장음표시 사용
31쪽
Mortalem mentes Hominem videre supernae Miratae ingenium terreno in corpore, in ille Est visus sapiens Nev v tonus simia Caelo. Anne Is praerapidos doctus vincire Cometas sUnum animi potuit tantum decernere motum λQui tolli hic Stellas, illic descendere vidit, Anne Is principiumque suum, finemque retexit λQuale heu prodigium Nostri Pars optima, Vincens Quaeque obstacla potest ex Arte assurgere in Artem; o At proprium ortalis Opus vix coepit, id omne o Quod textum est menti, ditatuit dira Cupido. Si di tibi dux igitur aressu Doctrina modesto,
Nec Pompa insani Fastus comitetur euntem: Detrahe quaesitum cultum , lateque nitentem ψs
Luxuriem, ac doctas nugas quidquid acuti
Humanae ostentanimentis conamina, vanam
laetitiam male solerti stillantia poena: Tosse supervacuum, praecide quod undique circum Excrescit Rerum Uitium quas vertit in Artes : so Aspice dein, primis fuerit quam curta supellex Μentibus, seros iit adusque futura Nepotes. Rebus in humanis capiunt duo maxima regnum Cura sui QRatio ri . Tenet Haec nos incitat Illa: Illamatum, pariterque Bonum fugit Ista vocari ues Nam posito movet Una sibi, regit Altera Fine, Omnis causa Boni , proprios si tendat in actus Utraque, causam ali , si non sua munia praestet Cura sui in cunctis, fons motus, promovet actum Comparat, expendit, Vis temperat omnia mentis. 6o Unam si tollas, actus tibi tollitur omnis Omnis proposito caret actus, ibi Altera desit; Quippe eris , ut defixa suis radicibus arbos,
opus hoc Cognitione sui conti tum quidem tenent Amor sui, Ratio. netur, sed a Fastu plerumque vel impe sed ita tamen , ut hominem ruere hone-ditur, vel coeptum dissolvitur stum minime efficiant , nisi adsit divina In statu Natura lapsae principa Gratia.
32쪽
Quae nutrit se se, ac fundit, tandemque putrescit; Aut aethram flammae species sine lege pererrans, 53 Cetera quae absumit, proprioque absumitur aestu. At Vis illa movens vult esse valentior olli Natura hinc agilis pertentat, adurget, do afflat; Altera sedatis ramat arbitra motibus alta Pace frui: hinc monitus statuens, in frena ministrat. Io Hoc valet Illa magis, quo res mage quaeque propinquant ,
Ista procul distans prospectu singula lustra IIlla sibi confine Bonum, quod sensibus adstat,
Haec post certa videt rerum momenta Futurum Quae tentant, argumentis mage crebra recursant 73Consilioque potens Ratio est, Amor impete praestat: Cujus si validos quaeris suspendere motu S, Sedulus ausculi a Rationi, sedulus illam se i Consule. Si ergas. Habitu donatus, Usu Firmabis Mentem, subitum frenabis Amorem. SoHaec duo, quae socio junguntur cedere, ad arma Propellat nunc Litis amans , Schola tota Lycaei; Virtutem a mono, quod Numen reddit amicum, E)Dividat, mentem a Sensu, temeraria toti SViribus, argute insipiens, saepius uno 8s
Ignoto notove gerens pro nomine bellum.
Cura sui Ratio Finem aculantur eumdem, Sectanturque Voluptatem, fugiuntque Dolorem, Illa inhians visam speciem, similisque voranti, Altera non laeso cupiens mel ducere flore, sto At nobis male, vel reche concepta Voluptas Summum jure Malum, Summumve futura Bonorum est. Multimodis privo flectus finguntur Amori, Atque Boni specie veri, falsive moUentur. Sed, quoniam non omnes Bonum pote didere se se, sNolque jubet Ratio rebus succurrere nostris, Asse
Ratio sola non sufficit videt Carpit auctor inutiles scholast
enim meliora probatque , deteriora se corum quaestiones , non Dogmata , qua quitur. Catholicis proponuntur credendλ.
33쪽
sECUNDUS. 21 Affectus, sua qui quaerunt sine labe Decori, Laude sua digni Rationis Signa sequuntur; Quique simul prosunt aliis, sublimia captant,
Nobilitant genus, in Virtutum nomine gaudent. OOJactet iners , stupidusque mihi nunc Stoicus illam Virtutem indomitam, glacies quam strinxit, ac intus Contractum misere circum praecordia robur. Firmat Opus nostram, non segnis Inertia, Mentem; Orta procella suis nos motibus urgeta ad actum, Io 3 Dumque quatit artem, Totum servare laborat; Nempe aliter Vitae vastum percurrimus aequor, Et nobis Ratio instar Acus, Ventique Cupido est; Nec tantum invenias Numen requiescere: nimbis Insiit, in ventos sertur super alite cursu. ΙΟAffectus, Elementa velut, contendere nati,
Molliti, mixtique simul data pensa capessunt, Recta ubi temperies, atque usus idoneus adsit. Anne ominem quod fingit, Homo pervertere possit' a)Sat peragit Ratio, subigens, mulcensque tumultus II 3Naturae si servet iter, Numenque sequatur. Gaudia, pes, Amor, tua ridens turba, Voluptas Μcerorque, metus, atque odium, grex ille Doloris, Arte aemixta simul justoque coercita fine
Componunt, servantque aequo libraminementem: Ieto Lux hinc , atque Umbrae, quarum discordia concors Vim nobis omnem, vitae dat habere colorem. In manibus res jucundas, oculisque tenemuS,
Atque hic si pereant, illic procul usque renasci Prospicimus: mens in Corpus praesentibus instant IasPasci deliciis , atque explorare futuras. Nos tamen haud cistae parili dulcedine mulcent,
Cum varii varia a rebus ratione petantur
Sensus, sitque minor, majorve Cupidinis ardor Ur
Imo semper requiescit in imis potest Homo destruere, nisi seipsum de
motum manens dat cuncta moveri struat.
Congenitas sibi cupiditates non
34쪽
Ut magis est Ilis fortis structura, minusve; 13o Omnivoroque alias Dominans persaepe Cupido, Amramidis veluti Serpens, absorbeat haustu
Ut forte a prima vitae spirabilis aura Accedunt omini occultae mala semina ortis, Visque recens Morbi tandem tractura ruinam que Crescentem sequitur crescens, firma Valentem Sic Animo concepta aues, immixtaque nostrae Naturae, evadit rerum regina Cupido, Vitalisque humor Totum nutrire recusan S, Corporis, atque Animi partem influit omnis in istam 1 o Quidquidis accendit pectus, repletque cerebrum, Mens vires simul innatas patefacta recludit,
Quidquid in infestae fingendi daedala Virtus
Artis habet, qua vulnus hiat, se se omne refundit. Natura hic mater, nutrix mala Consuetudo I sEt Vitium ingenii Vos quaelibet auget, ipsa
Irritans Ratio exacuit, e natque Vigorem Acrius ut Solis lux ignea reddit acetum.
In justo licet Imperio, nos usque sub Ista Regina imbelli, miseri paremus Amicae. JoAh, si nec leges Ratio, nec porrigit arma, i a Quid, nostram nisi stultitiam praepandere, possit ZDe nostra docet Illa queri nos Sorte , nihilque Corrigere, incusans multum, frustraque laborans Frustra amans ultro Patrona ex Iudice, nobis, I 33 Quod facimus, suadet, factumve in crimine purgat, Et parvi victrix certaminis, usque superba Summovet Affectus minimos, Magnumque reponit. Sic medicus putat humores pepulisse nocentes, In vitium tristis cum confluxere podagrae. X6o Naturae ante alias Naturae semita semper Calis
Aaronis, filii Amram, virga in eiusque imbecillitate . ita accipiendum
Serpentem conversa Magorum virgas mu est udi Liberum Arbitrium . imminuitata incantationibus in Dracones devo quidem, nunquam tamen extingui possitravit. per quascumque vel maximas Cupidita - -
Quod hic de Ratione dicitur , teS.
35쪽
sECUNDUS. 23 Calcanda,in Ratio non Dux , ted provida Custos
Assideat, regemque magis moderamine amico Temperet Affectum, quam stantem evertat, ut Hostis.
Quippe alia Impulsum major is incutit Istum, 16sDirigat ut vario mortalia pectora ine, Mobilibusque velut ventis, Affectibus intus Acta aliis Isto certam propellat ad oram. Imperium, aut Aurum, Doctrina , aut Fama, vel Oti Saepe Amor antistans reliquis, simul allicit, illuc 1 o Tota sui rapitur vel cum discrimine Vita: Mercatoris opus, Sapientis inertia cordis,
Mens humilis Monachi , Heroisque superbia, cuncta
Cuncta suae pariter nutu Rationi aguntur. Ars aeterna , Bonum praesens educere ab ipso 1 sUnama loci hunc motum praeclaris subjicit orsis. Spiritus hinc ominis stat nempe volatilis, in se Roborat ardenti permixta Cupidines Uirtus, Et crassis Te se stipant subtilia, unum Ad Finem Utilitas mentem cum Corpore ducit. 8o Ut pomus, primum ultori ingrata, cupitos Dat docilis cetus silvestri consita trunco; Alta Cupidinibus sic Virtus surgit in ipsis, Agrestique novum capit ab radice vigorem. Quae mentis, Rees ique simul se germina fundunt 18sEx maerore. Odio , Formidine, sique tenacis Propositit Accendit studium, roburque ministrat Ira animis, Sophiaeque parit Socordia curas: Debeo Avariti semens provida Texa Libido, Perque polita sit almus Amor, dulcisque Voluptas I9o Feminei generis . Livorque, ignobile effusQui tenet, mero . dodiique fit aemula Virtus; Nullaque laus Recti, qua Vir, seu Femina praestet, Quam
et ramo dux , non custos. Quem e ipse Poeta noster docet. nim alium ducem sequi potest momo , Non de Humilitate , Christiana nisi Rationem sequatur Num cupidita Virtute, sed de abjectione susilli animitem, qua in praeceps ruat lec certae hic sermo est. Naturae Rationi auscultandum monet, ut
36쪽
Quam non Gloriolae, Probrive educat origo. Virtutem s doleat astus in Natura propinquis i93 Annectit Vitiis, in deteriora petente SSublimis Ratio ad speciem deducit Monesti; Regnassetque Nero, ni ens adversa fuisset, Ceu Titus atque ferox, exosaque Vis Catilinae
Allicit in Decio 1), divina in pectore Curti est . 'oo
Destruit, aut servat, Civem sine lege rebellem Ambitio, aut sortem Patriae paritura Ministrum. Quis queat hoc nostrum tenebris, Sc lumine mixtum Solvere triste Chaos nostrae Deus incolamentis. Effectus pariles Naturae Extrema recludunt, et os Inque omine arcanos eadem junguntur ad usus, Quamvis alternis certent se invadere, ut umbrae Luminaque arguta bene pictae in imagine telae, Mixtaque sint adeo tenui discrimine, ut ortus Se Vitii pariter, limesque abscondat Honesti. Io O stulti nimis, hinc nullam, quicumque putatis, Virtutem in nobis, Vitiumque existere nullum lAnne , quod omnimoda color albus mollius atro Arte sit admixtus, nullus color albus, ater'
Consule Te res ipsa et ibi se fulgida sistet ars Temporis, in multi est, illam obscurare, laboris. Infandi est Vitium monstri genus oderis illud Si semel adspicias; sed idem tibi saepe tuenti
Exu et horrorem sensim, primumque pati te Coget, amare dehinc, tandem complectier ultro aeto At nulli certa est Vitii pars vi ima . Quaere
Quod sit finitimum Boreae latus. Unda uedae
ter Filius Nepos, in bello se pro a quam amabile esse potest . ii tamen alii devoverunt liquando malitia hominum ut sub spe M. Curtius aeques Romanus a cie Boni excipiatur , obcaecato iam Men- perta in foro cingenti voragines ad ex tis lumine.
piandum prodigium des ii ipsam im ueda flumen a Scotta Ebora- misit cum Angliae provinciam dividit Orca- Eque arefacit extremum frigus, des porro Scottae insulae sunt ad Septem-
atque extremus calor. trionem posita.
37쪽
sECUNDUS. asEboraci cultor, Scotus, sunt Orcades inquit Hic Gronia, his embla est, vel alius terra Tyranni. Nemo gradum se se Vitii tetigisse supremum, a Lue Longius ast alium sibi jam praecedere credit,
Atque, sub lac veluti Zona quicumque tenetur, Aut sentit nihil, aut ullum negat esse furorem, Et quod multa tremens Natura beatior horret, Durus id esse Bonum dirae putat Incola Sedis . ao
Virtute haud ulli fas est Vitioque carere;
Pauci extrema petunt gradibus tamen addimur omnes:
Et Stultus Sapiens, subito alus impete Monestus, Impete fit subito Recti, quod spernit, amator: Haud toti sequimur fas omne, nefas Ve, regitque 233 Privus Amor Vitium , in pariter Uirtutis honorem. At varium in mundo cum spectent singula Finem, Hunc Deus, hunc unum, qui Toti prospicit urget. Ide libidinibus, nostrisque erroribus alte
Occurrit, fallitque vias, artemque nocendi' a 4o
Ille dat in quovis felices Ordine lapsus
Unde Puella pudens, atrona superba, minister Imperii timidus Dux audax, credula Turba, Et populi 'Rector, qui nil non arrogeta armis. Ex vano potis ille Cupidine nulla Selentum a s Praemia, mi Laudem, Virtutis ducere Lumen Laetitiamque Hominum generi, Pacemque, Decusque In vitiis Animi in rebus molitur senis Mutua cum sapiens nos inter munia Numen Ponit Heri, aut amuli, aut nunquam fallentis Amici, raso Alterius jubet auxilium petat alter Winde Confirment pariter, quae languent Singula, Totum.
Res inopes, fragilesque, ictusque Cupidinis arcto
Gratius adstringunt communia Commoda Vinclo.
Humana enim Virtus semper a ex Dei Providentia , inserviunt. Ῥaυule liquo viti, inficitur cum corrupta eni=u ut rectes Augustinus ex malis proficiscatur natura. De ciona facere, quam mala mill esse Singulorum hominum infirmita permittere. tes, Qvitia communi omnium tono
38쪽
Hineis Amicitiae, sinceri pignora Amoris, 23sDeliciaeque animi, queis ita hic pascitur, extant: Hinc etiam flexu aetatis, data audia, Amores, Commodaque edoct i jam reddimus ipsaque porro Inducit Ratio, simul aevi succidui vis
Et Mortem accipere, placido decedere Vultu et soDoctrinae , aut Famae, Vel opum, quaecumque Cupido Ceperit, haud alia velit ullus vertere Sortem. Felix it Sapiens Naturae arcana legendo, Felix Insipiens , quod tendere nesciat ultra, Felix MLocuples, quod rerum Copia manet, assEt Pauper. Caelo quod sint hic omnia curae
Aspice, uti Caecus saliat, et cantica Claudus Is quem Luna regit, rex sit, quique Ebrius, heros, Consectusque fame pascat se Chymicus aurea Spe felix musisque suis, Ic Apolline Vates o
Aspice, quae nostram maneant solatia Sortem, Utque datus cunctis astus communis Amicus Aspice, ut aetates regat omnes certa Cupido,
Nec comes alma vite Spes ipsa inmorte relinquat En Puerum dulci crepitacula tinnula lege ars Naturae abripiunt, frivola gaudia mulcent; Mox ludo in calida captum graviore u Venta Detinet haud potior, sed prorsus vana Voluptas; Provectumque aevo juvat aurum, insignia, honores;
Vota Senem, nugae velut ante, sacrique Libelli Ego Oblectant, tricis dum lassum somnus in istis
Occupet, miserae claudatur Fabula Vitae. Usque adeo falla Vis Mentis nubila nostros Ornatura dies varianti lumine inaurat.
Faustae quidquid abest Sorti: Spes sufficit ultro, et 83
Et Vacuos implet cognata Superbia sensus: Hae reparant, quidquid vis seri evertere possit. Laetiis
Haec irrisio precum , saeraeque inioni. specie contenti animi culturam Lectionis ad eos tantum spectat qui negligunt falsa pietate nituntur in externa Reli-
39쪽
Laetuta in cyatho Erroris, ceu bulla, renidet, Ablataque Boni specie datur altera lucro, Nec vanos gerimus nequicquam in pectore fastus: χροQuinis rivus Amor vilis, vi Numinis, aequa Fit lanx, qua propriis aliena incommoda pendas. Cerne fatere tamen simul hinc solamen obortum: , Quamvis stultus Homo, summa est Sapientia Numen. V
40쪽
De matura, ct Statu Hominis, quoad Societatem ttiniversam spectati.
I. I idus quidam Societatis ordo est, in quo nihil sibi sol , nishil item aliis solis factum est mutua existit Animantium
FelicitaS. 2. Ratio, Iu linctus aeque omnibus Animantibus zocietatem constituunt. 3. tia vi per In linctum , qua item multo majore per Rationem eadem Societas procedat. q. Quidnam Status Naturae nomine intelligatur quomodo Ratio per ansluctum edocti a tum Artes, tuin Formas Societatis excogitaverit. s. Politicarum Societatum, Imperii, quod ab uno tantum regeretur, origo Primorum Patrum Gubernatio. 6. Vera Religio, Cera Regiminis Forma ex tuo Amoris princia pio Superstitio autem, Franuis ex uno pariter , nempe Timoris dimanant. Quantum valeat privus Amor ad bonum Sociale Publicum sabiliendum. Verae Religionis , verique Regiminis usauratio ad suum principium exacta . Imperium Mixtum, cujusque variae Forni'. , veri que omniblis propo situs Finis.