장음표시 사용
131쪽
Traditur Idea quaedam generalis de Morborum Sue-cesione in genere.
ulla in ro magis tam admirabilem harmoniam miramur, quam in humano corpore, in quo Vel ti sacro vinculo ita connexae inter se omnes sunt Partes, ut quae pars sub una ratione alteri obtem-Peret, eadem ipsa sub alio respoctu illi imperet, adeo verum est, quod magnus sonex dicebat: in corpore humano consensus unus, conspiratio una, Omnia consentientia. Hunc vero tam admirabilem coris Poris partium consensum, non tantum in i salubri naturae statu admiramur, verum etiam in morboso; hacque ratione morbum supra morbum fleri necesse esse jam admonuit idem senex. Et quid0m id minime evenire non potesti cum non solum corporis Partes omnes solidae, cum aliis partibus consentiant vicinitatis, consensus, dc ossicii ratione; verum etiam fuidae sint maximo inter se nexu conjunctae, ut facili n0gotio, vel ex uno in alterum ferantur locum, vel utitus indolis naturam in alteram vel meliorem , vel pejorem mutent. Ut igitur claritatis gratia
132쪽
gratia distinctam quandam goneralom Ideam hoc fertio, & ultimo libro de successio nomorborum tradam, singulas morborum successiones tam solidorum, quam fluidorum paucis verbis, prout mea fert imbecilli
De fuccessione morborum rations cicinitatis. Primum igitur inter so partes morbos communicant ob eam, quam cum parte affecta habent vicinitat2m. Et quidem ventriculus cum & lieni, & mesenterio, hepati proximus sit, ob istarum partium morbos saepenumero ipso etiam laborat; si senim haec viscera , aut obstri ictio aut induratio aut aliqua alia alteratio invadat, tunc etiam ventriculus, aut propter eorum auctam molem nimium coarctatur, & in suo constrictionis, & dilatationis ossicio impeditur ; aut propter eorum calorem, aut succorum pravitatem ita alteratur, ut aliquando ob majorem, vel minorem succorum digostivorum activitat0m vel excedat, vel deficiat in digestionis, & separationis alimentorum munere, ex quo Ventriculi morbi nascuntur, quibus numquam pares sumus, nisi prius affectarum partium morbos solvamus, eorumque tonum ad naturalom statum rodigamus. Nihil vero tam inter se in humano corpore proximum est, quam uteru , &intestina in Rminis, quam int0stina ipsa, de vestica
urinaria in hominibus. Ideo ob harum partium vicinitatem nonnumquam a foetus compressione pudendorum tumor, haemorrhoidum inflationes, & urinae suppressio fiunt, uti etiam quandoque obstinata alvi siccitas evenit nullis sananda medicamentis. Nonnumquam vero in metum senixis alvi fluxus suboritur, qui
133쪽
tat Edn noxius ut plurimum non est, cum etiam por/intestina , ut notat Baglivius , uteri excrementa diminuatur. Quod ego pluries in aegrotis meis eX pertus sum : quandoque etiam praegnantes ipsae Ventristentantur fluxu , quia Oxcrementa retenta eX men struis eXuberantibus natura ex polluntur, & tali in casu ventris fluXus est bonus , ut notat Mercurialis, dc
ego in mea ipsa Uxoro dilectissima, hoc ipso anno, quo haec scribo, adnotavi, sic in viris per vessicaru urinariam injocta in intestinis redduntur, nam ΗΡnive nius Florentinus suis in observationibus rarioribus capito septimo narrat de Puero duodecim annorum, qui injectum clysterem per urinam reddidit, & Baglivius circa suum de solidis systema capit. secundo, P. 385. narrat de aegroto ad nova horrea juxta hortos Monas syii Saructi Bsti nardi ad Thermas Dioclotianas via Quirinali, si vo Pia, crudolibus doloribus in sinistro R0no vi calculi divexato, cui facto clystere ex jusculo carnis , & oleo amyg. duleium cessit dolor; socossit clyster per urinam totus, & nihil per Alvum , di in uri se superlicie oleum clysteris innatabat, quantum Uero. & in urinae , & in uteri morbis prossint clyst 0res ob viscerum vicinitatem ii tantum judicent, qui jamdiu se praxi d sed ore. Stranguriae vero aliquando supervenit Ileos ob intestinorum cum vesica urinaria vicinitatem. Pariter diaphragma cum Pulmonibus, pulmones cum corde, & arteriis, venisque grandioribus, jugulum, collum, aliaeque partes circa collum cum capite, parotides glandulae cum gula, ci lingua, oculi cum cerebero maximam habent vicinitatem , ideo in morbis acutis, quibus acuta fit vox, iis hypochondria intro sursum revulsa sunt, ob nempe pulmonis vicinitatem cum diaphragmate, in quo morbi ignis ad pst, in pulmonum vero indurationibus, scirrhis, vomicis,
empiematibus, inflammationibus, & obstructionibus
134쪽
Omnibus arteriae comprimuntur, qua de caussa pulsus inaequasos fiunt duri, & tensii ob comprossionem puti monum in artρriis factam , uti contingit in Comitissa
Cumnona Casatti Gubernatoris uxor ut Observavi
in siusdem cadavoris dis ections, at quoniam illius historia morbi perrara fuit, & notatu digna, no ise pi-goat Loctor, eam hic att0nto l0gero. Nobilissima Comitissa Bianchina Calatii Hodiolanonsis dignissima
hujus nostri Armorum Gubernatoris Al xii Cum noni uxor aetatis suae circa quadragosimum secundum annum, calidase, & humidas naturae, habitus pl0- thorici, & altioris, quam foeminam decet, staturast, comitante roseo genarum colore, cordis palpitation', & an holitus constrictione frequonter -aborabat, a quibus tamen generosa sanguinis missono ad tres, vel quatuor usque libras brevi t0mpore liborabatur. Haec cum sex Brixiana Urbe Liniacum venissit, post duos m nos ob plures ambulationes, scalarumque descensum, & asconsum antiquo illo coppit incommodo laborare, huic postea longae vigiliae, appetitus amissio, & lateris sinistri propse cordis regio nomdolor accessere. Urgentibus symptomatibus socta suit a Modico assistente ex parte doloris salvatella modorata sanguinis missione jam anto pleuriticis unctionibus adhibitis, & oleo amygdalarum dulcium epoto. Aliquid cepisse levaminis ex adhibitis prassidiis nobillishma Matrona videbatur. Sed postea adhuc dolor, di in dies magis magisque tussis, vigiliae, i appetentia, & respirationis dissicultas, unde secundo,&tertiij, secta fuit & manus, & pedis vena, saeviebant. Eruptis tamen & urinis, & sudoribus copiosis post mannae potionem decima quarta judicari vid batur. At nobilissima Pations sub horis sorotinis iisdem sere symptomatibus torqvobatur. Vigosma dis
altero dolore ex deStera lateris parte tam mol0sto
135쪽
LIB. III. CAP. II. aggressa ruit, ut non nisi appositione, dc compressione assidentium manus diminueretur. Sitis, Vigiliae, tussis, respirandi dissicultas, & totius corporis agit tio aderant. Sectae iterum, & cubitus, & pedis fuerunt venae, postea diu, noctuque tenuis sudor ex capite, & thorace emanabat, aderat pariter sputum copiosum album lymphaticum, attamen Patiens vehementius veXabatur a morbo, fui & ego tunc temporis arcessitus, & Nobilissimam Comitissam inveni maximo morbo agitatam. Sudabat circa antedictas corporis partΘs, sed sino febris diminutione, expuebat multum, sed albae, & lymphaticae materiae, & sinaullo dissicultatis respirationis levamine, nihilque dolor de feritate sua remittebat,pulsus erat intermittenS,modo humilis, modo elatus,& inaequalis non solum in colu lectione pulsationum, verum etiam in unica tantum pulsatione cum frequenti ex dextera parte Carolidum micantia, suspicari coepi, an hic morbus similis illi esset, quem de Antipatro refert Galinus, qui ex simili pulsu agnovit illum tuberculo in levibus Pulmonis arteriis laborare, nec dubitavi tunc temporis aia serere, quod in Patientis pulmonibus aliquod organicum vitium lateret, brevique tempore communi fato cessuram osse praedixi; conjecturam augebant indicatoria non judicantia, & rubicundus faciei color, qui ex Baglivio, vel fanguinis copiam, vel internum phlegmonem, vel calidam intemperiem, vel Visceris com ruptionem significat, post aliquot dies erysipelata modo in una, modo in altera parte oriebantur, & properanto nobilissima Matrona ad tumulum, supra descripta sym plomata quotidie magis saeviebant, aderant praeterea motus convulsivi, es ita vehemens cordis palpitatio cum hypochondriorum elevatione, ut superius appositam manum expelleret, invadebat aliquando fri
gus, E sputum ea lymphatico iactum est sanguino-
136쪽
lentum, & ex sanguinolento purulentum, ac tand meX utraque materie Commixtum, tumor intorea a sede-
malosus in pedibus factus est, qui in dises magis magisque majorem in molem se se attolens non podes tantum, sed crura, & inguina occupabat. Aucta tandem tam pX deXtra, quam ex laova parte carotidum micantia post quinquagesimam septimam morbi di mox hac ad meliorona vitam nobilissima Matrona migravit. Elevato supra faciem sterno intra thoracis cavitatem pulmonis globulus ex parte deXtra, Sc cordis ventriculi amplioris magnitudinis, quam par erat, reperti sunt, uti, e contra Parvae molis doXter pulmonis globulus erat, magnum etiam empyema in Pulmonis substantia globuli sinistri lat bat, qui foro totuS ex externa sui parte pleurae, costisquo tumefactus, corruptuSque adhaerebat hoc certo pX sup purata latseris sinistri pleuriti de productum fuit, quod cum intra quadraginta dies minime expurgatum ossot, transivit in tabem, inter Vero Cetera, quae notanda erant in cadaveris diit octionse fuit tua mor in superioris alae pulmonis dextra parto ita durus, ut lcirrhosam aemularet naturam, ovalis figurae & magnitudinis, qui per medium di sectus veluti carnosus, ac fibris rubeis compactus videbatur, haec carnosa pulmonis, ac dura pars, por noctem aqua infusa, & postea iterum disiecta in minor0s paratos ope Lentis visa ost quibusdam vosiculis maioria albuginea r plotis distincta, quae certo Marcelli Val-pighii conjecturam augebat asserentis in pulmonaribus bronchiis albugineam materiam ad oste, no pertranseunti, sanguinis calore internae membranae exissiccentur. Quomodo autona intra pulmonis substantiam v sicularem ortus sit tumor non ita facile est mento ase sequi,
137쪽
sequi, probabile tamen cum videatur, pulmonariorum
vasorum extentiones ad tantam devenire parvitatem,
subtilitatomque, ut levi de caussa r0giae illae viae frangantur, & postea in pulmonibus, hydropes, sanguinis expuitiones, pleuritidos, asthmata, indurationes, calculi, ut observarunt etiam prasestantissimi viri, Helmontius, Salmut, Galenus, Trallianus, AP neta, & Dodonaeus, faciis oriantur, primum sanguis aliqua sua particula coopit extra vasa ferri, dein locoagulari, atque tandem ad intimum particularum contactum devonir0. Minimis illis vasorum pulmonari aiarum surculis albuginea sanguinis pars, quae fortasse reticularis est, ob suam crassitiem amisso rocho tramite inlisosit, haec postea ex intorna aeris, in orbicula
xibus & sinuo iis ussiculis O isinnuantis comprostione, ab ejusdem pondere, ci plastica vi facta, & ex
continente membrana, dc thoracis constristions vel f ti sex duplici manu rpstricius liquor comprimebatur, donec ad superius enarratam duritisem unione parti cularum pluribus in punctis junctarum deverit. Ha edurities tot morborum atque symptomatum Origo fuit, nam cum amplius ex super gravantis tumoris Comprestione ob nimiam vicinitatem brachialos, de carotides arteriae se se dilatare nequiront, veluti strangulabantur, unde sanguis cum libere amplius su-hire vias nequiret, intra cordis cavilitatos aug0batur, illiusque parietes saepe, atque iterum Compreii OS ampliorem in molem redegit, ex quo postea visi sunt ventriculi ampliores, quam par est. ob nimiam a sanguine factam dilitationem, uti etiam dexter pulm nis globulus alterius minor ob denegatum sibi a constrictione vasorum sanguinem deferentium alimonium,& sicuti ex carotidiam, & brachialium arteriarum compressione a tumore facta inaequalitas, & pulsus intermittentia, ita ex nimia sanguinis redundantia,
138쪽
ibi ob positum obicona congesta, tam enormis cordis palpitatio cum arteriarum micantia oriebatur, fuit multoties g nerosa sanguinis missione anhelitus constrictione, & aliis pectoris morbis liberata, quia impeditus ob tumoris resistentiam cruoris motus tanta deonseratione in pristinam celeritatem restituebatur, sed tandem ob concoptum calorem a ucta fortasse nimis ejus quantitate irrupit intra pulmonis substantiam,
ibi quo stabulavit, & exitialissimam Pleurit idem produxit, quae postea apostematica facta cum Oxpui non posset, in emptema transivit, & ex hoc in Tabem,
jam vero intra toracis cavitatem duo morbi recens Unu', antiquus alter dominabantur, eorumque symptomata in dies magis magisque suam exercebant tyr-rannidem, nam stabulante tam eX uno, quam eX altero morbo in omnibus corporis partibus sanguine erysipelata, aede malosus tumor, & sputum lymphaticum copiosum tum ob enervatum fibrarum tonum, tum
ob assi uiam lympham ad tonsillares, es thyroidaeas,
totiusque asperae arteriae glandulas apparebant. Quinetham sex acri illa lympha intra Pulmonis bronchialos vesiculas pra terfluentΡ, & irritante membranaS orie hatur tussis illa frequens, & molesta cum materiae jusdem naturae rejectione, ex confluente vero illa lymphatica, & purulenta emptematis materia, &fermentante. concitato Thoracis calore, veluti quadam vi Oxprimebatur sudor, adjuvante otiam maioricordis, & arteriarum motu ob sanguinis nimia in copia recurrentis assi Lixum, collapsis tandem viribus, &omaciata pulmonis substantia maxima, ac ultima mutatio in nobilissima Matrona subsequuta est . Ita quoquo ob Aortae cum pulmone vicinitatem adnotavit doctus Medicus amicus meus ab eiusdem Aortae Aneu-xysmate ortam esse dissicultatis respirationem, tum Pectoris hydropem, deinde Ana sarcam, tandem mortem
139쪽
lom ipsam. Collum autem cum capite maxime conis junctum est, unde dicebat Hippocrates, quod in doloris acerbitate paulisper in jugulo fixa ob capitis sicianitatem aliquando ad superiora verti trir, cs morti Grum adfert malum, sic pariter febri maligna laboran tibus si superveniant parotides vortiginosae ob capitis vicinitatem pestiferae sunt, cum indicent portionem malignitatis ad cerebrum propagari, quo in casu liborali diarrhaea, & urinae profluviis p riculo lihorantur, ut notat Hippocrates in Calgo monio. Quandoque etiam Parotides ob compressionom, &dilatationem respirationem impediunt, quo in casu statim ad sanguinis missionem ex salvatella es: trans undum, ut saepius observavi, sic angina in convulsionem musculorum colli, & spinalis medullae transit, ut notat Hippocrates in Epidemicis libris. Sic Parotidibus rubris exacii jam morbi superstitibus sup0rveniunt quandoque convulsiones cum aphonia, & exolutionse ob vicinitatem glandularum parotidalium cum nervis linguae , laryngis, S asperae arteria , sic ob maximam, quam habent oculi cum cerehro assinitatem quandoque psertinacem, S rebellem visus laesionem consequitur Apoplexia, ut notavi in Bagarotto. cui primum videbantur objecta duplicari, inde apo-plexia correptus, tantum mortuus est , excipit quandoquo & opilρpsam cecitas ipsa, ut in Doctoro Roma gnoli adnotavi, sic lippitudo consequitur dolorem capitis, & aliquando dolor capitis consequitur lippitudinem, & tam in uno, quam in altero casu pestimum indicium octo, & maximum effert cqcitatis periculum;
nam docente Galeno, eorum omnium , quae per ρω- pathium nascuntur, nullum est, quod priorem morbum possit exolPere. Sunt etiam inter se proximae musculorum abdominis, di integumentorum partes cum intestinis, &X x a vesica
140쪽
vesica urinaria, uti etiam mesenterium cum ventriinculo, & intestinis, & dorsum cum lacteis venis, nam tumor magnus in perinaeo subortus, vel iscuriam, vel alvi suppressionem producit, & incurabilem morbum inducit, sic tumor in mesenterio scirrhosus alvi stiplicitatem, di frequentem vomitum excitat, ut mihi nunc temporis observare datur in nobili Cive. Sic Gibbositas atrophiam inducit, quia lacteae Vene, &tboracicus ductus a Gibbositate alterantur. Hae considerationes perutiles admodum sunt non solum pro morborum cognitione, Verum etiam Pro ipsorum medicamentorum usu, cum in ipsis adhibendis debeat Medicus semp0r considerare, & asiaetam partem, & ei proximam, iast in Galseni errorem cadat
unam morborum affectionem tollendo, alteram, &quidem aliquando etiam majoris momenti producendo. Cum enim Galenus in homine quadraginta annos nato calidam, di siccam intemperiem ventriculi curaret, adeo nimis refrigerantibus usus est, ut etiam gula refrigerata incurabilem affectionem induxerit, uti etiam in alio, cujus ventriculo appositis remediis septum transversum nimium refrigeratum est, ut idem Auctor narrat lib. I. meth. medend. Cap. 8.
De Successione morborum ratione consensus.
At non solum partes. quase sunt inter se se proximae, compatiuntur in morbis, Verum etiam partes
ob conii nsum ab astecta parte remotissimae, partes enim inter & partes occultus quidam, ac reconditus adest consensus, cujus ratione sicuti in naturae fun-ectionibus obeundis sibi invicem communicant, ita pa-