Scientia navalis seu Tractatus de construendis ac dirigendis navibus Pars prior [-posterior] complectens theoriam vniversam de situ ac motu corporum aquae innatantium.

21쪽

bere intelligimus atque hinc concludimu , Ut Cuiusque nauis status aequilibrii maxime sit stabilis, ita eam reliqui maXime praestare. Nerum e characteribus ante expositis , quibus aequilibrii situs continetur , minime diiudicare licet utrum propositus aequilibrii situs nauis aquae insidentis stabilis sit suturus nectet multo minus inde ipsi stabilitatis gradus definiri poterit quae tamen res in scientia nauali ita est maximi momenti ut sine ea nauigatio nullo modo tuta es 'se queat. Architecti quidem nauales longa Xperientia edocti ita naues fabricari didicerunt, ut plerumque susscienti stabilitatis gradu sint praeditae, etiamsi nonnunquam in hoc ipso non leuiter deci

piantur; Verum tamen ne per e erbrientiam quidem ea re enumerare , et

accurate de nire valent , quibus nauit, bilites conciliatur. Munc defectum in a chitectura nauali summi mom nti primus accuratius perspexista videtur vir Gallus

22쪽

in hoc negotio versatissimus Dominus dela Croix, qui in duobus opuseulis, quae circa annum 7 6 de mechanismo motus corporum quae ii dentium cum Academia

Scientiarum Imperiali communicauit , non solum hunc desectum luculenter indicavit, sed etiam eundem supplere pro Vibribus est conatus Quanquam autem sipeculationes, qua in hunc finem exposuit, negotium minime conficere statim sunt vis e tamen dignitatem huiu argumenti tam dilucide demonstrauit , ut ab eo tempore omnibus Viribus in eo uoluem do laboraverim. Trimum igitur ea mechanicae principia, quibus stabilitatis determinationem inniti persipeXeram , dilibgentius sum perscrutatus , indeque mox quicquid ad hanc rem pertinere videbatur , eliciter sum assecutus Ad hoc iam tem Oblema totam hanc disquisitionem perduXeram , t proposita i , quae navem de suo aequilibri situ inclinare conatur angulum definirem . ad quem na-

23쪽

vis reuera inclinari debeat. Hic quidem primo ratio erat habenda illius axis , circa quem inclinatio sit futura . aliam enim inclinationem produci debere manifestum

est , si nauis proram puppimiae versius sit inclinanda, aliam, si ad alterutrum latus vel in aliam quamuis regionem obliquam deinde quoque perspicuum est effectum

inclinationis non tam pendere a quantibiate vis inclinantis , quam ab eius momento, ad illum axem , cirς quem sit inclinatio, vel potius ad axem huic Drallelum per nauis centrum grauitatis transeuntem applicato. Qitibus notatis inueni inclinationem partim a distantia centrorum grauitatis nauis et magnitudinis

partis submersiae pendere partim ab amplitudine eius nauis sectionis , quae cundum aquae superficiem sit facta. Tum vero intellexi , quamdiu inclinationes sint satis Xiguae , eas ceteris paribus ipsis vis

inclinantis momentis si proportionales. Quare cum stabilitas eo maior censeri de-

24쪽

beat , quo minus nauis a data vi imclinetur . vel quo maior vis requiratur ad datam inclinationem naui inducendam, stabilitatem eiusmodi quantitate eXpressi, ut si momentum vis inclinantis per eam diuidatur , quotus ipsum angulum inclinationis sit indicaturus hocque modo stabilitatis mensiura mihi est quantitas vi rium momenti homogenea, ideoque productum ex vi quadam in lineam andam rectam. Ad hunc ergo modum cognita fuerit stabilitas nauis pro quo-Cunque X , circa quem inclinatio efficitur , ex ea statim ipsa inclinatio, quae naui a quacunque i data inducetur cognos i poterit , haecque sine dubio est

maXime naturalis, atque ad usium aptis sima ratio stabilitatem cuiusque navis aestimandi. Cum autem stabilitas ad inclinationem referaturi, naui autem potissimum vel secundum longitudinem Vellatitudinem inclinationem patiatur , duplex stabilitas in omni naui praecipue Est

25쪽

st consideranda , quarum altera inclinationi secundum longitudinem, altera vero inclinationi ad latera resistit duplici vero hac stabilitate cognita regulam elicui, cuius ope stabilitas nauis respectu uniuscuiusque inclinationis mediae obliquae desiniri potest. Vnde cum cuiusque nauis longitudo latitudinem multum aperure leat , hoc meminis iuvabit , in qualibbet naui stabilitatem secundum longitudinem esse maximam. Stabilitatem vero secundum latitudinem minimam , Qui Ves proram puppimiae versus difficillime, ad alterutrum latus vero facillime inclinari. Ex formulis igitur, quas pro stabilitate nauium eXhibui a priori cognoscere licet, quantum quaeui nauis a datis viribus inclinari debeat , unde si a viribus, quibus nauis exponitur, maior inclinatio produci deprehendatur , quam nauis sine damno pati queat, hoc incommodum in

tempore praecaueri poterit . propterea quod dilucide exposui , quibus rebus si

26쪽

enim si totius nauis centrum grauitatis in humiliorem locum deprimatur, quod fit grauioribus oneribus in profundiora loca

translocandis, stabilitas naui augetur, deinde idem flectus obtinetur, si partis submetiae centrum magnitudinis ursi imeleuetur , de quo in ipsa nauium constructione est prospiciendum, ne naViS nimis profunde aquae immergatur Te tium remedium nauis stabilitatem imgendi in amplitudine nauis ad aquae superficiem est positum, ita ut quo amplior nauis in hac regione essiciatur, eo maior eius stabilitas euadat. Ita si nauis inclinationi ad latera non satis resistat, navim secundum latitudinem ampliorem effici conueniet, quod navim noui purietibus obducendo fieri solet.

Cum igitur hunc de stabilitate doctrinam accurate essem persecutu , cum ea uniuersiam scientiam naualem tam arctis

27쪽

ctis vinculis connexam sensi, ut non solum sine hac doctrina nihil plane in hac scientia praestari pose intelligerem , sed etiam ea stabilita viam ad reliquas huius stientiae partes pertractandas patefactam viderem. Consilium itaque cepi prim,ria difficultate feliciter superata totam hanc disdiplinam naualem omni studio euoluendi , atque ad certam seientiae sermam reuocandi . unde istud opus est

natum. Cum igitur Xplorare constitimisiem , quemadmodum nauis antequam ad cursim incitatur , in statu quietis se

sit habitura , exposita stabilitatis theoria

ipsas inclinationes , quae naui a quibuS Cunque causis inducuntur, accuratius sum contemplatia , motusque quibus nauis X

situ inclinato in tum aequilibrii se recipit , sitim per curatus. Hos motus ad similitudinem o illationum penduli ab Qtui debere comperi motumque istum se stillatorium , qui vel secundum longitudinem nauis fieri leo vel secundum a

28쪽

titudinem, ita per calculum determinaui, Ut quouis castulongitudinem penduli simplibet assignauerim, quod aequis temporis

interuallis suas oscillatione perageret. Non exigui est momenti haec inuestigatio inscientia nauali , cum in nauigatione non solum plurimum intersit hunc motum os eillatorium nosse, quibusque rebus in te di rommittive queat, persipectum habuisse, sed etiam obsieruata duratione harum scillationum , plura momenta ad navim pertinentia inde cognosci possunt , quorum notitia ad reliquas nauium prinprietates indagandas maxima subsidias

seris,

His expositis ad cursum nauium Xaminandum sum progressus, ubi primus resistentia, quam naui ab aqua paelitur,. inuestiganda occurrit. Quod argument Tetsi iam ab aliis statis accurato est pertractatum, tamen ad meum institutum data opera e primis principius, Xplicare est vissim, ubi praecipue ad duplicem

29쪽

nauis motum resperi; quorum alter cursus nauis directus vocari let , quo vis secundum longitudinem seu diremonem spinae promouetur, alter vero cum is vocatur obliquus, quo directio motus differt a directione spinae, seu lineae rectae a puppi ad proram productae r

cursum autem obliquum naue vento propulsae potissimum sequuntur , cum vela ad ventum Xcipiendum Oblique expanduntur. Vtroque curii resistentia aquae figura nauis anteriori pendet, qua contra aquam impingit, et cum vis resistentiae ad singula supersici ci nauis puncta sit perpendicularis , totam resistentiae vim ad ternas vires reuocaui . quarum primae directio est horizontalis, et spinae nauis parallela, alterius directio quoque horizomtalis et ad illam normalis, quae tantum in cursi obliquo locum habet , dum in directo evanestio, tertiae denique vis ex resistentia resilitantis directio est vertic lis , qua nauis siti sum urgetur Hoc lin

30쪽

co regula tradidi, quarum ope , si cognita fuerit figura parti nauis anterioris, singulae hae tres vires a resistentia orbundae definiri queant , qua ceteris paribus quadrato velocitatis, qua nauis in aqua promouetur , proportionale esse constat. Iam igitur eo erat peruentum , Ut qualem tactum hae tres vires in navim everant, siet inquirendum quae indagatio quo latius pateret, indeque simul omnium virium , quibus nauis in omni statu sollicitetur , tactus colligi queant, Ocargumentum copiosius omni cura pertractaui Cuius ratio quo facilius persipici

queat, ante omnia notandum est, omnes motus , qui in naui inesse possunt, ad duo genera referri debere. Prioris generi motu Vocatur progressiiuus . quo tota nauis simul ita promouetur, ut eiuS situs sibi perpetuo maneat paralleluS, cuiuS- modi motus duple in navim cadere poetest alter secundum directionem horiZOntalem alter secundum Verticalem, Vin