Veteris Testamenti sententia de rebus post mortem futuris illustrata

11쪽

Excusatione egere videliar, quod hoc libro eam iracia-Verim quaeSitonem, de qua quum multa inter recentiore disseruerunt, iam nuper demum vir doctissimus mihique amicissimus, en ricus Augustus ahi in

dissertatione de spe immortalitatis sub GL est gradatim exculta Vratisi. 845 copiose et acute disputavit. Hoc unum afferre possum, librum meum, antequam docia illa commentatio prodiret, paene suisse absolutum, meque, quamvis iS, qui ante me eandem quaestionem tractaverunt, de multis assentiar, amen nova quaedam proiulisSe, ab aliorum Sententiis, quas cognori, discrepantia. Quae num Vera e certe probabilia sint, videant theologi et Vet. estamenti et religionum historiae gnari. e non fugit, etiamnunc plura SupereSSe, quae nova et accuratiori disputatione indigeant. -- primis moleste sero, quod ad eam quaestionem, quam II. . tractavi, omnia, quae desideravi, auxilia mihi non Suppetebant.

12쪽

VIII

Alexalidrinorum Iudaeoruili, praeaertim Seud Salomonis sententiam de rebus post mortem suturis, quamvis dignissimam existimem, quae de integro exploretur, hoc libro nolui expoliere, quoniam, niSi totius Alexandrinae theologia rationem habueris, accurate explicari nequit. Quod quum pauci absolvere non poS- Eem, rem in aliam scribendi occasionem distuli. Scripsi ratistariae, a. d. X. Caleiid. art.

13쪽

LIBRI CONSPECTUS.

in Prole gomenis primum p. 1 sqq. exponitur, qua ratione diversis ecclesiae aetatibus de quaestione nostra sit disputatum, deinde p. 6 sqq.)errores explicantur, quibus multi, qui eam tractaverint, fuerint impliculi, postremo p. 0 hujus disputationis via ac ratio significatur.

In parte I, quae Mosaismi propria censenda est, sententia de re-hus post mortem suturis illustratur. uasi undamenti loco ponuntur ea, qtiae et Vestamentum A. de hominis natura, p. 1l, B de morte mortisque causis statuit - p. 19; deindec doctrina de Scheole et de animarum in eo degentium conditioite explanatur, p. 25 tum D de causa disseritur, cur in ipso Mosaismo persectiori doctrinae locus alus non uerit - p. 33 consutantur lamen ii, qui Ae- raptiorum sententiam de animi immortalitate sublimiorem Mosaica suisse putaverunt p. 35); postremo E. inquiritur in ea, quibus nonnulli occultam aeterea vitae spem indicari opinati sunt p. 37, et monstrantur radices, ex quibus persectior sententia de rebus post mortem suturis oriri potuerit - p. 40. In parte II prophetarum doctrina de mortuorum resurrectione X-plicatur. Exponitur primum A. et . a quibus principiis haec doctrina exordium duxerit - p. 42; deinde c. Sequitur interpretati eorum locorum, quibus sententia de rosurrectione mortuorum continetur p. 48 tum D. pauca adduntur de iis, quae posteriores Iudaei ac de re senserint, . 53 denique

14쪽

E disseritur de ea quaestione, num dogma de resurrectione mortuorum ex Magorum disciplina in et Testamentum immigraverit p. 56. In parte III exponitur, qua ratione mens Israsilitarum de rebus post mortem suturis meditans sententiam Mosaismi superare tentaverit. A. Primum ea monstrantur, quae, quum animis Scrupulum injicerent, eos ad illam meditationem possent excitare, p. 4; B. haec tamen imam aeternae Vitae spem non est assecuta, quamquam negari non potest, in iis, quae de indissolubili piorum conjunctione cum Deo dicta sunt, praesensionem vitae aeternae latere. Eliam haec sententia emergere videtur, Scheolem tantummodo pro malorum sede habendum esse. Explicantur ii Psalmorum, Proverbiorum et Job loci, qui huc vel revera spectant vel spectare putabanturi. - . 70. C. Postremo, quomodo liber oheleth doctrinam Veteris Testamenti absolvat, exponitur. - p. 82.

15쪽

etus Testamentum quid de rebus post mortem futuris statuerit, exposituri quaestionem aggredimur, de qua saepe atque in contrarias partes est disputatum. Nam quotiescunque in ecclesia christiana de ratione, quae Veteri Testamento eum Novo intem cederet, controversia exstitit, etiam illud solitum est in discept

tionem Voeari, aeternaene a coelestis vitae spes sub et Test mento esset excitata, an id hujus vitae terminis ac terrestrium bonorum promissione spem humanam circumscripsisset.

Antiquae ecclesiae theoloo, quam multum hac in re interutrumque Testamentum interesset, quominus intelligerent, impediti sunt allegorica, quae tum temporis regnabat, Veteris est menti interpretatione, cujus ope, quodcunque libuit, ex Vet. e .stamento repetere ausi sunt quid Iustinus artyr, 1emens Alexandrinus et alii, qui Iudaeorum Alexandrinorum auctoritatem hac in re secuti sunt, non dubitaverunt contendere, etiam Graecos philosophos, Platonem praesertim, quum in Aegypto Μosis et prophetarum libros comovissent ' de vita beata piis Post mortem proposita et de improborum suppliciis futuris ex Vet Testamento certiores esse saetos . Haeretici primi fue- 1 Vid. Just M. Oh ad Gr. 14 26 27. coli. Aristob. Jud. p.

Euseb praep. evang. XIII, 12. - Augustin. docte christ. II, 29 et al. 2 E. g. clem Alex suom. I, 10, ubi Socratis verba ex Platonis Phaed. c. 13. commemoravit, ita pergit: ,αρ g δοκεῖ σοι πίστεως

ἐκ τῶν 'Eβραικων γραφῶν πῆν μετα θανατον ἐλπίδα τῶ δικαιου σαφηνί- ζειν; - - Idem Strom. V, 14 dicit: τας μετα θανατον κολασεις καὶ την δια πυρος τιμωριαν πο τῆς βαρβαρου h. e. hebraicae φιλοσοφίας η τε ποιητικη πασα Μουσα αλλα καὶ ἡ Ελληνικὰ φιαοσοφία φείλετο

Just. . in Oh ad r. c. 27. censet, Platonem in illa de Ardiae fa bula rep. X, p. 15 sq. tecto et Testamenti doex erat vi e in v Θ

16쪽

-t, qui rem in controversiam ducerent. Praecipue Nare lonin iis, quibus Novum a et Testamento disjunctum esset, hoc quoque posuit, quod Iudaeorum Deus Errena tantum, maena vitam et post vitae decursum apud infe s restis rium, Christus

vero coelestia et aeteream vitam promisisset . In eadem aententia fuerunt anichael, qui et ipsi, quae et Testamentum exhiberet promissa, ut humillima irridebant, nec Patriarchas quidem ullam coelestis vitae spem fovisse asseverabant '. quibus sententiis patres celesiastic ita sese opposueriint, ut ipsi de eorum, quae sub et Testamento promissa essent, ratione ae eonsilio inter se dissentirent. Tertullianus enIm, quum terrestris felicitatis promissionem, quae in et Testamento exstat, per allegoriam ad regnum Christi eoeleste transferret, eandem simul proprie accipiendam esse arbitratus est, quoniam terrestris felicitas oelestium bonorum pignus et ipsa divina ei-ritas aliquando terrestri splendore induta de coelo in hunc mundum descensura esset rigent autem omnino et insulsumtum et de corporis resurrectione protulisse. s. Augustin. civ. D. XXII, 28. - Prolixe eandem quaestionem tractavit Euseb praep. Vang. XI,

27 sq. 3 Vid. Tertuli. adv. Marc. IV, 14. 25. 34. Oll. m, 24.

Animorum immortalitatem in et Testamonis expressam esse, ut negaret Marcion, tantum aberat, ut etiam aliam sortem piis, aliam impiis apud inferos Iudaeorum De paratam esse concederet quam tamen sententiam non ex ipso et Testamento, sed tantum ex Luc. 16, 23. comprobasse

videtur l. c. IV, 34.). Aliter judicavit ille Marcionista, quem Augusέ-nus libris duobus contra adversarium leuis et prophe -- inscriptis impugnavit. Is enim II 6. , ,mara, inquit, Ommem spem strum resurrectionis in hominibus aestinati, qui mortalem esse animam Pr nunciavit, pia eam esse savuinem diri Similis Manichaei Adimanti sententia erat. Vid. Augustin. c. Adim. c. 12. opp. d. Lugd. T. R. p. 77. . M L, quae Faustus apud Augustinum c. Faust. IV, 1. dicit: is Tam misera V. T. h, eo moralis ac Iove ab inimae commovis hae intus est, ut post beatam illam N. Testamenti pollicitationem, quae coelorum mihi remum et vitam pemetuam repromittit, etiamsi maius eam a testator suus isse mei, fastidirem. cs ibid. X, I. - XXXIII, 1. , sint so Judaeorum patres et ipsi jam in miro

eoA-ιm, rint in loco, quem ne crediderant unquam, nec speraverant, ut sere ex eorum libris liquid apparet etc.

17쪽

et periculosum visum est, si quis, quae et Testamentum de rebus futuris, de terrestribus pietatis praemiis et impiorum suppliciis dixisset, ad literam vellet laterpretari quam ob causam illa omnia tantummodo pro figuris et coelestium mysteriorum imaonibus habenda esse existimavit, concedens tamen ipsius Veteris Testamenti temporibus solos prophetas aliosque πνευματικους, quae literis sacris velata essent, explorata habuisse' H-milis, sed non eadem fuit sententia Augustini. Censebat enim, promissionem bonorum terrestrium, quae in regno divino omnino non abjicienda, sed inferior tantum loco habenda essent, optime

quidem congruisse Veteris Testamenti temporibus; sed alia in illo contumaci et imperitae multitudini promulgata, alta piis et

sapientibus rerum ac sermonum figuris significata, illam praemiorum poenarumque terrestrium exspectatione coercitam, hos vero aeternae vitae spe erectos fuisse '. 6 de princ Dam L. IV. sed Bedepenning. p. 53 sq.), in Vers. Rufin IV 8. 13. 15. 21. 23. et t. cf. Thomasius, rigenes p. 273. 31 sq. - use, ut unum exemplum afferam, origenes c. eis L. VII. ed. penser. p. 350 sq. exponit, quae in et Testament de terra Sancta promissa sint, non ad Palaestinam, sed ad illam, de qua Plato Phaed. c. 58. locutus sit, terram puram, in puro coelo sitam reserenda esse. cs Euseb praep. v. XI, 364n. 37. d. OL p. 564 sq. - duabus, quae ab initio exstitisse putabantur, Isresilitici populi partibus cf.

7 Vid. c. Adim M. Lugd. . m. p. 85. Si in Novo Testament praeter aeteream possessionem, quae promtuitur sanctis, hu-D quoque possessionis, quae rarisitura est, mustiplicatio non suberahituri, quanto magis in et Testamento amatis sputima mi talia esse debue N etc. Faust. IV, 2. , Temporalium

quidem rerum promissiones Testamento e contineri, et ideo Verus Iris appellari, nemo nostrum ambigit - sed in illis temporadibus Duravi fuisse utinorem etc. - . Adim. p. 74. - rtis quibusdam umbris et Dinis populus ille tenebatur, tu Testam. δε- eus accepit tamen in eo tanta med alio et praenunciatio μοι

Test est, ut nulla in Retraei. 1, 22 emendat Augustinus paenenusia in evangelica atque apostolica disciplina reperiantur, quamvis ardua et divina praecepta et promissa, quae in illis etiam veteribus libris desint. Imprimis accurate suam de hac re sententiam exposuit Augustinus in libro de catechis rud.,

e. g. c. 19. Erat ibi sub V. T. multitudo amasis, quas propter visibilia beneficia colabat Deum. Eram ibi vitem auri futuram

18쪽

Similla ontroversiae, qualis apud Veteres fuerat, in ecclesia. mn teliea exstitit, quum primum Servetus et Sociniani eo potissimum, quod nusquam n legemosis aeterea vita Promiasa esset Veteris Testamenti auctoritatem infirmare studerent , postea vero De istae simili argumento adhibito divinam IsraelLueorum sacrorum originem prorsus respuerent '. Contra quos

ecclesiae evangelieae theologi diu nihil antiquius ducebant, quam

ut eriam a firmam animorum immortalitatis et atae aetereae spem in et Testamento expressam esse demonstrarent eosque,

qui aliter sentiebant, tam aeriter impugnabant di ut Oee ejus,

quum a ceterorum theologoram sententia nonnihil discessisset, acerbam insectationem effugere non posset Paucis sane H c. 22. Vet. Test.), in quo amatis mutas assens vetoem hominem exceptis paucis intinissemiabus patriarchis et prophetis et nonnisis latentibus sanctis camaduer vivens camalia praemia desiderabat a Domino Deo, et in Dura spiritualium bonorum accipieba cl. insuper, quae Augustinus in libro c. advers. eg et proph. d. Lugd. T. VI p. 250 sq. et docu christ. L. III cap. 6. de Iudaeorum servitute sub signis utilibus disseruit. 8 Vid catech Bacov. st 354. et quae ede ad h. I. et Joh Ger hard in loc theol ed coli. T. XX. p. 33 sqq. ex Fausti Socini et Schmalgi libris congesserunt. R uod praesertim Thomas organius secit vid. Lech ler,

sesch des eno Deismus p. 376. - Deistarum sententiam postea secutus est ant, qui eadem ratione ductus Mosaicam civitatem Omnino omni religionis undamento carere censebat. Vid. Relig. inneis d. Gren-

tur in nebutimam Servetum et furiosos nonninos ex Anabulistarum 3ecta, quos non aliter de Israsilitico populo sentire dicit, quam de aliquo porcorum melle, utpote quem ventu a Domino in hac terra avinarum citra spem ullam coelestis immoriaditrius. - oh. e har loc theOL T. XX. p. 20 sq. et 330 sq. oede ad catech Ra- V. p. 82 sq. 11 coco ejus docuerat, in patriarchis quidem aeternae vitae spem luisse sci summ theol. MV, 2 opp. . m. p. 326.), sed lege Mosis

vera et permanentia hona Isresilitis non esse collata concesserat tamen, terrenae haereditatis promissionem illis ui pignus aeterea fuisse actam,

19쪽

euit Warbur toti ius, quum ex eo ipso, quod lex Mosaica vitae

futurae promissione careret, divinam ejus auctoritatem probare Conaretur ig). Etiam recentiores, qui hanc quaestionem tractaverunt, diversas tuentur sententias Paucos tamen credo sectatores habere Μenkenium, a quo acriter defenditur, spem vitae aeternae sub Vet Testamento fuisse patefactam δ' Plures sunt, qui etiamnunc censeant, in aperta quidem et Testamenti disciplina spem Vitae aeternae non expressam, sed adumbratam et involucris quibusdam tectam fuisse; verum ab iis, quae multitudini promulgata fuissent, diligenter discernenda esse illa, quae Dei ministri et interpretes ipsi, praesertim Oses, de rebus post mortem ut ris sensissent si ipsi tamen in duas partes discedunt. Etenim t. c. VI, 13. p. l99 et al.). Nihilominus adversarii, eum in Socinianorum castra transfugisse criminabantur. - coccrii sententiam corrigere Vel cautius exprimere tentat iis ius oec laed. p. 774 sq. coli. p. 26 sq.), ipse tamen latens, etiam hac in re Veteris et Novi Testamentis oeconomias claritatis suae gradibus plurimum inter se differre, i. c. p. 264. VII. .

12 Warburton the inine legation V nose demonstrateaon the principies V a Misious risi 'om the omissionis a future tute of eward an punishment in the Misis disperisation.

1738 41. - acturioni sententiam exposuerunt Lech le l. c. p.

39 sqq. mengsten ber Bettr. . Eies in A. T. T. III. p. 561 sq. 13 In commentatione Von dem GLuben und de Lehre deseisisse Lebens im . . quae annexa est libro Morata ine AHeLtuns ruminterritat in de Wisrheum de hei Schrist. d. 3. p. 217 sq.

14 Ne antius quidem dubitavit statuere, Mosem consulto de animorum immortalitate tacuisse. . . , Dirae Glaube drans sita Brat aer alis eine moralistam vias in de menstalitaren Natur e- Tman non sessistis . scis adso misis ab sic Atlio sesche-

e Leben habemtamen olgem. Eodem redeunt, quae Hengsten-ber Bettr. T. III. p. 574 sq. disseruit os ejusdem operis T. I. p. 155.

20쪽

ab iis, qui Mosem vel suapte intelligentia animorem Imuin il tem cognovisse, vel ex Aegyptiorum mysterila eam diales e -- spleantur, distinguendi sunt alii, vi sublimiorem quanam de

rebus post mortem futuris sententiam traditam falsae existimavi in disciplina areant, quam inde a patriarchia per Veteria Teatamenti aetate propagatam factunt q). Ex contrario nonnulli a veterum theologorum sententia eo declinaverunt, ut etiam animorum immortalitatem a veteribus Israelitis reditam garent, et quae in et Testamento aliam viderentur enteat prodere, ex peregrinis religionibus depromta esse planx-Equidem arbitror, quaestionem nostram a multis non satis libero judicio esse traetatam Ii erte, ni pro divina M. distamenti auctoritate pugnant, non raro in eo e rare viamin, quod, quum rectissime teneant, Vetus et Ovum Testamentam

indissolubili vinculo conjuncta esse, id, quo inter se lagident, non ita agnoscere velint quocirca si quis, quae Evangesti hi patefacta et illustrata sunt, jam a Veteris Testamenti seriptoribus explorate pereepta et cygnita fuisse negaverit, illi aeria ueris ribus et ipsi Veteri Testamento auctoritatis aliquid derogatum

putant. Sed ut res humanae paulatim adolescunt et ab exiguis ebmordiis per gradus ad perfectionem evadere solent ita regnum divinum, ubi in res humanas intravit, eadem se lege astrinxit et gradatim homines ad persectam atque omnibus numeris absolutam rerum divinarum cognitionem evexit quare diligenter ca-Vendum est, ne sublato graduum discrimine, quae in Novum T stamentum cadunt, Jam Veteri tribuamus, neve divinationem etuus engsteiser de immortalitatis scientia, quae sub et Testamento piis tributa suerit, nuper in comment ad s. 90 et Q. iudicavit. Ali rum similes sententias recensuit . A. Hah in disseri de me immorituditatis sub ML es gradatim eae 'ausim. 1845. p. 20. 15 De illa arcani disciplina L . F. v. Merer, Aristi. Glaube lehre p. 37 et al. - tier in Ps. 90. comm. T. II p. 27 ait: Din Glaube an eis, ridauer de Mele nata dem od wa inseme