장음표시 사용
21쪽
rum incr0dibilom; & contra ad qjusdem discossum, pallorem, ac liberam rospiratio nona, cognovisse, inquam, illius amore captum oss0: Sc Galenus in libro de praecogn. ad Posthum. cap. 6. deprehendisse se
memorat. PX pulsu S mutationse, amanti S nomine audito, mulierem quandam Pyladum deperire. Narrat Matthias Cornax lib. I. consultat. Medi C. Cap. 3. Adoloscentsem amassia 2 sua se assidentsem, vena circa tempora i ponte disrupta fervidissimi simul, & copiosissimi
sanguinis profluvium passum; quod rarum amoris signum ex ebulliente sanguino, & fervido spiritu Ortum suis oculis conspexisse refert idem Auctor. Fo restus lib. IO. obstr. 29. refert de quodam juvene, qui puellae pulch0rrimae amore flagrabat, Pa CUm P intiri non posset, mi seri amor m in furorem esse versum; adeo ut postea Parentos coacti fuerint illum in vinculis dotinere ; in quo furore vitam longo tempore trahens perpetuo in carcere, tandem vitam cum infama finiit. & obs servat 3 o. lib. ood. narrat de qua dam puella, quae juvenis cupiditate Vehementer ΟX-
arserat. Hinc melancholica, morbum quoque uterinum , seu uteri suffocationem incurrerat, adeo intonsam, ut in Vita graviorem, eique similem non viderit Auctor, cum totius corporis convulsio tanta est et, ut venter colligeretur, mox doprimeretur, ac concia deret, idque per multas horas cum rugitu, qui a distantibus etiam exaudio batur; aderant etiam horribilia symptomata, cum maxima vociferatione, & ululatu, sine loquela, cum brachiorum, ac manuum contorsiΟ-ne, ita ut pro daemoniaca ab adstantibus mulierculis non modo haberetur, sed etiam pro deplorata; quam tamen restituit in sanitatem solertissimus Auctor, madendo genitoribus eam ut in matrimonium cum ama to juvene jungerent. Quod vero attinet ad curationem tot, tamque variarum affectionum amoris, faci
22쪽
lius sit amorem vitare, quam implicitum ejus retibus, ab iisdem eXire: Nam Pitare, plagas in amoris ne jaciamur, Non ita di cile est, quam captum rotabus Ipsis ire, s validos Veneris perrumpere Nodos. Ait Lucrotius. sed qui vitant amorom, sani ι prud0ntes satis sunt, & nostris tantum laudibus eg nt, non remediis. Quod vero attinet ad illos qui amoribus irretiti plus, quam par est, Objectum sensibile amatum cupientes, in m sentis Vitia cadunt, admonendi primum sunt, ut mentem ab objecto amato statim revocent, neque amplius in illius cogitatio no versentur. Nam mora dat vires, di parva recens flamma pauxilla aqua illico extingui potest. Decet etium aliis curis triauticere Ettam, atqtie alio, ut inquit Lucreti-US, convcstere mentem. IVVat quoque recessus ab Amanto, peregrinatio, blanda amicorum cietas, cantus, sonitus, littorarum studium, & aliquando etiam praesertim in summa tristitia generosi vini potio. Aliquando etiam curantur amantes ab ipso amore medico cum amato Objecto potiuntur i ut de quodam juvene resert Aretaeus, quo etiam remedio usus est Erasistratus ad sanandum Antiochum. Quod si dolirium, aut furor mani acus corripuerit amantes, cum in his solidum ment gaeum, indequi totum membra-
notum systema assiciatur, sanguinis iterata, & amplantissione, frequenti, dc ligo optator cin usu, balneis,& jejuno, dc aqua curandi sunt ό Et licet fi opertius
Omnes humanos fanat Medicina dolores, Solus amor murbi non amat Artificem.
Τamen qui diu, & obstinate in romediis p prsistit, morbum fugat, ut Pruries Observare mihi contigit.
23쪽
Si vero portinaces vigiliae, & febres amoro captis ingruant, cum s inguis ex persenni cordis agitatione, &- solidorum moningaeorum nimia tomaone, & ela thicavi plus justo extenuetur, & acrior fiat, refrigerantia, humectantia. & incrassantia praecipiuntur et ut sunt sanguini S moderata evacuatio, Gelat. C. C. Aqua Golidae genorosa exhibitio, sorum tamarin datum, aut hitratum, emulsiones frequentes cum seminibus 'papa v. albi, S amygd. dulcium, blanda hypnotica, Balneum Aquao dulcis, & similia. Diaota etiam incransans, & rofrigorans institu0nda sest, Sc Aqua Nuceri ita pro potu exhibenda. Debet etiam Medicus prudens occassionem sumero virtut m, & conti noni amlaudandi, opposita vitia damnandi, nec non etiam so0- minarum moros, ct calliditatem, & turpitudinem do- scribondi, in quibus plurimum valet Rhetoricad Vis,& nobilitas. Hisco iisdem diobus, quibus haec scribo, vir quidam cujus nomen silentio honoris causta praetereo
sanguinease naturae, habitus pletorici, & aetatis circa quinquagesimum, ex inconstantia cujusdam foemina se, Culus amore inconsus erat, in delirium incidit ; quo cognito ab ipsius domesticis ex eorund0m consilio sanguinis missio ad libram usque peracta est; emisio licet sanguine, eadem die isto per vicos , plateaSque vagari, noque a delirio suo quicquam resipiscere, post tros dies altera sanguinis missio ad libram pariter ex pede it rari; tunc arcessitus ego, sanguinemque contemplatus, nigerrimum, & iere ex toto coagulatum Cum animadvertissem, pulsum vero cum magna febri durum, celerem, & modo humilem, modo elatum fortas te ex irritatione, & crispatione solidorum meminhranosorum) deprehendis lem, alteram. sanguinis missionem ex altero pede gonerositorem praescribo. Postera die minus doliravit, lic0d nocturno tempore sem-
Per idem esset, α aliquando se indueret vestibus S
24쪽
adstant f cubili ejiceret, asseverans, se nihil mali ha-bpro, contendQretque cubili & domo Ogrodi. Ad crispata solida laXanda, perturbatosque spiritus sedandos, singulis noctibus praebetur, partitis vicibus, laud. oplatum ad grana duo, nec non etiam pedibus aquae dulcis Balnea adhibentur. Aliquando otiam blanda ala Hocotion , & placido sermone illum hortor ad so minarum malitiam dotestandam. Pariter cum ex febri ardenti lingua Osipt hiulca, arida, ct nigra, exhibentur. omullion0s ad libras sex ex Aq. hord si cum semini bus 4. frigidorum malorum. & papaveris albi parata , nec non etiam ad aestum compescendum Aqua Nucerina ad libitum. Quibus tandem remodiis post: triginta dises febris recessit, & ad priorem mentis statum rediit.
I Je odio, π de morbis, qui ab odio nascunttur. Contrarium amoris affectioni est: odium, quo si vitia, turpitudines, fraudes, dc alia hujusce gonoris mala prosequimur, non malum est, sed bonum po tius, cum rectae rationi minime adversetur. Potost stiam esse veluti Medicina amantium, cum per illud contraria affectio in eorum animos induci possit.
Quod sit inter inimicos non tantum, verum etiam inister coniuges, Propinquos, Vicinosque malum hoc oriatur, tunc rectae rationi rΘPugnat, neque ulla alia aD
fostio ost aeque vilis, turpis, detestanda, ac odium, cum pulchrum naturae ordinem subvertat, sociotatis
leges, & vincula rumpat, & humanum divinumque ius violot. Ubi igitur haec Lues homines inficit, animum, & corpus velut multiplici malorum serie cor
25쪽
rumpit. Et qui clam quas in animum rodundant mala, sunt displicentia , discordia, ira & aliquando otiam furor. Istis vero animi affoctionibLis phantasia aliquando. - & ratio ipsa altoratur, cum tanta solidarum partium irritationse, & cordis, sanguinisquo Perturbatione, ut
Omnos fore corporis opserationes immutentur. Quamobrem vultus paliset, riget corpus, albescunt labia, faucos arctantur, lingua titubat, pulsus deprimitur, oculi turbantur, frons corrugatur. Nullo validiori remedio animi affectionibus, quae ex ipso odio proveniunt occurrimus, quam phantasiam avertendo. Quod quidem facile consequemur, si ros odio habitas laudabimus, contrariamque affection0m in animo excitare conabimur. Ut enim odium aliquando ost modicina amoris, ita etiam amor odio medetur. Nam contraria contrariti curantur. Juvat etiam ad displicontiam sex animo ejiciondam felix illorum bonorum omnium recordatio. quae ex reciproco amore proficiscuntur, ad discordiam vero exterminandam Prodserit exemplis ostendero, quod est memoriae proditum a Saluiustio; Res pardiae crescunt concordeta: dscordia maximae dilabuntur, ibique sempser adesse concordiam,
ubi adsest timor Dpi, divinoque spiritu voluntates nostrae reguntur; ut palset ex Ezechielis curru, qui licet a quatuor diversae speciei, atque indolis animalibus duceretur, ab Angolo nempe, ab Homine, a Loone, & ab Aquila, feliciter tamen progrediebatur. Spiritus enim vitae erat in ris. Quod voro attin t ad iram, cum illa potius in bilis exaltatione, & spirituum animalium, & sanguinis accensione consistat, cavendum a rQbus calorificis, a saccharo, a vino, & aliis ejuscemodi, generosa paritor Aquae gelidae potione in ipso principio extinguenda est, & si degenerat in furorem, blandis etiam, & ropolitis leni sentibus expurganda, di optatorum vi subigenda, at damna cor- Tom. I. Pars III. O O DO.
26쪽
poris ex odio emanantia, demptis phantasiae praej diciis, facile cedunt.
De ira, de morbis, qui ab ira derivantur. Ira bresis furor est, ait Horatius in spistolis & sem-por habet in se conjunctum sanguinis forvorem, ocspirituum animalium accensonem; una cum meninga orum solidorum irritation , & valida commotione, estque ex Seneca poenae s niendae, ex Aristotele doloris reponendi cupiditas, 1 ex communi sententia vindicta0 dps dorium. Ira in quibusdam exercendis muneribus utilis est, ut in Pra ceptore, in Patre familias, dc in stronuo milito, in quo, dicebat Plato in Tima po) dupl0X veluti natura, ut bene munere fungatur suo, requiritur : irascibilis una, philosophica altera, irascibilis nempe, ut quando opus sest, timorem eliciat, & se se pugnae immiscoat, philosophica vero, ut se temperet etiam ah ira & tomporo dc Occasione sciat uti, quae si transeunt, nihil aliud post se relinquunt, quam dolorem, & mopstitiam, si ta-mon hisce in cassibus, & tali sensu accppta ira dicendasst, ac non potius rectae rationis usus. Est etiam utilis ira in fugandis quam plurimis morbis, & iis praecipue, qui frigida causta, dc ab humoribus ipnaci-hus, pituitosis in humidioribus, & d0coloratis, &crasso sanguine scatentibus pendent. Ideo docebat magnus senex in Epidemicorum libris: uiligentia adhibenda est, ut excandescentia inducatur, o coloris r parandi, o fanguinis ita vasa subter cuticulam colligendi gratia. Refert Franciscus Valleriola in suis observationibus, quemdam jamdiu Paralysi ac membrorum contractione aegrotantem repente eΣ ingenti ira com
27쪽
valuisso, quam data opora assidontes prudontis Ivledici consilio pro Ovorant. Vidi & 0go juv nom humidiori natura praesitum, & succi plenum. qui posta quam diu sobri catharrati lymphatica laborasset, quasl nto gradu sub horas sorotinas cum molesta tussi,& ingonii alborum sputorum copia eum invado hat, ab una ex sororibus suis, nescio quomodo, ad voliem nisem iram provocatus, passus est quidem Dbi imprimum diuturniorem, S vehornentiorem; at cum sensi hili humorum imminutione, quae etiam Paucorum diorum cursu omnino cessit, isque perfecte convaluit. Curabam multorem quandam docoloratam, & bri l nta continua post abortum laborant m, cui postquam sanguis per iram a marito QXcitatam magis incaluit, sobris aucta qui dom est, at statim sex continua porto dica est facta, S brovo post spatium otiam evanuit. At quantum prodost ira in humidis docolo ratis, ct frigidis, tantum otiam nocot in siccis calidis,hiliosis, sanguinois, & acri humore abundantibus t m- p rampntis. in iis pnim sangui nona vehementor pseris turbat . atque indobite ad forment scendum disponit, unde etiam membranosa mΡninga0a solida irritantur, vi spiritus animatos commoti, & accensi, impetu quoquoversus ex impropria com Pressione feruntur, unda
postpa mania, & furor proveniunt. Froquontissimi ab ira morbi nascuntur aurigo, & erysipelas. Aliquando
vela poplo stici, usi epilpplici fiunt ό S aliquando otia miracundi in terram cos ruunt, veluti quadam repontina
cardiaca syncope corr pti, ab exoluto spiritu, vel
compresio ab irrumpento in cor sanguin'. undse Deiaquentissime etiam subori Lintur artuum tremores, &palpitationos. Intor v ro tot mala, quase eX ira acci-dUnt, nullum est tam froquens, quam sebris ipsa &maXime tortiana intormittons exqui ista quae se ope
maZime aestivo tempore, objicitur Medicis. In qui-O o a busin
28쪽
busdam otiam ad viscerum, partiumque inflammationes, Pleuritim, Phrenitim. Haemoploen, & alia, nisi robur solidorum prohibeat, magna Vi convertitur. Quod ad irase , morborumque, qui ab ira pullulant, curationem attin i, primum in ipso sui principio gen roso frigidao aquase potu compescenda ira est. Cum enim ira X bilis exaltations, sangulnis, spirituumque animalium accensiono primum oriatur, nullum poto tius usurpari potest remsedium, quam aqua frigida, qua se ad forvidum bilis acremquo humorem i mp6randum, d primondumquo, in ipso statim sexaltationis principio, setiam ex AvPrroe plurimum valet. Valet etiam ad iram vinc*ndam speculi intuitus; sic nim legitur apud Stobaseum serm. 99. ut nae es egregiae, non quae sereno Caelo nu Ogant, sed quae tempestati resistant, sic homines uae, Cr motui resistentes magni Sut, o fortes cui si resistere nequeat iratus, speculum, dum ex Mnuescit, propere inspici it, summamque sui vultus dissimilitudiuem contemplatus vitii eum poenitebit statim. Pro cura Vpro irae psophylactica laudanda statim v nit omnimoda vini abstinontia, cum summopero vinum bilsem suo sulphurs accendat, sanguinemquepserturbot; & homo simul iratus, simul vino obrutus non ferinam tantum, sod diabolicam induit naturam.
Quidam miles in iram pronus, quoties & mero largius indulsisset, & vehomentius excanduisset, uxorem, consanguinPosque omnes verberabat, Verba foeda, ac nefaria proferobat, nec solum in obvios quosque convicia fundebat, verum etiam, quod viX credi potest, sino horrore cρrte & dolore audiri non po- tost in Dolparas imaginem qua pugionem, qua evaginatum ensem dirigebat D boni igitur ii, qui in iram proni sunt, ne talia immania patrent facinora, se a vino abstinere, illudque littorarum divinarum in Pro-
vel b. dictum obsorvare. Ne intuearis vinum, quando
sav*cit, cum Iplenduerit in vitro, color eius ingredia
29쪽
tur blande, sed in norismo mordebit, ut coluber, Ssicut regulus venena di fundet. Valet etiam quam maximo ad iram arcendam Ρythagoreas diaereticas insti. tutio. quast cum animalium carnibus vesci prohib*at, ferinos animalium mores, ritusque non imbibimus, sed potius, cum fructus torrao, & olera permittat, tal m in sanguin0m tempori m, dulcedinem, dique simplicitat0m inv himus ut dissiculter animi pravo' affectiones, iraequ0 aestus excitentur. Educatio etiam a Puero, quae maximam diligontiam. plurimumque profuturam dosidorat cum facit sit, ut inquit S no-ca, teneros adhuc animos componore. dissiculterquarecidantur vitia, qua0 nobiscum creverunt, Plurimum
Valere potest ad docilom reddendum animum, iraquct spoliandum; n0qu ipsa mollis, dc blanda esse debet, eum non resistat ossensis, cui nihil umquam negatum est. Labor etiam x modica exercitatio, in iram proelivos juvant; ut lusus quoque, modorata volup eas, quae omnia pselaxant animum, di mitigant. Tollenda etiam ex animo suspicio, & conjectura, fallaci iasima irritamonta & Ca sar imitandus est, qui cum magnam vim epistolarum ad Pompejum mpstarum do-prehendissset ab iis, qui videbantur aut in adversis, aut in neutris fuisso partibus, eas combussit, malens non posse, licet irasci moderatae soleret. Fugiondi Pariter sunt ii, quos moturos iracundiam sciemus, &oligendi, qui cum simplices sint, ac faciles, iram non concitant, sed potius concitam patienter ferunt. Ualet etiam ad coercendam iram irati hominis descrip tio, sicuti etiam malorum omnium , quae ira serit; uti etiam contra oppositae virtutis, & compoliti animi laudatio placidior m naturam ossicere potφst. Neque minores habent vires, lyrae, tubae, & quidam cantus, blandimenta habentes in se, quibus mens resolvatur. Sicut cortrisis oeulis, inquit Seneca lib a.
30쪽
di ira, Prosunt C rentia, s quibusdam coloribus infirma aptes acquiescit, quorundam splendore praestringitur, sc mentes aegras studia laeta permulconi. Est otiam pro coronido animadvortendum, cum calidis, & siccis naturis inimica inedia sit, ut docot Galonus lib. a.d' mothod. pariter in iracundis ciborum parvitatPm damnari; Qui pe cum potius calefaciat sanguinem, quam rofrigorset, alimontis liberalioribus tales hominos nutrisendi sunt & numquam famo exercendi. Quod v pro attinet ad curation m morborum, qui PNira nascuntur iuror, & mania tolluntur x petita ad plures . vices sanguinis missione, praesertim tamen.uaealidis, & sanguin is naturis, frequenti, & g neroso optatorum usu, balnseo aquae dulcis, humidis fotibus, emulsionibus, diluontibus, & abundanti Aquae Nuce-ximo potu Aposel 'Aia autem moderata languinis misesion , & setiam, si oseus fustrit, ro potita curatur, non voti montibus purgantibus, si potius blandis lonie tibus, non calorificis, & siccis decocti,, 1ed d coctiOno herbarum tΘmperatarum, mulsionibus, & Aquas potu ; quibus rem diis usus est etiam Hippocrates in Androphani cura lib. VII. do morbis popularibus.
Audrophimi vocis interceptio, ignarantia, delirium,
indi stiam addit it haec venae fectio,' aquae Po eris, aqua rivulsa, i bris vero tandom facillimo lenion-libus bIandis tollitur, seri v. g. catarini potu, refri- g nantibus, acidis, S ierVOrem eon emperantibus, eujusmodi sest acidum citri, strup. de Ribes, de limo. Bibus. & aliis ejusmodi, curatur etiam solo corticis poruviani usu, quem pro Certo, & indubitato fρbri. fugo ab exportentia Primum, inde etiam a rati . ne edocti omnes nunc temporis proponunt Modici. Quod voro ad diaetase usum attinet, illud in hisce sobribus