장음표시 사용
101쪽
scriptaene magno cum aegrotantium fructu ita me gessi quibus dysentericis nausea praecipue jungebatur, statim Badicem hippecua cannae, vel ad drachmam scismis, vel ad duos scrupolos, vel etiam ad unam drachmam, vel per duos, vel etiam per trcs dies eum Aquae frigida magna superpotatione exhibebam,
inde ad uncias quatuor, vel quinque amygd. dul. recens oleum exhibebam, nec non etiam eodem tempore parvos, & frequentes clysteres injiciebam, totoque abdomini ex unguont. Rosc. malvino, cum oleo hypseri eon, & violaceo unctionem adhibebam, atque vervecinum omentum recens oleisque liliorum alborum, & amyg. dul. imbutum apponebam ; quando. que etiam in progressu morbi oleum cydoniorum, de myrtilorum cum theriaca unguento ipso addebam, in. terita totus ram in observatione, an aliquod Rheu.ma univorsalo excitaretur, & colli quatio. aliqua in humoribus sestet, quod ex febri acuta, si humoribus teianuibus biliosis marinis d0ducebam; quod fit sit spicio
aliqua hujusmodi affectus in animum caderet, vol se rum do puratum mane singulis diebus exhibebam, cum
eodem etiam Hippocrates in Erotolai filii dysentorico fluxu usus sit, vel Doctissimi Mercurialis sontentiam
in commoniai io in libro de diaeta in morbis acutis expresiam in usum revocabam, solamque aquam Digi. dam copiose pra osti tam adhibebam: idque non inlioeca sui tantum, verum etiam in aliis faciebami in quibus alia remedia minime prodeste cognoveram, hacquo
methodo ea, quae Celsus capite de dysenteria in libro quarto docet, saepius sum eaepertus. Si pluribus di bus nihil remedia alia juverunt, vetusque jam vitium es, Aquae bene frigidae potio assumpta adstringit, re initium secundae valetudinis facit. Saepe etiam in illis corporibus, quae humoribus a nimio cibo, & potu ingestis scatent, purgantes medicinas in usum revocabam
102쪽
vel ex syrup. solutiv . Rosarum, vol ex insus. sen. pulpae Tamarind. cassiste, cum fistulis cremor. Tartar. aliorumque, vel etiam ex cassia cum pulpa Tamarin-dorum, & cremor. tartari; quibus etiam pro potu ordinario erant serum destillatum, A qua nucstrina, Aqua etiam simplex pluvialis, aut puri fontis, quibus etiam emulsiones copiosas 4. frigidorum seminum, amyg. dulcium, & seminum papav. albi parabam. ab adstringentibus vero, & chalybeatis tamquam a toxico aliquo me arcebam ad ultimos usquo dies, ne sistem. do adstringontibus fluvum, Lupum stabulo includ rem, & vitiosa hujus morbida affectus matories intra intestinorum cavitates cohibita majoris irritationis caussa fieret, saepenumero tamen post talos dios, & adstri gentia, & Bhabarbarum in medicinis purgantibus adhibebam, quibus identid0m utebar ad sp pcificum dysentericum humorem oliminandum, tunc etiam Aquam chalybeatam, decoctiones vulnerarias plantaginis, di urticae, Aq. Tormentillae, Plantaginis, Portui cae cum nive Martis, terra sigillata, Bolo armeno, &Draconis sanguine, Conservam Rostrum antiqUam, atque Iimilia in usum revocabam, pro ut affectionis vis, & tempus postulabat, quid ni etiam tamquam ad sacram ancoram ad corticem peruvianam, in illis praecipue , in quibus febris aliqua accessione se se ostondeis hat, confugiebam, illaque tam feliciter apto tempore usus sum, ut veluti arcanum admirabile videretur, erat autem non simplex cortex, sed hac mixtura involuta, quae mihi in dysentericis fluxibus familiaris est. a . Conservae Rosarum Antiquae 3 iiii. Cortic peruvian. pulv. 5isi Boli Armenae Pul. Terr. Sigilatae pul.
103쪽
de qua singulis diebus quatuor horis ante cibum partitis vicibus cochlearia sex sumebat. Ssed cum in hac affectioris maxime doloribus, & cruciatibus prospiciendum sit, qui non tantum 'effectus, sed
concausae morbi evenire possunt, illumque augers, dc in inflammationos, & abscessus transmutare, sta tim primis ipsis diebus Electuarium dioscordium Frais castorii, cum radice contrajorvae, & laudano optato mane, & vesperi exhibebam; quandoque etiam laud. liquidum Sydenam, cum Aqua Plantagin. ta-gin. Tormentit. dc Portulacae vel ad triginta , vesad quadraginta guttas partitis vicibus propinandum praescribebam, quod si horum remediori m usu inistentum meum obtiners non poteram, quin imo in animum suspicio caderet, quod hi affectus in abisscssium degenerare possent, ad vitiosae materias diversionem, & per ambitum corporis eliminatio-n0m cogitabam, quod consequi etiam mihi datum
est in Boverondissimo nostro Archipresbytero sumisma virtute, & vigilantia praedito, dc stibii diapho rotici usu, dc quatuor vesicantium cruribus oc brachiis appositione, edoctus a Doctissimo Mercuriali in rapis historia, de quo scripsit magnus Senox in epidemicorum libris ὁ Serapis ex dysenteria venter intumuit, inde obscessu facto mox tuus est, inquit enim Norcurialis, quod ad salvandum Serapem, ne in duisplicem Abscesium incideret, utilia admodum vestia cantia fuissent, quod sit fluxus malignus judicaretur,
radicis Tor nullae, ci C. C. Electuario
104쪽
Diascordii Fracastorii, cum Belgoar oecidentali utebar, frsequ0ntor otiam frictionibus cum unctione Aa otii Dorso ad maioriae vitiosae derivationem factis. Quod voro ad diaptam attinet, cum Hippocrates doceat, quod . Medicament tam in alimento Optimum sit, cibum talem in usum revocabam, qui laborantibus
pra sidio quoque esset; itaque cibum parabam indococto Capitis Vorva cini, & vitullini, & pedum etiam ejusdem, hordoum etiam ex lacte coctum pro
cibo saepius erat, nec non etiam Ova recentia sorbilia & morbi cruciatibus, & cibi indigentiae suc-
eurrebant. Gelatina quoque C, C. cum radic. Toris mentillae ex Aquis appropriatis parata, aut cum Panatellae, ut dicunt, aut cum hordeo genero se , & frequenter commiscebatur, neque minorom attentionem,
diligentiamque in clysterum usu adhibebam, nam si egestio biliosa esset, vel soro lactis, vel ox dctcocto capitis vervecini, vset Aqua simplici, vel ex Aqua hordeata cum molio simplici parabantur clysteros, si excretio ex toto cruenta fieret, ablutiones ex deis coctiono se minitatum hyperic. plantaginis, polygoni, Verbasci, Rosar. rubrar. addito diascordio, & Th03 h. vii lio ovorum dissoluta adhibebantur ; si mu- eos a & stercorea simul ellet evacuatio, tunc clyster bus usus sum evacuatio, tunc clysteribus usus sum evacuantibus ex dococtione Mercurialis, malvarum Althseao cum saccharo rubro, & tymP. ROsarum so- lutivo; si voro seniosi aliquid in excretionibus iamucosi conspiceretur, tunc feliciter usum sum decoctione hordei cum molle Boiaceo, & vi tollis ovorum addita radice hippecuacannae pulveri rata ad pondus it. , quorum clysterum usu altΡrnis diebus insistebam, licet aegri magna agitationse Eitim post Oorum appositionem assicerontur, cum postea levatio summa oriebatur. Anodyni quoque dem
105쪽
Hysteros in maximis intestinorum cruciatibus, & quia
dom ex siimplici lacte cum vitellis ovorum in usum revocabantur, sed cum obsorvassom, lac intra intestinorum cavitatem ob summum calorem coagulari, nec
nisi momento tomporis prodeste, vel ab eorum usu me abstinebam, vel statim post eorum positionem alio ex dococtiona hordei cum melle Rosaceo utebar, ne lactis coagulum acorse suo humorum malignitatem adaugeret, & potius in aegrotantis damnum, quam emolumentum ex lacte parati clysteres adhiborentur. Quod si in longum nimis protraherentur dysenteriae ipsis clysteribus adstringontibus, & roborantibus modicum vini addebam, quod si pe etiam cum aΘgrotantium fructu a me factum fuit, hoc tamen perpotuo inclysterum usu observari vellom, quod si dysenterico fluxui dolor, aut calor haeinorrhoidum jungatur, ab eorum positione praestot potius abstinere, quam in his adhibendis obstinate persistero, ne majori illa irritations inflammatio quoque in illis partibus excitetur, ita per totum hujys epidemicae constitutionis, quaa ad sinoni usque Octobris perduravit, cursum me gessi, di quidona sancto assirmare possum, quod intra plus
quam sexaginta dysentericos, qui meae curae, & vigilantiae d0mandati sunt, duo tantum senes octogeis Narius unus, septuagenarius alter extremos dies obierunt, in quibus observavi inutiles clysterum usus fuisse, cum statim ab eorum ingestione redderentur, ex quo etiam praedicere solebam adstantibus dysonteriam in inflammationem, & ind0 in abscessum degenerasse, Unde ob cancraenismum, & sphacplum incurabitos excrementis jam foetidis, & cadaverosis exeuntibus reddebantur, sed in viam ex utili digressione x sedeamus. Transeunt in abscessum dysenteriae vol intostinorum,
vel excitata pleuritide in superioribus partibus, pulmonis nempe, & pleurae, vel in articulis, di aliis cor-
106쪽
poris: partibus, cum doceat Hippocrates in proretico, di euteria, quae intempestive Mitur, abscessum fucit, et et in lateribus oe visceribus, vel in articulis, at bilio-D quidem in articulis, cruenta .autem in lateribus, sui scribus. Cavendum igitur est, ne intempestivo adstringentium medicamentorum usu intra fluidorum massam aliqua dysenterici fluxus portio sistatur, nam
insemendabiles noxae inde oriuntur, nam praeter sup rius enarrata incommoda aliquando etiam' oriuntur
post aures pustulae quaedam nigrae orobo similes, quae ut plurimum funestae sunt; quod si maioria illa dysenterica ad caput feratur, vel melancholiam, vel epi-lopsiam, vel etiam insaniam potes: producere, uti etiam in ophthalmiam quandoque transire ob maXimum quam inter se habent oculi, & intestina consensum, do quibus transmutationibus loquitur Galenus de venas soctio no adversus Erasistratum Cap. 6. narrat etiam Holi rius comm . ad aptior. 3o. lib. 6. Oct. 2. Coa c. ex dyspnteria materia ad manum conserva sς-dam, doniamque scabiem leprae persimilem excitatam fui sie. Dissicultas vero do glutiendi facile ex dysenterico fluxu emanat, tum ob irritationem solidorum ejus. dra naturae, tum ob partium re siccationem sex nimia humidi consummatione productam. Dysenteriae Lienistoria etiam succedit, q iu la Hiis transitu humorum vitiosorum intestinis, ventriculi etiam temperies natuis Tati, Per consenium de bilitatur, unde chylus crudus do jicitur. qui cum non possit amplius detineri, atque, elaborari ob intestinorum laesionem, non in partium reparatione per lactea vasa, sed per inferiores partesddmandatur, hydrops tandem uti omnibus longis fluxibus dysenteriae ita ccossit; cum enim per continuum ah hilium humorum fluxum a naturali suo tono dilhrais' hatur fluidorum massa, in dystrasiam serosam transit, unde postea per corporis circumferentiam serum de
107쪽
tinetur, atqu0 hydropem producit. Tandem aurit Baglivus Capit. de morborum successionibus dys n-teriam so bis mutatam vidisso in uicora pedum, &manuum foeda, & in quartanam diuturnam.
De morbis, qui ex Lienis morbo nascuntur. Cum ox Hippocrate Lien spongi sorme sit viscus,& sex membra nossis cellulis, & concamerationibus, ut docot Malpighius, efformatum, quacunque levi γdo caussa ab humoribus viscidis glutinosis, tartareis obstruitur, dc e molli durum ovadit; hinc ex illa obstructions multi, atque gravissimi morbi oriuntur; & quidom e lienis augmento comprimuntur lymphatica vasa, quae multiplici propagatione illius
circumfor0ntiam sub prima lienis msembrana excurrunt, suisque conspicuis truncis circa sanguinea vasa hoc viscus ingredientia ludunt, unde humor lymphaticus maligna in copia collectus quaquaversum inundat, & aliquando etiam irrumpit intra abdominis cavitat m, atque hydropem Ascitem producit curatu dissicillimum, nonnunquam in pedibus tantum putrescit, ibique oedema gignit dissipatis spiritibus. Tanti vero seri limosum tartarum in lienis fi-broso textu dotinetur, ut ex illo veluti ex ternaea palude tot Malorum Ilias se se diffundat in totius
corporis partes, Primo quidem maculae visuntur ceruleae, fuscae nigrican esque, & per areas cutem doturpantes instar sustussionum. Porro illae acoris soboles sunt, qui muriaticam naturam induit, atque ut pestilens, & perniciale Virus ita quandoque inVam ilescit, di ferocius grassatur, ut scorbuticam labem T l a , visce-
108쪽
visceribus aspergat, hinc tibiarum quandoque ulcera parva quidem, sed rebellantia se se produnt. Hi ne
aures ipsae roduntur, &foetorem emittunt, imo gingivae fiunt rosionis, Riorisque participes, dentesque suos denudant brevi vacillaturos. Altius adhuc evecto vitio navium vasa recluduntur, & haemorrhagia
moventur enormes, quae vitiatam sunguinis crasim
ostendunt, quando quo infima trunci vasa in varices assurgunt acribus particulis salino fixis turgescentia; quas ab illa acredine quandoque etiam ita eroduntur, ut fluant eruptionis instar e naribus summis , & qui-dom ominist sinistro, ubi sanguis ardens erumpit, ta-hidi ctiam lienosi sunt ob acrem illum hostem, quem
ita fugiunt partes, ut vere macriscant nutrimenti defectu, in omnibus vero lienosis corporis universi floridus color, atque vivax funditus perit, & fedus per universam cutem exui git; nam qui Ciret in foliis venit a radicibus humor. Aliquando ita nigrore sanguinem acidum illud teterrimum suffundit, ut nigrammorphaeam Producat, quo universa cutis aethiopicum colorem una cum oculis plumbstis inducit, ex ipso etiam Liene, tam foedo tartaro scatente veluti ex alieno tinctorio urinae atrae eliciendae sunt, quae Galeno, Avicennae, Actuario, & aliis colliquati splenis fideles sunt internuntiae, ut contigit Herophonti, Nicodemo, Metoni, Heropytho, dc Epicratis uxori, quisnguli nigris urinis tartarum suum caldarium salubriter exhauserunt. Aliquando etiam a magna illa Lienis obstructione, & extensione hepar comprimitur, hilisque majori in copia quam par est violenter excluditur , unde lienosis etiam teterus supervenit, qui exhilo intra intestinorum cavitates collecta dependet. ut in nobili juvene Patritio multis ab hinc annis observavi, qui ad duas, vel etiam ad tres libras flavam
hilem ex lienis augmento evomebat. Niger etiam Iehe-
109쪽
rus Lienosis supervenit cum maxima oculorum, &totius corporis circumferentiae foeditate, urinis nigris, vigiliis, & febri lentae conjunctus. Id vero evenire ratione ossicii opinor. Nam cum Lien in Epatis ossicium conspiret, affecto Liene, ibilis secretio in illo glanduloso corpore perfici non potest, unde bilis a calore sanguinis aduritur, & in atram vertitur, unde postea originem suam trahit Icterus niger, qui
rhabarb. cum sero Tamarindat. , & decoctione qui que radicum aperientium curatur, ut saepe in aegris meis observavi. Fluxus etiam Melancholicus ex splenis obstructions ob rationem supra expositam nonnumquam suboritur, ut notat etiam Forestus Obser. I 3.
lib. 22. Tom. 3. Pag. 6o. Quandoque dolor Capitis ipsos lienis morbos conseo uitur, ut de Muliere melancholia narrat idem Forestes obser. 4od lib. s. nam in hypochondrio sinistro dolebat, &in parte capitis sinistra, cum & haec febricitare videretur anno Is 66. mense Octobris, cum ad eam arcessitus esset post decoctum sennae, parietariae, scolop. ceterach. Capit. Vener. Polytr. Violar. Fumar. ab eadem febre Iiberata est; & dolor, quo longo tempore antea i horaverat, etiam nunc post febrem sanatam perdurat, di potissimum sumpto cibo augetur, ita ut is protuldubio per consensum a Liene fiat. Non tantum vero capitis dolor in splenicis per consensum excitatur, sed etiam ex serosa acida colluvie in cerebri gyros influviente , quae piam matrem dentata feritate sua mordet, idem dolor promovetur. A Liene turgido quandoque etiam comitialis morbus oriri potest, ut narrat Nicolas Tulpius observ.
Ned. lib. I. Lien, inquit, a turgido hoc atrae bilis fermento jam tumidus diffudit illico ex se vapores cerebro tam inimicos, ut juvenis protinus concideret
110쪽
in vehementissimos morbi comitialis insultus Oxcita tos non tantum a caussa interna, sed subinde quoque ab externa, nam pressa, vel solo digito, rogionali senis contrahobantur illico omnos nervi, & qu a-tur confostim miserabilis universi corporis dis sentio, lasedens in tornis suis circuitibus usque eo mentsem jam aliquoties lab0factatam, α praecipue vim imagina tricem, ut credstret se nescio qu0m Regsem, distribuoretque non minus largiter qualiacumque munΘra, imo integras regiones, ac si revera rerum potitus fuisset, insid senise ipsi hac conceptae majestatis opinione adeo profunda, ut summe excandet oret, corripere
turque gravissima epilepsia, si quis majestatis oblitus ipsum compsella si bi nomine usitato. Neque hic desinit malorum serios, quast lienosis supervenit, sunt etiam mala, & quidem majora,quaa ipsis juro vicinitatis, quam cum diaphragmate, Cor de, pulmone, ventriculo, & intestinis lien habet,
Et primum ob diaphragmatis, & pulmonum vicinistatem spiritus anhelus, vel ab ipsis veterinariis jam olim notatus, & levi momento longe gravior evenit , ob Cordis vero per arteriarum propagationem cum liena coniunctionsem palpitatio multoties suboritur, nam Cor concutitur, atque subsilit , ubi vasa subsultim ad illud assurgunt, sicuti enim rapidi fluminis fluxu rein presso tumescunt aquae multo cum tumultu, ita hic sanguinis cohibito motu tumpsiunt vasa , atque commov0ntur, & illis turgentibus atque concussis totum cor exagitatur, & impendio convellitur, quin imo Lien ipse, sed raro pulsat, & pectus tundit, ac sedition m veluti facit occupando praecordia, quod tamen his tantum observare contigit per totum quode-Viginti annorum cursum, quo hanc medendi artem