Prosperi Alpini Marosticensis, philosophi, medici, in celeberrimo Lyceo Patavino pharmaciae professoris ordinarii, hortique medici praefecti, Historiæ Ægypti naturalis : pars prima ; qua continentur Rerum Aegyptiarum libri quatuor

241쪽

RERUM AEGYPTIARUM L1B. IV. CAP. III. 2 7riae araneorum differentiae , simulque S phalangi a Varia, quae ct ipsa aranearum sunt species , inibi nascuntur, a quibus

partes demorsae, in magnum tumorem CleVantur, Vehementerque dolent, sed theriaca devorata ad drachmam, S ictae parti adhibita, a periculo liberantur. Praeter haec animalia insecta, AEgyptus abundat Scolopendris terrestribus venenatis. Muscae, & culices inibi ita copiosi ubique locorum sunt, ut absque linteis tentoriis paucissimi si1nt, qui dormiant. Sed

longe molestiores sunt muscae, a quorum morsibus complures Mauri aestate oculorum angulos ulceratos perpetuo habere solent. Apud Mauros Monachos , ut se a muscis tueantur , vidimus aedium januas, atque fenestras lineis retibus clausas, ct mirum est, etsi retium foramina sint ampla , per ea muscas intra cameras non ingredi, unde hi a muscarum mole stia in tuto sunt.

L ἴ Serpentibus χ'attiis familiaribus.

In AEgypto tanquam Africae parte, quae semper mater Serpentum ab omnibus merito fuit aestimata, omnium Serpentum maxime exitialium genera copiosius nascuntur, familiariusque vivunt. Inter eXitiatiores vero serpentes ibi nascentes, locum tenent Aspides , post ipsos Cerastes, Dipsades, Viperae, atque alii hujusmodi in eo solo viventes. Ita enim Aspidum morsus sunt in AEgJpto eXitiales, ut, ni pars demorissa sectione omnino amputari queat , ab una hora usque ad tres homines intereant. Tres species istius serpentis obse vantur , scilicet ipsorum quidam Phlyas dicitur, quasi spuens, quod nimirum in homines , S in alia animalia, ut iis damnum faciat, virus exspuat, collum enim, quasi spacium, quod inter ipsum, atque hominem, Vel animal est, dimensus, exporrigit,

242쪽

PROSPERI ALPINI

quassi ratione computans, quam longe spuere 'debeat, ut aliquem attingat. Serpens est fere bicubitalis , parVae Viperae crassitie, quae crassities incipit a capite crassio , callosas Vetusicarunculas in fronte habente, & senssim ac senssim in caudam usque subtilem decrescit, atque diminuitur. Colore cinereo, viridique ad auri colorem declinante, visitur, duosque habet dentes perforatos, per quos, apertis in morsu Vesticis, virus in partem demorsam effunditur. Morsus usque adeo parvus est, ut in cute , veluti acus subtilis punctura appareat, cutis enim neque inflammatur, neque in tumorem attollitur, neque multum dolet, quia venenum susceptum, tenuissimae sultantiae , in cute fere nullo temporis momento detinetur , cum statim intra corpus sua substantiae tenuitate feratur, excitatque in toto corpore quendam Veluti torporem,

vel quandam lassitudinem non injucundam, leni quodam sOpore, Ut demorsi non sine voluptate intereant. Unde Nicander de iis, quia Ptyade aspide demorsi sunt, merito dixit:

- Qui cum voluptate intereunt. V Hinc ell, quod Cleopatra, Egypti Regina, mortuo Marco Antonio, ne Romam in trium

pho a Caesare duceretur, mortem potius OXpetiUil , non tamen OX Ulnere, aut eX UOneno, quo mors eX doloribus vulnerum, S in stomacho ex prava qualitate Veneni eXcitatis, atque ex convulsionibus dolorificis sequatur molestissima , at sicuti in deliciis, voluptatibus ipsa Vitam duXerat, ita clim Oluptate mortem qUoque oppetivit, adeoque a PtJade aspide percussa , sine labore interiit. Altera vero aspis Cherstea

dicta eli, omnium longissima, quippe quae quinque cubitib Ususque longa appareat, bellicae hastae crastitie smilis, S colore cinereo aliquantulum subviridi, qualis e sit fraxini color oculi ignis modo rubent, versatur in sitientibus, arenosisque Asrieae desertis, unde S terre stris didius est. Tertius Chelidonia ditacitur a colore nigpo, quo dorsum infectum habet, S ab albo ventris colore , quibus coloribus hirundines conspiciuntur. Cubitalis est, libentiusque vivit circum Nili ripas, ibiGue habet sub terra suas cavernas in quibus degit. Ab horum Serpentum morsu fiunt singillius frequentes, coloris mutatio,

243쪽

RERUM AEGYPTIARUM Lig. IV. Cap. IV. Los

stupor , ct frigus membrorum , ac profundiores somni, S occlusio palpebrarum , cum Vehementia pulsus cordis ei propria, atque doloris Vehementia. In demorsis ab iis serpentibus continuo membrum supra Vulnus arcti sit me ligant, S, si1 pars semonem ferat, ipsam sectione amputant, atque eX papaUeris aqua theriacam ad geminas drachmas eΣhibent , ct saepe ab dissecta parte sanguinem apposita cucubita OXtrahunt , ut una & virus extrahant, mox & theriacam sauciatae parti imponunt. Cicurari, & mansuefieri aspides, quod AElianus, atque alii tradiderunt, apud A gyptios nobis argumento sunt homines Circulatores , qui illos coram spectatoribus manibus libere tradiant, ct cum ipsis quasi edoctis Varios ludos exercent. Non minori copia ea regio etiam Cerastis abundat, qui serpentes cubitales, S ampliores sunt, cinerei coloris flavescentis cum quibusdam maculis in dorso nigri cantibus , capite plano, lato, duo cornicula in steminis, S unum in

maribus cochlearum C rniculis similia in fronto habentes, at dura, acuum ferreorum modo in acutum desinentia, quod in

aliquibus latum , planumque Visitur , IIsemodi te maxillas latiores, amplioresque praeseserens, S in aliquibus caput oblongum est viperis nostratibus haud dissimile . Ex hujus serpentis carne AEgyptii Medici, eo tempore quo ibi moram traxi, pastillos viperinos ad theriacam parandam conficiebant, quem serpentem Tahyr appellabant. Alterum latiori capite serpentem, duo cornicula in capite gerentem taminam, atque unum marem, ex AEgypto Vivum cum Vipera Avicennae accepimus

postea, veramque cerastem esse illum credidimus, tum quod habeat in capite duo cornicula chochlearum similia, tum quod Viperae similis serpens sit: quae de cerastis signa expressa

veteres reliquerunt: ac tametsi de cerastum cornibus antiqui satis confuse scripserint, siquidem non cornua , sed eminentias quasdam cornuum instar eos serpentes habere assirmarim , ct quidam alii in cornuum numero minime CODUOLO-rint , nihilominus cum plerique antiquorum duo habere cornua in capite cochlearum modo Unanimiter tradiderint, nempe AElianus, Plinius, Solinus, S cum his alii, atque omnes

244쪽

Tab. V.

cennae,

serpentem viperae similem fecisse visii fuerint, & in corporis magnitudine, S in colore; nos utique credidimus , serpentem, cujus imaginem affabre delineatam hic dedimus, pio legitima ceraste accipi posse. Serpentem Uero alterum, cujus etiam imaginem nos i hic damus, esse legitimam viperam

Avicennae assirmare non dubita imus, cum Omnes notae ab

ipso expressit vere in hoc ipso serpente eluceant. V De vi si peris ita inquit. Et Viperae quidem sunt Serpentes capi si ta habentes plana , quae sunt lata proprie apud propinquiuis talem colli, minuti, subtilis valde, quorum caudae sunt cur is tae, strepitum facientes , & s nitum in incessu. se Colo rem etiam paulo post subdidit esse flavescentem. Hic ser

pens quem hic damus , Vix cubitalis eit; caput latum, ataque planum habet in acutum desinens, collumque angustum, ventrem crassiorem, caudamque breVem, in eXtremo nigram, colore ad flavum inclinante , cum quibusdam in dorso, Suentre maculis nigricantibus. Audio nunc coepisse AEgyptios istiusce serpentis carne uti pro pastillis V perinis parandis , quod an verum ssit, nondum certo deprehendi. De viperis vero in Libro quarto de AEgyptiorum Medicina, una cum istae Historia brevi evulganda, satis superque egimus, Smulta ad illarum notitiam assequendam accuratissime consi deravimus, quaeque alii neglexerant. Dipsas non minus inibi reperitur, qUre , ut audiVimus, serpens est viperae similis, sed longe subtiliori corpore , minorique capite. Non est species Viperae, multo minus, ut Marsi Uim Galeno aTramaasse visi fuerunt, est e X viperis viventibus in locis siccis, asperis , nitrosiis, ct falsis, a quorum locorum nitroso, Ssalso temperamento credidit Galenus ex Marsis hosce serpentes nancisci qualitatem immodice siccantem , qua sitim inextinguibilem eorum carnes inducant , unde hasce carnes Theriacam etiam sitim inducentem reddere credidit. Quod tamen AEgvptii falsum esse, longa experientia deprehenderunt , cum suos trochiscos Vipereos ex serpentibus Tahyrvocatis parare semper fuerint ali ueti , qui serpentes vivunt in loris siccis, squalidis, eae toto nitrosis ac falsis, universum etenim