장음표시 사용
381쪽
PRO P. SULLA RATIO 57 62. 333horiribile et pertimescendum, qui tanto more SURS POS- Sessione ampleX tenebant, ut ab eis membra citius divelli ac distrahi posse diceres. Sittius numquam sibi cognationem cum praediis esse existimavit Suis itaque se non modo ex Suspitione tanti celeris, Verum etiam X Omni hominum Sermone non armis, Sed patrimonio Suo vindicavit. Iam vero quod obiecit, Pompeianos esse a Sulla in hopulSOS ut ad istam coniurationem atque ad hoo nefarium
facinus accederent, id cuius modi sit intellegere non possum an tibi Pompeiani coniurasse videntur quislio dixit umquam aut quae fuit istius rei vel minima suspitio 3 diiunxit' inquit eos a colonis, ut hoc discidio ac dissensione facta oppidum in sua potestate posset per
Pompeianos habere primum Omnis Pompeianorum Olonorumque dissensio delata ad patronos est, eum iam inVetera8Set ac mulios annos esset agitata deinde ita patroni re cognita est, ut nulli in re a ceterorum Sententiis Sulla dissenserit; postremo coloni ipsi sic intelle
gunt, non Pompeiano a Sulla magis quam Sese esse defensos atque hoc iudices, ex hae frequentia colonorum, ilionesti8simorum hominum, intellegere potestis, qui ad- Sunt, laborant; hune patronum, defenSorem, UStodemissius coloniae si in omni fortuna atque omni honore incolumem habere non potuerunt, in hoc tamen eaSu, in quo adflictus iacet, per vos iuvari conservarique Cupiunt. adsunt pari studio Pompeiani, qui ab istis otiam in crimen Oeantur; qui ita de ambulatione a de suffragiis suis eum Colonis dissen8erunt, ut idem de communi Salute Sentirent ac ne haec quidem P. Sullae mihi videtur a Silenti praetereunda esse virtus, quod, cum ab hoc illii colonia deducta sit, et cum commoda colonorum a fortunis Pompeianorum rei publicae fortuna diiunxerit, ita earu utri8que S atque iucundus, ut non altero demo-ViSSe, Sed utrosque Constituisse Videatur. At enim et hi diatores et omnis ista vis rogationis 2 Caeciliae causa comparabatur.' atque hoc loco in L. Caecilium, pudentissimum atque ornatiSSimum Virum, Vehementer invectus est: cuius ego de Virtute et constantia, iudices, tantum dico, talem hunc in ista rogatione, quam
382쪽
promulgarat non de tollenda, sed do levanda calamitate fratris sui, fuisse, ut consulere Voluerit fratri, cum re publica pugnare noluerit; promulgarit impulsus amore fras terno, destiterit fratris auctoritate deductus atque in ea repor L. Caecilium Sulla accusatur, in qua re est uterque laudandus primum Caecilius, qui si id promulgavit, in quo
res iudicatas videatur voluisse rescindere, ut restitueretur Sulla, recte reprehendis Status enim reipublicae maxime iudicatis rebus continetur; neque ego tantum fratern amori dandum arbitror, ut quisquam, dum Saluti suorum consulat. communem relinquat at illi de iudicio ferebat, sed poenam ambitus eam referebat, quae fuerat nuper, superioribus legibus constituta itaque hac rogatione non iudicum ententia, sed legis vitium corrigebatur nemo iudicium reprehendit, cum de poena queritur, Sed legem damnatio est enim iudicum, quae manebat poena legis, quae leVa-64 batur noli igitur animos eorum ordinum, qui praesunt iudiciis summa cum o ravitate et dio nitate, alienare causa nemo labefactare iudieium est conatus, nihil est eius modi promulgatum semper Caecilius in calamitato fratris sui iudicum potestatem perpetuandam legis acer-
23 bitatem mitigandam putavit sed quid ego de hoc plura disputem dicerem fortasse et facile et libenter dicerem, si paulo etiam longius, quam finis cotidiani offiei po
stulat, L. Caecilium pietas et fraternus amor propulisset; implorarem Sensus Vestros unius cuiusque indulgent inmin Suo te Starer peterem Veniam errato L. Caecilii ex intimis vestris cogitationibus atque e humanitate communi.s lex dies fuit proposita paucos ferri coepta numquam, deposita est in senatu Kalendis Ianuariis cum in Capitolium nos senatum convocassemus, nihil est actum prius,
o id mandatu Sullae Q. Metellus l)raetor se loqui dixit, Sullam illum rogationem de se nolle ferri. ex illo tempore L. Caecilius egit de re publica multa agrarine legi,
quae tota a me reprehensa et abieeta est, Se intercesso
rem fore professus est, improbis largitionibus restitit, Senatu auctoritatem numquam impedivit, ita se gessit in tribunatu ut onere deposito domestio officii nihil postea 6 nisi de rei publicae commodis cogitarit atque in ipsa rogatione ne per vim quid ageretur quis tum OStrum
383쪽
Sullam aut Caecilium verebatur nonne Omnis ille terror, Omnis editionis timor atque opinio X Autroni improbi
tute pendebat eius voces, eius minae ferebantur eius aSpeetUS, ConcurSatio, Stipatio, grege hominum perditorum tumultum nobis seditionesque adferebant itaque P. Sulla hoc importunissimo cum honori tum etiam calamitatis socio atque comite et Secunda fortuna amittere coactus est et in adversis sine ullo remedio atque adle
IIic tu epistulam meam saepe recitas, quam ego ad 3
Cn. Pompeium de meis rebus gesti et de Summa re publica misi, et ex ea crimen aliquod in P. Sullam quaeris; et, si furorem incredibilem biennio ante conceptum erupisse in meo consulatu Scripsi, me hoc demonstrasso dicis, Sullam in illa fuisse superiore coniuratione. Qilicet ego is sum qui existimem Cn. Pisonem et Catili nam et Vargunteium et Autronium nihil scelerate, nihil audacter ipsos per sese in P. Sulla facere potuisse: de quo etiam si quis dubitasset antea, num, id qu0d tu s8 arguiS, cogita88et, interfecto patre tu consule descendero Kalendis Ianuariis cum lictoribus, sustulisti hanc Suspitionem, cum dixisti hunc, ut Catilinam consulem efficeret,
contra patrem tuum pera et manum Compara8Se quod
si tibi ego confitear, tu mihi concedas neceSSe St, hune, cum Catilinae suffragaretur, nihil de Suo OnSulatu, quem iudicio amiserat, per Vim recuperando cogitavi88e neque
enim istorum facinorum tantorum, tam atrocium Crimen,
iudices, P. Sullae persona SuScipit. Iam enim faciam, criminibus omnibus fero dissolutis, scontra atque in ceteris causis fieri solet, ut nunc denique de vita hominis ac de moribus dicam: etenim de principio luduit animus Oecurrere magnitudini criminis, satis facere exspectationi hominum, de me aliquid ipso, qui
accuSatu eram, dicere nune iam revocandi estis eo, quo VOS ip8a causa, etiam locente me, cogit animo mentiS-que Onvertere. Omnibus in rebus, iudices, quae gra 25
Viore maioresque sunt, quid quisque Voluerit, cogitarit, admiserit non ex crimine, sed ex moribu eius, qui arguitur, Si ponderandum; neque enim pote8 qui8quam nostrum subito fingi neque cuiusquam repente vita mutari
384쪽
et aut natura conVerti circumspicite paulisper mentibus Vestris, ut alia mittamus, iose ipsos homines, qui huic adfinos sceleri fuerunt. Catilina Contra rem publieam Oniuravit cuius aures umquam ne respuerunt Onatum eSse audacter hominem a pueritia non Olim intemperantia et Scelere, sed etiam consuetudine et studio in omni flagitio, stupro, caede Versatum qui eum Contra patriam pugnantem periSSe miratur, quem Semper omneSad civile hi trocinium natum putaverunt quis Lentuli societatos cum indicibus, quis insaniam libidinum, qui perversam atque impiam religionem recordatur, qui illum aut nefarie cogitasse aut stulae sperasse miretur quis de
C. Cethego atque eius in Hispaniam profectione ne de volnere Q. Metelli Pii cogitat cui non ad illius poenam
carcer aedificatus esse videatur omitto ceteros, ne sit et infinitum tantum a vobis peto, ut taciti de omnibus, quos coniurasse eos nitum est, eo ritetis intelleuetis unum quemque eorum riu a Sua ita quam a VeStra SUSPitione esse damnatum ipsum illum Autronium, quoniam eius nomen finitimum maxime est initus periculo et erimini, non Sua ita a natura Convicit Semper audaX,
petulans, libidinosus; quem in stuprorum defensionibus
non soliun verbis uti improbissimis Sositum esse Cimus, Verum etiam pugnis et calcibus; quem exturbare hominese OSSeSSionibus, eaedem facere Vicinorum, Spoliare sannsociorum, vi conatum et armis disturbare iudicia, in
bonis rebus omnis contemnere, in malis Ugnare Contra bonos, non rei publieae edere, non fortunae ipsi ue- Cumbere huius si causa non manifestissimis rebus teneretur tamen eum horei ipsius me vita convincerent.
, agedUm, Conferte nune eum illius vitam P. Sullae, vobis populoque Romano notissimam, iudices, et eam ante oculo VeStro proponite ecquod est huius factum aut commissum non dicam audacius, sed quod cuiquam paulo minus consideratum videatur factum quaero Verbum ecquod umquam ex ore huius excidit, in quo quisquam
posset offendi ni vero in illa gravi L. Sullae turbulentaque victoria quis P. Sulla mitior, quis miseriuordior in- Ventus est quam muliorum hic vitam est a L. Sulla de-Preeatus quam muli sunt summi homines ot ornatissimi
385쪽
et nostri et equestri ordinis, quorum pro Salute se hic Sullae obligavit quos ego nominarem neque enim ipsi nolunt et huic animo gratissimo adsunt Sed quia maius os beneficium, quam posse debet civis civi dure, ideo Vobis peto, ut quod potuit tempori tribuatis, quod fecit ipsi quid reliquam constantiam Vitae commemorem 73 dignitatem, liberalitatem, moderationem in privati rebuS, splendorem in publicis quae ita deformata sunt a fortuna, ut tamen a natur inchoata compareant quae
domus quae celebratio cotidiana quae familiarium
dignitas quae studia amicorum quae e quoque ordine multitudo haec diu multumque et multo labore quaesita una eripuit hora aceepit P. Sulla, iudices, volnus vehemens et mortiferum, verum tamen eius modi quod vide retur huius vita et natura accipere potuisse honestatis enim et dignitatis habuisse nimis magnam iudicatus est cupiditatem quam si nemo alius habuit in consulatu petendo, cupidior iudicatus est hic fuisse quam steteri Sinctium in aliis non nullis fuit iste consulatus amor, fortuna in hoc fuit fortasse gravior quam in ceteris. POSte Vero 74 quis P. Sullam nisi maerentem, demissum adflictumque vidit quis umquam est suspicatus hune magis di quam pudore hominum speetum lucemque vitare qui cum multa haberet invitamenta urbis et fori propter summa Studia amicorum, quae tamen ei sola in mulis restiterunt, usui ab oculis vestris, et, cum lege retineretur, PS Seoxsilio paene multavit in hoc vos pudore, iudices, et in Thae vita tanto sceleri locum fuisse creditis aspicite ipsum,
Contuemini Os, conferte crimen cum vita vitam ab initiou8que ad hoc tempus Xplicatam eum crimine eeognoscite mitto rem publicam, quae fuit Semper Sullae caris io sima hosne amicos, talis viros, tam cupido Sui, Per
quo re eius Secundae quondam erunt Ornatae, nunc Sublevantur adversae, crudelissime perire Oluit, ut eum
Lentulo et Catilina o Cetheo o foedissimam vitam aemiserrimam turpissima morte proposita degeret non, inquam, cadit in hos mores, non in hune pudorem, non in hanc vitam, non in hunc hominem ista suspitio. OVnquaedam illa immanitas oxorta est; incredibilis fuit ac singultu is furor is multi ab adulescentia conlectis per-
386쪽
ditorum hominum vitiis repent ista tanta importunitas 10 inauditi sceleris exarsit nolite, iudices, ni l)itrari hominum illum impetum et conatum fuisse neque enim ulla gens tam barbara aut tam immanis umquam fuit in qua non modo tot sed unus tam crudelis hostis patriae sit inventus beluae quaedam illae ex Orientis immanes ne ferae, forma hominum indutae, XStiterunt perspieitu
etiam atque etiam, iudices; nihil enim est quod in line causa diei possit vehementius penitus introspicit Catilinae, Autronii, Cethegi, Lentuli ceterorumque mentis: quas vos in his libidines, quae flagitia, qua turpitudines,
quantas audacias, quam incredibili furores, quas notas facinorum, quae indicia parricidiorum, quanto acervos scolorum reperietis e magnis et diuturnis et iam desperatis rei publicae morbis ista repente Vis erupit, ut en confecta et eiecta convalescere aliquando et sanari civita POSSet neque enim est quisquam qui arbitretur illis inclusis in re publica postibus diutius haec Stare iotuisse; itaque eos non ad perficiendum Seoliis, Sed ad tuendas 28 rei publieno poenas Furiae quaodam incitaverunt in hune igitur Tegem Vos nunc P. Suthun, iudices, e his, qui
cum hoc vivunt aut vixerunt, honestissimorum amicorum
gregibus roicietis e lio hominum numero, ex hac sa- miliarium dignitate in impiorum partem atque in parricidarum Sedem atque numerum transferetis ubi erit igitur illud firmissimum praesidium pudoris quo in loco nobis vita ante aeta proderit quod ad tempus existimationis partae fruetus reServabitur, si non extremo discrimine aedimicatione fortunae deserviet, si non aderit, si nihil ad-rs iuvabit quaestiones nobis Servorum neeuSator ne tormenta minitatur in quibus quamquam nihil periculi suspicamur, tamen illa tormenta gubernat dolor, moderatur natur euiusque eum animi tum corporis, regit quae Sitor,
flectit libido, corrumpit spes, infirmat metus, ut in tot rerum angustiis nihil veritati loci rolinquatur vita P. Sullae
torqueatur ex ea quaeratur num quae occulietur libido, num quod lateat facinus, num quae erudelitas, num quae audacia nihil erroris erit in causa nec obscuritatis, iudices, Si a Vobis Vitae perpetuae VOX, ea quae VeriSSima et 79 gravissima debet esse, audietur nullum in hac caUSa
387쪽
testem timemus nihil quemquam scire, nillil vidisse, nihil audisse arbitramur. Sed tamen, si nihil vos P. Sullae
fortuna movet, iudiee S, e Stra ΟVeat. e Stra enim, qui
cum summa elegantia atque integritate vixistis, hoc maxime interest, non ex libidine aut simultate aut lovitate testium causa honestorum hominum ponderari, sed in magnis disquisitionibus repentinisque periculi vitam uniuscuiusque S Se te Stem quam Vos, iudiees, nolite armis suis spoliatam atque nudatam Obicere invidiae, dedere suspitioni munite communem arcem bonorum, obStruite perfugia improborum Valent et ad poenam et ad salutem liturimum, quam Solam Videtis ipsam ex Sua natura facillime perspici, subit flecti fingique non posse. Quid vero hae auctoritas, semper enim est de ea 'dicendum, quamquam a me timide modiceque dicetur , quid, inquam, haec auctorita nostra, qui a ceteris Oniurationis causis abstinuimus, P. Sullam defendimus, nihil hunc tandem iuvabit grave est hoc dictum fortasse, iudices grave, Si appetimus aliquid si cum ceteri de nobis
silent, non etiam nosmet ipSi tacemu8, graVe Sed, Silaedimur, Si accusamur, si in invidiam Oeamur, profecto conceditis, iudices, ut nobis libertatem retinere liceat, si minus liceat dignitatem accu8nti Sunt uno nomine On si Sulares, ut iam videatur honoris amplissimi nomen plus invidia quam dignitatis adferre. adfuerunt' inquit Catilina illumque hiudarunt.' nulli tum patebat, nulla erat cognita coniuratio defendebant amicum, aderant Supplici, vitae eius turpitudinem in summis eius periculis non in-
Sequebantur quin etiam parens tuus, Torquate, ConSulreo de pecuniis repetundis Catilinae fuit advocatus, improbo homini, at supplici fortasse audaci, at aliquando amico cui eum adfuit post debitam ad eum primam illam coniurationem, indicavit se audisse aliquid, non credidisse. at idem non adfuit alio in iudicio, cum adessent ceteri: Si postea cognorat ipse aliquid, quod in consulatu ignOra 88et, igno Scendum est eis, qui postea nihil audierunt; siti illa res prima valuit, num inveterata quam recen debuit esse gravior sed si tuus parens etiam in ipsa suspitione periculi sui, tamen humanitate adductus advocationem hominis improbissimi sella curuli atque ornamentis
388쪽
et suis ot constitutus honestavit, quid est quam ob rem consulares, qui Catilinae adfuerunt, repreliendantur 3 8 ut idem is, qui ante hunc causam de coniuratione diXerunt, non adfuerunt tanto scelere astrietis hominibus statuerunt nihil a se adiumenti, nihil spis, nihil nuxilii serri portere atque ut de eorum constantia atque animo in rem publicam dicam, quorum taeitu gravitas et fides de uno quoque loquitur neque euiusquam Ornamenta Orn-tionis desiderat, potest quisquam dicere umquam melioreS, fortioreS, OnStantiore consularis fuisse quam iis temporibus et periculiS, quibus paene sit reSS QSi QS publica quis non de communi nitate Optime, qui non sortissime, quis non constantiSsimo Sensit neque ego praecipue de consuliaribus disputo nam haec et hominum Ornatissimorum, qui praetore fuerunt, et universi Senatus communi est laus, ut constet post hominum memoriam numquam in illo ordine plus virtutis, his amoris in rem publicam, plus gravitatis fuisse sed quia sunt descripti consulares, de his tantum mihi dicendum putavi, quod satis esset ad testandam Omnium memoriam, neminem esse ex illo honoris gradu qui non omni studio, virtute, auctoritate incubuerit nil rem publieum Conservan-
et dum sed quid ego, qui Catilinam non laudavi, qui reo
Catilinae consul non adfui, qui testimonium de coniuratione dixi in alios, adeone Vobis lienus a Sanitate, deo oblitus constantiae meae, de immemor rerum a me geStarum Sse Videor, ut, cum consul bellum gesserim eum coniuratis, nune eorum ducem Servare cupiam, et in animum inducam, cuius nuper ferrum rettuderim flammamque restinXerim, eiusdem nune ausam vitamque dessendore si me dius fidius, iudices, non me ipsa re PV-blica, meis laboribus et perieulis conservata, ad gravitatem animi et constantiam sua dignitate revocaret, tamen hoc natura Si inSitum, ut, quem timueris, quieum de vita fortunisque contenderis, cuius e insidiis evaseris, hunc Semper odoris: Sed cum agatur Ono meu am-PΓ88imu8, gloria rerum gestarum ingularis, eum quotienS quisque est in hoc scelere convietus, totiens renOVetUr memoria per me inventae abitis, ego sim tam demen S, ego Committam, ut ea, quae pro Salute Omnium ge88i,
389쪽
Pit P. SULLA RATIO 2 47. 341easti iugi et felicitate a me hiatu virtute et consilio
gesta esse videantur quid ergo hoc tibi sumis, dicet si fortasSe quispiam, ut, quia tu defendis, innocens iudicetur ego Vero, iudices, non modo mihi nihil adsumo in qu qui8piam repugnet, Sed etiam, si quid ab omnibus
conceditur, id reddo ac remitto non in ea re publica VerSor, non ei temporibus meum caput Obtuli pro patria periculis omnibus, non aut ita sunt exstincti quos vici aut ita grati quos Servavi, ut ego mihi plus appetere coner quam quantum omnes nimio invidique patiantur. grave esse videtur eum, qui investigari coniurationem, 85 qui patefecerit, qui oppresserit, cui senatus singularibus Verbi gratias egerit, cui uni togato supplicationem decreverit, dicere in iudicio non defenderem, Si ConiuraSSet.
non die id, quod grave est die illud, quod in his
causis Coniurationis non auctoritati adsumam, sed pudori meo: ego ille coniurationis investigator atque ultor certe non defenderem Sullam, si coniurasse arbitrarer ego, iudices, de tantis omnium perieulis eum quaererem Omnia,
multa audirem, Crederem non omnia, RVerem Omnin,
die hoc, quod initio dixi, nullius indiuio, nulliu nuntio, nullius suspitione, nullius litteris de P. Sulla rem ullam ad me SA delatum quam ob rem vos, di patrii ac se ' hiantes, qui huic urbi atque huio rei publicae praesideti8, qui hoc imperium, qui hanc libertaterii, qui populum Romanum, qui haec tecta atque templa me consule VeStro numine nuXilioque Servastis, testor integro me animo aelibero P. Sullae causam defendere nullum a me Seiente facinus occultari, nullum scelus susceptum Ontra Salutem
omnium defendi a tegi nihil do hoc consul comperi, nihil suspicatus sum, nihil audivi. itaque idem ego ille, set qui Vehemens in alios, qui inexorabilis in ceteros SSeViSUS iam perSOlvi patriae quod debui reliqua iam a me
meae perpetuae consuetudini naturaeque debentur tam Sum misericors, iudices, quam Os tam miti quam qui
lenissimus in quo vel omen fui vobiscum, nihil feci nisi coactus rei publieae praecipitanti subveni patriana demer8am extuli misericordia civium adducti tum fuimus
tam Vehemente quam necesse fuit salus SSet missa omnium una nocte, nisi esset Severitas illa suscepta. sed
390쪽
ut ad sceleratorum poenam amore rei publicae Sum adductus, si nil salutem innodontium voluntate deducor.
8 Nihil video esse in hoc I'. Sulla, iudices, odio dignum,
misericordia digna multa neque enim nunc propulsandae calamitatis uno causa supple ad VOS iudices, confugit, sed ne qua generi ne nomini suo nota nefariae turpitudinis inuratur. nam ipse quidem, si erit vestro iudicio liberatus, quae habebit Ornamenta, quae solacia reliqua vitae, quibus laetari et perfrui possit domus erit, credo, eXornata; perientur maiorum imagines ipse ornatum ac vestitum pristinum recuperabit omnia, iudiues, lineo amiSSa Sunt omnia generis, nominis, honoris insigniantque ornamenta unius iudicii calamitate euiderunt sed ne X Stinetor patriae, ne proditor, ne hostis appelletur, ne tine labem tanti scoloris in familia relinquat, id laborat, id metuit, ne denique hie miser coniurati et On- scelerati et proditoris filius nominetur huic puero, qui os ei vita sun multo Carior, metuit, cui honoris integros
fructus non it traditurus, ne aeternam memoria in dedes coris relinquat hie VOS Orat, iudices, parvuS, ut e liquando si non integra fortuna, at ut adflicta, patri suo gratulari sinatis huic misero notiora sunt itinera iudiciorum et sori quam campi et disciplinarum non iam de vita P. Suthio, iudices, sed de sepultura contenditur: vita erepta est Superiore iudicio nunc ne corpus eiciatur laboramus quid enim est huic reliqui quod cum in hac vita teneat 3 aut quid est quam ob rem haec cuiquam vita 32 videatur nuper is homo fuit in civitatu P. Sulla, ut nemo ei se neque honore neque gratia neque fortunis anteferret, nune spoliatus omni dignitate, quae erepta Sunt, non repetit: quod fortuna in malis reliqui fecit, ut cum Parente, cum liberis, cum fratre, cum his necessariis lugere suam calamitatem liceat, id sibi ne eripiatis, Vos, o iudices, obtestatur te ipsum iam, Torquate, XPletum huius miseriis esse par erat: etsi nihil aliud Sulla nisi
consulatum abstulissetis, tamen e contento VOS OS Se oportebat honoris enim contentio Os ad CRUS nm, non inimicitia deduxerunt sed cum huic omnia cum lionore detracta sint, cum in hac fortuna miserrima ne luctuo-Sissima destitutus sit, quid est quod expetas ampliuSy