장음표시 사용
51쪽
recto resistentiam offendant. Deinde cum remus secundum longitudinem in duas purtes sponte distinguatur , alteram interiorem, quae intra nauim Versatur et a remigibus agitatur, alteram Vero Xteriorem pala instructam , qua per aquam vibraturo eam proportionem inter partem interiorem et exteriorem determinaui, ut ab eadem vi remum agitante maxima vis ad nauem propellendam proficiscatur haec quidem proportio cum a pondere nauis eiusque resistentia , tum a
numero remorum pendet, sed tamen im
veni partem Xteriorem semper longitudine interiorem excedere deberes, quae maxime idonea proportio theoriae innixa in praxi etiam diligenter obseruatur. Hic autem magnopere disienti Vir Celeb. Bougue Academiae Regiae Parisinae Socius , in Ximio tractatu gallico quem nuper de naue edidit, ubi in capite de remorum actione, ad quasdam circumstantias minus attentus , conclusit
52쪽
tu , requiri , t pars interior longior sit exteriore Verum hic leuis est lapsus, atque excelleritia reliquorum . quae in hoc opere pertractauit , argumentorum largissime compensistur. De hoc opere plurimum mea interest,
ut quaedam . quae ad hos meos libros ab omni sitispicione plagii liberandos faciunt,
paucis admoneam . plura enim argumentas quae terque tractauimus , ita simili modo sunt exposita, ut equidem cae illo opere , quod sere quadriennium ante meum prodiit, hausisse non immerito videri postam. Verum toti Academiae Imperiali, cuius iussi meum tractatum iam ab Anno 17 7 consscribere coepi , satis superque notum est priorem librum iam tum , cum Petropoli abiissem
quod factum est anno II in omnino su-isi absolutum, ac posteriorem librum, ad medietatem usque perductum , quem
deinceps hic erolini statim post meum
53쪽
aduentum penitus perseci, ita ut temque liber iam anno sequente publicam lucem asipicere potuisset testes quoque in hanc rem allegare possem plures amico meos, quibuscum iam ab illo tempore praecipua capita meditationum mearum communicaueram sed auctoritas Academiae mihi abunde sussicit ad me vindicandum. Huc accedit, ut Celeb. Bouguerus toto illo tempore, quo ego in hoc studio laboraui in America sit commoratus ob etiam opus sitam conseripssse dicitur , ita ut inter nos nullum
Commercium litterarium intercedere potuerit , e quo alter ab altero quicquam proficere potuisiet.
Atque haec in fere quibus ea Comes Illustrissime de instituto meo, quod in his libris iam persecutus
certiorem sacere visium est , ut quanti momenti haec stientia naualis in republica existimari mereatur , hinc coniicere possis , Gratias autem Tibi, quod
54쪽
gnum iudicare voluisti , persoluo DXimas, atque qua me adhuc dignatus es gratia ac beneuolentia, ut me porro prosequi velis enixe rogo. Vale uoque Fauore complectere
55쪽
p. I. De aequilibri corpora aquae in entia. q. x ad . O9 p. II De corporum aquae in entium re tutis in as uillhium a f. IIo ad OICap. III De sabilitate qua corpora aquae in entia instuaequilibri per uni a g. O . ad 399. Cap. IV De essem trium corpora aquae in ratia soli citantium a f. oo ad σε. Cop. V. De rementia quam Aurae planae in aqua motae patiuntur a g. 6 s. ad 6 II. p VI De rementia, quam corpora quaecunque in aqua motu directo lata patiuntur a f. Ia ad GI. p. VII. De motu progressu corporum aquae innatantium f. sia ad saa.
57쪽
Quanquam in silperiori libro Theoria de situ et motu corporum quae innatantium tam suse et luculeuter est Mosita, ut eius eximius sit cum ad naue construendas tum ad dirigendas et gubernandas non dissiculter perspiciatur tamen accurata traditorum praeceptΟ-Πlm ad naves cuiusque generis accommodatio eo magis
necessaria videtur, quo maiore doctrina nauigationis, pro uti quidem ea etiamnunc tractari let, indiget emendatione. Quae enim in praecedente libro continentur, proprie ad natationem quorumque corporum generatim spectant, neque conclusiones ad nauigationis sum ex iis si ints armatae , nisi quas propositiones tractatae ultro suppeditaverunt. Qito autem potissimum est , regulae , quae quidem lint prolata , non solum nimium sunt dispersiae, sed etiam quandoque inter se pugnant e quo necessitas huius peculiaris tractationis eo magis elucet. f. a. Hanc obrem in praesenti libro omnia , quae in praecedente inuenta sunt et demonstrata, ad stam Duigationis atque ad praxin accommodare constitu quo in negotio singula , quae ad scientiam naualem pertinent, secundum certa capita distribui ac digeri conireniet, quo cunctae huius scientiae partes ordine percurri atque accurate pertractari quam commodissime queant. Tot enim ac tam diuersae in res, quibus ientia naualis continetur , t nisi singulae diligentissime seorsim perpendantur,
58쪽
et deinceps summa circumspectione inter se comparentur et coniungantur i quicquam ad utilitatem publicam traduci pollit. Ne igitur ista tractatio age instituatur , in hoc capite doctrinam de nauibus ingenere proponam , t non Dium quibus de rebus explicari oporteat intelligatur, sed etiam quem ordinem , quamque peris partitionem sequi Xpediat.
f. 3. Quantumui naueS, si in genere considerentur, cum ratione magnitudinis, tum figurae, tum destinationis etiam disicrepent inter se , tamen omne communibus
aliquot proprietatibus praedita esse deprehendimus. Primo enim omne naues ad natandum aptae esse debent, in hocque ipsa nauium essentia continetur: secundo naue aquaque rudi moles, quae pariter aquae innatare valeat, di scernuntur eo, quod cum hominibus tum oneribus quibusvis excipiendis et vehendi sint pares. Tertio omne naues etiam in hoc conueniunt, x e duabus partibu aequalibus et similibus constent, si quidem figura Xterna spectetur , quae ambo nauium latera constituant, ac plano verticali per medium nauis secundum longitudinem transeunte a se inuicem secernantur. Quarto quoque omnium nauium hic solet esse finis principalis , t a viribus quibuscunque per aquam promoueri queant Atque his
quatuor rebus natura nauium ingenere spectatarum aptissime comprehendi Videtur. q. . Si ergo iuxta primam proprietatem communem consideremus nauem aquae insidentem vel innatantem , duae partes inter se maxime diuersae sponte se Osierunt, quarum altera complectitur portionem supra quae superficiem eminentem altera vero portionem sub aqua
59쪽
sam haecque distinctio in Xamine et diiudicatione navium maximi est momenti. Etsi enim eiusdem nauis prout magis minusue est onerat , ita etiam maior minorue par sub aqua Versetur, atque ips: pars submersia mutatur, si nauis inclinetur tamen hae in aequalitates non admodum spectari solent sed quando de parte submersia sermo est , quae carina cuiUSque naui appellatur ea naui Sportio intelligitur quae infra aquae superficiem abditur, cum nauis debito modo est onerata , ac situm erectum in
f. s. Est itaque carina ea cuiusque naui portio , quae submersioni est destinata, et quae actu insta aquae superficiem versatur tum , quando nauis ita, ut decet, est onusta neque tribus externis e situ aequilibri declinatur. N titur igitur magnitudo carinae onerum , quibus serendi nauem parem esse oportet, quantitate et pondere. Quo plura enim onera grauioraque pondera sunt vehenda , eo amplior esse debet carina atque omnino secundum primam hydrostaticae regulam quantita carinae uniuersae nauis onuStae pondere determinatur. Dato enim tam ipsius nauisquam onerum portandorum pondere , Volumen carinae tam tum esse debet, ut aequale Volumen aquae tantundem po deret , quantum nauis et Onera imponenda coniunctim. g. 6. Cum igitur quantita totius nauis a quantitate carinae pendeat, haec vero ipsi a pondere nauis onustae, quantitas nauis aptissime definietur pondere ipsius, quando
completam habet onerationem. Ita quantita cuiusque navis commodissime mensuratur numero librarum vel centenariorum pondus nauis debito modo oneratae Xperimentium Vel
quod eodem redit mensiura eadem nauis habebitur, si definiatur
60쪽
volumen Cirinae in pedibus cubicis. Nam cum pes aquae cubicus pendat circiter libras, si numerus pedum cubicorum per multiplicetur , prodibit numerus librarum ponderi totius nauis onustae respondens; qui est alter mensurandi modus. Contra vero si detur pondus nauis cum oneribus per libras Xpressum , numerus librarum per diuisitas dabit volumen carinae in pedibus cubicis. g. . Intelligo hic pedes Rhenanos, librasque Parisinas decim unciarum neque ero ista relatio generatim exaetissime definiri potest cum alia aqua alia sit grauior, atque eo magis, quo plus sali in se continet. Praeterea etiam quantitas nerum non tam accurate let definiri; sed aliquando plura onera aliquando etiam pauciora imponuntur quam destinatus onerandi modus requirit. Unde fit ut tam ob ipsam onerum quantitatem , quam ob diue saeaquae grauitatem specificam modo aliquanto maior modo aliquanto minor naui par aqVae immergatur, Fam ea, quae carina Vocatur. Interim tamen carina nobis semper erit determinata nauis portio , quae aquam subit quando nauis debitam obtinet onerationem : hocque non obstante cum maior minorue par aquae immergitur, eius ratio si opus fuerit, haberi poterit. q. 8. Duae ergo memoratae cuiusque naui partes, quarum altera supra aquam eminet, altera in aquam immergitur , a se inuicem separatur sectione origontali in ipsa
aquae superficie facta quam sectionem uti in priore libro sectionem aquae appellabimus. Sectio igitur aquae separat
partem nauis superiorem a carina , atque est figura terminata , cuius perimeter in ipsa nauis superficie est sita. Ex quo si data fuerit nauis figura externa una cum carina, simul