장음표시 사용
21쪽
ε PRIMUM. maniae Coenobium Μusis perfugium praebuit .
Graeci quoque vetustae gloriae memores publicas artium scholas Constantinopoli instaurarunt, curante Barda Theodorae Imperatricis fratre , &Μichaelis ΙΙΙ. Imperatoris avunculo , qui Μagistris omnibus totique Academiae Leonem Philosophum ea aetate celeberrimum praefecit . Lotharius Ludovici filius, Italiae regnum cum acis cepisset, statim rei tam necessariae cogitationem suscepit, & per Capitulare de doctrina certis in urbibus magistros esse jussit, ad quos audiendos juventus omnis , ut quisque esset opportunissimus, se conserret. Quin etiam Eugenius Ponti sex hujus nominis secundus, Concilio Romae habito , jussu Episcopos in aedibus suis magi.stros alere nec aliter Sacerdotia per vicos &oppida conferre , quam si Presbyteri promitte. rent, se litteras popularibus suis tradituros, idque sacramento confirmarent . Attamen , nescio quo fato, vicit inertia, omnemque sere extinis
xit & bonarum artium & Latinitatis sensum. Hoc ipso deterius suit saeculum X. grassante per omne vitiorum genus ignorantia . Vix tan. tum litteris datum , quantum ad exercendam quoquo modo religionem satis esse videretur , cujus iacies admodum foeda exitio proxima fuit, tantumque non periit, quia perire non poterat. Saeculo XI. litterae ac disciplinae movere quas lacertos coepere, auctore ac duce Silvestro II. Pont. Μax. non modo Romae , quam Urbem nunquam prorsus deseruerant, sed in aliis quoque Italiae partibus . Brevi autem ita crevere,
22쪽
ut ad exteras quoque regiones erudiendas Itali nostri acciri potuerint. Nam B. Lanfrancus Ti. cinensis, litterarum & artium sine controversia per id tempus instaurator , primum ad Gallos profectus, in duobus Norimaniae monasteriis, Beccensi, & Cadomensi docuit, in altero Prior, Abbas in altero creatus ' deinde vero ad Britannos perrexit , quibus se ita disputando probavit, ut anno MLXX. ad Cantuariensem Adichiepiscopatum evectus suerit. Hunc secutus est iisdem serme vestigiis D. Anselmus ejus discipulus, Augustae Proetoriae natus, eademque prorsus
doctrinae suae praemia & in Gallia , & in Amplia obtinuit. Uterque autem plurima scripsit, quae adhuc in pretio sunt. Hoc eodem saeeulo sacra Μusica, cujus studium apud Clericos , &Monachos nunquam plane obsoleverat , magna incrementa cepit per Guidonem Aretinum Μ nachum Pomposianum . qui libros duos edidit de re hac, alterum soluta oratione, alterum ligata , & uno nomine Micrologum vocavit . Ad nos quod attinet, non minora modo litterarum
studia Patavii sunt excitata, sed gravia quoque, legum praesertim, totiusque Civilis Iuris , unde.
cunque Iandem peteretur . Anno enim ΜXC. Ioannes legum Doctor testis adsuit tabulis seribendis , quibus Μilo Episcopus Patavinus praedia quaedam donavit Μonialibus Sanct i Petri , ut est in Ursati historia , & in ipso Μonialium
tabulario. Satis autem constat, Doctoris nomen ante Lotharii II. imperium neminem tulisse,
23쪽
Saeculum XII. publica Gymnasia nobilitarunt per Italiam constituta: quique in iis studerent, Sebolares dicti sunt; qui docerent, Doctores, umgistri, Professores, Antecessores . Horum Princeps Bononiense, classem ejus ducente Irnerio artium
magistro , qui , dimissa Philosophia , cum Ius
Romanum ex libris Ravenna delatis interpretari instituisset , eam Bononiae peperit celebritatem, ut haec una civitas docere videretur, reliquae doceri , cusis etiam hoc titulo nummis ,
Anno MCXXXVII. detecto Amalphitano Coadice, cum Pandectarum libri , in majore quadam luce positi, voce scriptisque ab Irnerio e plicarentur, novae rei admiratio per omnem Ι- taliam propagata , multos undique Iuris studiosos Bononiam accivit , novamque quasi laciem Gymnasio tribuit' si modo ante hoc tempus aliquod suit Bononiae Gymnasum hoc nomine dignum. Propterea minime mirum est, si mox amplificato per Gratianum Monachum Sacrorum Canonum studio, deinde aliis atque aliis aecedentibus disciplinis , demum extitit illa , quae communi vocabulo dicitur Universitas. Quamquam hoc nomen cito bipartitum est in Iuri. stas, δc Arisas, quorum utrique suam sibi constituerunt Universtatem ' tum minoribus Classibus subinde impositum , ita sermone vulgi di L fusum est, ut jam in uno eodemque Gymnasio
Sed jam inclinante saeculo , juris Civilis &Canonici studia late suis per multas Italiae V
24쪽
bes colebantur e quique Irnerio & Gratiano successerant, nulla se conditione adstrictos puta. bant, ut Bononiae perpetuo manerent . Itaque ex illis, sive Martinus Gossius, sive alius, Patavium migravit, & in hae Urbe scholam aperuit ' unde exiit praeter alios Gerardus Poma-dellus Μarostieensis, qui, cum regeret in Legibus in domo Martiui de Gosse juxta majorem Eces sam Paduanam , ut est in actis Arnaidini t bellionis, Ecclesiae Patavinae Episcopus datus est anno ΜCLXV. ' Ejus quoque decessor Ioannes Cacius Sacrorum Canonum Doctis in vetusta s
pulchri inscriptione ad parietes basilicae Caths dralis vocatur . Ex quo conjici potest , hune ipsum ex sede . scholastica ad Episcopalem fuisse
. evectum. Siquidem Doctoris titulus nondum ita percrebuerat, ut illis etiam tribueretur, qui reipsa non docerent. Qui eos audiebant , Scholares Majoris Ecclesiae vocabantur, ut est in actis Ar- naidini modo allatis. Nam publicae scholae per id tempus aedibus Episcoporum, basilicis, & ece. nobiis adjici consueverant: qui vero alibi doce.ret, privatam scholam habere dicebatur. Hinc satis, puto, manifestum est , ante si .culum XIII. Patavii Gymnasium suisse , si Gymnasii nomen late sumatur . Sed hoc demum saeculo incrementa cepit non exigua, conVenientibus undique in hanc urbem studentibus & m gistris ardore animi tam effuso , ut & Vicetini
. Ex Nonasico S. Iusinae archio, di ex Henr. Iderio de Gesis Patavin. l. 3. c. 8.
25쪽
xo PRIMUM. anno ΜCCIX. publicas scholas jam prorsus va-
euas Μonachis Camaldulensibus concesserint, &Bononiensis Magistratus sacramento adegerit Pr fessores suos , ne vel ipsi abeundo scholas imminuerent , vel quovis modo minuentibus operam navarent . Iamque post stic ut i dimidium, sublato rursus Bononiensi Gymnasio Alexandri IV. Pontificis interdicto , nostrum ad justam magnitudinem crevit ; datumque est huic ordini caput , qui Rector diceretur , addita potestate scholasticas leges condendi , ut habemus in antiquci Civitatis Statuto ad annum ΜCCLIX. Potestata Paduae Guidone de Monte Regiensi. Quinam suerit hoc anno Gymnasii Reinctor, siquis suit, ignotum est. Anno sequenti, eum Μarcus Quirinus Venetus Praeturam gereret , Rector creatus est Anialdus Hispanus , c jus opera Sc auctoritate prima Statutorum, quae ad Gymnasium pertinent , adumbratio rediit. Itaque hunc primum Gymnasii Rectorem p
rentemque Vocamus , quia nullum antiquiorem
invenimus . Ipsi quoque Iuris Civilis Prosesso.
res, qui hoc tempore docuerunt, Bartholomaeus
Lyus, & Thadaeus frater primi dicuntur in veteri lapide, qui publicis scholis appositus sui tanno ΜCCLXIV. Fuere sane Patavii vetustio. res alii, ut initio dixi, & Legum , & Decr torum Doctores; sed negari non potest, primos fuisse fratres Lyos , qui jura Civilia traderent, rite recteque constituto Gymnasio , & publicam
formam adepto . Lapis non amplius extat , dirutis anno MCCCCXCIV. antiquis scholis ,
26쪽
srNTAGMA Irtranslatoque Gymnasio ab regione S. Blasii ad Hospitium Bovis sed eum vidit antiquitatis studiosissimus Laurentius Pignorius , descripsit , posterisque mandavit epistola Ital. XIV. Barib
lomaeus seus de Benevento Patavinus primus bis
Iura docuit de mane, fratre Thadaeo socio de sero an. MCCLXIIII. Vivat. Μemoratur Bartholomaeus Lyus in vetusta quoque Iudicum matricula, diciturque Legum Doctor, ad annum ΜCCLX. Eodem fere tempore de Doctoribus creandis agitari coepit , totoque negotio ita composito, ut Episcopus eorum, qui probari vellent , examini praeesset, probatisque auctoritatem impertiret, Urbanus IV. Pont. Max. anno ΜCCLXIII. acta confirmavit , & rata ubique terrarum esse jussit, perpetuo Cancellarii Apostolici titulo Patavinis Episcopis concesso. Hinc orta Collegia,& Collegiorum auctoritas ad eos probandos , qui honores scholasticos γαerent e quae quidem Collegia solis magistris initio constabant, ut ex
ipso Urbani diplomate satis intelligitur . Aciscessere deinde Clementis VI. & Eugenii ΙU.
Bullae , ut eas Vocant , quorum alter anno
MCCCXLV. alter vero ΜCCCCXXXIX. jurahae Patavini Gymnasii magis magisque roborarunt , tribuentes illi quidquid honoris , dignita.
tis , & auctoritatis Academiae reliquae in toto Christiano orbe constitutae quovis titulo habere
dicerentur. Neque vero miretur aliquis, tantum
Episcopis suisse tributum. Litterarum enim studia, sine quibus religio stare non potest, barbaris quoque temporibus apud homines Ecclesiae
27쪽
addictos Iocum aliquem ac tutelam invenere .
Et quia hujus ordinis caput Episcopus est , qui
docere vellent, in ejus curia examen subibant,& probabantur. Hinc factum est , ut etiam exiscussa barbarie , cum litterae ac disciplinae late dominari coeperunt , & suam quamdam rempublicam habere, vetera Episcoporum arbitria Veritae, eorum nomine atque auspicio uti voluerint . Quidam putant , ne Imperialia quidem scholis nostris praesidia deesse ; quod ego do libens atque concedo : sed prosecto ab Acetolini expulitone per annos sex & quinquaginta , quibus Gymnasium hoc a pueritia , ut ita dicam , ad firmiorem aetatem excrevit, nihil sibi ab Imperatoribus polliceri poterat , quod resp. Pata- uina suis legibus viveret , & in fide esset Pontificum Romanorum, ut scribit Albertinus ΜuΩsatus lib. III. de Gestis Henrici VII. pag. Io. Fmo Gebennensis Episcopus Senatu, singulisque Senatoribus . m Tribunis juramenta Metiolis suscepit ; factaque es civitas Paduana Imperio frilis Henrici VII. praefato regnante , anno a Iesu CMisi ortu MCCCXL XII. Mai. Jul. Hae ipsa die pin annos sex quinquaginta quae ab IN rio ad Ecclesiam Romanam defeceras , ad Imperium rediit. Illud tamen constat in universum, Fridericum I. anno ΜCLVIII. leges tulisse , ut consuleretur rationibus eorum , qui publica Gymnasa frequentarent , & Fridericum II. &Imperatores subinde alios in curam hanc incubuisse.
28쪽
De Scholaribus, oe eorum Rectore .
SCholares vulgari tritoque in Universitatibus
vocabulo eos appello , qui Gymnaso nomen dedere, ejusque jure gaudent. Studentes, aut discipulos dicerem , ut veteres solent , qui Latine scribunt , si revera omnes studendi ac discendi gratia convenirent e sed multi agunt Mlia omnia, & in Gymnasia veniunt ita prorsus, ut illi qui theatra frequentant tamquam otii diversoria. Neque vero hoc imputandum saeculo est. Nam illis ipsis temporibus, quibus litterae ac disciplinae maxime colebantur, plures sibi nomen hoc adsciscebant , quibus quidvis potius propositum erat. Quid agerent, infra apparebit, ubi de Gymnalii Dequentia scribam . Attamen, si nihil quaereres nisi speciem , omnes nomina profitebantur apud Gymnasii Rectorem , & habitu Gymnastico, ut tunc moris erat , uteban
Principio ipsa quoque Patavina juventus inter Scholares censebatur , & scholastica comitia componebat . Exclusa est decreto Senatus VII. Kal. Iul. ΜCCCCLXXVII. quod nimia auctoritate polleret,' multisque adminiculis & suffragationibus innixa, quibus carent nationes aliae, omnia ad se traheret. Adhuc tamen huic ordirini tantum tribuit, ut si quando ad lauream petendam accedere velit , in Scholarium matriculam
29쪽
Iam nomen suum reserat , & a Gymnasiii Rectore, vel ab eo, qui Rectoris loco est , veniam accedendi petat. Ad exteros quod attinet, toti Europae patuit Aeademia haec, juvenesque plurimi & nobilissimi superioribus iaculis undique confluxerunt, vel ex ipso Principum & Praesulum ordine, quorum praecipua ratio in vetustis constitutionibus habetur. Hinc tot tantaque commoda in remp. redundabant, ut Civitatis Praesides , veluti parentum loco constituti, incredibili indulgentia Scholares complecterentur; eorumque negotia , pecuniam , libros , familiam , jura denique omnia diligentissime custodirent. Μulta illis onera reis missa, immunitatesque datae, impetrato etiam a Martino U- Pont. Μax. diplomate, ut quicumque essent alicui Ecclesiae addicti, modo Patavii inter Scholares degerent , abesse per septennium possent, fructusque omnes ejus Ecclesiae jure per
In Gymnasii primordiis una erat Iuris legumque Universitas, quae gentes duas , Cisalpinam & Transalpinam , complectebatur , & pro utriusque discrimine duobus Rectoribus parebat. Post accessere Artium ac Μedicinae studiosi; n vaque instituta sui ordinis Universitate, suum sbi Rectorem elegerunt: unde lites & controversiae. Has ut componeret Episcopus Pileus de Prata, anno Μ CCCLX. acta confirmavit, sed quatuor alligavit legibus & conditionibus ; quarum pri ma erat, ut quilibet Artistarum Rector recens electus intra dies tres in Cathedrali basilica Iurist ais
30쪽
ristarum Rectoribus sacramento reciperet, se eois
rum statuta fideliter servaturum ; secunda , ut quicumque probari in Artibus vellet, & Doctoris insignibus ornari , in eadem statuta juraret, num ulosque duos Iuristarum Universitati solum ret; tertia, ut in forensibus dissidiis ad Iurist, rum Rectores appellaretur, nisi quis sorte recta ire ad Episcopum vellet, qui pro illis moribus& rerum statu Gymnasii totius caput habebatur; quarta ut quoties deesset novae huic Universit ii Rector, alterius Universitatis Rectoribus p reret. Verum post annos paullo amplius triginta super his ipsis conditionibus novae exortae
controversae sunt,' & quidem ejusmodi , ut ad eas demum sedandas solemni quodam Compr misso, Principis Carrariensis auctoritate munito, opus fuerit, quod dabimus in Syntagmate ultimo. Id factum est anno ΜCCCΙC. quo duae
istae Universitates omo no inver-se altera ab alis
tera segregatae sunt, suis utrique dispertitis legubus, ossiciis , & muneribus . Corpora haec duo genus quoddam reipublicae tamquam bicipitis constituere videbantur. Utraque suos sibi Rect res praeficiebat, quibus Scholares omnes, praeter filios fratresque Regum, fidem suam sacramento obstringerenti Rectoribus addebantur Consiliarii,snguli ex nationibus singulis , in prima quidem Universitate tres & viginti , in altera septemrtum Syndici accedebant, qui & Sapientes die bantur, Vicarii, Μassarii, Tabelliones, Bidelli,