장음표시 사용
371쪽
PRO P. SULLA RATIO 24 30. 323amieis, praesto sunt omnibus si neque amici in foro requirunt Studium meum neque res publica in curia si me
non modo non rerum gestarum uentio, Sed neque honoris neque aetati excusatio vindicat labore; si voluntas mea, si industria, Si domus, Si uniumS, Si aures putent omnibus; si mihi ne ad ea quidem, quae pro salute omnium gessi, recordanda et cogitanda quiequam relinquitur temporis, tamen hoc regnum appellabitur, cuius vicarius qui velit esse inveniri nemo potest longe abest a me regni suspitio; in quaeri qui sint Romae regnum Occupare iconati, Ut ne repliee annalium memoriam, ex domesticis imaginibus invenies. re enim geStae, Credo, mene me
nimis extulerunt ae mihi nescio quo Spiritus attulerunt. quibus de rebus tam claris, tam immortalibus, iudices, hoc possum dicere, me, qui ex Summi periculis eripuerim urbem hane et vitam omnium civium, Satis adeptum fore, si ex hoc tanto in omnis mortalis beneficio nullum iri me perieulam redundarit et enim in qua civitate res 28 tanta geSSerim memini; in qua urbe verse intellego: plenum forum est eorum hominum, quo ego a VeStris cervicibus depuli, iudiees, a meis non removi nisi vero paucos fuisse arbitramini, qui conari aut sperare possent se tantum imperium posse delere horum ego faces eripere de manibus et gladios extorquere potui, sicut feci,
Voluntate Ver Conscelerata ne nefarias nee Sanare potuine tollere qua re non sum nescius quanto periculo Vivam in tanta multitudine improborum, cum mihi uni cum omnibus improbis aeternum videam esse bellum Suseeptum quod si illis meis praesidiis forte invides et si ea , tibi regia videntur, quod omnes boni omnium generum
atque ordinum suam Salutem eum mea coniungunt, consolare te, quod omnium mentes improborum mihi uni maXime Sunt infensae et adversae qui me non modo solum idcirco oderunt, quod eorum conatus impio et furorem consceleratum repressi, Sed eo etiam magis, quod nihil iam se simile me vivo conari posse arbitrantur. at 30
Vero quid ego mirer, si quid ab improbis do me improbudicitur, cum L. Torquatus, primum eis fundamentis ipse adulescentiae iactis, en spe proposita amplissimae dignitatis, deinde L. Torquati fortissimi consulis, constantiS-
372쪽
simi senatoris, semper optimi civis, filius, interduin efferatur immoderatione verborum qui cum SuppreSS Voce de scelere P. Lentuli, de nudacia coniuratorum Omnium dixisset, tantum modo ut VOS, qui en probatis, Xaudire possetis, de supplicio de Lentulo , de carcere magna et si queribunda Voce dicebat in quo primum erat illud ab-Surdum, quod eum ea, quae leviter dixerat, vobis probare volebat, eos autem , qui circum iudicium stabant, audire nolebat, non intellegebat ea, quae clare diceret, ita illos audituros, quibus Se xenditabat, ut O quoque
audiretis, tui id non probabatis; deinde altorum iam
oratoris vitium non Isidere quid quaeque causa postulet. nihil est enim tam alienum ab eo, qui iterum coniurationis accuset, piam Videri coniuratorum Poenam mortemque lugere. quod cum is tribunus plebis facit, qui unus
videtur ex illis ad iugondos coniuratos relictus, nemini mirum est difficile est enim tacere, eum doleas te, si quid eius modi facis, non modo talem adulescentem, Sed in ea causa, in qua te indistem Oniurationis velis esse, 32 Vehementer admiror. Sed reprehendo tamen illud maximo, quod isto ingenio et prudentia praeditus causam rei publicae non tenes, qui arbitrere plebi Romanae res eas Non probari, villa me consule omnes boni pro saluto 11 Ommuni gesserunt ecquem tu horum, qui adsunt, quibus te contra ipsorum Voluntatem Venditabas, aut tam sceleratum statuis fuisse, ut haec omnia perire Oluerit, aut tam miserum, ut et e perire cuperet et nihil haberet quod salvum esse Vellet an Ver clarissimum virum generis Vestri ne nominis nemo reprehendit, qui filium suum Vita privavit, ut in ceteros firmaret imperium; tu rem publicam reprehendis quae domesticos hostis, mea ab eis ipsa necaretur, necavit itaque attende, Torquate, quam ego defugiam auctoritatem Consulatu mei: maXimn Oee, ut Omne exaudire possint, die semperque dicam: adeste omnes animis, qui adestis, quorum ego frequentia magno opere laetor erigite mentis aurisque Vestras et
me de invidiosis rebus, ut ille putat, dicentem attendite lego ConSul, cum exercitus per torum civium clandestino Seelere conflatus crudelissimum et luctuosissimum exitium Patriae compara8Set, cum ad occasum interitumque rei
373쪽
PRO P. SULLA RATIO 1 36. 325 publicae Catilina in castris, in his autem templis ac tectis
dux Lentulus esset constitutus, meis consiliis meis laboribus mei capitis periculis, sine tumultu, sine dilectu, Sine armis, Sine exercitu, quinque hominibus comprehensis atque confectis incensione urbem, internicione civis, vastitate Italiam, interitu rem publicum liberavi;
ego Vitam Omnium civium, Statum Orbi terrae, Urbem hanc denique, Sedem Omnium OStrum, reem regi m ne
nationum Sterarum, lumen gentium, domicilium imperii quinque hominum amentium ne perditorum poena redemi. an me existimasti haec iniuratum in iudicio non esse idieturum, quae iuratus in maxima contione dixissem 3
utque otium illud addam, ne qui forte incipiat improbus 12Subito te amare, Torquate, et aliquid sperare de te, atque, ut idem omnes X audiant, clarissima voce dicam: harum omnium rerum, qua ego in consulatu pro Salute
rei publicae suscepi atque gessi, L. ille Torquatus, cum
esset meus contubernas in consulatu, atque etiam in praetura fuiSSet, auctor, adiutor, particeps XStitit, cum princepS, cum laetor, cum Signifer esset iuventutis; n-ren eiuS, Om amantiSSimus patriae, maximi animi, summi consilii Singularis OnStantiae, cum CSSet aeger, tamen uinibus rebus illis interfuit nusquam est a me digressuS; Studio, Consilio, auctoritate unus adiuvit plurimum, cum infirmitatem Orporis virtute animi superaret. videsne ut eripiam te ex improborum subita gratia et re 35
conciliem bonis omnibus qui tu et diligunt o retinent
retinebuntque Semper, nee si forte a me desciveris, idcire te a se et a re publica et a tua dignitate deficoro patientur. Sed iam rede ad causam, atque hoc VOS, U-
dices, testor mihi de memet ipso tum uilla dicendi necessitas quaedam imposita est ab illo; num si Torquatus Sullam Solum accusasset, ego quoque hoc tempore nihil uliud agerem nisi eum, qui accusatus esset, defenderem; sed cum illo tota illi oratione in me esset invectus et cum, ut initio dixi, defensionem meam spoliare auctoritate Oluisset, etiam Si dolor ne meus respondere non CO-geret, tamen ipsa causa hunc a me orationem flagitavisset.
Ab Allobrogibus nominatum ullum esse dicis quis negat sed lege indicium et vide quem ad modum O-
374쪽
minatus sit. L. Cassium dixerunt commemorasse cum ceteris Autronium secum facere quaero num Sullam
dixerit Cassius 3 nusquam sese aiunt quaesisse de Cassio quid Sulla sentiret videte diligentiam Gallorum; qui
vitam lominum naturamque non nossent a tantum audivissent eos pari calamitate esse, quaesiverunt 8Sentne
eadem voluntate quid tum Cassius si respondisset idem sentire et secum facere Sullam, tamen mihi non videretur in hunc id criminosum esse debere quid ita quinqui ni baros homines ad bellum impelleret, non debebat
minuero illorum suspitionem et purgare eos, de quibus, illi aliquid suspicari viderentur non respondit tamen Una facere Sullam etenim esset absurdum, eum CCtorOS SURSponte nominasset, mentionem sacere Sullae nullam nisi admonitum et interrogatum nisi forte veri simile est P. Sullae nomen in memoria Cassio non fuisse si nobilitas hominis, si adflicta fortuna, si reliquiae pristinae dignitatis non tam inlustros fuissent, tamen utronii commemoratio memoriam Sullae rettulisset etiam, ut arbitror, Cum auctoritate principum coniurationis ad incitandos animos Allobromini conligeret Cassius, et cum Seiret X-teras nationes maxime nobilitate moveri, non prius Au-38 tronium quam Sullam nominavisset iam vero illud probari minime potest, Gallos utroni nominato putas Se
propter calamitatis similitudinem sibi aliquid do SullaeS8 quaerendum, Cassio, si hi esset in eodem celere, ne cum appellasset quidem Autronium, huius in mentem Venire potuisse. Sed tamen quid respondit de Sulla Cassius se nescire certum. non purgat inquit dixi antea ne si argueret quidem tum denique, cum esset interrogatus. id mihi iriminosum videretur.3 sed ego in quaestionibus et indiciis non hoc quaerendum arbitror, num purgetur aliquis, Sed num arguatur etenim cum Se negat Seire Cassius, utrum sublevat Sullam ansati probat se nescire 3 - sublevat apud Gallos. - quid ita ne indiconi quid si periculum esse putaSSet, ne illi umquam indicarent, de se ipso confessus esset neSciit Videlicet credo celatum esse Cassium de Sulla uno nam de ceteris certe sciebat: etenim doni eius pleraque Onilata esse constabat qui negare noluit esse in eo numero
375쪽
PRO P. SULLA RATIO T 42. 327 Sullam, quo plus pei Gallis daret, dicere autem falsum
non ausus St, neSeire diXit atque hoc perSpicuum est, cum is, qui de omnibus scierit, de Sulla e Scire negarit eandem SS Vim negationis huius, quam Si Xtra coniurationem hunc esse se scire dixisset; nam cuius scientiam
de omnibus constat fuisse, eius ignoratio de aliquo purgatio debet videri sed iam non quaero purgetne CaSSius
Sullam illud mihi tantum satis est, contra Sullam nihil esse in indicio. Exclusus a criminatione Torquatus rursus in me linruit, me aeuusat ait me aliter ac dictum sit in tabulas publicas rettulisse. O di immortales - vobis enim tribuo,
quae QStra Unt; ne Ver possum tantum me ingenio dare, ut tot res, tantas, tam varias, tam repentinas in
illa turbulentissima tempestate rei publicae mea ponte
dispexerim; VOS profecto animum meum tum ConserVandae
patriae cupiditate tricendistis; vos me ab omnibus ceteris cogitationibus ad unam salutem rei publicae convertistis; vos denique in tantis tenebris erroris et insolentiae elarissimum lumen menti meae praetulistis vidi ego hoc, 41 vidi, nisi recenti memoria senatus auctoritatem huius indicii monumentis publicis testatus essem, fore ut liquando non Torquatus neque Torquati quispiam similis nam id me multum fefellit , sed ut aliquis patrimonii naufragus, inimicus otii bonorum hostis aliter indicata haec esse diceret, quo facilius vento aliquo in Optimum quemque excitato posset in mulis rei publica oportum aliquem suorum malorum invenire itaque introductis in senatum indicibus institui senatores, qui Omnia indicum dicta, interrogata, responsa perScriberent ut 42 quo Viros non solum summa virtute et fide, cuiu generis erat in senatu facultas maxima, Sed etiam UOS Sciebam memoria, scientia, celeritate scribendi facillime quae dicerentur persequi posse C. Cosconium, qui tum erat praetor, M. MesSallum, qui tum praeturam petebat,
P. Nigidium, Appium Claudium credo es8 neminem qui his hominibus ad vero referendum aut fidem putet aut ingenium defuisse quid deinde quid feci cum scironi 15 ita esse indicium relatum in tabulas publieas, ut illa tabulae privata tamen custodia more maiorum continerentur,
376쪽
non Oeeultavi, non continui domi, sed etiam deseribi ab omnibus librariis, dividi passim et pervolgari atque edis opulo Romano imperavi divisi tota Italiae, omisi in
omni provincias, eius indicii, ex quo oblata salus esset 43 OmnibUS, Xpertem esse neminem volui itaque dico locum in Orbe terrarum esse nullum, quo in loco populi Romani nomen sit, quin eodem perscriptum hoc indicium PerVenerit in quo ego tam subito et exiguo et turbido tempore multa divinitus, ita ut dixi, non mea sponte PrOVidi primum, ne qui posset tantum aut de rei publicae aut de alicuius periculo meminisse quantum vellet; deinde ne cui liceret umquam reprehendere illud indicium aut temere creditum criminari postremo ne quid iam
me, ne quid ex meis Ommentariis quaereretur, ne aut
oblivio mea aut memoria nimia videretur, ne denique aut 41 neglegentia turpis aut diligentia crudelis putaretur. Sed
tamen abs te, Torquate, quaero, cum indieatus tuus esset inimicus, et esset eius rei frequens Senatu et recen memoria testis, tibi, meo familiari et contubernali, prius otium odituri indicium fuerint scribae mei, si voluisses,
quam in codicem rettulissent, cum videre aliter referri, Cur aeuisti, passus es non meeum aut eum familiari me questus es aut quoniam tam facile inveheris in amicos, iracundius aut vehementius expostulasti tu, Cum tu VOX numquam sit auditu, cum indicio lecto, de Scripto, divolgato quieveris, taeueris, repente tantam rem ementiare et in eum locum te deducas, ut ante, quam me commutati indicii coargueris, te summae neglegentiae: tuo iudicio convictum osse fateare mihi cuiusquam SaluStanti fuisset, ut meam neglegerem per me ego Veritatem patefactam contaminarem aliquo mendacio quemquam denique ego iuvarem, a quo etiam crudelis insidias rei nablicae factas, et me potissimum OnSule, Utarem 3 quod si iam essem oblitus severitatis et OnStantiae meae,
tamne mens eram, Ut eum litterae posteritatis causa
repertae sint, quae subsidio oblivioni esse possent, ego
recentem putarem memoriam cuneti senatus Commentario
meo OSSe Superari fero ego te, Torquate, iam dudum, sero, et non numquam animum incitatum ad ulciscendam Orationem tuam revoco ipso et reflecto; permitto aliquid
377쪽
PRO P. SULLA RATIO 43 49. 3291racundiae tuae, do adulescentiae, cedo amicitiae, tribuo parenti sed nisi tibi aliquom modum tute constitueris,
cogos me oblitum nostrae amicitiae habere rationem mono
dignitatis nemo umquam me tenuiSSimn Uspitione per- StrinXit, quem non perverterim ac perfregerim sed mihi hoc credas velim non eis libentissime Sole respondere, quos mihi videor facillime OSSe Superare tu, quoniam 47 minime ignoras consuetudinem dicendi meam, noli hac lenitate nova abuti mea, noli aculeo Orationi meae, quin reconditi sunt, excusso arbitrari, noli id omnino a me putare SSe missum, Si quid est tibi remissum atquc
QOneeSSum cum illae Valent apud me excusationes iniuriae tuae, iratu animus tuus, aetas, uniicitia nostra, tum nondum statu te virium Satis habere, ut ego tecum luctari ot congredi debeam quod Si esses 8u atque ne-tate robustior, essem idem qui soleo, cum sum lacessitus nunc tecum te agam, tulisse ut potius iniuriam quam
rettulisse gratiam videar neque vero quid mihi irascaro
intellegere possum. Si quod eum defendo, quem tu accusas, cur tibi ego non USeen8eO, quod accUSa eum, qUem ego ossendo inimicum ego' inquis accus meum. et amicum ego defendo meum. non debes tu quemquam in coniurationi quaestione defendere.' immo nemo magis eum, de quo nihil umquam est Suspicatus, quam S, qui de aliis muli cognovit. cur dixisti testimonium in alios γ' quia coactus sum. cur damnati sunt 3 quia creditum est. regnum est dicere in quem Velis et defendere quem velis.'immo Servitus est non dicere in quem velis et non defendere quem velis a si considerare coeperis, Utrum magi Smihi hoc necesso fuerit facere an istud tibi, intelleges honestius tu inimicitiarum modum statuore potuis Se quam me humanitatis an vero cum honos a gobatur familiae vestrae δ' ampli8Simus, hoc est consulatus parentis tui, Sapienti S-
simus Vir familiarissimis suis suscensuit pater tuuS , cum Sullam et ofenderunt et laudaroni intellegebat hanc nobis a maioribus esse traditam disciplinam, ut nullius amicitia ad pericula propulsanda impediremur ut erat
huic iudicio longo dissimilis illa contentio tum adflicto
P. Sulla consulatus vobis pariebatur, Sicuti partus 8t; honori erat certamen, ereptum repetere Os clamitabatiS,
378쪽
ut victi in campo in soro vinceretis tum qui contra vos pro huius salute pugnabant, amicissimi vestri, quibus non irascebamini, consulatum vobis eripiebant, honori vestro repugnabant, et tamen id inviolata vestra amicitia, integro officio, vetere exemplo atque instituto optimi: cuiusque faciebant ego Ver quibus ornamentis adVersortuis aut cui dignitati vestrae repugno quid est quod iam ab hoc expetas honos ad patrem, insignia honoris
nil to delata sunt: tu ornatus exuviis huius venis ad eum lacerandum, quem interemisti ego incentem et spoliatum defendo et prologo atque hic tu et reprehendis me, quia defendam, et irasceris; ego autem non modo tibi non irascor, sed ne reprehendo quidem saetum tuum te enim
cxistimo tibi statuisse quid facien him putares et satis idoneum officii tui iudicem esse potuisse. 5 At accusat C. Cornus filius et id nequo valere debet ac si pater indicaret. o patrem Cornelium sapientem lqui, quod araemii solet esse in indicio, reliquerit, cluod turpitudinis in confessiono, id per accusationem filii susceperit sed quid est tandem, quod indicat per istum puerum Cornelius si vetera mihi ignota, cum Hortensio
communicata, respondit Hortensius Sin, ut ais, illum conatum Autronii et Catilinae, cum in Campo consularibus comitiis, quae a me habita sunt, eaedem facere O-
hierunt Autronium tum in campo vidimus, sed quid dixi vidisse nos ego vidi vos enim tum iudices, nihil laborabatis neque suspicabamini, ego tectus praesidio firmo amicorum Catilinae tum et Autronii copias et conatum 52 repreSSi num quis est igitur qui tum dicat in campum aspirasse Stillam atqui si tum se cum Catilina societate
Sceleris coniunxerat, cur ab eo discedebat cur eum Λutroni non erat cur in pari causa non paria signa eriminis operiuntur sed quoniam Cornelius ipse etiamnunc de indicando dubitat, ut dieitis, informat ad hoc adumbratum indidium filium, quid tandem de illa nocte
didit, cum inter falcarios ad M. Laecam nocte ea, quae conSecuta est posterum diem nonarum Novembrium me consule, Catilina denuntiatione convenit quae noXOmnium temporum coniurationis acerrima fuit atque acerbissima tum Catilinae dies exeundi, tum ceteris manendi
379쪽
condicio, tum discriptio totam per urbem caedis atque incendiorum constituta est; tum tuus pater, Corneli, id quod tandem aliquando confitetur, illam sibi officiosam
provinciam depopo8cit, ut cum prima luce Onsulem salutatum veniret, intromissus et meo more et iure amicitiae me in meo lectulo trucidaret hoc tempore, cum arderet 'acerrime coniuratio, cum Catilina egrederetur ad exercitum, Lentulus in urbe relinqueretur, Cassius incendiis, Cethegus caedi praeponeretur, Autronio ut Occuparet
Etruriam praescriberetur, eum Omnia ordinarentur, in-Struerentur, pararentur, ubi fuit Sulla, Corneli num Romae immo longe afuit num in ei regionibus, quos Catilina inforebat mulio etiam longius num in agro Camerti, Piceno, Gallico, qua in ora maxime qua Simorbus quidam illius furoris pervaserat nihil vero minus. fuit enim, ut iam ante dixi, Neapoli fuit in ea parte Ita line, quae maxime ista SuSpitione caruit quid ergo iii 5 dicat aut quid adfert aut ipse Cornelius aut Vos, qui haec ab illo mandata defertis gladiatores emptos esse Fausti simulatione ad caedem ac tumultum ita prorsus interpositi sunt gladiatores, quo teStamento patri videmus deberi. adrepta est familia, quae Si SSet praetermissa, posset alia familia Fausti munus praebere.' utinam quidem haec ipsa non modo iniquorum invidiae, sed aequOrum exspectationi satis facere posSeti properatum vehementer St, eum longe tempus muneri abesset.' quasi vero tempus dandi muneris non Valde appropinquaret. ne opinante Fausto, cum is neque Seiret neque esset, familia est comparata.' at litterae Sunt auSti, per qua 55
ille precibus a P. Sulla petit ut ematibadiatores et ut hos ipSOS emat, neque solum ad Sullam missae, sed ad L. Caesarem, Q. Pompeium, C. Memmium, quorum de Sententia tota res gesta est. at praefuit familiae.' iam si in paranda familia nulla suspitio est, quis praefuerit nihil ad rem pertinet; sed tamen in munere servili obtulit se ad serramenta prospicienda praefuit Ver numquam, eaque res Omni tempore per Bellum, Fausti libertum, administrata St.
At enim Sittius os ab hoc in ulteriorem Hispaniam r
uit8Sus, Ut eam provineiam perturbaret.' primum Sittius,
380쪽
332 M. TULLI CICERONIS iudicos, L. Iulio C. Figulo consulibus prosectus est aliquanto ante furorem Catilinae et suspitionem huius coniurationis deinde est profectus non tum primum, Sed cum in eisdem locis aliquanto ante eadem de causa aliquot anno fuisset ne prosectus est non modo ob causam, sed etiam ob nece S Suriam Causam, magna ratione cum Mauritani ne rege Contracta tum autem, illo profecto, Sulla procurante eius rem et gerente, plurimis et pulcherrimis P. Sitti praediis venditis aes alienum eiusdem est dissolutum, ut, quae causa et ero nil facinus impulit, cupiditas retinendae O8Sessioriis, i Sittio nono fuerit, praediis deminutis iam vero illud quam incredibile, quam absurdum, qui Romae caedem facere, qui hanc urbem inflammare Vellet, uni familiarissimum suum dimittere ab se et amandare in ultimas terras utrum quo facilius Romae ea, quae conabatur, efficeret, si in IIispania turbatum esset at haec ipsa per e sine ulla coniunctione agebantur an in tantis rebus, tam novis Onsiliis, tam periculosis, tam turbulenti hominem mantissimum Sui, familarissimum, coniunctissimum officiis. consuetudine, usu dimittendum esse urbitrabatur vori simile non est, ut, quem in Seeundi rebus, quem mitio semper secum habuisset, hunc in adversis et in eo tu-b multu, quom pSe comparabat, ab se dimitteret ipso autem Sittius mon enim mihi deserenda est causa amici
veteris atque hospitis cis tonio est ut ea familia ac disciplina, ut hoc credi possit, eum bellum populo Romano faeere Voluisse ut, cuius pater, cum ceteri deficerent finitimi ac vicini, singulari exstiterit in rem publicam nostram officio et fide, is sibi nefarium bellum contra patriam suscipiendum putarit cuius aes alienum videmus, iudices, non libidine, sed negotii gerendi studio esse contraetum qui ita Romae debuit, ut in provinciis
et in regnis ei maximae pecuniae deberentur, qua eum peteret, non commisit ut Sui procuratores quiequam oneris absente se sustinerent Venire omnis Sua possessione et patrimonio se ornatissimo spoliari maluit quam ullam ob moram cuiquam fieri creditorum Suorum a quo quidem genere, iudicos, ego numquam timui, cum in illa rei publicae tempestate versareres illud erat hominum Genus