Veteris Testamenti sententia de rebus post mortem futuris illustrata

21쪽

praesagitionein pro ipsa habeamus absoluta veri scientia. Immo Vero, si ea est, quam Novum Testamentum statuit, Veteris ratio, facile nobis persuadebimus, omnium quidem, quae in Novo dirinitus patefacta sunt, quasi semina et Testamentum in se continere, sed eodem omnino nihil doctrinae exhiberi, quod undique perfectum sit atque omnibus numeris expletum '. Μonendum est insuper id quod ad hane quaestionem pr-eipue pertinet, in regni divini perpetuitate opera Dei et scientiam divinitus patefactam ita uno a latatis rinevio contineri, ut

utrorumque continuata cognatio et quasi concordia existat, nee ulla doctrina a re, per quam comprobatur, mulsa per se eo stare possit, ne quidquam, quod Deus in regno suo peracturus est, quamvis praemonstratum Am. 3.7. , dilucide ante rem ipsam peractam intelligatur. Ex quo perspicuum est, eam, quae omnes in se haberet veritatis numeros, coelestis et aeterea vitae Nubtionem tum demum mortalibus impertiri potuisse, ubi is ipse, qui vitae aeternae non testis solum, sed fons et auetor exstitit, opere suo in terris peracto ad coeleste sedes iter aperuit Hebri I0, 20 eou. 9 8 2 lin. I, 10 eis. hi'. - Paucos vero Delministros et praesertim Μosem rerum divinarum solentiam esse consecutos perlaetiorem ea, quae omnino in et Testamentum quadraret, probari nullo modo potest Levissimi momenti sunt, quae ex Prudentia et pietate Mosis repetuntur argumenta ' ;16 Vid. quae in libro Prolemm a m Theia dea . . accuratius de ac re disputavi. 17 In quibus maxima Novi Veterisque Tostamenti differentia vertitur, sunt, ut Delitzschii die biblisch- prophet Theologio p. 266 ve bis utar, tale in mase rise, dere mamia die ne-hwem viles Sohnes Goues ora sedi Veteres Dogmatio contra Socinianos potissimum afferebant christi dictum Joh. 5 39: βρευνειε τας γραφας, τι υριεῖς δοκεῖτε ἐν αὐταῖς ζωην αἰωνιον ἔχειν, καὶ ἐκεῖναί εἰσινα μαρτνωσαι περὶ ἐμῆ et recte quidem os sectar l. c. p. 330 hoo tenebant, verbo δοκεῖν hi non inamem ac faciam quandam ULmomem significari, sed sentinuam, quam Jesus ipse confirmet. Iidem vero non videbant, Vetus Testamentum hoc loco non per se ipsum Vitae aeterea lantem dici, sed eo tantum, quod ad christum vitae aetereae auctorem animos dirigere possit. Quamobrem Jesus pergit: , καὶ μι- λετε ἐλθειν πέλει με, να ζωὴν ἔχητε.

22쪽

proinde quas prudentia et pietas per se sumulant, ut aliquia a mna coelestia scrutetur et de rebus futuris comperti aliquid habeat, nec ipse Plato de animorum immortalitate disserens Phaed. c. 35 sn. λογον θεῖον τινα desideraverit, ut βεβαιοτερον Ιημώ, lamo quis melior eonfidentia, quam quae ex humani argument elonibus oriretur, per vitam proficisci posset. - qui autem ex areana quadam diseiplina Israelitarum patres sublimiorem aetereae vitae cognitionem hausisse arbitrantiir, quibus argumentis hane sententiam defendent Certe in ipso et Testamento areanae disciplinae nulla omnino vestigia occurrant; ea Vero, qua Post xlores Iudae gloriabantur, recondita sapientia non ex Israeliti eantiquitatis sontibus manavit, sed demum, postquam et Peregrinarum Asiaticarum religionum et Graecae philosophiae rivuli in Judaeorum theologiam influxerunt, paulatim prodiit. Tum vero, ut et augustiorem laserent omicam disciplinam, eamque semctus omnibus, quae mentem ostendere possent, ethnici commendarent et sua dogmata a et Testamento discrepantia illius sancta auctoritate fulcirent di recentem doctrinam nil esse e hibuerant, nisi arcanam sapientiam jam veteribus cognitam et allegoricae interpretationis auxilio ex et Testamenti scriptis emendam '). - Sed utcumque tua existimata erunt, certe hoeis Hos e. c. sibi volunt illa, quibus Philo requentissime utitur,

Vocabula ex Graecorum mysteriorum disciplina depromta Vult enim ethnicos intelligere, etiam Judaeos suam habuisse arcanam disciplinam, Grae- eorum Isteriis non aequiparandam solum, sed longe anteferendam.

20 cf. Baetine, eschichil. Darst de jud alex Bel phil. . I. p. 84 sq. - Eadem haud dubie sui causa, cur tres Judaeorum sectae pro antiquissimis haberi volueritii Jos Ant. XVIII, 1. 2.), cur Philo Essaeorum sodalitatis auctorem ipsum Mosem perhibeat fragm. apol Jud. ap. Ruseb praep. v. VIII, 11. d. col. p. 379. - Phil opp. d. ang. T. II. p. 32,). Sic orta est illa pinio, duas ab initio fuisse diversas gentis Israeliticae partes, quam Eusebius i. c. VIII, 10 p. 378 ita exponit: .et παν Ιουδαίων ἔθνος εἰς δυο τμήματα διήρηται καὶ τὴν μεν πληθυν ταῖς τῶν νομων κατα την ητὴν διάνοιαν παρηγγελμεναις πο- καις πῆγε sc Moses), τὸ δευτερον των ἐν ἔξει τάγμα ταυτης μὲνηφιει, θειοτερα δε τινι καὶ τώς πολλους ἐπαναβεβηκυίρ προῆεχειν ηξίου, θεωρι τε τῶν ἐν τοι νομοι κατα διάνοιαν σημαινομιένων. ν δ τῖτο φιλοσόφων Ιουδαίων γενος, ἄν τὴν τ βίου σχνησιν καὶ - ωθεν ἐξεπλάγησαν μυριοι. ε21 ceterum Philo, quod sciam, nunquam perspicue indiecti, reconditam illam sapientiam inde a Mose quasi per manus tradi, am ad

23쪽

monendum erit qui sanctos et Testamenti viros arcana quadam disciplina initiatos faciunt, omnino Videant, ne iis, quorum auctoritatem amplificare volunt, malae simulationis notam inurant. Quales enim eos haberi oportet, qui, quum in flebiles questus de hominis vanitate sese essundunt et sortis post mortem futurae tristitiam deplorant, id non ex animo sed simulate faciunt, et aeternae Vitae spem, qua laetantur, ne forte in vulgus esseratur,

caute dissimulant '' Ut autem iis, qui Veteri Testamento nimium tribuere videntur, assentiri non possumus, ita rursus non minus cavendum

est, ne, quod aliis accidit, oculos occludamus prae iis, quibus Vetus estamentum animos piorum ad vitae aeternae praeswtionem excitavit, et ad accipiendam persectam rerum post moditem futurarum scientiam mentem praeparavit. I maxime, qui, quidquid sublimioris scientiae et Testamentum exhibet, ex ethnicorum religionibus manavisse 'pinantur, neque Viderunt, quam

ipsum perVenisse, quamquam saepissime contendit, se ab aliis φυσικοῖς δρασι de Λω g 20. θεσπεσίοις ανδράσι de circumcis gra. accepta tradere, nec doctorem sed interpretem esse de animal ex vers. Aucher. 7. . Verum aliis locis docet, se quasdam reconditae sapientiae partes afflatu divino cognovisse os Daelino l. c. p. 75 sq.); et quae in libro de Cherub. I 14 dicit , - παρα Μωυσεῖ, θεοφιλε μυηθεὶς τα με

γαλα μυστηρια, μως αυθις Ιερεμίαν τὸν προφητην δων, καὶ τὴς τι μονον μυστης ἐστὶν ἀλλα καὶ ἱεροφαντης ἱκανος, ωκνησα φοιτῆσαι

προ αυτον ), nil aliud significare possunt, nisi se ejusdem spiritus, qui Mosem illuminaverit, amatu et Testamenti mysteriis initiatum esse.

22 Etiam iis, quae tier in comment ad s. 88, 10 sqq. T. II. p. 23 l. exposuit, haec dissicultas non tollitur. Ait enim isti nichieininterschia retristam de Glaubensreiten una Austreiten in der

etis au seine mortem in dem ansen funde eine sanete dismatischemeberet suns construireny etc. Recte quidem Verumtamen persuasum habeo, qui vitam coelestem cognitam habeat, eum, etiamsi angore depressus interdum hoc solatium toto animo amplecti non aleat, nunquam ita locuturum esse, ut in Ps. 88, 10 sqq. similibusque locis scriptum est. Hic enim non ejus sermo est, qui de re prius cognita dubitet, sed ejus, cui cognitio, quam anxie desiderat, denegata sit. Multo meliora reliqua sunt, quae tier . . expos iu

24쪽

eoneiune omnes partes disciplinae VEL Testamenti inter a e haereant et quam apte eadem ab inferioribus ad superiores sese uae gradus progrediatur, neque hoe consideraverunt, ubi religi ne toto genere dispares sint, ea quoque, quae in iisdem sentenuis et verbis versentur, summas habere dissimilitudinea. quid ipse in proposuerim, a paucis significino. Primum eam, quae Mosaismi propria ensenda est, de rebua post mortem futuri sententiam exponam, ita quidem, ut, qua ratisne eadem eum aliis et Testamenti doetrinae partibus connexa ut, perspicuum fiat quam ob causam quasi fundamenti loco ponenda erunt ea, quae de hominis natura et de morte mortisque emisia Vetus Testamentum statuit quos tamen Ioeo eatenus tantum Pereurram, quatenus quaestionem propositam praeparant atque adjuvant. - Deinde in altera ac tertia hujus libri parte explicabo, qua ratione sub ipso et Testamento parum vaticinationbhus prophetarum, mortuos in vitam redituros esse praedicentium, partim iis, quae mens Hebraeorum haud sine divino amat de Vita aetem suspicata est et praesensit, quasi via munita sit adfixam ratamque, quam Novo Testamento debemus, vitae aetereae ac beatae piorum immortalitatis cognitionem.

Ex his facile intelligitur, quam alio libro ' exposui, ripam

litam theologiae Veteris Testamenti divisionem me ad hane quoque disputationem transtulisse. Ne vero nimis distrahantur, quae argumenti cognatione sunt conjuncta, in prima tractationis parte no ea tantum exponam, quae in Pentateuchi libris ad quaestionem nostram pertinent, sed etiam ceterorum et Testamenti librorum, quatenus eorum sententia Osaismum non suPerat, sed illustrat, rationem sum habituras. qa Vid. Prole gomona g. Theol dos A. T. g 16. - Distribuo Theologiam et Testamenti in tres partes, Mosaismum Propheus-

25쪽

quae ex et Testamenti doctrina de homine huc peribnent, hae fere sunt '. I Ex duobus principiis omnium animantium, et hominum et bestiarum natura coorta est, ex divino scilicet spiritu tali et ex terrena materia. Ubi spiritus ille in mundo prodiit, animantia oriuntur, ejusdem ri quovis temporis puncto sustinentur, idem ubi recessit, exanimata orporum compages dissolvitur et adavera in pulverem redeunt. Vid. s. 104 30 sq. 46, 4. A. 34, 13 sq. et Q. - Ex his Iouis perspicuum fit, idn nil aliud esse nisi inclusam in eo ore spiritus dirini, ut ita dicam particulam ' Ne tamen eam sententiam ad manatismi vel a theismi, quos dicunt, opiniones revoces, prohibetur quum universa et Testamenti doctrina de ratione inter Deum et mundum in

42, 5. Iob. 33, 4. et similibus. Deus enim non necessitate M dam ductus, sed libero actu de spiritu suo communicat, et animantia ita creat ac sustentat, ut suam propriam, ab ea, quam ipse vixit, distinctam vitam habeant quamobrem spiritus Dei, quo homines et bestiae animantur, recte etiam ipsorum hominum

et bestiarum spiritus dicitur Pa. 104 29 eou. 30. Iob. 27, 3.12, 10 et 10 η'.

24 Accurate hanc quaestionem tractavit . . eo in egregio libro Vmris dem bib Meleritare 1834. - isuper conserendus est Hormanni liber missamno v t. 1. p. 17 sqq. contra utrumque disputavit Delitzsch, die bibl. prophet Theolvie 1845. p. 187 sqq. 25 Nullo modo assentiri possum iis, qui os e. . . . Me Fer, chrisu G-bens p. 134 Gen. 2, 7. similesque locos ita interpretantur, ut spiritum divinum non ipsius animae substantiam, sed animae ante creatae additum esse dicant quam sententiam jam Augustinus civ. D. XIII, 24 conlataviq. 26 Miror Dolit x schii sententiam l. c. p. 89 ,,G-is is M,

26쪽

2 quamquam vero unus demque spiritus divinus est, ex quo omne, quod vivit, vitam trahit, alia tamen ratione in hominibus, alia in bestiis prodit et mea est. Nam bestiae principio ex aqua et terra sunt generatae Gen. 1, 20. 24 2 Is eari, qua spiritus divinus, quemadmodum initio vitam gignens rudi indigestaeque moli incubuit Gen. 1, 24, sic perpetuo vitam renovans universum mundum penetrat Ps. I04 30): homo autem,cοποre ex terra sormato, animum singulari divini spiritus in- statu accepit Gen. 2, 7, 7 et eo consilio creatus est, ut Bel effigies et imago existeret '). Gottes in dem Menstam, duremde die Seel seMordericiat, -- m nur non inem dem mmchen non Got miseiaeium ebens-οdem, at dem sescho itam Leben riscip. Deliusch, siquidem

recte ejus verba intellexi, censere videtur, spiritum vitalem, qui in animantibus est, non ex eo spiritu, per quem Deus ipse vivit, Originem traxisse et quasi libatum esse, sed a Deo recens sane ex nihilon esse creatum. Quae senteutia, quomodo cum Gen. I, 2. 2, 7. s. 104, 30. Job. 27, 3. conveniat, equidem non rideo.

27 cs. Coccei epist. cc Ist; et inger, Geo e Mea vitae deducta I 765. p. 120 122 sq. Herder, ecclesiastae de im--rtalitate animi qualis fuerit semieritia 1838. 12 42. et praese

tim I. T. Beck, chrisu Lehraeissmschas T. 1. p. 206. - Praecipuum argumentum, spiritus Vim, qua homo visit, celsiorem et praestantiorem ea esse, quae in ceteris animantibus sus est, ex voce Co repetendum laret, si probari posset, quod Bech bibl. Serient. p. s)probare conatur, eam in et Testamento nunquam non de spiritu hominis usurpari. Sed res admodum dubia est. In Gen. 7, 22 tantummodo de hominibus agi, quidem persoadere mihi vix possum. In Deut.

20 16 fortasse dubitari potest, utrum P it, ', at omnia animantia,

an solum ad homines reserendum sit; sed priori interpretationi et proximae sententiae V. 14. cui, quae v. 6. jubentur, opposit sunt ratio favet, et locus JOs 6, 21. ubi expugnata Hicrichunt omnia animantia deleta esse narrantur. Demum postquam Deus Jos. 8, 2 bestias de communi internecione excepit, exinde ut jam primo belli initio factum

erat Deut 2, 34 sq. 3, 6. iis parcitur Jos. 8, 25. 27. Hinc apparet, cur Jos. 11. 1 l. 4. o D solum ad homines reserendum sit; sed eodem loco pro mo ' di etiam OD 'I ponitur, unde nemo sane colliget, at Dd hominibus tantum tribui.

28 cf. praecipue te udet, Theol de A. T. p. 82 sq.

27쪽

3 Ex hac inmari, quae homini eum Deo est, ommunitate et necessitudine sequitur, ut humanae jDP singularis quaedam sit natura atque vis, super bestiarum et D longe excellens. -

quod quum nonnulli infitientur '), res accuratius est explicanda. UD anima est, quae ex sede sua, quam in extis In habet cf. praecipue I Reg. 7, l), per sanguinem corpori vitam imperiit Eatenus dicitur Ozi ODI Lev IT, II δ').

Repetuntur ex ea, quaecunque homo orporis viribus agit et per Corporis sensus percipit ad eam pertinent omnia, quibus aut commotio jucunditatis in eorpore, aut dolor, nausea ceterique asperi orporis motus excitantur. Vid. ne in re notissima longussam, quae e senius in thes. s. v. ODI p. si eongessit locos 29 E. g. Saalso h lit x, die Instembliehkeusitare de Hebraem in sigenii Zettschr. s. hist Theol. Neu Folge T. I, 3. p. 28).: Zunsitas bemerken rei im Esemelneri, das CD seinem Grun ederitium nata nur das hieristae Leberi metianet, reelches alio mu

aurae Uerharenisse runsichst abhsivm. ua in sententia quomodo vera atque salsa mixta sint, ex iis, quae jam exponentur, facile intelligetur. - Etiam Her de in iis, quae . c. p. 45. de discrimine inter D et intercedenti disseruit, errorem non VitaVit.

30 se Carma anima in sanguine ML uibus verbis non hoo significatur, quod multi opinati sunt, nullam esse τῆς In vitam, nisi

quam in sanguine habeat, sed corporis ullam vitam esse negatur, nisi quam per sanguinem adi, cum eo communicaverit. Hinc metonrmice

dicere licet, ipsum sanguinem carnis animam esse Gen. 9 4. Lev. 7, 14 Deut 12, 23), et cum sanguine essus profundi animam ODI VI).

Simili metonrmis, quia per laormas animi motus produntur, Ps. 119,

28쪽

a Gesenio ollectos facile auxeris). - is vero, quae homini eommunia sunt eum bestiis, omnis vita τῆς PDd non eontinetur, sed O Dd simul animus est, rationis et eootationis particeps os locutiones UD 'b A vel naen EID A aliquid facere, is Nz' Dd mm et Q. , amoris, desiderii contrariorumque affectuum

eompos vid Geseni ines. I. c. . Illa est, quae pro divina laesus origine divina appetere, Deo gaudere, Deo confidere, Deum Iam dare, pietatem et sanctimoniam olere potest Deut 4, 29 6 5. Ies. I, 10. s. I9 8 42, 2 3. 43, 5 57, 2 84, 3 103 I. 2.119, 20. l. 129. 167 et Q.). - Ceterum etiam quaecunque ad animum ac mentem pertinent, aegritudo, ira, laetitia et qui alii sunt animi affectus, aeque ac cogitatio, consilium et voluntas ab Hebraeis locantur in extis et imprimis in Orde, interiorum eo oris Inse parte intima cf. s. 39 4 55 5), unde quasi fonte omnes vitae rivuli exeunt Prov. 4, 23 . quocirca quidquid animus agit e patitur, etiam ad cor transfertur Cor amore et odio, gaudio et tristitia ommovetur, illud sentit, intelligit, decernit etc. vid. Gesen ines. s. v. P. M). - quamvis autem I, et End nonnunquam promiscue usurpari videantur et

facile tamen utriusque vocabuli disserentiam quandam cognoveris. Etenim ad PDd singulae tantum animi actiones et singulae

commotione resere solent omnia autem, in quibus habitus animi ac mentis consistit, plerumque repetuntur ex corde, qu*Pequod quasi vas sit et receptaevium eorum, quae in animo

n 2 etc.). - seruntamen, id quod ad nostram quaestionem

gravissimum est, e in x GD, hominis persona sita est. - quod perspi-

euum set, ubi 4 consideraverimus, qua ratione spiritus et D et orpus

inter se contineantur.

29쪽

a quonian 'ODI, ut ante s. I exposuimus, ex spiritu orta et quas decerpta est, ipsius natura spirabilis est, et ipsa nonnunquam 'Vl e rarius Dei, dicitur' Noli tamen putare, Voces 'IDI et unquam plane idem significare; sed et ubi

nonnullis promiscue usurpari videntur ' hoc inter ea interest, quod Roos in fundam Psychol ex aera eripi etc. P. 35 sq. bene ita expressit uti di stur, Mima es minus distincte considerarum, mam humariam, sualisnus cum comore

unam personam consueuit vel constituerat, mraeseritaL Vel, ut aliis verbis rem exponam, vim hominis anima dicitur ex substantia sua, quae quamvis corporis Vitae sens sit, ipsa tamen a te rena corporis materia est sejuneta, on diestur ex vita, quam habet vel habuerat in corpore et eum corpore conjuncta, ni omnino in animanti id est, ex quo et per quod vivit, in

est animans ipsum, quod rivit. Iam intelliges, quid sibi velit sententia supra proposita, Personam hominis in x CD sitam esse. Causa quidem, cur homo sui conscius sit, ex spiritu est repetenda, qui ut omnis scientiae fons Iob. 32, ), ita , iue aes a domis aerensa, mutans omnia penetralia corporis- Ρrov. 20, 27 . Sed illud ipsum in homine, quod semet novit, quod dicimus, si ad hominem ipsum aliquid volumus referre IOD est. Vel homo ut ex spiritu et per spiritum omnino vivit, ita per eundem agit, cogitat, intelligit etc. sed homo ipse, qui agit, cootat, cui facinorum sive culpa sive meritum assignatur, qui se aliquo modo asseeium sentit, D est y . 31 Etiam num plur. animae ex substantia sua dicuntur ri Num. 16, 22. ni uid es 57 16.

30쪽

M Rursus autem et Testamenturn Dd hominis a piritu aliqua ratione secernit, nee tantum a spiritu saneto, qui ut aln pilare Dei donum singulis hominibus tribuitur, sed in ipso spiritu vitali, ex quo itin perpetu vitae incrementa trahit, et Hus v eorpori conjuncta servatur. Perpende enim, qu modo inter se disserant 'na'; 2CP I Sam 30 12 eou. Jud. i5,

ῖτφ nn 'in Jer 38, 17. 20 perpende, cur Jobus IT, I vivitati paene exhausta dixerit , In nec , Ii 'ein , eurde semina obstupefacta, 1 Reg. 10, 5 dierum sit V 2 ri'n N,

neo Dd et I I a 'ra , te. Ex his aliisque similibus, quae facile reperies, intelligitur, aliud esse 'DI, In qua hominis pedi

sona sita est, aliud 'l' , ex quo anima, dum in corpore vivit, vim et vigorem haurit. Tametsi spiritus, qui animae robur suppeditat, recessit, in tamen hominis et ipse homo manet. Utique et D I solitaria et a spiritu sustentanti destituta debilis est et lan-

guida, sed e sa tamen, nec plane desinit vivere. - Duplex autem ratio est, quae ij vjDd eum spiritu intercedere potest Aut enim vitae incrementa ex spiritu hauriens ipsa valet et eorroboratur, aut arcens spiritum et vim ejus prohibens debilitatur et Ianguescit quod peccato fit, ut paulo post videbimus '. de ea re disseruit cf. praeterea mormann 'eissamn und Ernil-lun t. l. p. 18): ,Suar Mova miche o I rim 'NII es

personam significet Gen. 12 5 36 6. et al.), et cur pronomina e sonalia in sermone et aestamenti per 'GO , Smp nem per 'Π etc. exprimantur. Aliter se res habet in lingua Arabica: cf. Osee. Grest. p. 12. iis bal Min. - id. insuper, quae statim sub b. asserentur. 34 Perbene hanc rem explieavit Bech bibl. Seelent. p. 33 seq.