장음표시 사용
391쪽
lucisne hunc Suram eripere vis, plenum in Crimarum utque maeroris, in qua cum maximo crueiatu e dolore retinetur libenter odilidori adempta ignominia oodissimi
criminis an vero inimicum ut Xpellas cuius ex miseriis, si osse crudelissimus, videndo fructum capere maiorem
quam audiendo. O miserum et infelicem illum diem, quo si consul ninibus centuriis P. Sulla renuntiatus est o falsum spem O Olucrem fortunam O caecam cupiditatem O liraeposteram gratulationem quam cito illa omnino laetitia et voluptate ad luctum et lacrima reciderunt, ut, qui paulo ante OnSul designatus fuisset, repente nullum vestigium retinero pristina dignitatis quid nimorat mali quod huic spoliat fama, honore, fortunis, deesse videretur aut cui novae calamitati locus ullus relictus esset urget eadem fortuna quae coepit repperit
ΠOVUm maerorem non utitur hominem culumitosum uno
malo adflictum uno in luctu perire.
Sed tum impedior egomet, iudices, dolore animi, ne filo huius miseria turn dieam. VeStrue Sunt iam uri CS, iudicos in vestra mansuetudine atque humanitate CuUSam totam repono. O reiectione interposita, nihil suspi
euntibus nobis, repentini in nos iudices consedistis, ab nouusatoribus delecti ad spem neorbitatis, a fortuna nobis ad praesidium innocentiae constituti ut ego quid de me populia Romanus existimaret, quin Severus in improbos fueram, laboravi et quae prima innooontis mihi defensio est oblatu Suscepi, Si VOS severitatem iudiciorum, quae per hos mensis in homines audacissimos sueta sunt, lenitate ac miserioordia mitigate hoe cum . Obi impetrare 3 cau8 ipsa debet, tum est vestri animi atque virtutis declarare non QSSO O vos, ad quos potissimum interposita reiectione devenire convenerit in quo ego VOS iudiceS, quantum meus in O amor postulat, tantum hortor, Ut communi studio, quoniam in re publica coniuncti SumUS, mansuetudine et misericordia nostra salsam a nobi cru- dolitatis famam repellum IS.
392쪽
M. TULLI CICERONIS PRO A. LICINI ARCHIA POETA ORΛTIO.
Simiud os in me ingenii, iudices, quod sentio quam
sit exiguum, aut si qua exercitatio dicendi, in qua monon infitior mediocriter esse Versatum, aut si liuiusce rei ratio aliqua ab optimarum artium studiis ac diseiplina
prosecta, a qua ego nullum confiteor aetatis meae tempus abhorruisse, earum reriun omnium vel in primis ii A. Licinius fruetum a me repetere prope Suo iure debet; nam quoad longi,Sime poteS men mea reSpissere patium praeteriti temporis et ueritiae memoriam OeOrdari ultimam, inde usque repetens vino vide milii principem et ad suscipiendum et ad ingrediendum rationum horum studiorum exstitisse quod si haec vox, latius hortatu praecepti8que Onformata, non nullis aliquando saluti fuit, a quo id aceepimus quo ceteris opitulari et alios servare OSSemUS, JUii profecto ip8i, quantum est situm in nobis, et opem et ahitem ferre debemus aeno quis a nobis hoc ita diei sorte miretur, quod alia quaedam in hoc facultas sit ingenii nequo haec dicendi ratio
aut disciplina, ne nos quidem huic uni studio penitus umquam dediti fuimus etenim omnes artes, quae ad humanitatem pertinent, labent quoddam commune vinculum et quasi cognatione quadam inter Se continentur. Sed ne cui Vestrum mirum esse videntur me in quaestione legitima et in iudicio publico, cum res agatur apud praetorem populi Romani, lectissimum Virum, et apud Severissimos iudiees, tanto conventu hominum ne requentia, hoc uti genero dicendi quod non modo a consuetudine
iudieiorum, Verum etiam a forensi sermone abhorrent, quaeso a vobis, ut in hac causa mihi dotis hanc Voniam, adcommodatam huic reo, Obis, quem ad modum Spero, non moleStam, ut me pro summo po0ta atque eruditi8Simo
393쪽
PRO ARCHIA POETA ORATIO 1 6. 345
homine dicentem, hoc coneursu hominum litteratissimorum, hac Vestra humanitate, o denique praetore Xerconto iudicium patiamini de studiis humanitatis ac litt0- rarum paulo loqui liberius et in eius modi persona, quae propter otium no studium minime in iudiciis periculisque tractata est, uti prope OV quodam et inusitato genere distendi quod si milii a vobis tribui concedique sentiam, perfidiam profecto ut uno A. Lieinium non modo non
segregandum, eum Sit ei Vis, a numero civium, Verum etiam si non esset, putetis sciscendum fuisse.
Nam ut primum e pueris exeossit Arelatas atque ab eis artibus, quibus aetas puerilis ad inmanitatem informari solet, se ad scribendi studium contulit, primum Λntio litae mam ibi natus est loco nobili , celebri quondam urbe et copiosa atque eruditissimis hominibus liberalissimisque studiis adfluenti, celeriter antecellere Omnibus ingenii gloria contigit post in ceteris Asiae partibus cunetaeque Graeciae Si eiu adventus celebrabantur, Ut famam ingenii exspuetatio hominis, exspectationem ipsiuS adventus admiratioque Superaret erat Italia tunc plena Graecarum artium ac disciplinarum studiaque lino et in Latio vehementius tum colebantur quam uno isdem in
oppidis et hic Romae propter tranquillitatem rei publieae non eglegebantur itaque uno et Tarentini o Regini et Neapolitani civitato ceterisque praemiis donarunt et omnes, qui aliquid de ingenus poterant iudieare, Cognitione atque hospitio dignum existimarunt. a tant Celebritate saniae cum esset iam absentibus notus, Romam venit Mario consule et Catulo nactus est primum On-Sule COS, quorum alter res ad seribendum maximas, alter eum re geStas tum etiam studium atque auris adhibere pOSSet. Statim Luculli, cum praeteXtatus etiam tum Archia eSSet, eum domum suam receperunt. Sed etiam hoc non soli in ingenu ac litterarum, Verum etiam R-turae atque Virtutis, ut domus, quae huius aduleSeentiae prima fuit, eadem esset familiarissima Seneetuli.
erat temporibus illis iucundus Motello illi Numidico totus Pio filio, audiebatur a M. Aemilio, vivebat cum Q. Catulo et patre et filio, a L. Crasso colebatur, LU- nullos vero et Drusum et Octavios et Caionem et totam
394쪽
346 M. TULLI CICERONISHortensiorum domum devinctum consuetudine eum teneret, ad fietebatur Summo honore, quod eum non Solum colebant qui aliquid tercipere atque audire studebant, verum otium si qui forte simulabunt interim satis longo intervallo, cum osset cum M. Lucullo in Stelliam pro foetu et cum con provinein cum eodem Lucullo ooederet, venit Ilernoliam quae cum esset ei Vitus nequissimo iure ac foedere, ascribi se in eam civitatem voluit, idque eum ipse per Se dignus utaretur, tum auctoritate et gratia Lia ulli ab IIorneliensibus impetravit data est civitas Silvani lege et Carbonis, SI QUI FOEDERATIS CIVITA
TIBUS SCRIPTI FUISSENT: SI TU I, CUM LEX FEREBΛTUR, UNITALI, DOMICILIUM QIABUISSENT ΕΤ SL SEXAGINT, DIEBUS APUD
PRΛΕTOREM ESSENT PROFESSI. cum hic domicilium Romuo multos iam annos haberet, professus Si pud praetorem
Metellum familiarissimum suum si nihil aliud nisi de civitato ne lege dicimus, nihil dico amplius, causa di in ost quid enim horti in infirmari, Grati potest ZIIeraclinen osse tum ascriptum negabis adest Vir summa auctoritate o religione et fide, M. Lucullus, qui se non opinari, Sed Seire, non iidisse, sed Vidisse, non inter fuisse, sed egisse dicit adsunt IIoraclienses legati, nobilissimi homines huius iudieii causa cum mandatis et cum publico testimonio venerunt , qui hunc ascriptum Heraeliensem dicunt hi tu tabulas desideras Hornelion-sium publiens, quas italico Lollo incenso tabulario in terisse seimus omnis est ridiculum ad ea, quae habemus, nihil dicere, quaerere quae habere non OSSumVS, et de hominum memoria tacere, litterarum memoriam flagitare, et, cum habeas amplissimi viri religionem, integerrimi munieipi ius iurandum fidemque, ea, quae depraVari nullo modo possunt, repudiare, tabulas, quas idem dicis Solere corrumpi, desiderare an domicilium Romae non habuit is, qui tot annis ante civitatem datam sedem
Omnium rerum a fortunarum Suarum Romae conlocavit 3 at non est professus immo vero eis tabulis profeSSUS, quae
Solae ex illa professione conlegioque praetorum Obtinent publicarum tabularum auctoritatem. nam cum Appii tabulae neglegentius adservatae dicerentur, Gabinii, quamdiu incolumis fuit, levitas, post damnationem calamita8
395쪽
PRO ARCHI POETA ORATIO T 12. 317
omnem tabularium fidem resignasset, Metellus, iomo sanctissimus mode8tiSSimusque Omnium, tanta diligentia fuit, ut ad L. Lentulum praetorem et ad iudieos venerit et unius nomini litura se commotum esse dixerit in hisio itur tabulis nullam lituram in nomine A. Licinii vidulis. quae cum ita sint, quid est quod de eius civitate dubite 10tis, praesertim cum alii quoque in civitatibus uoritascriptus etenim cum mediocribus multis et ut nulla aut humili aliqua arte praeditis gratuito civitatem in Graecia homines impertiebant, Reginos credo aut Locrensis aut Neapolitanos aut Tarentinos, quod scenicis artificibus largiri solebant, id huic summa ingenii praedito gloria noluisse quid cum ceteri non modo post civitatem datam, sed etiam post legem Papiam aliquomodo in eorum municipiorum tabulas inrepserunt, hic, qui nc utitur quidem illis, in quibus est Scriptus, quod
semper se IoraelienSem esse Oluit, reteietur census nostros requiris scilicet est enim obscurum proximis ensoribus hune cum clarissimo imperatore L. Lucullo pudoXercitum fuisse, superioribu cum eodem quaestore suisse in Asia, primis Iulio et Crasso nullam populi partem esse
CenSam. Sed quoniam census non ius civitatis confirmatae tantum modo indieat eum, qui sit census, ita se iam
tum ge8SiSSe pro CiVe eis temporibus, quibus tu criminaris ne ipsius quidem iudicio in civium Romanorum iuro OSSO OPSatum, et testamentum Saepe fecit nostris legibus et adiit hereditates civium Romanorum et in beneficiis ad aerarium delatus est a L. Lucullo pro consule quaere
argumenta, Si qua potes numquam enim hic neque suo neque niteorum iudiei revineetur. Quaere a nobis, Grati, cur tanto opere hoc homine aedelectemur quia suppeditat nobis ubi ot animus ex hoc forensi strepitu reficiatur et aures conviti defessae OnquieSeant an tu Xistimas aut suppetere nobi po8Se quod cotidie dicamus in tanta varietate rerum, niSi animo nostros doctrina excolamus, aut ferre animos tantam OSSe contentionem, nisi eos doctrina eadem relaxemus ego vero fateor in his studiis esse deditum ceteros pudeat,
si qui se ita littoris abdiderunt, ut nihil possint ex ictiaeque ad Ommunem adferre fruetum neque in aspectum
396쪽
lueemque proferre me autem quid pudeat, qui tot annos ita vivo, iudices, ut a nullius umquam me tempore ut commodo ut Otium meum ab StraXerit aut Oluptas Vocari aut denique somnus retardarit qua re qui tandem me reprelienda aut quis mihi iure suscensent, Si, quantum ceteris ad sua re obeundas, quantum ad sustos dies ludorum celebrandos, quantum ad alias voluptates et ad ipsam requiem animi et corporis Consteditur temporum, quantum alii tribuunt tempestivis conviviis, quantum denique ni Veolo, quantum pilae, tantum mihi egomet ad haec studia recolenda sumpsero atque hoc ideo mihi concedendum est magis, quod ex his studiis haec quoque cres ei oratio et facultas, quae quantaeumque in me e8t, Numquam amicorum periculis defuit quae si cui levior videtur il hi quidem certe, quae Summa Sunt, e quo Onte hauriam sentio nam nisi multorum praeceptis multisque litteris mihi ab adulescentia suasissem nihil esse in vita magno opere X petendum nisi audem atque honestatem, in ea autem persequenda omni crueiatus Orporis, Omniuperieulta mortis atque eXsilii parvi esse ducenda, numquam me pro salute vestra in tot ac tantas dimicationes atque in hos profligatorum hominum cotidianos impetus obiecissem sed pleni omnes sunt libri, plenae sapientium I Oee S, plena Xemplorum VetuSta8; quae iacerent in tene bris omnia, nisi litterarum lumen aeeederet quam multas nobis imagines non solitan ad intuendum, Verum etiam ad imitandum fortissimorum Virorum X pre8SRS Seriptore et Graeci et Latini reliquerunt quas ego mihi semper in administranda re publiea proponens animum et mentem meam ipsa cogitatione hominum XCellentium Conforma
Quaeret quispiam quid illi ipsi summi viri, quorum
virtutes litteris proditae sunt, ista ne doctrina, quam tu sessor laudibus, eruditi fuerunt difficile est hoc de omnibus confirmare, sed alimen est certe quod respondeam. ego multos homines excellenti animo ac virtute fuisse et sine doctrina naturae ipsius habitu prope divino per SeiPSO et moderatos et gravis exstitisse fateor otium illud adiungo, saepius ad laudem atque virtutem naturam Sine do et rina quam sine natura valuisse doctrinam. atque idem
397쪽
PRO ARCHIA POETA ORATIO 13 18. 349
ego contendo, uni ad naturam eximiam atque inlustrum necesserit ratio quaedam conformatioque doctrinae, tum illud nescio quid praeclarum ac Singulare Olepe XSiStere. e lio esse hune numero, quem putre nostri Viderunt 16
divinum hominem Africanum, ex hoc C. Laelium, L. Furium, moderatisSimos homines et continentissimos, ex hoc fortissimum Pirum et illis temporibus doctissimum, M. Catonem illima senem; qui profecto si nihil ad percipiendum
colendam virtutem litteris adiuvarentur, numquam Se ad earum Studium contulissent quod si non hic tantus fructus ostenderetur et si ex his studiis delectatio sola poteretur,
tamen, ut opinor, hane animi adversionem humanissimam ad liberalissimam iudicaretis num ceterae neque temporum Sunt neque uetatum omnium neque locorum haec studia adules uentiam alunt, seneetutem oblectant, SecundaSre Ornant, udVerSi perfugium ne Solacium praebent, delectant domi, non impediunt foris, pernoctant ObiSeum,
Quod si ipsi haec neque attingere neque enS noStro guStare OSSemuS, tamen ea mirari deberemus, etiam cum in aliis videremus qui nostrum tam animo agresti ac duro fuit, ut Roscii morte nuper non commoveretur qui
Cum CSSO Sene mortuuS, tumen propter excellentem artem a Venustatem videbatur omnino mori non debuisse.
ergo ille corporis motu tantum amorem sibi conciliaratis nobis Omnibus nos animorum incredibilis motus coloritatemque ingeniorum neglegemus 3 quotiens ego hune 18 Archiam vidi, iudices, - utar enim vestra benignitate, quoniam me in hoc novo genero dicendi tam diligenter attenditi - quotiens ego hunc vidi, cum litteram SeripSi8Set nullum, magnum numerum Optimorum Versuum de eiSipsi rebus, quae tum agerentur, dicere ex tempore qUO-tien reVocatum eandem rem dicere commutatis Verbi atque Sententiis quae vero adcurate cogitateque eripSiSSet, ea sic vidi probari, ut ad veterum Seriptorum laudem perveniret hunc ego non diligam, non admirer, non omni ratione defendendum putem atque si a summis hominibus eruditissimisque accepimus, ceterarum rerum Studine doctrina et praeceptis et arte Constare poetam natura
ipsa valere et mentis viribus excitari et quasi divino quo-
398쪽
dam spiritu insuri lita re suo iure noster ille Ennius Sancto appellat poetaS, quod quasi deorum aliquo dono
1 atque munere Commendati nobis esse videantur sit igitur, iudices, Sanctum apud VOS, lium anissimos homines, hoc poetae nomen, quod nulla umquam barbaria violavit. saxa et solitudines voci respondent, e Stiae Saepe iamn-nes cantu flectuntur atque consistunt nos instituti robus Olitimi non poetarum Oee moveamur Homerum Colophonii civem esse dicunt suum, hi suum vindicant, Salaminii repetunt, Smyrnaei vero Suum es Se confirmant. itaque otiam delubrum eius in oppido dedicaVerunt permulti alii praeterea pugnant inter Se atque contendunt. 9 ergo illi alienum, quia poeta fuit, post mortem etiam X- petunt nos hune vivum qui et Oluntate et legibus nosterest, repudiabimus praesertim eum Omne Olim studium utque Omne ingenium contulerit Archias ad populi Romani gloriam laudemque celebrandam nam et Cimbricas res
adulescens attigit et ipsi illi C. Mario, qui durior ad
20 haec studia videbatur, iucundus fuit neque enim quisquam est tam Versus a Musis qui non mandari versibus aeternum suorum laborum facile praeconium patiatur.
Themistoclem illum, summum Athenis virum, dixissenilint, Cum X e quaereretur, quod acroama aut cuius
vocem libentissime audiret, eius, a quo Sua virtus Optime
praedicaretur itaque ille Marius item eximie L. Plotium
dilexit, cuius ingenio putabat ea, quae QSSerat, POSSee celebrari. Mittiridati eum vero bellum, magnum atque diffidit c in multa varietate terra muri ille VerSntUm, totum ab hoc expressum est; qui libri non modo L. Lucullum, fortissimum et clarissimum virum, Verum etiam populi Romani nomen inlustrant. liopulus enim Romanu Sal ,eruit Lucullo imperante Pontiani et regiis quondam opibus et ipsa natura et regione allatum populi Romam OXercitu eodem duee non nXima manu innumerabilis Armeniorum copias fudit populi Romani laus est urbem amicissimum Cyzicenorum eiusdem consilio ex omni impetu regio atque totius belli ore ac faucibus ereptam
CSSe atque Servatam nostra Semper feretur et praedicabitur L. Lucullo dimicantu cum interfectis ducibus depresses hostium classis it incredibilis inspui Teneduni
399쪽
PRO ARCHI POETA ORATIO 19 25. 35i
pugna illa navalis nostra sunt tropaea, OStra monimenta, nostri triumphi quae quorum ingeniis efferuntur, ab is populi Romani fuma celebratur carus fuit Afri 22enno superiori noster Ennius, itaque etiam in sepulcro Scipionum putatur is esse On8titutu ex murmore ut eis laudibus certe non solum ipse qui laudatur, sed otium populi Romani nomen Ornatur in caelum huius proavus Cato tollitur: magnus honos populi Romani rebus adiungitur. Omnes denique illi Maximi, Marcelli, Fulvii
non sine communi omnium nostrum laude decorantur.
ergo illum, qui haec fecerat, Rudinum hominem, maiores 10 nostri in civitutem receperunt nos uno HeraclienSem, multis civitatibus expetitum, in hac autem legibus Onstitutum, de nostra civitate eiciemus 3 Nam si quis minorem gloriae fructum putat ex Grae 23cis versibus percipi quam ex Latinis, vehementer errat, propterea quod Graeca leguntur in omnibus sero gentibus, Latina suis finibus, Xigui Sane, Continentur. Unre Si re eae, qua gessimus, orbis terrae regionibus definiuntur, cupere debemus, quo manuum nostrarum tela pervenerint, eodem gloriam famamque penetrare, quod cum ipsi populis, de quorum rebus scribitur, haec ampla Sunt, tum eis Certe, qui de vita gloriae causa dimicant, hoc maXimum et perieulorum incitamentum est et laborum quam multo Seriptores rerum suarum magnus illo 21
Alexander secum habuisse dieitur atque is tamen, eum in Sigeo ad Achillis tumulum astitisset fortunate inquit adulescens, qui tuae virtutis Homerum prae Onem inveneris et vere nam nisi Ilias illa exstitisset, idem
tumuluS, qui corpus eius ConteXerat, nomen etiam ob
ruisset quid noster hic Magnus, qui cum virtute fortunam adaequavit, nonne Theophanem Mytilenaeum, seri-Ptorem rerum Suarum , in contione militum civitate donavit, et nostri illi fortes viri, sed rustici ac milites, dulcedine quadam gloria commoti, quasi participes eiusdem laudis, magno illud clamor approbaverunt ita 25que, credo, si civis Romanus Arelitas legibus non esset, ut ab aliquo imperatore civitate donaretur, perficere non
potuit Sulla cum Hispanos donaret et Gallos, credo
400쪽
hune petentem repudiasset queni nos in contione vidimus, cum ei libellum malu poeta de populo subiecisset, quod epigramma in eum fecisset, tantummodo alternis versibus longiusculis, Statim e eis rebus, qua tunc vendebat, iubere ei praemium tribui sed ea condicione, ne quid postea scriberet qui edulitatem muli 00tae duxerit aliquo tamen praemio dignam, huius ingenium edi virtutem in scribendo it QOpinna non expetisset y20 quid a Q. Metello Pio, familiarissimo suo, qui civitate
mulio dona 'it, neque per Se neque per Lucullos impetravisset qui praesertim usque eo de suis rebus scribi cuperet, ut etiam Cordubae nati poetis, pingue quiddam sonantibus atque peregrinum, tamen auri Sua Si dederet neque enim est hoc dissimulandum, quod ob- Scurari non iotest, Sed prae nobis ferendum trahimur omnes studio audis et Optimus quisque maxime gloria
ducitur ipsi illi philosophi etiam in eis bellis, quos
de contemnenda gloria scribunt, nomen suun inseribunt; in eo ipso, in quo praedicationem nobilitatemque despi-27 ciunt, praedicari de se ac nominari olivit. Decimus quidem Brutus, summus Vir et imperator, Aeeti, amicissimi sui, carminibus templorum ne moniamentorum aditus XOrnavit suorum iam vero ille, qui cum Aetolis Ennio comite bellavit, Fulvius, non dubitavit Martis
manubia Musi Consecrare qua re in qua urbe imperatore prope armati poetarum nomen et Musarum delubra coluerunt, in ea non debent togati iudices a Musarum honore et a poetarum Salute abhorrere.
23 Atque ut id libentius faciatis, iam me vobis, iussistes,
indicabo et de meo quodam amore gloriae nimis acri
fortasse, Verum tamen honesto Obi constebor nam quas res O in consulatu nostro Vobiscum Simul pro n-hite huiusce imperii et pro vita civium proque UniVerSare publica gessimus, nitigit hic versibus atque inchoavit; quibus auditis, quod mihi magna res et iucunda visa est, hunc ad perficiendum adornavi nullam enim Virtus aliam mercedem laborum periculorumque desiderat praeter hanc laudis ot gloriae qua quidem detracta, iudices, quid est quod in hoc tam exiguo vitae curriculo