장음표시 사용
401쪽
'', sunt species, quibus omnis tumor ar- is arborem : forinsecus operatur adhibe , rcgantium demonstratur , cum bonum is aquam ,&diligentiam culturae . Quaelibet . aut a lcmetipsis habere se aestimant; aut si is sorinsecus adhibeat nunquid tale aliquid sibi datum desuper credunt, pro suis se hoc is intrinsecus agit i Sed quis agit hoc 3 Λudi ν, accepisse meritis putanto aut certe cum , is te Λgricolam Apostolum, videte quid iactant se habere, quod non habent; aut ri sumus, & audite Magistrum interiorem i, , despectis caeteris, singulariter videri appe- Ego plantavi, Apollo rigauit, sed Deus,, tunt habere, quod habent. Quapropter, is increment dedit. Hoc ergo vobis di qui haud recte pensatis omnibus ex I. is cimus: siue planaemus, siue rigemus t metaph. cap. . usu , & labore scientias po- is quendo non sumus aliquid, sed ille, quinunt absolute comparari, artesque omnes is incrementum dat Deus, idest unctio illius,prabiem. Dct. o. q. q. opera nostra dicunt. qui docet vos de omnibus. Et quam ut, aduentitium veluti bonum quoddam, mi- absolute quoque admittendum sit ne ni- nime vero paganicum, seu proscctilium, mis, quam par est animae rationalis dero is descendens a Patre luminum, a quo Iacobi getur disnitati, cuius naturalis operatio, is i. Est omne datum optimum , dc Omne 1 I. met. . scire est,& intelligere Hominem, is donum petierauni 1 praefata munera pae- absque tali speciali diuina illustrationG, nitus esse, temere arbitrantur. In sui tu- suapte natura posse aliqua scire atque co- is telam sorte allegantes: Bona pcr filium gnoscere: e Rcludenda tamen minimo cen- acquisita , si constet ex industria sua sui ste- setur generalis primi intelligentis influen- quaesita; non utique prosectitia, sed ad- tia, quod est primum Agens in omni .inuentitia merito nuncupari. ι, m oportet. C. tellectuali actione. dc cognoscitiua; licue
autem cuidam inflato, a semetipso scien- qua A. 17. dicitur: Intonuit de caelo D tiam se habere iactanti actiter in- ,, minus , & Λltissimus dedit, vocem suam: eulcet Apostolus, dicens: Quid autem ha- Echo quaedam,sive repercussa vox ad sum. is bes, quod non accepisti Si autem acce- mum est , quae tantum, ut meta orph. 3.
M pisti, quid gloriaris quasi non acceperis venuste lusit Poeta, ,, facilὲ comperietur proinde Doctrinam Ingeminat Voces, auditaque verba reportat. quoque acquisitam, qui negant gratui. Echo quidem physico loquendost sonitum eme donum Dei, hanc primam super- reflexio est propter speciem eius in corpus hiae in eorum mente turpiter insidere spe- solidum , & concauum insilientem ab eo. ciem . Pulchre ergo ibidem Diuus Prim. dem repercussam . AlexantAHod. . de aημ sius ιom. r. iblioι.P.P. subdit: Quid habes ma dap. .ex Exstratio in a.ps. cauod si prae- ex te, nisi forte peccatum; nam siue sciena terea fabulam quaeramus: Eam pr staa-- tia , siue aliquid boni in te est,donum Dei tem, elegantemque fuisse Nympham siri est i quod si ex te esse credideris , dicetur mulant Pociae, quae suae garrulitatis in pari tibi: Quid habes, quod non accepisti: de nam . illius modo ivt ibidem subdit Ouiis is euenit tibi , si tibi aliquid ascribis, de non dius ri Deo, illud Euangelii, quod de ingrat di --Vox tantum, atque ossa supersunt.., citur: Qui enim non habet idest a Deoὶ Vox manet; ossa ferunt. lapidis traxisse fi-
is etiam quod videtur habere avfieretur ab guram. A eo ,& ideo declinemus superbiam ,& de- Inde latet sylvis nulloque in monte vi- , , mus Deo gloriam, a quo est omne datum detur. optimum; ne si a nobis vel fidem , vel omnibus auditur; sonus est,qui vivit in illa, is hona opera esse credimus perdamus, quod Cuius ambulatio, nobis plurimum arriri habere videmur. debit, si Protoplastorum a. Gauess callido Nam utique certum,atque indubitatum cum serpente utique recensebimus gar- est i Ea , quae supra nos sunt, fideique dun- lutitatem et ex qua lethali undique diffusos taxat tu mine cerni valent, diuina speciali veneno, nobis praeter humani soliditatem illustratione submota, ea puris naturalibus corporis, astatusque diuini repetentem v ah hominibus nequaquam sciri, aut penev ccm , nihil penitus humanitatis remansitis ..trari posse, ut quamplurimis argumentis. De veteribus idcirco Philosbphis, Iermori par. I. art. I. q. 2- enim xum. g. late probat O. in caηt. disserens Bernardus , inquit: Ab Henrici Gandau. Quod adhuc praeterest ipso erant, sed nou eum ipso .. Per ipsum trari. 3. in s. Dan. preM . pulcherrimo M Vivebant, sed non ipsi. Ex ipso sapiebant . Diuus Augustinus iam explicuerat caem- M sed inon ipsum , alienati ingrati , intensati ,
plo, dicens: Qu'modo est Agricola ad is Hinc demum factum est, ut quod erant..
402쪽
quod vivebant, quod capiebant , non Au. ,, thori tribuerent , scd naturς adscriberent, is aut certe quod insipientius erat j fortuti nae, propriaeque inclustriae, atquae virtutio multi multa arrodabant. Caeterum,si ex g. e acquirarer. omin.l. δεδ. s. vi M taman. aperto habetur et Non de-7 bere dubitari . quin ex alienis spicis excuseis sum frumentum, eius sit, cuius, & spicae fuerint: quis non superbε, valdeque pediuersε amrmare poterit; illius non esse doctrinam i quamquam ab alio, studio, Iahoreque comparatam in cui soli, iudicium hominibus dare est , atque intellectum Icum enim accessorium 1 suo principali inseparabile est, eius est accessorium cui tantummodo tribuere est principale. I. q.
alij. Hinc ergo est, quod Propheta pol. is is, in gratiarum actionem submisse,
militerque canebat et Benedicam Dominum , qui tribuit mihi intellectum. Quanis doquidem , qui ratione utitur, nec passione ebrius extra se agitur, collata in se beneficia, omnium Datori tribuere compellitur . Ignotissimum propterea apud veros Sapientes ollim habebatur acceptum a Deo celare beneficium et unde ad Roman. r . dicitur: Qui sapit diem, Domino sa-M pit. Et qui manducat, Domino man is ducat: gratias enim agit Deo . Et quiri non niaducat, Domino non manducat,
is di gratias agit Deo. Nemo enim nostrum is sibi viuit . & nemo sibi moritur. Sed ., lproh scelus l) his tamen nouissimis tem-
is poribus inuenti sunt acussores, non tantum superbiae, verum, & infandae ingratitudinis artifices, quit in supremi Beneia.ctoris dissimulatione adeo affectant ignorantiam , ut caecis oculis quotidiana bene. fieta praeterire sinant. Caeli nanque, et mola rotatu, Dei in nos benignitatem loquuntur ἔ quot fructibus, tot terra lin- guis diuinam manifestat prouidentiam rLquot veluti carceribus illigatum, superna omnipotentiam ostendita Non est ars. scientia nulla est, quae caelestem in homines distulam non denotet sapientiam: Et
tamen haec clariora sole, sui lumina claudendo intellectus non curant aspicere . Quos itaque 3. de benescap. l. merito redarguens Stoicus, sic mira udus inquit: Quis ri tam ingratus est, quam qui, quod irrais prima parte animi positum esse debuit , dcis semper occurrere, ita seposuit, &abiecit, is ut in ignorantiam verteretur l Sociant itaque luperbiae, inanisque gloriae vitio sui
adhue malitiam augeant hi peruet si D
ctores inexcusabilem ingratitudinem , quae etsi quandoque de se veniale possit esse deis
lictum, propter interiore tamen beneficij, vel benefactoris contemptum, qui v rtuti directe opponitur gratitudinis, tollitque charitate,semper est lethale,ut erudite prO-hat D. Thomas, a. 2 qi ast. ιω7.ὰ 3. Quod si amplius ut in casu nostro ingratus, diuinum contemnat bcneficium, ipsum ne
gando , est irreligiositas peruersa, Religioni , omnium virtutum maximae oppotata, ad quam Deo gratias agere potissimu δε spectat, cum sit excclienter Pictas , v c. ibidem ari 1. di Ose explicat Caietanus. Cum autem nonnulli peruersi Docto res, etiam ab ipsis diuino beneficio, acquis sita in scientiam, non donum, aut gratiam,
sed debitam quandam,si non de condigno, saltem de congruo suis laboribus, studusque existiment eta mercedem: dubio procul in alteram superbiae speciem, qua, quis bonum desuper datum, pro suis meritis accepisse credit, penitus se incidisse testantur Docent enim ethnicam, vel saltem haereticam Pelagii suscitando doctrinam,
quae propriis,& naturalibus viribus omnia, pauca vero gratiae , vel potius nihil tribu hat ut late ostendit Aluarez.tib. I. vi a xv.
disp. r. J quod auxilia actualia saltem gratiae
gratis datae inter quas laoristb. I 2. collo Catur scientia dentur 1 Deo tanquam ex pacto, & conuentione, facientibus totum quod potant ex facultate naturae , ut pro bant ex illa parabola Matibal ao. ubi op rarii cum Domino conueniunt de denario diurno; uni eorum, dicente Domino: is Noa ne ex denario diurno conuenisti ineis cum tolle quod tuum in , de vade. Hinc
est aiunt quod auxilia illa , non sunt pura dona gratiae gratis datae, sed debita operibus, ac laboribus studiosorum ho.
minum ι cum lea , dc conuentio, noti fundent rationem gratiq, sed tantum iustitiae , quamquam rinperfectae, ut constat ex illo ad Romanos 4. Ei autem, qui opera ,, tur merces non imputatur secundum gra-- tiam , sed secundum debitum . Veruntas men est, quod . etsi omnibus superbiae i ratis sectatoribus, illud de Maiorum I. Prinmiscue inculcari, dc impingi valeat; his praesertim inculcandum, & impingendumis ea; uaod , scilicet, obscuratum est i is sipiens cor eorum a dum ita caecutiunt, ut 6c scientiam gratiam gratis datam couc dant , dc rationem gratig ei insipienter denegent . Gratis enim data Gratia, ex unanimi Catholicorum tententia , non minus excludit merita, quam a se eadem abigat Gratia sanctificans. Bellar antrauiae gratia, re libera arbitrio tib. l .cap. a. Hoc pactu, adis Rom. a. reclamante Apostolo. Si autem
403쪽
gratia; i. am non ex operibus, alioquinis gratia iam non ci ci giatra . ia rare irieri.
io, de his Duius Augustinus ferm. 13. O
is Dicentcsc nina s.csse sapientcs , i ucit, clω- , , num Dei sibi tribuci lcs , si ulti tacti sunt . ., Non eqidem amplius homo comparaturis ad Deum,quam ad figulum lutum: ubi is doquidem : dic ut lutum in mauu nguli,
sic vos in manu mea ita Dominus apud Hieremiam I 8. Lutum autem, nullo μι aeuenac
te pacto, nulla mici uenientc ivllitia, aut aliquibus praesuppositis meritis, Valis tormam accipit a ligulo, sed ex in ra. & gratuita figuli voliantate ; Icribente Paulo ad se Romanos p. Au nou habet potestatem figu- ,, lus luti ex eadem massa facete aliud qui-- dem vas in honorem , aliud vero in conino tu incliam 3 Nec gratie gratis dat ε quicis quam obcli, operarioriuri de denario di. urno conuentio illa: naiii talis ex pacto squalis . retributio, utique non cit gratia viae . sed inanilonis , dc patriae . ut Diuo Augustino , sermone 39. de verb. dom. nu. p. maxime placet, dum inquiti Erimus ergo is in illa mercede omnes aequales, tauquam
M ptimi nouissimi, nouis limi primi; quinis denarius ille vita aeterna est. dc in vita aeter-M na, Omnes aeqaales erunt. Quamuis enim , , meritorum diuersitate fulgebunt , alius,, maius, alius manu,; quod tamen ad vitam aeternam perti Uct, aequalis erit omnibus . mobrem , dc si tanquam merces, sic Corona , Operibus tribuatur meritorijsis Nieremiae 3 ι. Est merces operi tuo, dc Pau-
,, has a. ad Timolliaeap. . dicat : Bonum cer is tam n cCrtam , ciariam consummaui, fi-
dem seruaui. in reliquo reposita est mihi
is corona ivllitiae, quam reddet milii Do. minus in illa die iustus iudex et cli tamen ,, gratia, ad Roman.6 Gratia Deι , vila aeter H na: & sine iustificante gratia , consequi non potuit, ut tecte probat D. Thoma l. μι-Dq. I4.art. a. ia, ut lib. grato tiber. arbaap. 6. hoc Apostoli dictum Diuus exis plicat Augustinus: Quomodo esset illa is corona ivitatiae, nisi praecessisset gratia,quae is tuitificat in Riu: 39 modo ista debita red- deretur, nisi prius illa gratuita donaretur Hoc propterea l Ominiim genus,eadem prorsus inorali Ier infirmitate laborat, quato physice tu vexantur, quorum I. uamn ra est.cap. 3. meminit Seneca , qui oculo- tum vitio, sibi. ipsis lanium videntur currere,. & ubique sua in imaginem cerrnunt . Cuius reI occultam perscrutans,, caulam, i liquit τ Infirma vis oculoruata
is non potest ne proa imum qui deni aeremis per inpere, scdrςiistit. Itaque, quod iuis alis sci facit densus aer, labis sicit omnis. Quamobrem a pari, diuinorum commu nem Muciiciorum, hi ventosi Doctores penetrare non valentes aerem, in imaginaria sui dum axat existiniatione superbo peti illunt, ac praeter se nullum industrium,
minem agnoscentes , si hi in honoribus, praemiisque praepositu na quemlibet scies
hi dorantes; virtutent non amplius colluem crata parvipendi; dignos ab indignis non dilcrina inari ; tortunam virtutem fieri ;virtutem, infortunium, dc id genus plurima dum proferunt, acriter couquesuntur. VI ter usaddcrues , idipsum sibi lane-ile accidere, quod proceris,celsisque contingit arboribus , quibus flexuosq, nodi Dque deformes , ut insignoribus inserui antariefactis . ut plurimum praeseruntur. Illudque eiusdem Senecae p. de Hides cap. D. is quam saepisti me repetentes : Video iis hic , , incusas, dc .aestimatum lignum senatoris is censu, co pretiosius, quo illud in plures nodos arboris ins licitas torsit. Vt randem copiosius vlnriusque inceptum rcferciatur argumentum , cuiusdani Poetae Actii apud Plinium lib. 3 . υρ. b. adhuc merito derisa manet insolentia, qui cum natura ad summam sexqui palmatis esset, ita ut ab omnibus non homo , sed princiis pium hominis, frustunique dιceretur , quasi illum natura voluisset hominem,scd
undequaque opus absoluere non valuisset: Camaenarum tamen in aede sui nominis immortalitati, Statuam , molis adeo ere xit ingciaris, ut ab introeuntibus, Geryo naceo de genere, aut Enceladi, Typhcιue sobolem, seu centum genunum Briareum ipsum, dum viveret, extitisse crederetur;
atque ita non homo, sed hominis hyperboles , umbra vespertina, Rhodum Colossum, Gigantomachiae Colophon, una ex Herculis column a, hoc est homo, cui portest inscribi Non pus ultra, fere omnibus promiscue videbatur. Sed quanto magis ob id irridendi censentur, superbiae huiuice speciei secundae ampullo ii Doctores, qui supernae gratiae immerito deroganxes , quae Dei sunt propria adimunt, ut suis meratis, nisibusque retribuant. Non hercie tam grandia de se conciperent unquam, si suae
naturae cogitarent exiguitatem; nec magni Solonis apud Laertium in esia vita, Optimae
legis penitus viverem.i m memores, si atri rectis perciperent auribus: Quae non pori suisti ne tollas. Qui iccus secerit capitat
Verum enim vero, gloriosiores his quidem sunt, qui magnificis, garrulisque
II vocibus, ea se scire ostendere conantur , quorum notitiam vix , aut nunquam sunt
404쪽
Augustiniis serae. 6.dea censo. dum inquit ἔ,, Qui se dicit scire , quod nescit, temerarius ., est. Et quid sane audacius, siue temerarius excogitari potest , quam ea, ut propria velle iactare, quae non possidentur, eaque possidere fallo testari, juae nunquam sunt obtenta 3 Vasorum ad instar quidem sunt hi Thrasones, quae utique eo magis sono-Ta redduntur , quo minus plena inueniunturr Quandoquidem quo magis discipli- iis , artibvique se prorius agnoscunt e pertes 3 eo amplius prae strepunt , & garrulitate pollent . Illud itaque Plautinum, eorum de quolibet recitare non erit inutile, quod de glorioso milite act. I. scen. I. acu Ieatis his nugis auditorio expressit Artotrogus:
Per tutiorem hoc homine si quis viderit, δε ut gloriam pleniorem, quam illic est. Tertia in proinde superbiae cum se habere iactent bonum , quod non habent) o inuino induisse conuincuntur speciem. Qua de re, Mendacii prouidis veluti sectatori. bus, nihil inde amplius credi potest: Nam is sicut qui stannum auro cap. ai. apocalyp. is Dii ius aiebat A mbrosius in vel argento ad .
,, miscens, inutilem materiam facit , ita,&,, illi, cin ex multis narrationibus, unam ,, facere satagunt, mentiendo inutilem rcdis dunt Quandoquidem, si suspectam, lino inutilem, semct mentitus reddit veritatem: quam o magis eidem officient, quibus mentiri familiare apprime, dc usitatum est . Huic sane est, quod mentiri vilium,
perditorumque hominum indispentabile vitium nuncupari solet. Mendax quippe, quantumuis generosus sanguine, moribus tamen sempet se prodit vilem et cum mendacium ignobilitatis character, infamiae nota; & vilis ingenii insigne siti de instituendis liberis, docente Plutarcho , quod et Ausuefaciendi sunt pueri vera dicere, quan is do est mentiri vernale, omnibusque mot- ,, talibus odio habendum; imo ne medio is cribus quidem seruis ignoscendum. Cumis autem Iactantia , saltem in maius, etiam veritatem iranscendat , .ethis .cap. . merito inter mendacii species primuim obtinebit locum. Diuus Tho a. a. q. II O. art. 2. Iaatque ignobilitatis, dc vilitatis lactatores, de Magailoqui, cum mendacibus. dc periuriis paenas non iniuste luent. Paenae Mn-que, culpis respondere debent: ι. sanemusa a.C.de panis; Cap. non asseramus flateras, infima g. L . pclu tat, de Wr, qua iant ὰ maiori parte eapituli . Capite salvis, S. illud autem de panis lib.6. vide Tuscum practomissam.
Inter hos proinde mendaces Atraphaxes bas lib.23. .ai. reste Brasonio in praefatae arcatu paenae immunis minime mansit Q.
Phemius Palaemon , qui tanta fuit arro gantia, ut secum natas , ac perituras quibus sorte non satis callebat dicere auderet literas οῦ nam morte sequuta , id exitus comprobauit; cum ita in glorius decesserit, ut earum nec superesset una, quae illius adhiberetur ad inscribendum epitaphium. .
Nec minoris praeterea ignominiae Dionysius senior, Siciliae Tyrannus expertus citnotam , dum sacrilegijs, dc vitiis ad stuporem imbutus; ut se tacito Virtutum nihilominus iactaret parentem; filiarum unam Areten, apud Plutarchum de Dr.alex. idest, Virtutem , Sophrosynem , idest Teioperantiam alteram I tertiam nuncupauit Diceosynem, idest Iustitiam: Nam quamuis debita tunc non exoluerit culpae supplicia, dedecore tamen filii mortuus, paenas re
pendit , quas, vivus effugerat. Valer. xim. lib. I. e. a. oe AEtian.ub. I. ri.hist. Vulgarium
profecto tantummodo est, gregariorum que nominum sui psorum mendicata commendatio, utpote extra se captare non valentium laudatorem et In magnos enimis animos non cadit affectata iactatio, lib. i o. is epist. 22. Simoniacus scripsit. Hinc plerumque , ut ab astantibus videantur docti , Li. teratorum titulis , characteribulque falso se ornant, nee non eruditionis laruato sis. pe te vestiunt indumento. At quia Natura, ut diserte ad Pssones sensit Poeta :-effert animi motus, interprete linguat indoctos, vanosque, eadem qua eruditos nitebantur ostendere, omnino se detegunt eloquutione , vel, scilicet, laudando quae non oportet, vel si oportet, ea tacendo; aut vituperando, quae laudanda maxitu
pere videbantur. Quare Alexandri instae Macedonis, Apellis in schola , multa de arte imperite disserentis ut likde dignομηLamico ab adulat. refert Plutarchus cachinnos in se excitant, turbarumque meritas
pro plausu recipiunt irrisiones. Quod si forte aliquaudo resipuerint, & ad meliorem mentem redierint; idipsum quoque longe praeclarioribus accidisse viris ineptia-rtim suarum ad regendas vanitates, in excusationem,adducunt. Ita sane de Faustulo non minus portentoso pumilione, quam lainoso iactatore, apud Ausoniu m. Prohinus, versibus hisce venuste luserat. Faustulus insidens mimicae, ut magno elephanto , Decidit, dc tetrae terga supina dedit: Moxque idem ad mortem est multatus ea, cibus eius: Perditus ut posset vix reparare animam.
Vix tamen est fatus. Quid rides improbe liuor od ereidi' Cecidit non aliter Phaeton.
Bd his interea iocosis, ludicrisque iub
405쪽
molis. mox pergamus ad seria. Quandoquidem, hoc Vnum est . quod talis iactantia adeo exitiosa est, ut quamquam in Deum , pNOX muinque , nulla posita contumelia, veniale vere delictum sita qua. tenus vero superbiae, aut mendacii , ii ue , deceptionis lethalis, insecta quaedam sob les est , mortistrum, aeternaque paena dignum , fem r cvadit peccatum is Dinas
enixe precabatur Propheta. Dicem: Di perdat Dominus uniuersa labia dolosa, α , linquam magniloquan . Postremo vero , cxcadem iactantia si a 3 doctrina prie sertim, undecunque non merit vacua, nec comtione pcnitus inanis) in aliorum, ut in urnuum , despectum xlatio consurgere solet, quemadmoduni de
Phariseo illo caeteris paribus se Luca i8.
nimium .commendante, recensita adhuc
testatur parabola. Aiebat .enim: Non sum ., sicut caeloi hominum raptores , iniuri sit , adulteri , velut etiam hic Publica, is nus&c. Hinc ergo est, quod aetatis no , , strae literati non pauci, rei gereraphicae more scriptorum , qui sui Plutarchi ver- his in Theseo , me commodius expediam)M cum ea tremis tabulis agnotas sibi partes, , stringunt, aliquando adscribere solent, elia se iii illis locis litora aquis destituta, autis fetis obsessa , caenoue obsita, aut montes ri eo scythicos, vel mare glaciale pertingerer Quos pariter is extare non ignorant scien-
tificos; di in medium dicet coactein adhue
ducere renentur; adeo labefactant, ocm. nuunt, ut ineptos, mendososque, iniuriose , inuideque describant; pcrindeque quartam, & vltimam superbiae s ciem , qua caeteris despectis, singulariter quod habet quis vi uideri appetit habere , omnlinhus numeris absoluere , di exinde perficere student. Quae utique superbiae species,
a oc franines aliae suave diuinae legis iugum
communiter excutere nitantur. ad super-hiam enim pertinet, cuique nolle subiici superiori, Oc Deo praesertim. Diuus Numas a.)id tamen prae caeteris , haee singularitet obtinet. Contingit nanque contemptus, siuε despectus a a. q. Ig6an.9.ad 3. da dubiici nostra voluntas re. fugit Oidinationi legis , quae proximis non
Petri a. Quod si verrus laedantur in preMatulo, mas cista cons Deliaciet; si veto inccculto,detractio statilia sequetrur mari. 3. N. F. Qinuum utraque de necessitate s lutis, ad damnum famaeque sublaue resti
non. deriores. Vnde et Parcant f inquit Gregorius cano x merito in snguli detractioiii linguae, custodiantque sermones suos, ocsciant cuncti, qui de alijs Ioquuntur sua sententia iudicabuntur . Idem confirma re liccbit ex iure ciuili. de I llis famosis. Huc etiam accedit communis omium Doctorum sententia, quotum loca nihil est occcsse in re tam manifesta singillatim
Nos demum qui scilicet, propterea ors eam leu iter, alienae scientiae , trectati ne, famam sibi aucupari existimant) eadem ratione lιbenter monerem, qua tib. g. epist. 26, iunior Plinius, Maximum fami. liarem suum, Graeciae Censorem a Traia- is no constitutum instituit,dicent: Cogita te is missum in prouintiam Achaiam , illanias, , meram,& vcram Graeciali ian qua primum is immanitas, literae, etiam fruges inuentae ,, esse creduntur, missum ad ordinandumis statum liberaru Ciuitatum, idest, ad homiis nes maxime liberos,qui ius a natura datil, is virtute, meritis,amicitia,faedere denique,&is religione Icnucrunt. Rcuerere conditoresis Deos, Numina Deorum : r uerere glo- riam vetetcm, & hanc ipsam senectutem, ,, quae an homine venerabilis, in urbibus f , , cra est . bit apud te honorantiquitatis, sitis ingentibus factis, sit fabulis quoque . Ni. hil ex cuiusquam dignitate,nihil ex liber- , , tale, niliti etiam ex iactatione decerpseris. Eruditionibus nanque lueubrationibusque clarorum virorum, a quibus Deo laueme iam dudum nobis plurima ema narunt bona, minime utique detrahendum est, sed maxime lauendum;cum alias valde periculosum sit , dc arduum , Iiter. torum Rempublicam .ptobris, & maled,
iis aggredi, de qua illud idem quod
thenatum de Ciuitate in Ilieieci asseruit Plutarchus, congruit amrmare; nimirumἔM Grave vidcri cum Ciuitate, quae linguam , habet, & literas, tui micitias exercere . V de truces tot lites, funestaque bella linter literatos, & doctos exorta , apud Script tes passim marrantur οῦ Quoniam
obtusi , Ac incauti quidem ingenis est ut contra haustum Iab.
406쪽
Quilibet sacrae Scripturae non est aptandus senius , sed qui aecumenicis dunt xat Ecclesiae praeceptis , Patrumque traditionibus discors non est. Eius idcirco grauiter errare ostenduntur Interpretes, qui his neglectis sanctionibus, pro libito Diuina, suo, temere exp nunt eloquia .sVM MARIUM.
a Scriptura Sacra , lux illa quidem est, qtiam primodialiter Deus spirituHι in orbe fa-pienti condidit , cum tu corporea , in orisbe corporeo creata maximam habens sim lita Δη-,ct Uinitatem ue in ex analo ia , quam inportant ad inuicem Iald, Cr erudiis. id ostenditur . a Nisitis tamen obseuritatibul implexa est, adeo Q: , ct ea ponentes Deilὰ decipi possint . inare canones ,s' leges danmtur quampia me aρud autbores, de quibus remisuri cum Mnηia circa id praecepta ad unum Durate,s ρνιncipale reduci valeant: ut scitieet non secundi m voluntarium , era fir iam sensum . sed quomodo Deus perfacras fripturas docere votati, sic eam
3 SMνarum literarum licis Nomines possint esse expositores, sicut earum possunt esse D mres: solas tamen Deus , earum primus noctor, postar est . mamobrem,rum quilibet Seripturis Sanctis aptandus,
o auomodandus est sensus, sed qui solummodo, eis, Sanctorumque Praram scaruevi. cis, σ evibolicis trad tionibus discors non
est . Isine est in primis, qρod grauiter erraruηt
multi ex veteribus, qui vel in Christo confundentes naturas , vel diuinas inter se, non benὰ discernentes Personas, que Diuinitati videbantur propria , perperam quoque triouebant Numa uitati, Diceque versa: vel qua de personis diIcriminatim leguntur, intelligebant communia , υι Sabellius, . Nesorias, Arius, Fotinus se. I Nec misus aeo terici errarunt Expositores illi, qui non valentes suo sensui, σ intestserentia Iacras aptare siripturas , ὰsacrorum
obrorum Canone, codices adimerun quam plurimos; quemadmodum extiterant Luse,
os , Calainus, aseque Secta' ; contra quos tensura, maledicta, o pana a sacris, oeaesareis letibus, instim recitas ν. 6 cum Sacrae Serapnara duo principaues sint
sensis huralis,scilicet, o spiris dirimatici altarinariment earis Interpretes, mmulta iuxta literam ex nuut, qua Di-νisualem Iantummodo se um admirunt, y d coraxa . E quibus stricto grauia, eristotera&lia oriuntur absurda, ut varijs , er claras Uenitur exemplis . 7 Moe autem non ita limitatum propoηitur, ut literatim ροβ explicationem , Dirιιualem etiam ctialibet facultas non remaneat ad .dendi, eum apud omnes id obtinuerit usust sed qu)d nulla ad hoc rispellat nece itas. ρωβrtim quando titera Fidei sacris nouadaersaretar dogmatibus. 8 Fidei esse dogmata, quatuor inodis esse proba ικνοῦ prima Sacra Scriptura testimonis exinpresso Ecelesia cum declaratione: secunia, evidenti deductione, exi s. qua expres8 in strinara babentur: Terti3 , Dei, verbo, non per Apostolos siriptodia tradito Guartis tundem euidenti declaratione , ex oti verbo, ιradita . . arbus dogmatibus , non bend attemis , manifesto errandi se tradit
periculo, qui historicam simia, s Diritua
y Licis maioνis explicationis ,σ elaritatis gratia, non sit absurdam in declaratione Sa- .crarum liteνarum aliquid ex prophanis dο- minis assumere, non tamen causa pyobatIonis, adeὸ ut suam ex dogmatibus philosophicis accipiant veritatem , eum aliud sit declarare, aliadprobare iaio. Praefatum autem explicandi fulcimentum afferιιur licere, non voluntaνιὰ, s ex af
id postulante, sed necessari), ct ex mistate ad hoc immιlente ; eam philosopbica σquaIιbet naturalis ratio, Fidei dogmasibus nequeat esse prauia sed subsequem ad summum, o pedis qua .
II Perperais idcirco ex veteribur non tantilm , Dd ex neotericis etiam plerique Scripturariam Interpretes arbitrati sunt, nauam con sistentiam Sacras lueras babere ventatis ,
nisi eum ρbilosophicis rationιbus obtineat cohaνentiam ς quarὰ ingraties, o enormes errores prolapsi sunt, ita is rem Terta
lianas, Martiicorum. v auem Patriarisebas a
407쪽
14 Apprim/ saltantur , qui diuinam eis.
ribus demulcendis tantummodὸ adhibenda est, florido palant stylo reddere elariorem ueri m miti 1 8 con ra succedat: Nam bonus Interpres, persons loquentis idioma quav- tum fieri potes, o characterem imitarι te.
13 Sacrorum Criticis, dum rethoricis, g ammaticisque lenocinus nimius indust rit , diuina verba qua penetrare nesciunt Im Horum impudentiam non parum in caetiare, σ iis properare solent: Nim υerboram mmya , apparatus , nullam rei addunt veritatem : χuia potius simpliettas amica est υemtatis , verboramque adminicula non adisreittit .
S Aeram quippe Scripturam, sine qua diis
uinarum, humanarumque rerum peri,
i cte nihil cerni potest ι Lumen & Lucem esse illam, quam spirituali in orbe, Deus
primordialiter concidit epia. z. cap. l. non
modo Apostoloruna omnium asseruit. is Coryphaeus, scribens: Habemus firmio- rem propheticum sermonem , cui bene- , , facitis attendentes, quasi lucernae lucentiis in caliginoso loco , donec dies illucescat, ,, & lucifer oriatur in cordibus vestris : vcrum etiam alterius, ad alteram Lucis scilicet adscripturami affatim explicat Analogia: Nam sic iit Lux Philosti phorum ex
unanimi sententia , qualitas est omnium purissima, utpote ex nulla primarum qualitatum defectibili commillione resultaus, ideoque incorruptibilis: ita Sacra Scriptura ea est,de qua Matth. 24. legitur. Caelusia.& terra transibunt, vcrba autem lia Paesis non praeteribunt. Illa ex Phaenicum , dc
Iam hi iei affatu, apud Rhodiginum ti lue.
ab actu Diuinae intelligentiae per cuncta is porrectus: Haec Eccles. et . Ex ore altissimi , prodiit primogenita ante omnem creatuisis ram. De Lucc, cap. 33.Ders Philos. ait Uallesius, quod difficilis cognitu est, nec ulli satis perspecta qui non cius originem in
aeterno exemplari contemplatus iit: Sed de diuina bapientia, Sacrarum Scripturarum sensu exposita, & explanata Baruc. 3. habetur: Quas ascendit in Caelum,&acri cepit cam, oc deduxit ea n de nubibus is Quis transi elauit mare, oc iuuenit illam, ., & attulit illa in supcraurum electum Non ,, es qtii possit scire vias eius, ncque qui ex-M quirat semitas eius. Et si tandem ex Luce commoda prodeunt multa,adeo ut cap. q. de diat n. nomin.eam dixerit Sanctus Are pastia: Mouere ad vitam, nutri Le, ausere,
purgare, renouare &e. De Divina Scriptu
is est Chrysostomus, dum ait: Quicquid
is queritur ad salutem, totum iam adi inple- , , tum est in scripturis. Qui ignarus est, in- ueniet ibi quod discat. Qui contumax est, is & peccator, inueniet ibi futuri iudicii flari gella, quae timeat. Qui laborat . inuenietis ibi glorias, & promissiones vitae perpetu . ,, Qtii pusillanimis est, & infirmus, inuenietis ibi iii ediocres iustitiae cibos,qui & si pin.
guem animam non faciunt, tamen in oriis non permittunt &c.
Quia vero ut cum Rabano Mauro 3. a de in Ct cleric.cap. . erudite loquar Multis, G oc multiplicibus obscuritatibus, & ambi- ,, guitatibus decipiuntur, qui temere legulat aliud pro alio lentientes, quibusdam au- V tem locis, quid vel falso suspicentur,non inueniunt, ita obscure dicta quaedam den-
sistimam caliginem obducunt . Horum 3I idcirco non parum caecutientium , illos non modo apud Auiliores, quibus superlus ιιb.aaap. I. n. II. in sin . remisi in iis te. gentes; vctum cita in apud alios quamplia
Canones quidam ad inuenti, & excogitati sunt. Quandoquidem Profecto in con-M ui. o. inquit Ficinus in nihil aliud is leges, & doctrinae omnes contendunt, is quam ita homines instituere, ut declinentia a turpibus, agant honesta . Qui tamen leges, δc cano i es, cum omnium ad primum,sontaicque principium, quod Diuus Hippolytus Episcopus Portu ensis,& Ma
caeteris apud superius citatos relictis Authores ; hoc unicum sacrarum scriptur rum Interpretibus illius documentum duntaxat cxpositum , pro mille sufficiat. Inquit enitia a Quaecunque ergo Sanctaeo Scripturae praedicant, sciamus, & quae cunis is quae docent cognoscamus: dc sicut vultis Pater c tedi, ite credamus ; dc sicut vult H-lium glorificata, sic glorificemus; dc sicut vult donati Spiritum Sanctum, sic accipia
V mus, non secundum propria ut volunta- tem, neque secundum pioprium sensum, D neque viiii inferentes in, ea quae ab eo datara sunt; sed quomodo ipse per Sacras Scripis turas docere voluit, sic intelligauriis, Nullum itaque latere oportet: Homi-3 nem,Sacrarum Scripturarum adoneum interpretem aliquando esse posse , dc expositorem. Id sane Actor. 8. Philippus, Esaiam legenti, dc non intelligenti, praestitit E
cuit Augustinus cum inquit: Quis me- ,, diocriter sanus non facile intelligit, Scrimis luiarum expositionem ab iis petendam ess lGlligo: by Oos le
408쪽
is esse, qui earum doctores se esse profitenais tui Cum enim,eatum, homo alicuo m
d o idoneus pollit esse doctor ut late prin
absonuin, eidem aliquandocou petere interpretem esse, atque ea positorem, ut ibi-dmari. g. q. . . F. idem recte argumenta. tur Henricus. Veruntamen, VI eodem loco n. 7. idem additi Solus Deus cum ipse solus dictauerit harum primus, & principalis Doctor, & expositor est. Hinc iure
merito Iram .a. in cantu. aiebat Bernardus οῦ
Non audio iam Moysen: impeditioris si- quidem linguae factus est mihi. Esais labia
, , immunda sunt. Hieremias nescit loqui, is quia puer est;& Prophetae omnes elinguesis sunt. Ipse, ipse, quem loquuntur, ipse ,, loquatur , ipse me Osculetur osculo oris sui. Quamobrem, non quilibet scripturis Sanctis aptandus, dc accommodandus est sensus; sed quiduntaxat eis, Patrum
arcumenicis, ac catholici s traditionibus,ia discors non est. Non enim sensum alie- ,, num scap.relatum d st. 7. Satictus Clemens,, inquit extrinsecus debemus quaerere, sed , , quoquo modo ex scripturis ipsis setasum M capere veritatis oportet; dc ideo oportet abri eo scientiam addiscere scripturarum , quiis ea a maioribus suis sec dum veritatemri sibi traditam seruat, ut ipse possit eam, ,, quam recte suscepit competenter asserere . . Aliter enim r Non sicut vult Pater credi , . ita crederemus: & sicut vult F:sium glori- .ficari, ita glorificaremias: neque sicut vult Sanctum donari Spiritum , ara recipcre. mus: sed secundiam propriam ingenii virtutem, aut intelligem iam, Legem Dei interpretandam tautum modo suscipere,
Hinc in turpes praesertim labuntur eris
4 rores, quibus noua maaline placent, ocquaeque, quamquam e1toi tae. magis arri. dent opinioncs. Cuius quippe generis, Sacratum Scripturarum fuerunt interpretes illi, quos I aiccntio, eps. 73. scribens, recte carpit Diuus Augultinus, dum in- is quit: H Cmii res autem minus intelligen. ,, tes, quid Propter quid dicatur, potentes,, volunt habere scntentia idc scripturis non ,, diligcnter scrutatis , cum arriplunt defen- ,, sionem cuiusque opinio as , & ab ea volis nunquam, vcl dilhcile dc flectuntur ; di mis docti, atque sap entcs magis putari, quamri esse concupiscutit , ea, quae pio pler soris mam serui cicia sunt volunt transferre adis fornia ita Dei . Et rursus, quae d: ista sunt,
is ut ad se in ulce In Pcis Quae refcrant tir, v is lunt nomina cilla nat irae , atque stabitanis tiae . Quales prosculo antiquiores fere omnes calite iunt Ha: letici, ut Sabellius ,
Nili irius, Arius, Fotinus, & quot quot apostatas alios evomit Auernus, qui volin Christo confundentes naturas, vel di innas inter se non bene discernentes Perlonas: quae Diuinitati videbantur propria , perperam tribuebant Humanitati vice queversa; vel quae de Patre, Filio , dc Spiritus Sancto discriminatini legebantur, bHelix gebant communia. Nec melior magi sitis essecta est discipulorum haereditas; cum noli minus Sacros a Canone delendo li.
bros, vel illos deturpando siue quod illis
ossicerent, siue ut cano uitate putarent ira
genii famam polle captare in gratiator dcli
querint, & erratini recentiorcs Sectat 1, dc nostrates Heretici. Nam ut est apud Ioannem Barcialiam, parcnes adsectar lib. I. cat,
Ii. libros, Tobiae, Iudith , Sapienti g, Ec clesiastici, Baruch,&: Machabaorum com . muniter reijciunt: & quamquam Iacobi, Iudae, re Petri secundam Caluinissae recise piant et Iacobi tamen Epistola, Lutheto adeo non placet, ut stramineam appelle . Nec maioris illi momenti ludae Et i lota, Paulique ad Hebrςos. Petri veto secundam, & Ioannis secundam, S tertιam rccipere dubitat. Et Λpocalypsi demona
non parcit. Hoc autem, ex Sacris litulis. - quae ad Rom. I s. ad nostram tantum Ino
is do doctrinam scriptae sunt 3 salutatia nox is est haurire praecepta, sed ad sua desiderii
o I. Timotb. . sibi coaceiuare niagili ros, e t- is ditum a veritate a ueriere , de ad Dbulas ,, prorius se conuertere . Excandescciis id
alm. 63. his, eos verbis inculcat Ditrii sis Augustinus: Omnia diuina eloqDia l .ia D bria sunt bene intelligentibus; peracui si ais vcro, his, qui ea volunt ad sui cord is pcris uersitatem detorquere,potius qua ii ιuum
is cor ad eorum rectituoin m corrige α' o.
- Haec est enim in hominibus magna , αδε usitata peruersitas i quia cum debeant uere ipsi secundum voluntateiri Dei; Deu,, volunt Vivere secundum voluntalca
is suam . Et cum ipsi nolunt corrigi, illumis volunt deprauari, cium non arbitrantes,
is quod ille vult, sed quod ipsi volunt. Sed
corum amplius facinus,& audacia pra- . stringit tir, dum omnia iura cum Ecclesiaifica , , tuin Arret. ιllis cc ι namentur . Et easdem facias, praesert in corrumpentibus, di mutilantibus Iucr , Apocalyp. 22. dicitur: Contestor enim oni iis nὲ audienti verba prophetiae libri huius: is Si quis apposuerit ad haec, apponet Deus is super illum plagas scriptas in libro isto tis Et si quis diminuerit de verbis libri pro- phetiae huius,auferet Deus partem' eluc de ,, libro vitae, & de civ jtate sancta, & de hisLis quae scripta sunt in libro illo . Vbi Dcatus . nereas Caesareet Cappadociae Arctis c-
409쪽
piscopu&ωρ. Id protinus subdit: Formi- ' ciabilis in illos desaeviet ea ratio, qui Di- V itinam Scripturam adulterare non dubi-' tant. Nam illorum haec temeritas est ni. V mis audax, & temeraria r imo vero tanta δ' est, ut vel sola arrogantes, & temerarios V illos a futuri seculi bonis excludere va-V leat . Quod incommodum, ne nobis, qui hςc audimus usu quandoque veniat, ' non absque comminatione contestatur, & exhortatur ne quid apponamus , aut
in adimamuS. Sacrarum autem Scrip turarum ex So. 6 lemni Doctore I. an l6. q. 3. r.7. Cum duo principales tantum lint sensus, historicus,
siue literatis, & mysticus, siue spiratu alis,in Muliere nempe illa sorti sutpote Ecclesia
cuius domestici, prouerb. 3 i. velliti sunt duplicibus, figurati et Earum utique non parum allucinari solent interpretes, dum multa iuxta literam exponunt, quae spiritualem,& mysticum sensum ad summum admittunt; dc quaedam mystich declarant,qus ad literam mere sunt intelligenda .sx quibus profecto grauia, & intolerabilia oriuntur absurda, atque Diuina verba, de quibus psat. Ii 8. praesertim dicitur: is Principium verborum tuorum , veritas ,, mendacia faciunt , & inutilia reddunt. Explicet nanque quis historice ut exemplis uberius alsumptum, & lucidius ostendam illud Genesis a . ubi Patriarchae Ia-- cobo ita pollicitus est Dominus: Et adora. ,, bunt te filii patris tui, &ipse, & semen is tuum dominaberis eis: mendacem ,& ,- linguem quod absit protinus faciet Deum
quoniam non nisi Esau unicum germanum fratrem possedit Iacobiis,1 quo nutamquam cultus legitur ,& adoratus; quin potius ex opposito septies humi proii ratus, 33. eundem ipse Iacob prec hundus est veneratus, Dominumque saepissime vocavit ibidem 3 a. Nec semen eius post ipsum, ab Esau uunquam recessit pauore, ac reuerentia: dicente Moyse Principi filiorum Esau, dum numer. 22. exiret deis terra AEgypti οῦ Fratres vestri sumus: signi-- licate nobis ut transeamus per terram ve is stram,via regia gradiemur; non declinabi is is mus nec ad de teram , nec ad sinistram , A sed panem, dc aquam pretio ememus, do-M nec perue Mamus in terram, quam deditis nobis Deus. Quod tamen adhuc illi fuitis denegatum οῦ 3c non in uertit hoc Deus. sed insuper roborauit, & confirmauit praecein
D to, dicens Deuter. a. nam hanc dedi Esau, is ne appropinquetis ei. Ueruntamen est ,
quod si aliis haec Omnia mystice, spiritua-lιtcrque expendantur, catholicae veritati maxime cohaerebunt, de recondita nobis
late adaperient mysteria. Quaudoquidem ut in Val. s. mirifice exponit Augustinus: is Iacob, figuram gestat Ecclesiae, sicut Esau. .
is veteris synagogae, unde dictu iii cst Maioris seruiet Minori. Nec leuiorem iacturam Sacrae ab ijs accipiunt paginae , qui cum historicti & literaliter eas interpretari posisint, ad mysteria statam recurrunt, spiritua. les eructant sensus, litera penitus neglecta. o Nam: Totus strato a in genes cap. 2.contra
,, Manich. inquit Augustinus primo secumri dum historiam discutiendus est adcinde ,, secundum prophetiam . Secundum histin ,, riam facta enarrantur a secundum pro-- phetiam futura praenuntiantur, sanε qui Dri quis voluerit omnia, quae dicta sunt, s ,, cundum literam accipere, idest non aliis ter intelligere, quam litera sonat, & po M tuerit euitare blasphemias , di omnia conis fruentia fidei catholicae praedicare, nonis solum ei non est inuidendum, sed praecia D puus, multumque laudabilis intellectoris habendus est. Hoc tamen , limitatione non tanta adictandum , ut literati sub sensu secund 7 rio saltem ) quis facultate careat, mystica pro libito,&spiritualia indagandi: sed ut
nulla ad id conisellat necessitas, dum lit ra praesertim, fidei sacris non aduersetur dogmatibus. Id ipsum nanque, lib. de assam. . Beati R Uret. cap. i. affatim idem expres- M sit Augustinus, dicens: Faecunda est enimis Ueritatis authoritas , & dum diligenteris discutitur, de se gignere , quod ipsa estis cognoscitur. Μpe enim discussa , veram is conueni eatiam parit , quam manifestis
is sermonibus abscondit, & saepe apertis sese is monibus insinuat, in quibus nihil praeteris id , quod sonat, quaerendum inuitat: viis est illud, quod Abraham genuit Isaac;Isaacis genuit Iacob: Iacob genuit Iudam, & fra-
tres eius; dc caetera talia , in quibus loriis tenenda est litera quaedam autem sicis commendat, ut pariter litoram ,& mystiis cum intellectum insinuet; ut in transituis maris rubri, Manna caelesti, & Tabernaris cul O Dci,ahsque Alca Testamenti , ubiis futurorum figura, Baptismi scilicet Chri- ,, tu, dc Ecclesiae ostensa est praerogat ilὲ . . Quaedam tantum mystice , & cum Deum D dicit insufflasse in faciem Adae spiraculuiuis Virae, qua tamen os ad spirandiam non ha- het&c. Vcrum enim vero , ut Ecclesiae,s Fideique sociis, literatis sensus consonet dogmatibus; obiter ignor ndum nequa quam est: Fidei Dogmata υι de purgatori
lib. I. eap. I. stite docet Bellat minus quatuor modis, talia esse, posse concludentet probati et Primo, Sacrae Scripturae testi naonio expresso, Ecclesiae cum declaratio is ne 4 VId tum ex Ioanne io. Ego, & Pater
,, unum sumus, Nicaetii Concit j addita d
410쪽
claratione , Christum ostendimus , Patri esse consubstantialem . Secundo , euidentem per deductionem ex ijs, quae expressEin scriptura habentur; quomodo osten dunt Theologi, Christum duplitem pol sidere voluntatem, diuinam scilicet, & humanam, quia secundum Scripturas, Deus,& homo est, Concilij sexti addita declaratione: Tertio ex Dei verbo,non per Apin stolos scripto, sed tradito;quomodo Euangelia probamus , & Epistolas Pauli esse di.
uinas scripturas. Quarto tandem, per eui, dentem deductionem ex Dei verbo tradi.
to ; quo pacto Diuus Augustinus passim
probauit, Peccatum originale .esse in pueris, necenario credendum,etiam si in scripturis non haberetur , quia euidenter ex
traditione deduciturApostolica de Bapti semo paruulorum. Qua de re,quilibet diuinarum scripturarum Interpres, spiritualiter, & mystice , historicam sacris dogmatibus ita probatis non exponens consonantem narrationem, utique errandi, mani se
sto se tradit discrimini: Quemadmodum
Origeni prae caeteris enormiter accidit,cuius aliquando in epist. ad Patmachium, deeν- νον. Ioau. Hierosolymiti apud eundeati Bel. larmin. lib. 3. de veta. Dei interpret. cap. 3.
meminit Hieronymus, dicens: Origenenais sic Paradisum terrestrem allegotiZZareo, is ut historiae auferat veritatem; dum pro ar- , , boribus, Angelos; pro Fluminibus, Uir- , , tules caelestes intelligit. Et tunicas pelliceasis Adae, & Euae, corpora humana interpreta tur, quasi ante peccatum, sine corpore vi
Ex eo autem , nonnulli perperam albi itrantes, quod sicut Diuinarum .ad mai o rem claritatem Scripturarum, quaedam ex Philosophorum Dogmatibus permissu in si assulnere cap. relatam 37. distin I. ita per eadem non sit absurdum catholicas veritates passim interpretari: Sacris proindo adeo aduersantur doctrinis, ut non secua dum traditiones Patrum, ted secundum Ethnicorum placita, eas penitus videantur explanare . Non enim idem Declaratio sonat, ac Probatio e primum nanque est obscurum clarius explicare . Dec. in I.
edita n. 47. C. de edendo. Paris cous is . m. s.
Er 6. secundum vero est aliquid de necessitate concludere. i. ηοη hoe C. de legumis,ubi Iason regulam ponit eum ampliat. limit. ι.ηeque natales. C.de probat.oe alibi.Quamobrem
ibidem Sancti Politisicis mens, non omni bus expositoribus fauet, sed quibus dura taxat Scripturae veritate bene percepta, liniam non probare , sed declarare amplius,
ν, & uberius desiderant. Cum vero inquit x, ex diuinis scripturis, integram quisquam , γ, firmam regulam veritatis susceperi tueab-
M surdum non erit, si aliquid etiam exeru- ditione communi, ac liberalibus studiis.,, quae sorte in pueritia attigit,ad sermonem
,, veri dogmatis conserat. Ita tamen, ut
is ubi vera didicerit, falsa, & simulata d
clinet. Quod adhuc tamen sυt I. p. art.I. q. v. n. 7. distinguit Henricus) non volun- rotarie,& ex asseuia id postulante,sed necessatio, & ex utilitate ad hoc compellente: super Epistolam ad Titum eap. quod de 37. ., adijciente Hieroiayuao: bi quando,, cogimur literarum secularium recordari,
is & aliqua de his dicere, quae olim omisi-ri mus, non est nostrae voluntatis, sed cutis ita dicam in grauissiniae necessitatis . Quan- doquidem philosophica, & quaelibet nais turalis ratio, Fidei Dogmatibus nequit esse se praevia , adeo ut ab ipsa , eorum veritas pendeat, & certitudo Ambrosio apud
Henricum I. p.art. Io. q. . n. l. reciamante,
, cum dicat: Tolle rationem ubi fides quaeν ritur sed subsequens,& pedisequa; ita
ut, quae fide credimus. ratione quoque intelligamus . Nam ratio praecedens, sine qua homo tunc non esset crediturus, Fideiis metatum prorsus euacuat et cum fides non ,, habeat meritum, cui humana ratio praebet
M experimentum. Greg. homil. 26. in euant
Secus vero ratio subsequens, in nullo F dem exterminat, scd firmius credere facit,& meritum potius vi contra epistolam D tamenti cap. 23. docet Augiastiniis extenis dit, & augmentat Carnales inquit gre. A mio Ecclesiae contenti , Iam nutriendi ,, sunt et ibi incipiunt spiritualiter allegoricasis. parabolas intelligere paulatim, qua intelliis gentia, quanto magis proficiunt, tanto is magis catholici esse firmantur . Hi no ergo est, quod non ex veteribus tantum, ut Galenus prae caeteris lib. a.de dis II pals. eap. q. hanc philosophicam, & naturalem praeuiam rationem, sacris in literis, quamplurimi non inuenientes et Moysis,
de Christi seo quod multa supponant, de nihil probent immerito repraehenderunt scholam i sed quod deterius est in ex Ninuatoribus non paucis nullius roboris, ac firmitatis autumant quicquid Diuinitatis, philosophicis non respondeat traditioni. bus . In sacrilegos idcirco errores, ita plerumque labuntur, novasque haereses adeo pertinaciter suscitant, ut lib. aduersΗemetu. Patriarchas haereticorum , merito Tertui lianus , Philosophos nominandos censuerit. Quandoquidem, ut tom. 3. controu. lib. g. cap. II. te origia. anima, praeserti in disserit Bellarminus: Ex errore Stoicorum, ortus
est error Manichaei, & Priscilliani: Ex eris rore Platonis , error Origenis et Ex errore Aristotelis, vel certe ex Aristotelis non bene percepta seu tentia, error Λpollina-