장음표시 사용
31쪽
In ipsa intonsiono cibum subtrahi oportere ὁ dummodo tamen calida iidom sint de Isicca natura, & florida aetatato. Nam licot Praeceptor artis Hippocrat smagnus in Aphorismis doceat, in acc4sione, ante occessionem abstinere oportet; omnis tamon regula su- patitur exceptiones. Ideo docot Zacuti Lusiitanus, pag. 66o.'ex historia Gai seni lib. I. mpth. do juv0- ne in ipsa accessione, contra Romanorum M0dicorum op nionem cibis reiecto, calida, s suca corpora in ipso vigore esse cibo humectanda. Nam corpora ex νescunt maxime, cum ob meatuum amplitudinem, filiatiluatem Iunguinis, ta continuari spirituum Vitationem facile rubisunturi
De Timore; s de Morns,, qui timori Dccedun Timor nihil aliud ost, quam sanguinis refrigeratio, atque ejusdem sanguinis & vitalium spirituum eirca
cordis partos ob imminens aliquod periculum comcursus ob spasmodicam partium externarum constrictionem; cumque modicus, & quasi spiritu exhaustus siit illo sanguis, qui in Partes extimas eXCurrit, propterea fit etiam, ut cutis universa rigeat, palleat, ac membra quatiantur, Pulsusque parvus fiat, &ire
quens, quo in sensu scriptum reliquit Virgilius mihi frigidus h OxΘΟmθra quatit, gelidusque coit formidine faxis
Quandoque etiam sudor labitur frigidus, cum scilicet ob ingentem hujus animi pathematis vim, serum e sanguine exprimitur , & effertur in cut , compressae-
32쪽
que glandulae tum subcutaneae, tum sebaceas ob nimiam vasorum constrictionom sundo otiam nimio timore perculsis tota cutis crispari vid0tur sudorsem il
lum extrudunt. Plura emolumenta corpus nostrum
ex timore percipore, docuit etiam Hippocrates , cum in secundo Epidemicorum libro assirmet, aliquando incutiendum esto. Et quidem timor tenuem aestuantemque sanguinem roprimondo, illius fluxui aliquando medetur. Aliquando etiam febres continuas de medio tollit; quartanasqu0 etiam sub ipso hoiroris principio, & tortianas ex erraticarum ordine 1anat. Ego nobilem Adolesconisem curabam, qui post fluxum sanguinis e naribus ad duod0cim librarum Pon dus, caetera romedia frustra expertus, tandem subito torrore commotus, pristinam sanitatem recepit. Curabam etiam mulierem, quae postquam foetum mortuum edidit, febri lonia continua, cum pertinaci diarrhaea ad quatuor mensos voxata, denique post timorem ex nescio quo strepitu injoctum, quem domi, dum esset sola, so audivisse fatobatur, morbo se exsolvit, transacta hsepdomadse puella quaedam annorum' quinque febri isertiana duplici autumnali corropta mihi tradita fuit, quas cum in ignem forte cecidisset re-p-ntino timoro ind0 concepto a febri sine ullo alio praesidio liberata ost, possem hic, & alios referre quamplurimos, qui subito timors agitati ob immutatam fluidorum crasim, quae arctius constringitur , &quandoque etiam ob maiorem plasticitatom in fibras excitatam, a magnis morbis vindicati sunt, sed hos
finium leviter delibasse lassiciat, ns longius ab instituto discedam. Accodo nunc ad illa referenda incommoda , quae ex timore corpus nostrum adoriuntur ἡeum enim sanguinom aut dissolvendo, aut condensa do ad circuitum inoptum reddat, atque ob crassitiem dissiculter admodum capillares arteriolas, ac venulas
33쪽
porvadat spasmodica constrictionse angustiores, nihil potentius est ad pellem contrahendam, sOVPndam qui , quam meticulosa Idea : Quot vero ex subito torrore febrim malignam contraxerint, quod vero Asthina, non ita facito dictu est. Alii motibus convulsi vis, paralysi alii; & quidam etiam aphonia corripiuntur ;& quibusdam ex improviso metu canities suppi v nit, quod singulare, & notatu dignum est. Int v multos, quos ego subito timore perculsos vidi, fuit quid mrusticus Adolescens, viginti circiter annorum, qui cum esset a noscio quadam nocturna imagine homin mmortuum paulo ante refρrento perterritus Vocis pri-Vationem, aphoniam nempe cum febri lonta stitimosfondit, & licet sanguis ei pluries missus sit, & alia
quam plurima admota remedia, non recepit tam-n, nisi post: multos dies vocem, at numquam penitus eandem articulatam, & eXpressam. Apud For stum Observat. Io. cap. l6. legitur, lethalem orthopnaeam ex terrore obortam csse, & ego memini do e lebri, & erudito viro Ioseph PanZani, quem tamen honoris caussa semper nomino, qui cum circa duas noctis horas scalam domus suae ascenderet a quadam imagin0 creditur a lunarium radiorum tunc splondentium roiloxione) adpo fuit exanimatus, ut magna voce exclamans in auxilium Vocaverit Dom0sticos, pis-qus post facti narrationem pavens, trem0nsque silentium imperaverit ; quod quidem mandatum magno illius malo ad unguom servatum fuit horoque improvida haec obodientia in perniciem cossit; illo enim sub horas serotinas respirationis dissicultatem nactus, inde febrim, tandem mori'm occubuit. Quot vero infantes convulsioni obnoxios ob timorom illis imprudenter obiectum curaVerim, non expρdit, ne nimiussim in re lippis, &tonsoribus nota, hic commemorare, ita pariter in morbis acutis, cum post frigus superve-
34쪽
nil nimius metus, morbus transit in convulsion om ; do-cobat enim Hippocrates in Prorretico I ex frigore cum adest metus, s mueror immerito, convulpone finis sit e n m-po, ut sexplicat Durptus, supervenit convulsio, ut contigit Thasiae, quae cum esset molancholica tandem convulsa facta esst, & Xinde mortua. Abortus otiam ob timorem gravidis evenit, uti otiam gignitur inflammatio. Ilulier qua dam ad Mariae Virginis habitans timore ex quodam stropi tu hsellici tor monti constor nata, statim plo uriti de tentata est, &post abortum duorum fosituum ob iit. Semper tamon affectus hic spirituum parit confusionem, unde actionum qua sedam anomalia oritur : Plurimis autem in urinas, aut in alvum d scondit hic impotus ; aliis etiam sudoros, & foeminis quandoquo
lunares fluxus movet. Diffugi nto, aut alio revocato, qui membrorum tonum, nitor seniquo, custodiebat, spiritu tota vita pallescit, & quandoqus ita in-
vortitur sanguinis crass, ut non tantum corporis super
fiet 0i, solidisquo sed & sanguini albodo inducatur extriisto omni rubore ; quod in Belgio Nicolaus Pochlinus notavit in quadam Virgine, quae adso venae sectionem formidabat, ut, cum postea urgente necessitate ei sanguinem mittere, oporteret, ita metu exanimata si1t, ut ex venae contusione nihil amplius proflueret, quam una, aut altera eaque alba sanguinis gutta. Quod si timor nimium violentus sit, atque rPpontinus, nedum animi defectionem, & syncopem, Verum etiam
mortem ipsam parere potest. Quod duabus historiis ex sacris littoris libro primo Regum decerptis potest comprobari. Et prima quidom est de Heli Hobrastorum Sacerdote, qui capta Arca, & duobus filiis o cisis, cocidit do solla retrorsum iuxta ostium, & fractis cervicibus mortuus est; altera vero est do Nabal, qui cum David auxilium nogasset, intellocta ab uxor
eiusdem David indignatione iactus est quati Lapis,
35쪽
tiorinna morborum, quorum caussa timor est, cum in hisco foro omnibus sanguis voluti coaguletur, n quo suum amplius circuitum d obita cum episeritatoporficiat, statim ad plebotomiam , & quidem larga
manu ost confugiondum, cum hoc solo rem dio opportune pra stilo exp ripntia odoctus plurimos vano timoro prostratos veluti e mortis faucibus ori pu rim ;neque ab hoc remedio iniungondo nos rQmovevo d0h ant tonori infantes, & debiles senes, cum in primis , nisi adhuc est sent lactentos, substitui postini cucurbitula o natibus applicitase, ut docet Morcurialis, &ogo pluriss foliciter expertus sum , & in socundis,n mpe in senibus, parva ex salvat 'lla, sanguinis missio satis esso possit. Valet etiam plurimum ad crassam sanguinis diathesim solvendam Stib. diaph. ; sanguis hircinus praep. Cinabar. nativ. cana Phora, diambra, in spasmodicis vero AtDctionibus ungula Alcis, radix Papsniae, cranium humanum, Sal Volat. C. C. spiritus salis Armon. ω similia; institui etiam do bet optima victus ratio, & Vinum prohiberi, cum hoc sanguin mnon, solvat, sed potius ad coagulationΡm disponat no. tandum tamen est nimia cibi abstinentia timorom sexia citari. Ideo dicebat Hippo rates, qui Om ttiint prandere fiunt tomidi, rationemque addit Morzurialis. quia colligitur ingens pravorum humorum colluvi S in vo triculo, a quibus roditur Os illius, indeque timorsu boritur.
36쪽
cAPUT IX. De Spe, re desperatione, re de Morbis, qui ex despe
um spes nihil aliud sit . quam illa animi assem
quam bonum absens aliqua cum dissicultate imprimit, & non aliter nos commoveat, quam si arduum revera non soret, omnis industria adhibenda est, ut conservetur, cum de earum rerum genere sit, quae numquam non prosunt hape etiam a M sedico in aegris temperatis, & timidis excitanda, atque fovenda prudenter est, cum & ipsa ad sanitatem consequendam summopere conducat. Quandoque etiam spes, quam aeger in Sanctorum miracula patrantium aliquibus ponit, in caussa est, ut morbus, post votum, aut benedictionem, omnino faces.sat, quamvis nullum miraculum intercedat; & id omne soli nervorum laxationi, velociorique spirituum animalium motui, ob conceptam fiduciam sit acceptum referendum in aegris vero intemperantibus Medicique nutui non parentibus tollonda de medio spes est,& salutaris si fiori possit, timor est ingerendus, ne
parvum morbum aspernantes in deteriorem ruant.
Quod si spes ipsa eludatur, atque consecutionem illius boni, quod prosequitur, desperet, in desperationem deg0nerat, or ex illa multa profluunt mala, sed praecipue furor , & delirium molancholicum. volunt furiosi ex d000ratione, ut plurimum sibimetipsis mortem ultro accessere; sed illos non raro, ubi ad rem ventum est, sui poenitet erroris; vidi ego adolescentem, qui cum in clericali militia, cui nomen dederat, perseverare se posse dissideret, se projecit in puteum; at statim se recepit, vitamque summopere servare contendit,
37쪽
tendit , quom morem etiam optime expressit Ludovucus Arpostus sub Ario dantis porsona cantu sexto: Ma come ait lene a uti di peruto spesso,
e da lonta P b ma, e d a la Morte, E fodia pol, che se la et de sippresso, ni tuo gli parve ii passo acerbo, e furte: Ariodante , psiche in Mar fu messo,
Si penti di mori, , e come forte, E come destro, e pia d'ogni ultro ardito, Si melle a nuoto, e ritoria si at lito. Morbi Ox hoc vitio originem trahentes dissicilis sunt curationis, quia maximam habent in cerebro improiasio nom. & quidem pro furore compescendo sanguinis missio facisenda est, optata partitis vicibus, & sae-po in usu revocanda, pedibus, manibus, ct hypochon-driis litimida balnPa apponenda, ut crispatio, irritatio, atqu0 solidorum meningaeorum compressio tollatur. Spos otiam addenda est, & optimis Amicorum, hominum quo auctoritate praestantium , arrepta prudenter occassione, consiliis, & monitis firmanda. Delirium vero melancholicum generosa sanguinis missions curatur, nec non etiam repetitis purgantibus copiosa sub dio sexponti seri potione ad plures dies suppeditata Bainois etiam universalibus & repetitis vincitur. Curavi quendam Rusticum, qui cum ex Sacprdotis imprudontia se amplius suorum p ccatorum misericordia am a Deo consecuturum esse desperaret, delirio melancholico affectus est; Quod tamen delirium post re- potitas sanguinis missiones, purgationes, & seri caprini usum, Aponi Balneis persanatum est.
38쪽
CAPUT X. De gaudio, σ moestitia, is morbis qui ab stidem pro
piri & moestitia hoc nostrum argu montum claudunt, do iisdom unico tractatu optimum judico disputarse; prasesertim cum de gaudio pauca, do moestitia aut mplurima dicenda sint; sex primo Onim fero sempser bona ex secunda vero fere innumerabiles calamitates, S damna in miseros mortalos irruunt. Hinc illud in sacris literis: laetitia aetatem floridam Jacit; Spiritustrissis exsiccat ossa. Et AristoteliS lib. I O. ethic. cap. - 2. tristitia, inquit, Omnes nutririae actiones Impedit. Laetitia ut plurimum bonam valetudinem inducit, ex praesentia boni p0rcopii, quia sensus nostri grata affectione extrins cus oblata, ct intrinsocus deindo ii pretia oblectantur; unde etiam vellicationes, titillationes, atque internae commotiones in sanguino, &partibus solidis percipiuntur, & praecipue in corde, ut patet ex pulsu magno, & elato ob uberior m sana guinis appulsum ; sed & septum quoque tranSversum subinde commovetur, atque amplificatur, quandoquidem facillime consequitur inde risus, & Thoracis amplitudo, simulque una totum Corpus CXultat, &roias eo colore perfunditur, animadvertendum tamen est
illud Horatii: modus in rebus, sunt certi denique fines,
uos ultra, citraque nequit conlisere rectum. Ictio laotitia etiam ipsa, si modum excedit, virioum jacturam affert, α impedita systole ob nimiam cor dis vontriculorum dilatat lonem ad repsentinam moriatem homines agit, ut de Sophocle, de Dionilio Tya
39쪽
ranno, do Diagora Rhodio, de Chilone Laceda semone in ampli xu Filii Victoria in Ludis Olim picis exultantis, S. de L pono quarto, audito nuntio de recolluGallici sexorcitust ex Urbibus Italicis accepimus. Addo
in omnibus . Cavendum, no quid nimis.
Quot vero sint illa mala, quae Ux moestitia sol ne contingore, non ita facile dictu st; cum enim eX tri- si hac ait sectione mons sompser in aliqua molosta cogitatione haereat ac defatigetur, fibra cerebri, & lolidorum me ninga orum plus quam par est, in illo munere eXerc ri de boni, unde ex ventriculo succi ne rvpi distrahuntur, tunicarumque illius visceris donus elanguo scit, ventriculus ipso dobilitatur alteraturquo digestio, ex quibu3 rsebus Omnibus chylus crudus, 3 salsus generatur, qui postpa innumerabilium calami ta- tum fons est, dc origo, ita enim affoctus chylus facillime mssenterii glandulas inficit, maioremquo salsitudinem, S acritat in stagnando nanciscitur, unde Primum obstructiones, indu etiam ob spasmodicam innservosis membranulis irritationsem assectus hypochon-driaci gignuntur. Quod si chylus ita affectus in unu Versalom sanguinis massam spratur, naturalem illius Pervertit crasim, atque pro varia cuius quo affecti hominis natura variaque dispositione, in aliquo dyscrasiam scor buticam, in altero cach extam, in nonnullis, praesertim in iis, qui callida, & sicca natura praediti sunt, melancholiam, in aliis menstruorum suppressionem, hydropes, febres lentas, & etiam tabidas, ut Galenus lib. IO. Meth. cap. 5. narrat de femina, quae autumno ex tristitia febricitare cepit, ac deinceps in tabidam incidit febrim. &icteros, ut narrat Actuarius libi o primo de praevidentiis eX urinis de quodam familiari,qui ex moserore incidit in ictorum) alias quo similes aegritudines producit.Quod ad moeroris curationem attinet, danda opera primum est, ne hoc animi
40쪽
pathema suas in animo agat radicos, & in ipso suto tu est funditus, quoad por nos fiori potest, evθllendum, si senim tristis illa animi affoetio Oxularset, quam ξ0lix vita hominum ossot, & ad pluros annos incolu
illse in Gymnasio Patavino Praeficao M dicina se Professor, Prae. Pptor meus, & Nostrorum tomporum Hippocratos jam suam aptat m ad annum octogosimum sino ulla notabili infirmitato d0mpta una quartana, PQrduxit, sed nunquam, ut ipso quoquo fatetur, ob ullas causas, ob ulla infortunia, licet quamplurima, quamquΘ maXima obvorser nyur, fuit animus ejus porturbatus. Non igitur animus parvo etiam hujus path matis vonto statim submittondus sest, sed potius rectae rationis usu, rectaqup cogitationse ejusdsem vis, atque imp plus rotund ndus: & talis induenda nobis natura est, ut nunquam, aut sal tom parum mo stitia afficiamur. Duo sempor sunt in rpbi's advorsis cogitanda prudonti viro; ex tristitia damni se plurimum pansurum; neque idcirco rebus ipsis, pro quibus angitur, ullum consilium, aut levamen allaturum. Imitari operae protium sit Regium Prophetam, illiusque ex m. plum similibus in robus in usum semper revocare. Huic R0gi praeter alia multa incommoda, quae mina. tus est Nathan, ob ejus peccata, etiam filii morismnunciavit, quae statim post Prophetas discessum morabus occupavit: in re tam adversa, & lacrymabili David Dominum deprsecari, jojunare, humi ja ere. Ubi
vero infans dis septima extinctus est, hoc Rex audito, assurgere, lotus, unctus, mutatis vestibus temis Plum ingredi, adorare, inde Domum reversus cibum
Capere. Tunc servi: si is est sermo, quem fecissi, propistr infantem P cum adhuc viveret, jejunosti, re flebas: mortuo autem puero furrexisti, oe comedisti panem, qui ait, propter infantem, dum adhuc PIPeret,