장음표시 사용
431쪽
an plificator, qui duo in Iust
a. diui ius concionatetur: Ductus est sem in desertum a spiriis ere. paulatimque progrediendo peruenisset ad ea, Et ostendu es omni regna Terrarum orbem prιmo diuisit in suas partes et in singulis deinde partibus capit enumerare prouincias ; in Privinciis urbes. Ita non euangelica illa fuit explicatis,sed geographica descriptio proposita concioni; summa, qui adfuere cum
offensione prudentum. Ffluntur quidem mirifice ne verius misere dicam us-nia in haud satis scio, an ullum sit vitium, magis a vera germanaque eloquenti dialienum, quam inepta , oc puerilis ampli scatio rerum, & sententiarum man Is, vanoque strepitu verborum intemperantius tantummodo lasciuiens. Cui enim non parium nauseam illae lentae circunductiones,longaeque digrestiones,quas postquam cum taedio exorbuetis , Oratione per In usta fatigatus, coneris laconicum illud exclamaret Nihil ut mater et Ocem . Cogimur etiam modo, eorum n miseriam , qui tanq uam velant prodesse Quam plurimis, miris cogunt artibus au
ditores. In id sibi quaerunt aduocatos, de
potentioribus quodammodo tendunt reotia, atque adeo praecipua captant ambiti ne taminas illuli res , ut eae secum alias in concionem trahant. Id sane nihil est aliud, uuam vel magnifice sentire de se ipsis , suspicioneinque praebere leuitatis ad inanem gloriam, dc superbiae; vel etiam fateri uu milem, dc abiectum animum, In eo, quod vereri videantur , ne, si non adhi huerint artes hasce peruersas, soli relinquantur ansu gestu . Hoc utique ab Ecclesiastico penitus absit Concionatore. Nam satis allisit eam possidete mentem , & obtinere iu-
genium, ut impios reuocet ad pietatem , crrantes ad viam,peregrinatcs ad patriam , cecos ad lumen, ingratos ad gratiam . m- quidem nullo humano alias explorato co-silio, fideles homines , suapte natura certatim ipsum tequentur, turmatim adhaerebunt eidem , illeque demum optature suorum laborum laetus perspiciet fluctum. Id profecto sacris in historiis , Christi Domini, Apostolorum omnium, Sanctorumque quam pluitum, innumeris roboratur exemplis: Quandoquidem , ut
ei M. in caum. 8 - inquit Ucrnardus t iauerit ,, anima verbum , cui consentiat ad coit eis Oionem, quo illumine iur ad cognati is nem , cui innitatur ad virtutem , quo,, formetur ad sapientiam , cui conformeturis ad decorem, cui maritetur ad faecundii se lem, quo fruatur ad iucunditatem.
Ea Presettim de caula apud nonnullos Io dicaces, dc vanos; ea consuetudo iue pessimus potius abusus aliquando etiam inis crebuit, ut in concionando, asseo salibus , scurrilibusque viantur facetus, ut Circul totum more, cum aliunde auditores sibi eonciliata nequeant, ad inania haec delira in a confugi/ur, & sementia ruin svi ipsi loquuntur falsos rumores excitent, qui si minus probentur, ab omnibus facile deridentur; Quasi piae aures, in oratione sales, & iocos, sacetias, & fucata oblina. menta quodque dicere animus horret in euangelica seueritate , lasciuias enixe percupiant. Hoc quidem Apostolus G. ni me docuit; sed Timothco a. eap. q. convis traria suggessit; dicens: Praedica verbum, is insta opportune, importune argue, obse- is cra, increpa in omni patientia, di doctrina. Et veluti prophetans, quae nostris tem poribus futura erant, protinus subdit. Eritis enim tempus cum sanam doctrinam nociis iustinebunt; sed ad sua desideria coacerua- bunt sibi magistros prusentes auribus., &. a veritale quidem auditum auertent, ad fabulas autem conuertentur . Nam catholici, verique Concionatores , qui cum ferme toti sint in g i genere dicendi ad tinctioris disciplinae normam com pQ siti, nullum tam inertibus facetiis locum relinquere solent. Si qui tamden inueniantur, qui vel quod ita ficti sint a natura , . vel quod putent inesse in istis locis ad ine-
scandos animos plurin um urbanitatis, lis utantur intemperantius, male sibi, male auditoribus consulunt . Nam ridiculis
inpius adhibitis , tum praesertim , si ista e
triuijs petita , ad humilem scurrarum vis tam paulisper accedant; omnes quot quot antea fuerint excitati protinus hebescent pietatis aculei , tum authoritas,& existimatio dicentis facile deperdetur. Quare Tullius de hoe dicendi genere, a. de orat.
Iect. III. n. 239. praeter caerera ita loquutus
legitur: In quo non modo illud praecipi-' tur, ne quid insulse, sed etiam si quidis perridicule, possis et vitandum est oratoti,, Vtrumque: ne aut scurrilis locus sit, autis mimicus. Contrarijs item in castris non minusii militant blandi, quamquam iacti declamatores, quippe, qui, specie corporis pulchelli, vultu ipso magis decoro, quam vi ros deceat praesertim religiosos, instructi , rerum omnium copia afuuentes, ad delicatiores assentatiunculas, & aurium len cinia, turpiter cernuntur inclinati. Quamobrem, aspera quaelibet studiose fugien tes, grandes illas,& atroces Prophetarum sententias, quibus minae,& terrorcs intcntantur mortalibus,de suis concionibus penitus ea pungunt. Raro de morte, & inso
432쪽
iis sermones instituunt: vel si quid neces.sario de iis dicendum sit, lepidissime describunt: Minime ab eis expectandum cerusetur, ut aliquid de Ieiunio , & Paenitentia dicant: nam Peccatum docent quoddamnaturae osse profluuium,quod totum, Christi sanguine abiter sum , & abolitum est ;pietatisque nostrae non eget instrumento . Sic igitur miseri perdunt, & perduntur ;est in scriptum sit Eneehielis. I 3. Vae, qui consuunt puluillos sub omni cubito manus,&faciunt ceruicalia sub capite viii uersae etalis ad capiendas animas. Siquidem, si Conciolia toruin alicui, una ea si proposita cura populum ut delectet;erit ille sane haua parum vituperandus; cum animi sit abiectioris .loqui tantum, ut alienae inseruias voluntati. cibis. ωρ. . Parare
nanque delectamenta populo , simile est luci, debemusque talia relinquere Poetis,od Scenico Gregi, qui artent hanc ex industria factitant . Feruent propterea, & praedicando satis incalescunt 3 audientium tamen corda Sancti Spiritus igne non incendiint. Ita quidem apud Surium tom.7. D. Bernardini Senensis iv vita, quidam eorum comestatus est οῦ Percontatus enim, cui energiam non tantam eius haberent Sese
mone S,quantam Bernardini religiosissimi viri,quamuis in eloquentia ipse facile eum supergret Ego inquit comparari possun ca rhoni calido, sed non ignito: cui
si alij carbones apponantur igitem non
concipiunt; At Bernatui nus ii milis care honi ardenti, inflammatus diuino spiritu, cui si applicemur alis, ignem concipient. Persuadendo quippe , non delectando a satis fertur victoria οῦ isque totus Magnorum oratorum fuerat olim conatus , ut declaris Orauribus passim legitur apud Tullium . uti in imo, Persuasio delectationem semper habet adiunctam ; eaque vcra demum est delectatio: Sed non quoties an fertur nobis voluptas , dc delectatio, etiam persuadetur. Quandam enim sentire dobent Auditores in animis violentiam , dc quasi coacti id facere , quod itollent; neque oratoris verba cibum serent semper,icd medicamentum etiam, ita ut anim rum perturbatione pellantur ea, quae sunt vitiata, dc corrupta. Non idcirco cens
nius plausus holiae, quos dare vulgus amat propriana,& germanam laudem esse Coi cloaatoris: sed summa quidem pruden- tu in iudicio, laus erit, si discedent omnes ex contione met sto cum silentio, nihil numquam inter audiendum emti; si madentibus adstabunt oculis; si crebra ducent suspiria, ita ut etiam audiantur; si varii motus animorum apparebunt in vultu; si
nutibus etiam imprudenter signi abunt
se rebus assentiri; si avide eum Ieui quadam contentione implebuntur subsellia , di id genus alia , apud Federicum Borrinmaeum ad notata lib. a. de sacris nost. timpor. contion. Gag omnia vehemens, & perfecta ad stuporeui praesertim operatur Suasio . Quia vero tanti viri,Sc eruditi illini Cari 3dinalis sex quo non pauca decerpsimus hactenusὶ nunquam peritura , nostram libenter in mentem irrepsit memoria: non pigeat ex eodem amabo quenquam, ocalia, huiuscemodi capitis pro coronide , quaedam amplius percipere , ac retinereo, Afferunt nanque praetcrea, nonnialia saepe Concionatores quibus magna vivacitatis,& acrimoniae species inest, ac prima sane
fronte praeserunt elegantiam , oc leporem, in recessu tamen, inania prorsus , dc vana reperiunt Rr. Id maxime accidit , diuinarum literarum in explicatione ; quandocunque locum aliquem vario consideran' dum sumpsere. Quamuis enim habeat laudem in eo genere multimoda senso, rum consideratio : lex tamen semper una manet , ne quid commentitium , atque falsum dicamus . Ideoque Sanctus Λugustiniis, Ierm. 18. de verb. dom. prore a. his verbis docet: Attendite in facta Sanctois rum, ne forte nolita videatur interprcta - tior quomodo haec verba intellexeruuiis Sancti, sic utiqile intelligenda sunt.Nee peccatur alibi magis, quam tu literario
sentu, cum, scilicet dicuntur ea , quae palam huic repuguant, dc creberrima segesertorum huiusmodi manat ex linguatum ignoratione, quibus Tcstamentum ut tu ninque principio dictatum fuit. Habet enim ,, omnis lingua sua quaedam propria genera is loquutionum; quo cum in aliam linguam
transferantur,videntur ablurda. D. Aia. de vera νHE.eap. o. Quamobrem , maxima
fraudis erit occasio , si quem locum he. braici, vel graeci sermonis interpretatione, ad nouam aliquam contorquere voluerimus sententiam. Tunc enim fiet, ut igna. ri penitus earum linguarum , verborum vim non assequamur, vi iusque verbi sensum, alteri verbo accommodemus , dc in ea terum omnium confusione, pertinaciter assirmabimus, in graeco, vel hebraico
sie haberi. Sunt deinde semidocti nonnulli, qui
I concionem omnino reacre valent nulla ,
quin e Canticorum Canticis passim inst.
rant multa, quem certe diuinum librum non esse aptum omnium animis religio, dc cautela veterum Hebraeotum satis declarat . Non ςnim legebant, nisi quibus erat permissum; dc sunt ibi nonnulla, quae si velis explicare, necesse habeat ad ea de uenire, quae nolis, Oc cogaris r*praesentare
433쪽
multa, quae commodius Occultarentur.
Nulli proinde Hebraei hoc legere permittebant canticum , aetatis anic annum trigesi inuta, quae aetas sacerdotalis crat, te
stibus Origene in eant homil. 3. & Sancto Hieronymo ρrnat tu ERechiel. Animaducto timus autem,alios itidem profiteri palam,& iactare sibi nusquam aliunde peti aut horitates , atque testimonia, quam ex Davide, vel Salomone, qui tam arcti sines,eam afferunt necessitatem , ut locos perperam illos interpretentur, cum scilicet, in ano gusto positis opportuna testimonia non sint ad manus. Haec scine illorum ieiunitas arguit circa sacra monumenta segne studium,atque negligentiam eius the lauri, cuius intimos penci r. rc deberent recesius.
Nec minus inepte agunt; si qui diuinas lis teras gloriantur illa sibi tam faciles , ut quicquid ipsi, animis destinauere docta mobilitate, sequantur: Non enim possu-nriis ibi cuncta reperit c cum desint multa,
si tanaen in suma quaeque partem , & senis
nim acopcre prudenter velimus: Nam o,
vi docet Riigustinus lib.de Assumptione P. arariae . De m princ. Quaedam Scriptura lac a veris indagationum studiis quaerenda reliquit, quae non sunt superflua ,, aestimanda, dum vera indagatione fuerint . , , patetacta. Faecunda est enim vetitatis auis, , thoritas, & dum diligenter discutitur, de , , se gignere quod ipsa est cognoscitur . Sae.
- pe enim discussa veram conuenientia a ,
is parit, quam manifestis sermonibus absconis dii, dc saepe apertis sermonibus insinuat, is in quibus iri nil praeter id,quod sonat,quae-
Sed dc ex Sc :olasticorum genere eorumis scilicet, qui in eo logiam docent in disserendi subtilitate positam prodeunt non numquam Concionatores, qui vel sub ipsa adhuc studiorum incude positi; vel certe, calentibus etiam tum altioris doctrinae vigore ingenijs, rebus optimis parum prudenter utuntiir. Quare ad aures licet plebeias asserunt reconditas exTheologiae insitumento quaestioncs de Scientia Dei, de Praedestinatione, de Libero decreto, & id genus alia, de quibus late, quasi in ipsa schola differunt: Nam , dc varietatem sententiarum tum Veterum , tum iuniorum explicant, consulant aliena, sita
confirmant; adhibent etiam scitot ε verba in alieno idiomate peregrina , 5c horrida νquae omnia tam fallidi j plena sunt, quam fructu vacua. Quoniam , t grauioris est Contionatoris electas ex Theologia quae
stiones interpretari nonnunquam magno sapientiaeac eloquentiae mansuetioris condimento : ita profecto has consectari mo-rouus, ubi neque res, neque auditores p. stulant, multum habet vanitatis. Quando.
quidem, ut a. de bono perseu. M .aa. sapien. ter monet Augiistinus οῦ Quamuis haec ve- ,, ra lint, non tamen isto modo dicenda , is sunt, audientibus multis , ut sermo ad ip- sos etiam conuertatur, cisque dicant ut
se illa istorum verba , quae vestris literis in- didistis, di quae superius interposui. At sane , longe deterius faciunt adole- 16scentes quidam, qui ex Philosophiae ci culis recentcs, si forte aliquid, quod ad philosophicam palaestram attineat,inueneritat, in hoc excurrent:& cum ut addamus exemplum per anti perii lasim dixerint, Catholicorum ardorem inter haereticas prauitates augeri οῦ tum explicabunt quid sit Anti peristasis,& quid de ea veteres sen. selint Philosophi: Et cum agetur in Euangelio de signis in Sole,& Luna; tum crunt siderum meteororum rationes fusius e plicandae . Haec enim leuius uelibata, ubi& res ita postulare videtur, habent utique aliquid glatiae , 5c doctrinae 3 contra vero putidius inculcata non modo non delectant audientium aures. sed Oratorum magis produnt infantiam. Sacrae nanque Scripturae, praesertim in Concionibus audienda sunt testimonia, nequaquam Philosophorum placita . Hinc Diuus Atigustinus, super illud 'almι i4o Absorpti sunt
taxia petram iudices eorum;ita mirifice nierpretatus est: Iuxta, idest comparati iudices magni, potentes, docti. ipsi dicuntur iv.
is dices eorum, tanquam iudicantes de in is ribus , dc scntentiam pro serentes. Dixitia hoc Aristoteles . Adiunge illum pratae. dc absorptus est. Quis est Aristoteles, au- , , diant. Dixit Christus, de apud inferos conis tremiscit. Dixit hoc Pythagoras;dixit hoc.
' Plato. Λdiunge illos peti g, compara au thotitatem illorum authoritati Euangelicae, compara inflatos Crucifixo , dica- , , mus eis: Vos literas vestras conscripsistis
is in cordibus superborum; ille Crucem ,, suam fixit in cordibus Regum. Quia, ut
contra Ialianum Pelagianum tib 4.cap. I .idem
V ipse scripserat: Non sit honestior Philoso-V phia Gentium, quam nostra christiana , .
quae una est vera Philosophia: qitandoqui- i dem studium , vel amor sapientiae signi sibi catur hoc nomine. Demum cum ambitio, dc auaritia, Om i nium clementa vitiorum sint, sicut Timon ille, cognomento MU impos,hoc est hominum exosor, apud Stobeum serm. 1. dc Erasmum, apop.. lib. 6. ipsas satis nuncupauit apposite: Exprobratis Concion totum haclenus viiijs ex ambitione pringenitis,quae ex avaritia pariter conflantur, non erit inutile undecumque exploraro .
Quidam enim, plus offerenti, verbi Dei
434쪽
venditores Ministri, diuinam gratiam sui eatiatica Iuda epistola scribitur) transferentes in luturiam, lautius, & abundantius , ut vivant, non quae Iesu Christi, sed quae sua lant ad Philip. a. intemperanter quae runt . Et dum pinguiora pro laboribus operose sibi parant stipendia, ab animarum luctis desidiosε desistunt. Non ita- . que sicut olim mittebantur Prophetae,
danctique Apostoli Domini , amplius ii
vocantur in sortem, sed fautorum magis extorquent suffragia , ut tenuuioribus relictis, ea protinus nanciscantur loca, quae maximo ad uberiora proventuum commoda, minimE vero ad proximorum salutem, sibi studiose, prius elegerunt. Quare podulorum non exigentiam, aut nisi cito succurrant) periculum bene perpendentes in mora, sed propriae utilitati tantummodo consulentes; a graui & lethali,. non eximuntur culpa, ut ex Gregorio a.
pastoria. atque aliis rectε censuit Henricus Ganda u. quodi. T. q. I9. Quandoquidem si Praedicatores, utpote diuina quaeque annuntiantes, Angeli Dei sunt Anselus enim est, qui diuina annuntiat in Raphaelem praesertim, unum cx septem, qui adstant ante Dominum Tobia Ia. imitari ita
nentur: qui iunioris Tobiae , hoc est , viatoris angustias non refugiit, eique officio sedulo inseruiuit; mercedem tamen seruuiij non admisit, sed honestis tantummodo studuit laboribus. Per id idcirco signifi- , catur ut his ibidem verbis glossat Lyra nusὶ Quod Doctor bonus, vel Praed icator, ,, qui per Angelum significatur, eo quod is est nuntius verbi Dei, non debet praedica- ,, re propter quaestum , sed propter gloriam Dei, & salutem animarum . re Nec leuius inde delinquunt ex eodemas Henrico ibidem q. ain qua ne diuites, dcopulenti e quorum liberal jtate, & munificentia, magnifica expectant munera in minimo vix laedantur, rcticent veritatem , reprehensionemque dissimulant. Concio natori etenim cuilibet, Isaiae 38.er prelieri dicitur: Clama, ne cesses, quasi tu haeXal , , ta Vocem tuam, & annuntia populo ine ,, scelera eorum, & domui Iacob peccata seorum peccata si praecipue non sint oc- mlta, & citra scandalum id fieri valeat et Quia veritatis amator, non Vult sibi parci contra veritatem : dicente Gregorio a. pa. ., storal.eap.8. Ille ergo se ipso amplius vcri- ., tatem desiderat amari, qui sibi a nullo ,, vult contra veritatem parci. Quare ab ioMnuo Concionatore, nunquam vcritas cilii, attentis conditionibus γ tacenda eli, is nec seprehensio differenda . Quandoquiis dem; mi prouidi s apud eundem Henricum idem subdit Gregoriusὶ humana in .
is gratiam amittere formidantes, loqui Itberi re recta pertimescunt, improuidi dicunis tum quia ubi credunt sibi prouidere custo- is diendo gratiam hominum, amittunt gra- tiam Dei,
Theologicas quaestiones, friuolis absolue
re, ac vanis argumentis: Nouitates ni
mis amare: Sibi quod Veterum fuit, tanquam proprium tribuere: Discordias in scholis parare: Inepta inserer
iudiciat Aures ad rationes naturae prorsus occludere r Curiosas ,& superfluis profanae Philosophiae non amputar sententias e Scholasticorum haec fere sunt usitata,& consueta Theologorum vitia. sVM MARII M.
I Sebolameoram vitia Theologorum repreb 'π-dere, supremam illam nos est facultatem arguere, cuius inco rcussa aut boritas, oin nem humani ingenti perspicacitatem latifisimὸ videtur exeedere; recent orum nisi alias velimus Hareticorum turpiter iubarere sententia, aut celebratarum ab omnibus ipsius laudum patiostiam ignauiter canere .
suam duxit origietem , Puerulas dum intem , grandior publicὸ ιnter Doctores, Seribas, cy' Pharisaos magnφιὰ eam exer-euit. Magistrum deinceps. sequutι funt Discipuli, Ualique eommuniter, maespasm inter Nationes, s Gentes. 3 . Huiuscemodi quoque tenuerunt sestitutum ex sanctis Patribus.quamplures, vi Damasce nus, Augustinus, atque alia , ex quorum fontibus, omnes eateri Sebolastici , sapientia aquam ad fatietatem ferὸ potarunt Maoram tutam, sanamque doctrinam nunquam Sancta reiecit Eeelsassed summopere com
4 Er bae praterea scholastua facultate , multa ,
s plura prodeunt commoda , atque υtilitates: Breuitas, nimirum , in altis oris Deravum rerum explieandis myster3s: Meth
dus Devisun utramque partem dissidentium resolutio, deessioque rationum et Fidei carbo-liea aduersuriss firma resistentia: Haresum, ultima, ct fatalis exterminatio: id ge
Cum autem ver/, proprid hi duntaxat s Massici sint Theologi, qui de Deo , rebusque diuinis aptὸ , prudenterque disser
435쪽
6 Fauor novitatis, in cunctis rabur Superiorum ferme delet, o ομιerat venustatem -- nem: und/ Cantio gratisima esse solet, prae nuperrima venit in aure , prasertim ορ- vulgares, imperitos homines. Faraar tameη non param apud expertos , o eradi
7 Dicterium Pompei in quendam Marcetanum sibi peto Ianιer maledicentem n hos mota ces Veteram scholasticos eatumTιatores,aptὰ retorqueri perest; cum illa nos miηils a Pompeio accepisset, q-d Pompeio indignὰ non desistebat latrare,quam Neotraici Sebo. lassici omnes, quicquid in antiqvos i solenister impingunt, ab ipsis liberaliteν μι mu
O amanuate horroram careanti, sacram vero LXMarum horrorem, ac reuerotiam nanquam amittant.
9 Sant etiam quidam in scholis, tui ad discoν-dias, o rixas nait, tunc optime disseruisse se putant, cam contra quiequam protulerint sententiam . Rarὸ idcirιὸ eam a*s sapiMnt, veluti, omnium eruditorum ac sapientum Anti des, versa incedenter via omnibus aduersantur, Omnibus infesti
Nec a talibus υnquam desistunt inceptis, do . nec odio, Mi amore constupratum de eate-ru a se, proprium laterponam iudierum: Ineptos, scilicet ρlerumque commentando:
Pribator autem n num nam reprobaedo.
Uod si nominatorum ob reueνentiam viis rorum, ab hac coga tur aliqκaudo abstinerepe,fidia; in eorkm discipulas , semioresque fabem, suam proraeιtatem, ac detractionem
Atia verὀ ex parte, iisn leuius pectant aliqui.
qui argumenta naturae adeo Sacra Theolog a arburantur adstersa, edi in mrea, ut diauinarum Scripturarum , CD tertiorum, Parrumquesotis testimon s contentι , penitur
ab ipsi, ij fuis lucubrationibus, at s botis
ram, ac tutelam addkcunt. I - Aures tamen ad natura ratιο es prorsus Melu
quam inuem r esse denegatam viris. is Daetas his tantummodo fundamotis, Me . trariam adducta exterminantur rationes ea oram vnmnes:Ueram faelicitatem baias vita in Menti s non coinstere . Altera vera: Ueram sapientiam nequaquam re riνι in curiosa natara loquimione . .etui.
bas heia perpensis, linguia erudιιὰ exHia cantar plurima Sacra Scriptura loca .i Ad Scholasticos ta dem breuis, sed vat uti. tis Parenesis, va ad delenda see-νis Phi. lasopbia superflua , a indecentia , captista exempti mulieris tu uxorεdueenia Deutia I .expresso, fructuosi monentur.
Sciolasticorum, verbis modo protelaru
tus Theologorum vitia ; illius Q pleniari facultatis, cuius ut a. de Ge es adiit. cap. s. testatur Augustinus) Μaior cst autho ita S,. quam omnis humani ingenii perspicacitas: ad adnotandos, signandosque me ali quando irrepsisse desectus, quorumlibet in mentes, animosque nullatenus prauam hanc vellem suspici Oilem inducere . Hoc enim, iuniorum non tantum esset haereti corum plaudere peruersitati, qui scholasticam catholicorum Theologiam sacri lege contemnunt,6 hostiliter insectantur,
de quibus se perius eb. Iaa'. .m Io. Iib. 2. cap. l. n. l. non nihil retulimus: iis verum etiam nudiis, quae diu meditati fumus. iamque terulae subduximus manus, contrarja quasi statuere, nec non earum, quae
sacram in ipsam doctrinam nuper panxi. mus laudum turpiter , dc inhoneste palinodiam canere. Et prosecto non vulgari, di familiarique praeconici, disceptatrix haec sacrosancta digna censetur ars Num tuam a Christo Seruaiore praesertim duxerit agnoueritque origine9 sed celebri, ae percgrino . Puerulus nanque adhuc extilens in templo respondens , & interrogans , adeo sapienter inter Doct ores repertus, inuentusque est, Vt Luca a. stuperent omnes, qui eum audiebant, super prudentia, oeresponsis eius . Grandior vero factus,cum Pharisaeis, Scit bis,& Iudaeis graues,ac multas controucrsias habuit; seque Messiano, ct plusquam hominem, di filium Dei simul', & Dauid esse probauit: Iicermura in s abbato sanare hominem, si in vo lic bat accipere Circiana cisionem, proindeque , Sacerdotes sine crimine violabant sabbatum:& licebat aquatum ducere bouem,
phanus, ct Paulus egregii fuerunt disput tores,& ad uel santium Ohturabant ora; de Messia, de Lege, de Praedestinatione, di
436쪽
Gratia, & libero arbitrio, de Fide, & ope.
tibus, de Μatrimonio, de Resurrectione, multisque alijs mysterius acriter disseten. tes, ut passim Lucas meminit in actib. Apostolorum . Apo stoli item omnes , primum cum Iudaeis; deinde cum gentibus, ad quas missi merant, praeclaras, singularesque intuerunt disceptationes, ex quibus gloriosum semper de mendacio retulerunt triumphum: maxime vero Ietrus, qui cum Simone Mago, multis in locis, gloriose,& laud.ibiliter decertauit Clemens Rom. I. constu.am stolic.eaρ 7 sub initio. Hoc idem ii illitutum ex Patribus dein-3 ecps prosequuti sunt quamplurimi, ut Diuus Damascenus, Diuus Augustinus , atque ali , ex quorum fontibus omnes Scholastici, sapientiae aquam, ad satietatem fere potarunt; videlicet Petrus Lom-hardus, qui primus theologicas conciliauit sententias; Alexander Halensis, Albertus Magnus, Thomas Aquinas, Bona uentura, Helvicus Gandauensis, dc alii pene innumeri. Quorum sanam eruditionem Sancta Mater Ecclesia nunquam reiecit, sed multoties exp essa tanquam utilem re
cepit; de deciarauit. Nam in Concilio LM teranensi, sub Innocentio II l. scripta prae sertim Petri Lombardi Episcopi Parisiensis amplexata est; sicut de Diui Thomae
Urbanus vIaa Bulla ad Arabieρ.er Capit.Tolosan. od Innocentius V. in ferm-.ι ut ιηcipit Ecce plusquam Salomon bie fauorabilibus votis approbarunt. Ex ea quippe in Chri-4 stiana Palaestra grandia , & sublimia polim
dentur commoua . Brevitatem nanque in
altissimis Fidei catholicae explicandi S my seriis,eor u mqtie compend ia,quae vol uminibus tinnientis, innuinerisque tractatibus disputarunt Patres in sc continet ad itu po- rem et Distidentium opiniones optin a methodo, rationeque conciliat: Disputationum cote in utra inque partem Ixca demicorum morei omnia dicta, coci m-que ad viuum resecat rationes: omnibus
tinctae nostrae Fidei, sacrorum dogmatum clypeo insensis resistit aduersat ijs, ludaeis, scilicet Paganis, Scismaticis, atque Hcreticis. Ea proinde affabre instructi, breui
id assequuntur temporis intercapedine, ut probe nouerint, qua ratione de Deo, de eius incomprehensa natura, atque operi bus, deque altissimo Trinitatis Mysterio, dedistinctione nimirum Sacrarum Personarum,ac de earum communi subitantia,& Deitate: De Incarnationis arcano , d que . Praedestinationis ,& Reprobationis adytis, atque de alijs inultis verae fidei Sacramentis, ac de Fide ipsa sentiendum sit, oreque pronuntiandum . Quomodo item
haereses citca illa recondita, & latentia se
ereta olim exortae, declinandae , qua viaia explicandae, caeterisque summo cum fructu proponendae sint, di confutandae, & id
Quamobrem miror, valdeque stupeo ἰue quod detracta Sacrae Scripturae aut horita te quae Scholasticae Theologiae tota basis,& firmamentum est) contortis syllogis,mis, de rebus diuinis ita indecore pleri
que philosophari audeant, ut omniumstam grauia, tam sancta, dc seuera studi rimani fello loco, ac propatulo ludibrio hominum exponant. Hi prosccto ascriptiti, Theologi, qui uniuersas theologicas quae stiones friuolis absoluunt argumentis, dc vanis. inualidisque ratiunculis magnum pondus rebus grauissimis detrahentes: imgentia commentaria in sacram plerumque edere solent Theologiam, anicularunias
vix digna lucubratione: & cum his in Sacrorum Bibliorum testimonia rarissima sint, Conciliorum mentio nulla, nihil ex antiquis Sanctis oleant, nihilque ex graui philosophia quidem, sed fere cuncta epuerilibus disciplinis depromant; Scholastici ne dum, nec utique Theologi, sed sophismatum feces in scholam inferentes, huius reuelatae scientie potius deturbato. res, quam explanatores appellandi videntur . vere enim , cic proprie hi tantummodo Scholastici , Ic Tneologi sunt, qu i
ab eruditis, de Deo, rebusque diuinis apte prudenterque disserere,penitus expendun
quae nam sano habilitas, prudentiaue ali. qua rebus in explicandis diuinis unquam excogitari, aut sommari poterit, ubi sacro horrore, ac reuerentia miliabitis non sententiarum grauitas , non assumpto tum stabilitas, sed opinantium leuitas , asserti 6 numque duntaxat grata iam colitur, Rhonoratur nouitas . Cunctis ni fallobin rebus profecto fauor nouitatis Superiorum ferme obliterat gratiam. Miramur nan que exotica, cum meliora interdum possideamus domi. Belluam proinde e longinqua barbarie profectam curiosius suspiciis mus, quam domesticos greges,esto utilio.
res, cum nuperrimaqtraeque vulgo maxime placere stileant, Od ea i. ita ludente
Cantio enim haec hominum longe est celeberrima vulgo , Et gratissima, quae nuperrima venit in au
Hoc autem praesertim apud inexpertos, de imperitos; sed apud eruditos, & sapientes fallitur haud parum , adeo ut quisquis ea,
qziae antiquitas magno approbauit conscii su damnare, aut rescindere conatur; is
437쪽
uo quodam inuento , veteririn eruditionem obscurare, emcereque, ut Superiones
nihOciuisse, vidisse nihil censeantur adlammum percupere, ac tentare reputetur.
are merito, illud ide Pompei, apud
cellino ab ipso ptoue , sibi, im Senatu
maledicenti amproperatum, hos in Detra. etores apposite retorquere licebit: Non
pudet idum diritin Marcelline mihi dicere
per quem e muto eloquens , o famelico vomens factus es Quomodo enim talia Neotericorum quilibet unquam in scho .lis tibi imputaret adinventa , eius nisi linguam maiorum eruditio prius reddidisset disertam ' Adhuc profecto famelicus, iciu- nusque in omnibus eorum quisque tabesceret facultatibus: si Antiquorum doctrina, singulorum ad satietatem utique non referstat mentem. Sunt quidem Nouitates hortuli', viridariique instar exculti,& amaeni, ubi plantarum ordines incedunt recti, per quotulit medium, commode ambulandi, lateque cunctis, datur ampla facultas; & mollis herba tales curriculos obtinet, ut strati ad usum , iacentibus etiaadaptari queant. Quibus insuper auium
vatiar,ac sonorae undique accedunt canti nes , forum colores , pratorum frutices, partim agricolationis opera , partim naturae dona, pomaque aurea a summis ramis, rutila, ac lucida, quae omnia suauisii. mo odore fragramia, uniuersum ad se cupidinum trahunt,& alliciunt examen. opinandi nanque copiam, menteque vagandi commoda, cunctis nouitates abunde ministram, blandaque in illis Otia, nostis indissereniet studijs satis suppeditate
licet . Quarum praeterea inuentis, acci mantium maxilne arrident voces: varietatum effulgent colores di curiositatum aD flantur odores οῦ praeteritoruto laborum suaves, ac dulces adeo patiuntur fructus,
ut omnium fere palatum omniumque ora ad se mirifice trahant. Novitas cnim μι ic.cap.36. prime.inquit Petronius At.biterὶ omnium conuertit oculos. E contra vero obsoleta, & vetera, nimia quippe sui obscuritate , haud parum defitigant mentes: intellectus incompta , aciem o ruunt densitate: dubia promptae electionis flexuositate cunctantur decreta. Praealtae proinde sylvae frondiferoque nemori, cui
in eximiam altitudinem, umbro' edine ambores opacitatem inducunt : densique ra.
mi ea quae plana sunt impediunt, & praecludunt ; ac multa fronde induti trunci, occulti velut laquei perpetua iter clau dunt sepe, semitatque invias redduat, a pinpolite Pssimilantur. Quare his rebus optime cohqrct, quod sicut nemora, ac sylvae
minime vero horti, ae viridaria laetum
quendam horrorem, ac reuerentiam vi
toribus asserunt: Quoniam, Lucos stib. i a. eq. I. dictante Plinio & inus silentia iptiri adoramus: I inueterata, di antiqua sciat non amaeaaut viridaria. & norti in sapientibus tamen, & eruditis veneranda oc cis. lenda, omnino se exhibent. Quamobrem
si de Syluis , Nemoribusque , Stoico epist. 41: seribere licuit, q-d: illa proceritas, ocsecretum loci, & admiratio umbrae in aperto tam densae , atque continua . fidem tibi numinis facit: Illud idem paritea des antiquis, & inueteratis Scriptoribus repe. tere non erit inutile,quod de Ennio lib. tineast. I. protulit Quintilianus; Eos, nimi. tum, licui sacros vetustate lucos adoremus, in quibus grandia, & antiqua robora, iam non tantam habent speciem,quantam religionem.
Sunt etiam in scholis nonnulli, quasi ads discordias, dcri ras nati, qui tum optimcidisseruisse se putant cum contra commu nem, ac uniuersalem Theologorum sententiam dixerint, ut non tam verum inuenisse velle videantur,qua aduersarios cor
uincere cocertationibusque,ac litigiis tota chartas implere . Atque, hos, sunt in Ecclesia multi, qui tanquam milites auctoritati vel tuentur, vel impugnant, & tola cotum de re theologica disputatio, ac stuatum. partium est contentio , atque dissi- diu. Os ego probare nec debeo nec possum:Cum multi homines sui in Tinoi , , quiturPlato disputando de re hus, haud se. cus,qua animanto brutq, pugnando solam sibi victoriam proponant. Nam quam V uis dissensientium iii per se reprehensiones ' non sint vituperaiadae et maledicta tamen a.desinoi t. 34 n. γ .subdit Tullius in contuisu melle, tum iracundiae, contentiones , certainis tionisque in disputando pertinaces , indμ,, gnae mihi plillosbphia videri solent. Quinimo verius adiicere qui bimus: Rcuela in scientia, siue Theologia. Connaturale iis
nitia est, Omnibus infestos csse, bc veluti procaces Sophim, arguta nonnumquam anterrogatione aut paralogi sitio, omnibus contradiccre, omnihus aduerIari . Raro
cum altis sapiunt, Ec si sotte conueniunt, Icues quasdain, dc fragiles, authoribus f ut impugnent) rationcs attingunt, de quibus ipsi nunquam cogitarunt. Paria quidem agunt tempora ut Antichthones, siuea Antipoda 3,qui icilicet orbem pedibus noestris obuersum colunt lib. I. de Duorbis cap. i. describit Pomponius Mela) cum eiusdem doctrinae participem fundamenta, sicut de illi .ii Idem stellarum solisque fruuntur vicissitudinibus. Verum non pariter rvt ipse Pomponius illico addit. Nam.
438쪽
Illi cum videant Solem,nos Sidera noctis Cernere, oc alternis nobiscum tempora cἴ-
Diuidere, & noctes pariles agitare diebus.
Ita pariter omnibus, vel saltem potioribus isti, auersa incedentes via , in altercando duntaxat, & confutando diserti sunt, &plane magnifici fiunt. Sed haec prquaticationes potius sunt, quam iusti certaminis aggremones, nec apud graues viros licere videntur. Merito proinde de iss suo Lucillo, sic scribit Seneca: Sunt quidam, scilicet, in eadem urbe Antipodes,
quorum contraria omnibus, non regio,
sed vita est. Eadem nanque sapiunt, sed Econuerso,&oppollio tradunt, vel saltem amphibologicε docent.
Caeterum oc quod deterius est ab in.
Ioeepta minime contradicendi pervicacia deustunt quoadusque amoris, vel odii aliqua constupratum passione, de quolibet scholastico non moliantur iudicium: Eos videlicet, ineptiarum , errorumque vel a culpa facile , Ec expedite soluendo e vel quod veritatem nota satis inspexerint, sa pieutiamque non plene hauserint falsit iis, aut ignorantiae damnando, aut saltem hebetudinis, ae stoliditatis acriter arguen eo. Quandoquidem: opiniones veterum
partam exaptas esse, dc rudes: circa verum adhuc errabatur, lib. 6 turaLquos.eαμ .r
ete dixit Seneca. QDd utique de placit. Philosoph. copiose abundeque expressit Plutarchiis : Affectu tamen , & in ipsos
amore noci propterea iudicandi sunt. Nam amor audio. inquit idem Plutarchus a uiliore Platone laudat plerumque , , ca, quibus alij Offenduntur: verum cum M aliqui albos , quos de percunt, Deorum is filios appellant et nigros dicunt esse sortes, , , dc virili animo: adunco naso, regii vocan- , , turi, simi, amabiles; pallidi per blanditias. , , mellei coloris z atquc haec qualiacunque
, , sunt, exosculantur amantes. Nequc ini- ., nus odio, vel liuore hahendi sunt, adeo ut vituperatione, & contemptu , eorum di gna censeantur opera. Nam : Cum ea cuia satione ibidem subdit Stoicusὶ veteres au- ,, diendi sunt. Nulla res consummata cit, , dum incipit. Nec in hac tantuni re om- ,, nium maxima , atque inuolutis lima, in qua Criam cum multum acti in crit, m- , , nis tamen aetas quod agat inucii seti, sed in
is omni alio negotio, longe semper a persecto fuere principia. Quod 1i Ob tautorumlhominum nomen , ac reucr Critias , ipsis
aliquando contingat condonare, dc parcere, nemoque audeat eo una saltem livido dente tam manifeste lacerate manes: suorum tamen in interprctes, cxpolitorosque
operum, eadem conuitia.de maledicta avis dacter nituntur refundere . Hoc quidem nil aliud est, qaam mortua iungere corpora vivis, recisque sceleris si tamen Uete. rum id scelus fuitὶ per societatem ficere. Quod maxime ab ingenuis, probisque viris tyrannicum tormenti genus,IEateidos s. poetich descriptum , cauendum , fugiendumque est, di veluti ineptum, peruersumque iudicium penitus abominandum 3M Lege Sancimus a a. C. de penis, ita reclaman si te: bancimus, scilicet ibi est e paenam, ubi ,, & noxia est. Propinquos, notos, similia. res procul a calumnia submovemus,quos M reos sceleris, societas non facit , nec enimis affinitas, vel amicitia nefarium crimen ,, admittunt . Peccata igitur suos teneantis authores,nec ulterius progrediatur metus,
is quam reperiatur delicium. Hoc singulis, is quibuscumque iudicibus intimetur. Est demum quorundam prioribus non
II forte inferior, leuiorque ex opposito etiaerror , qui, scilicet ab argumentis naturae.
haud aliter abhorrentes , quam si essent Theologiae aduersa.,& inimica , solis Sacrarum Scripturarum testinioniis,aut Scri,ptorum etiam veterum interdum, omnia definiunt, atque resoluunt. Hi qRidem in sui tutelam, pIurimis non tantum Sancto cum Patrum, sed & Diumarum literatu in praeterea abutuntur testimontis . Principio
is enim afferant illud Metista l. i. Ego Eccleis fiastes proposui in animo meo quaerere, ocri inuestigare sapienter de omnibus,q:iς suntis sub sole. Hanc occupationem pessi inamis dedit Deus filiis hominum, ut Occuparen. is tur in ea. Vidi, quae fiunt cuncta Iub so. is te, & ecce uniuersa vanitas, di afflictio spiritus . Si ergo occupatio pessima est studium humanae literaturae : li vaimas. &asdictio spiritus; non est profruo inqui ut
a Theologis expetenda. Deinde argumen is tantur ex illo Preuerb. s. Ne in tenueiis falis laciae mulieris: fluus eniti, di ii illans labiati meretricis &c. Et postea. Qitare seduceris is fili mi ab aliena occ. Hanc autem huma. nam interpretantur sapientiam , quam nimirum esse fallacem ad Colossa. in hςc verba testatur Apostolus: Videte nequis vos decipiat per philolophiam , & inanem fal- , , laciam. Addunt illud i. ad Corinth. I. Peris dam sapientiam sapientium,& prudentiam is prudentium reprobabo. Ubi Sapiens Vbiis Scriba Ubi inqiiisitor huius saeculi' Non. is ne liuitam tecit Deus sapientiam huius
is mundit Subdunt prae Ierea ex eodem Apo. is stolo I. Corintb 8. Scientia in fiat. Aliud is quoque I. ad Timoth. 6. Si quis non acri quiescit sanis sermon: bus,& et,quae secunis citim pietatem est, docti. nae superbus cit, nillil iciens, scd langueus circa quaestiones.
439쪽
Quo loco volunt Apostolum significate
disciplinas seculares morbos esse, solamque Christi doctrinam ella sanam , & tutam. Hanc secundum pietatem, idest , religioni conformem, & consentaneam esse, illas
His profecto, idque genus, Sanctorumia etiam authoritatibus, nonnullisque non leuibus excogitatis rationibus, apud Canum de locis Theolog. lib. s. cap. a. qui hoc laborant errore, suam nituntur suadere sententiam: Nihilominus tamen cap. ψ.ipis
A se ibidem inquit Aures ad naturae ratio- nes prorsus occludere, si quando a Theo
logis afferantur, id nos in crrore maximo ducimus.Si enim cadit in Theologum aliis,, quando ut de rchus humanis philosophe is tur, quod prosccto cadit, nisi ex eo extirisse palam humanitatem arbitremur,quae nam is causa est, cur naturales argumentationes lis Theologia pellamus, ne, Vt quae diuina is sit, humanis adminiculis eguis e videatur is Non egeat his, esto; cum suis,hoc est,diui - nis quasi lineis continetur z at volumus neri nos Theologum , qui solum diuina cal- ,, leat in humani, erret, labatur , caecutiat,
hallucinetur Hoc itaque sacris in literis prudentibus, & discretis nunquam inhibetur viris. Paulus enim rationes a natura profectas, manifestas, & firmas volens ostendere liud Roman .icribit: Quod notum
is est Dei, mani lcstum est illis: Deus enimis illis manifestauit.Sed num sorte per finge-- los' Num per Prophetas Num per Apo-- stolos 3 Minime quidem : Nam; inuisibilia
- subdit a crca iura mundi per ea,quae facta is sunt intcllccta conspiciuntur. Proen de cum' Atheniensibus in Areopago de Deo dille
rens,ex pioiana Poesi, ab unoquoque nostrum non longe esse, ut ostenderet, huiuscemodi deprompsit argumentum: In ipso is enim vivimus, movemur,& sumus. Eos,, item Halin Py. rodarguens Propheta, qui: Dixerunt, non videbit Dominus, nec in- ., telliget Deus Iacob; ut cx opposito concludenter probaret, Deum cuncta inlpicere, Vnmersaque intelligere: humanis quippe rationibus, usus est etiam , dum inquit: Qvj plantauit autem, non audiet 3 aut qui sanxit oculum non considerat
is Qui corripit gentes non arguet, qui docetis hominon sciem iam Z bed quid amplius
Dominus ipse i 2 eos,qui calumni. balitur, quod in Sabbatiim agro tum curasset, naturali ratione , cxcmploquccou uicit . Sicut, & Matth. 22. Saduca Os, d ΣΟ-bus pri tui piis positis, omnino refutatili: quσrum utique unum fuerat Laodi tollinioni uni illud cep. 3. Ego sum Dcus Abralia ira, ilaac, & lacob ; quo dato, di apposito ; sicut& alicro, quod e naturali is si uin-pserat ratione, nimirum, non esse Deunita,
mortuorum, sed viventium, ab aduersarijs pariter approbat ,huiuscemodi contra ipsos collegit, & deduxit conum uentiam: Abrahami,videlicet, Isaachi, & Iacobi, animas etiam viuere, quod Saducaei rcsurrectionem repellenteS mortuorum absolute
negabant . Quibus profecto locis, aliisque quam plurimis apud Canum loco citato eap. 6. manifeste conuincitur, hunc disse relidi morem, a Sanctis Prophetis, Christo Do mino, Apostolisque Omnibus profectum , ac derivatum , a Theologis quoque villiter non tantum, Verum etiam necessario esse usurpandum.
E lactis proinde literis , rationes illas in contrarium adductas his duobus duntaxatia praeiactis, praemissisque fundamentis cap.
p. loci superioris citati sun clitus exterminat idem Canus: nimirum ; Ueram huius temporalis vitae fa licitatem in scient ijs no consistere, sed in Dei timore ,& amore 3
Ecclesiaste Ir. diccnie: Deum time, dc man is data eius strua , hoc est omnis homo. Et veram sapientiam , non in curiosa reperiri naturae inquisitione, scd in actione vitae, de syncerae vcritatis contemplatione. s. de ci- uit. cap. . ita testante Augustino, vidclicet: is Cum studium sapientiae in actione, Jc conis templationc vcrsetura una pars eius activa,
, , alicra conicia plativa dici potest; quarum ,, activa, ad agendam vitam, id est ad moresis instituendos pertinet; Conteniplativa au D rem ad conspiciendas n)turae causas, d M syncerissimam veritatem. am obscm, si nulla huius saec illi bona ea sunt, quae fi nem homini, sumta exhibere, verannue illi, ctiam in hac vita, praestare faelicitatem queunt, ut & ipsc Salomon per totam suam concionem suse,& erudite ostendit:
consequenter item probat per nullas humanas disciplinas, licet alias plurimum ad
intclligentiam conferant supernorum,hOminc in tamen minime beari, felicitarique posse. Vnde , ipsas vanas calamitosas, deis frustratorias incrito appellat; dicens : Va- nitas vanitatum, Somnia vanitas dcc-U
G nun nanque a. phys. inquit Canus id is definiri solet, qui ou sine caret, seu ad siri nem, qoi quaeritur otiosum est. Hinc cr-go est, quod cx allatis Ecclesiastis verbis , contra humanas disciplinas, secularesqui scientias, nil confici, aut perfici potest:Cuhumana Philosophia, moretrix illa vaga, dc
garrula, quietis impatiens, procax, blanda, adulatrix, praeparata ad decipiendas animas, de qua Prouerb l. nequaquam sit:
quae s quid tale, etiam foliasse fieret: Tha
mar ad lummum cXtarct illa , quae Genesis 3 s. canta prolis in triuio sedit, ad qua uia,
studiosus, δc fidelis Iudas declinauit, inde que
440쪽
que genuit Phares, &Zaram,qui in Euan. geliis magnifice, dc honorifice memoranis tui . Iam denique, di quod ex variis Λpo stoli locis . assertae veritati passim videtur opponia secundo illi firmiter obiecto fun. damento. undecunque penitus dirimitur. Ibi nanque de vere sapientibus, ac prudemtibus, qui actione vitae , contemplation que syncerae veritatis, vetam sectantur sapientiam forte sermo non est: sed de iis , qui ob nimiam curiositatem , ac vanitatem, sibi sapientes,& prudentes solummo do videntura de quibus idem Apostolus I. is Corintb.3. testatur, dicensa Si quis autem. ri se existimat scire aliquid, nondum cran is uit quemadmodum oporteat eum scire.
Unde saepE Scholastici monendi sunt Theologi,ne philosophica studia,ita Theo-i4 logicis applicent, ut eorum curiosa , vanaque garrulitate, maieitatem. & puritatem diuinorum arcanorum obruant, vel in aliquo extenuent: sed omnibus, ab eis deletis supernuis,& amputatis, ipsa potius fecundiora reddant, & in sacram inserant, conuertantque supellectilem. Pammachia epist. 26. sic prudenter ex Deat. I. monente Hieronymo ut si videlicet, adamarit captiuam mulicrem, idest sapientiam secularem, decaluet ea n , & illecebras crimi-uum, atque ornamenta verborum, cum emortuis unguibus amputet . Multos
enim tum faetu, captiua dabit, dc de Mo bitide efficietur lirael Wis .
MoraliumTheologorum portentosὰ eclip. santur lumina , dum nimis laxas, aut nimis rigorosas, Fidelium conscienti js nituntur inserere opinioneS.sUM MARIUM.x Ex origimili ignoraηtia, multi quidem ,σ graues orn sum σνores: vitamen ex Der iuniognitate, omει ino in nobis aisn extincta manent cognitionis lumina , quin simus si oestes cog tare quantum bonι ρον peccatum amissimus, εν md agere ratioηabiliter teneanis . utique cognitio, ali s etiam vini ibus Syaderem, Accusatrix, Adaer
faνias, o restis verar appeIlari solet . I Talis autem nostrae cogntaeonis lux , ob 9si nem pereati, non om Mbus aquὰ resplendet, sed quibusdam clarim , quibusdam obscu-νλι. Igui proin , quem ad inquirendum Neiamin inserat, rem est aratur, quiis aquam crassam , ct cenofam conuersus, non prius in ignis naturam red toruam post aspectam Sotis, Uic/,aluseius sellaeet erri diti Praceptoris , quι sua doctrina, inumaecendere, et exestare valeat
3 Solis idciria perfectam tyρ ιm Morales gerunt Theologi, cum in Ecclesia Caelo sine prima m nitudinis lumina - Guarἐ Moyses, Simon Onia, Sancti Apostoli, Eecisa ima ,
o omnes conscientia Rectores , stella vocantur, o lumina . Propterea mari inope ἐeavere debent, ne lumen doctrrue, quod tu se habent, errorum Ienebra turpitεν fiat. Non minus pariter , ae Sol Morales αιι antur Theologi, dam opinionum mMabilιιas, ae instabilitas, veluιi Gua inter ipsos ορ-
νοηitar suosque Auitores. Nam er si, qui ratione Iant praediti, ab eodem superiore la
mia indulgeatia, Chri ii Melsum conseien ινι ιιὰ habenas laxavi, υι quati bet ιniolentia paradoxa, ex qΝorundam ιibris, re praxi ad libitum decerpta . quibus nou parum Eeclesie debilitantur statura , quaque de prauatis hominum affectio ibus pl.ιrimum auabescant, DcιId eoru is admzitantuν iudicio, planeque probemuν οῦ π talem Oct/i. nam Christiana Respubliea Daldὰ ut leni esse, ιι beia coaclamare mιniand mereantur. 6 me tamen doctrina , non minora Ecetisse iu- fert damna, quam toti orbi mala solares ut plurinum portenderunt Ecbyses . Hominet nanque reddit en os, confitentias relaxat,
er neruum rebarque frangit Ecilasiasticae disti ina. 7 de re instrandam valde est quosdam alias