est extrinsecum, nempe ipsum proiectum, a quo ex aere pet ipsius pressionem exprimuntur, & in locum ab ipso proiecto relictum pelluntur. Primum autem totius proiectionis principium est in proiiciente.

257쪽

a44 , Libri strandi

ARTI cvLUS V. De medio per quo retur proiectum.

PER illam proiecti lationem medium

ponitur extra statum sibi, quatenus est talis mundi pars, naturalem: in eum autem statim restitui tur a causis naturalibus , idem semper agentibus, quantum possunt, qualis est sol, qualis terra, quales planetae, stellae ,& firmamentum. Facile vero restituitur mediam ad statum naturalem, quia non excluduntur ex eo plures spiritus, quam requirantur ad implendum a proiecto relictum spatium: statim autem repetunt mediam qui vicini sunt: v bi repositi facile suos a causis uniuersalibus determinati repetunt

poros, aut loca: non causant motum ad multam distantiam in medio, quia conuertuntur : quae autem ConuertuntUr non mouent alia corpora ad multam distantiam. Praeterea vix alio mouentur,

qutin in locum a proiecto relictum.

258쪽

ARTICVLVS VI. ,

De glandis bombarda, ct trochi motu.MANi γε τvM quoque est, main

gnam ex bombarda proiectio. nem sequi: quia per inflammationem pulueris tormentarii qui ut dictum est suo loco) facile accenditur, magna fievnio spiritus ante se pellentis: atque adeo magnum huius proiectionis primum principium: seu magna virtus mo .

Primi proiicientis determinatio, siue directio ad terminum, Continuatur; quia fluxus ac pulsio spiritus pellentis est versus illam partem; nempe quia spatium, quod relinquitur a proiecto, partem illam respicit: in spatium autem illud re lictum, tanquam in medium minus re sistens, fit conuersio spiritus pellentis a sequente determinati: &eiusdem pulsicia proiecto: pellit enim spiritum praecedentem in locum suum i a spirita subsequente ulterius mouetur. Cireulatio trochi, & aliorum huiusmodi mobilium oritur ex eo, quod primum proiiciens trochum , siue alia Hμ

259쪽

46 Libri ferendi

tui modi rotata, vexit in circulum,seu Migitis, seu fune, siue alio quocumque in

strumento.

Glans in bombardae tubo mouetur, Ut pulpam: in medio , Ut proiectum : quia quamdiu fertur per tubum vehitur ab uno igne, qui educitur ex puluere tormentario, tamquam a vehente ante se,

quod est pellere: nam ignis illς magna

Celeritate conuertitur ad os tubi, non habens, quo moueatur alio. Glans in medio mouetur ut proiectum; quia sepa- Iata est a primo vehente, & mouetur a medio; quod ipsa variat, &propter illam variationem, mouet seiplam per accidens : nimirum per medium ab ipsa variatum ; in locum a proiiciente, nempe igne, e bombarda erumpente, d terminatum , quamdiu non adest i pedimentum determinationem illam Mproiectionis motum tollens.Iguis denouo accensus, & ad os bombardae coo-

uersus ,-fluens; est primum huius pro lectionis principium. Egressi ipiritus ignei ex aere per illius compressionem ingrediuntur poros tu-bi , seu bombardae, & proiecti, seu glan- Vis vicinae 1 qui vero claudebant x io

260쪽

bombarda transeunt in aerem Vicinum, in locum scilicet ab aliis derelictum: quod non fit absque multis , ω vehementibus conuersionibus, Vnde totus ille impetus, quo vicina Corpora & aer maxime petuntur. Si multus in tubo, Velin proiecto, non sentitur calor; illud refundendum in frigidorum spiri

tuum remanentium copiam.

. Vt motu proiectorum facililis intelligamus,c5cipiamus tubum Vnius pedis, rotundum & aequabile, cuius diameter sit trium digitorum : dilatata, & minimum constricta spongia nubus ille repleatur: tum diuidatur per logitudinem tubus,& spongia, in duas partes aequales:& per alteram spongiae partem funiculus,

cui globulus unius digiti sit appensus ita

constituatur , ut post restitutionem illa gum partium in unum. tubum spongia plenum filum sit medium: trahatur autem per mediam spongiam aqua plenam sic, ut per eam sequatur globulus. Pertubum ita constitutum sic mouebitur. globulus, ut an se A ad latera comptimat spongiam, & aquam ex illa exprimat, quae a spongia separata globi pene- rantis occupet locum,eo siue pulsa me