장음표시 사용
121쪽
siue de Febrium origine. Io 7 Mad philosophortim discrimen, qui morbi sanitatisque naturam
considerant in aui mali generatina, solos morbosi humanos fidi
considerent,&curare satagant; quo nomine superius Hippocra morb.tes Medicus agens dicere potuit,omnes morbos esse humanos illeclesia-
Medici si*udem determinant sibi pro suae Artis subiecto corpussis 3 mumanum. Piofecto si nosic Aenigmatista scripsit hunc griphum lyh 1 de febri tamquam Philosiophus, ages de Pyronarcha,quam Iupi ''
termittit in mundum,niundi nomine significauit uniuersam an iam alium natiuam, qus. Physiologis est adsquatum febris obiectu :Sin autem Autor hic aenigma de febri condidit ut Medicus,mundi vocabulo nobis indicauit Hominem, ut est quid a bruto contradistinctum;nam ex x ristotellis decreto,termini sunt in se a I .post. taculiari qualibet facultatestimendi coarctati ad illius Artis, aut scientiae proprium subiectum, non autem in amplissima significa . tione qua excedant propositi materiam.
Ncipit hic ponere noster Autor caussas finales,& supremasse--brium differentias; caussa finales sunt, quia Deus immittit in homines sebrem in poenam delictorum ut vidimus paullo anteae fac ra pagina non uno in loco; quo sensu quoque legimus apud 'iri j Iudit,de peccatoribus i qu Item a Domi iro pumiendis, Domi- ..
nus enim omnipotens vindicat in eis;in die iudicjuisitauit tuos: da Amos. 3.bit enim ignem, O vermes in carnes eorum, ut urantur, sentiant in Isset
sempiternum . Vt enim Dominus ob peccatum David,qui popu- p tum uulnerare voluit;&ob peccatum populi consentientis,&non repugnantis Regi mabis artibus io nocentem Vtiana interscienti,
pestile enisebrim sevissimam immisit in Israel: ita frequenter
in carnes peccantium immittit febrim putridam; iam ignem,& vermes dicere possumus. Ceterum differentia febrium supremae nunc attinguntur ab Aenigmatista quum enim febris sit calor igneus certe dum talem Pyronarcham mittit in corpus humanum Iupiter, is ea ipsum incendit, ac supercalefacit ultra naturae modum: huiusmodi autem incendium humano corpori prouenit ab omni febre,quaecumque sit illa, siue diaria, siue putrida, siue he- etica; id tamen cuna aliquo discrimino; nam ephemerae febris in. teusior sensui calor est. quam hectica Lmputridae calor adhuc ar dentior est,quam ephemerae quia putridae calor nititur substan- Ο tia
122쪽
so rori. Liceti b. II. m ymnarcistia crassiori ac densiori hutn om n calor autem in subiecto dena ' tori est a 'tiosior,in sensim tactus; h pctice vero calod nititur se dis illis humiditatibus, quq nihil ratat parum admodum eua- in rarit; quare licet absumat partium solidarum substantiam,va- pores non haber qui biis Medici manus feriat, vix tacitu percipi tur: Diaris calor tenuibus spirituum halitibus nixus ferit qui derri tangentis manus,atfacit edissiluitur; cuiusque tamen febris calor ad natiuum calorein Comparatus, qui mitis est, I corporis substantiam fouet, igneus est, ac incendium dicit tr. Nuncupatura . de oraL.ic Uraptissi in calor omium febrium incendi nomine, non praef. ex quidem bita tactui semper sit acer vehemens nain ali quae se Pulic bres adeo erit calore nituntur, Ut plerumque Medici tactuna sub-ν ς λψη ' ters: giant i . ita Galenus febreni hesticam nullam eta a magna na ' ait; eiieque so inflater febresis insensibilem si etiana aegrotan is coint. 's. i. et seque debilem males ideo dicituro insuam febrium 'calor 1.dedist igneus,&ia inflatiam alio, Milicendium, quia constuari humiduua l. '' radicate,depascitur ille sebstantiadi corporis humani qua is cada . ait i lor nati UUS assidi e folleri atqtie conseruat , ut animae instruann- 1. debit tim', vitaeque prindipium elecundari tuitu 1 i qes i
fiunt; citiusmodi sunt omnes ephemeroesomnes hecti e I 'utridae continuae ; aliae vero non solum incendunt absianaeiates hum silmili substantificam; implarunΑqise gignen res aestum halcn
t qui deni 'eli, quia dum a copii predinis attolluntur hal idus pu- difffebr tridi ad Cor in Plo febrem accensuri sunt, ccessario ferula cur
123쪽
xi seue depebrum Origine. est pernm sculos ac partes sentientes; quae vaporibus illis putre dinem ac tabuS, ac moidaci is vellicatae irratatae, statim adeo-mam expulsi lae m. insurguli AIlle litet notus partium, quo putri. dos vapores illosa tela tali lex titere rigor est, vel horror, vel si igus cum tremore in principio cui sis iis accessionis: Ubi vero in Cor , intra venas arterias irrepserint illi putridi vapores, non promouent amplius horror en aut rigorem, aut frigus cum tremore; quia parte S semientes non attinguini; etenim venarun3, arteriarum tunice iron sentiunt Cor obseuro sensu praeditum est,ob substanti e fui e duritiem intensam, neruorum penuriam. Altera varotatio fortassis et , quia dum vapores putricli primum in Corde naturam igneam adepti per venas. Marterias in niue siam corpus funduntur; magna ex parte intra C0rdis ventrish-lii ab excedenti cal bre di tenuati similia halitus valde stibtiles,qui tenuitate sua permeantas cr)arum S arteriarii poros, ex eis D fluunt in substin iam musculi macta sensu pollentem qtiem stimulant ad sui ipsorum exprillionen per in Othimio rori S Vel rigoris,frigorisque vehementa cietis; ijsque breui temporis spacio
tracorpiis pulsis in halitus insens ales, inter in ramen diutuleia perset rat accessio febrili S, dea ira protinouent crasso re vapore Sputridi perseuerantes in venis, Marte js, quousque per harunios tota foras et uim pant in si adores, vel in halitus in sextii bile . . NVnc subjecta in febris Adaequatum inobis proponit Aenig--naatis ia; qui Un istica Pyronarcha, seus biis vel incendit solui a vel et i .im Uieme facis, non uiden unam aliquam partem
corporis, ut Ophthalint i, ius solos oculos incendit; phrenitis,quq Olum cerebrum ita Hananiat pleuritis, quae solam membrana incoctias subcingentena; alia quaevis in dammatio, has sibi deter minat certgna partem corporis, quam supercalefacit ultra naturae modum 1.Utque conuulsio est tremor Inius partis vel si totius, coniti iactam non habens incensioneni . sed in febri corpus uniuersiam ver incessit tur . vel etiam tremore concutitur; quia febriqnon est ut 6rbus unius tantum particulae, verum affectio uniuersi corporis; licet enim primo Cor afficiat; nihilominus post Cordia tim vel incendit solima, vel etiam tremoris motu concutit Vmuersum corpus. Et sane sebrim esse passionem totiua corporis clare
124쪽
itsi Fort. ricet Lib. II 'ronarcha I lib. .ra testat Ir Celsus, i cxii febris est in toto corpore, O vulgare maxime 3 morbi genus en. late statur mali erro es inquiens quod febris sm 3 col ea lar, qui continet totum corpus,qui uit actiones O passiones mem- tig ςδp 3 4rorum omnium in mori definitio febris en haec, quoden calor compositus ex calore naturali, extraneo putredinali misso a corde ad totum corpus, ct uditomnes actiones, ac passiones: a qua definitione si tollamus particulam illam putredinali, vel eam commutemus in notam praeternaturali; ex peculiari definitione putridarum,efficiemus communem ad omnes febres asiam sententiam Galenus etiam coluit asserens, ni uum qu piam immoderata exercitationen de caua seu fuerit lassitudinem sus fine corpus,hoc est,caliditatem immed m*rb c yp tam in musculis atqMarticulis habet; hi autem sunt, qui primi mot- excipiunt: quod si non vltra progrediatur calor,atque eum solui contj- gerit ante qua 1 totum animalis eorpus inuaserit,nihil ultra studinem conjicquetur at si in totum extensum fuerit crpus, tunc huiusc- modi affectusfebris nuncupatur, quae es quadam totius corporis immoderata caliditas. Ita est ira, quae feruor quidam est existentis iniscorde caloris, ob immoderat: -οlum,per totum nonnunquam dissu- fa corpus a De iccendit. Iam ea, quae putrescunt in animantis corpore,calorem quemdam immodicum in his partibus, in quibus putret, essciunt sicuti erysipelata, o herpetes s carbunculi est inflammationes, phygethla:haec autem bi totum concalefecerint corpus,e e citantsebrem. Et quidem tertia caussa immoderati caloris ex his se manifesta, quonam modo animauibus adueniat, ex iis, quis exustiones appellantur; nam in bubonibus est instam mationibus O erysipelat s , atque omnibus adeo calidis morbis, semper contingens pars atqt econtinua, ipsa quidem primum caliditatem assumit, deinceps vero Opartem vicinam asticit, edi haec deincepssibi proximam, atque ita sque ad principii in insiti caloris ubi peruenerit intemperies, tollim celeriter corpus principissentit a sectAm. Diuturnae quoque mora in locis Soli expositis, nudis qnidem totam aliquando cutem supremam caleficiunt; at iis, qui vestibus operti sunt solum caput ratque haec exustio appellatur. quod si iam totum animalis corpus occupet, tunc is febris accenditur. Vnde satis apparci, febrim, nςcumque sit illa, quacumque ex caussa ortum habeat, immodica, praeternatura- liqlae sui calidi dat ei Ottri corpus vel incendere vel, ut alio alibi fib. rap. i. Galenus, buvet 0re, qui per omnes corporis partes suo motu defertkr etiam tremeficere:prona deque recte scripsisse nostrum Aenigmatistam, Iouem Pyron arctram in naundusnmittendo, vel incenderet
125쪽
me de Febrii Prigine. IIIclere, vel etiam tremefacere niuersum. Atque haec alcera satio ptisne Iuli, tenebricosi griphi nostrae . plicatio Medica; quam tuis iussibus obtemperans adornaui; tiis. iam tuis votis aliqua ex parte satisfecerim. Interpretatis Scrupi dudum a Coelio utam excogitata, emmiust ecdoctis o cali ho ad me transmisia,fuperioribus adi citur C. 7. II.
PRopositarum explicationum compendia dederam insigni viro, qui mihi proposuerat Aenigma dissoluendum,antequarta mutassem opinionem demenstruo Vulcani, quod opinabar esse spiritus aestuantes , humores putridos. secundas humiditates cordis supercala factas, quando consimilem explicationem defe-bi ridem habuisse Coelium Igianum mihi per epistolam signi
ficat vir doetissimus, his plane verbis Fortunio Liceto Iulius Recalchus Bene Agere.Mirum in in0- dum delectatus sum, Licet cruditisti me suauitate, dexreritate, δ' lacunariae ingenii tui: Suavitate, quidem, quod tam humaniter ' meis litteris responsum dederis;dexteritate, quoniam tanto arti ficio aenigmati proposito Meius an bagibus occurreris, acumine' denique quia ad intima Coeli; sensa tam acriter perueneris . Ete-υ nim reuera hic Auctor griphum defcbre finxit. Vt porro scias me ' non immerito clasilaum hoc de te ingenioque tuo in hac epistola ' canere , place expositionen Igiani, quam iamdudum apud n e υ habeo, in eadem ad te mittere,cuius sententia ita se habet, υ Tironarca febris est , quippe ignea eups , quia naturasu M- minem debilitat. ' Haec genitaen a calore alieno per Discordiam indigitato, O a vita, a ii, qui per Vulcani nomen denotatur. H Imprimitur autem primus motus huic generationi calore aliena o vitalem prouocante ad pugnam, unde aliena caliditas seminis ratio.
M Confert menstruum vitale ealidum Cordis, cuius principium βρει , per aliquid auispirituosum, aut humorale,auisolidum occupat caseris Deus infacto esse. M Tranat etiam idem callomsinum in hae generatione,quia calidos, ordis conuersio ad igneum accidit, non autem alieno ad naturale muri tatiois cipit itaque vitali calor inseriqalitatcm alieni, atque comet
126쪽
i VHeessui' eni glis Iccciiii modata, proptereas ,.quas addu- , , ne aerem igiae refertu ira, de ipsum euolnentem interpretem Iur ij, qtod a Tnilosophorum Mythologicor tam placitis abhorrere , shaild videtur: nam Aetn am Vulcani nomine appellant cibia a lata , in . . .' se et Omat tu ea ut voras inibi 'siane: -,ue si nil, palatis,cluita verba init laee Aetnens cinquiis est dictus Vulca - . , , Gent. - , q&ia etiam nlisu Aetna mons in congi binus quasi ra i , ciber dicitur risoniam ι Asiana appellatur . Ex circuiri obrii, , flante itaque heterogeheu nube a1ri quam a D i cordia,&ab igni, , nom6 aere. tamquam a Voldaino, binimicitias m uiuas congre. 1,
dientibus, prodibit fulmen; 4 inferet Ut inutis mensisti ii , , V&ρluum in generatidiae ipsiuς. placet eminudnotare, hi odisii , isti leTefertam ignem erusinantia corpora ut calaum dicere a dis fuerit, non erit a Philosophoruin Medic'rum doctrii, a dis mann ,, calorεm Jali en nrr Discordian .i Cor Alcani dicere; dure , , multo expressius apparebit Discomitans senaen in febris generia di, id ne Vulcanum a fem menstruurn 'Maluum eo et re i. , tu ista, Viroritati s meaed hoc gripho ad FE - ,
127쪽
AD quas litteras hanc dedi resposionem. Iulio Recalcho Forti inius Licetus B A. G od mea ad Pyronarchar griphunianterpretationes Tibi probentur, Vir doctissime , est ut mec uim ipse non parum gaudeam, qui maximi facio tanti Viri iudiciun : Mirifice quoque me delectauit explicatio Coeliu ad me transmissa, tum quod eamdem aenigmatis explicationem de febris origi ne, cum illo prisco Scriptore proposuerint Lilla enim Igianaariphi solutio cum mea uuper ad Te data, piorsus est eadem; tib seruasti licet inter transcribendum pxitrium meum exemplar nonullis in locis opinionem mutauerim tum quod in eam sententi Coufirmor lautorem griphi genuinum fuisse quempiam Gra: Cum Poetam Coelio vetustiorem in quae in Coeli volumine gietur,eflc Latinam translationem ad verbum Epigrammatis Giς- canici quia sicelius in suum aenigma commentatione ni non edidisset; qui bene potuit alieni Scrupi declarationem texere ac suis floribus Medicis pulchrum aenigma de febri attexere, ac explicare. Non enim solebant veteres aenigmata sua declarare, sed aliis declaranda proponeret. Quin&Coelius in sua scrupi solutione nonnuΗa ponit, quae metaphorae griphi consentire non videntur ; quae rei in eo tractatae naturan non attingunt Habeo siquidem nonnulla notanda in hoc Coeli commentariolo ; quae suo tempore ad Te transmittam. Et quia mihi mens est, has meas qualescumque lucubrationes pubi ci iuris facere Oro te , Vir eximie patere ut simul tuae litterae viTigentur, quibus me adhu ius aenigmatis explicationem inuitasti, eo prorsus ordine quoad me peruenerunt. Interim me ama & mea opera in omnia tua commoda utere Vale. Patavij xvi. Ianuari j DCXXXIII.
Noli vero,quas ad Coelis declarationem apponere libuit, hisunt. I. Primum obseruo Caelium afferentem,Pyronarcham esse se-brim, quia est ignea passio, quae natura sua hominem ς bilitat, deduxisse nona tuis etymologiam es . του πυρο , quod ignem signicat,xsu ναρκης, vel ναρκας, quod Tralliano stuporem, vel torporem,
adeoque debilitatem membrorum significat sed hoc senίu debuisse legi Dronarca, non Tironar a.
a. Sec*ndo, non bene videtur a Coesio poni, Discordiae nomi-
128쪽
r. Fora Llaeti Lib. II. 'mirarebane significari calore in alienum quia Discordia in gripho ponitar caussa essicies, eaque mediata, ut Pater pyronarchae quum calor alienus apud Medicos omnes dicatur esse formamidea febris ipsaque febris quam definiunt esse calorem extraneum, accensum in corde, inde per totum corpiis effusum . est autem caussa febri messiciens a fornia febris longe diuersa 3 Tertio, non recte statuit mox idem Coelius eamdem aliena caliditatem in generatione febris habere rationem seminis pluin
ob eamdem cauisam, quia semen est caussa essiciens , non autem forma rei eo semine gignendae et uni quia eadem numero res non potest esse Pater generans,in semen a patre generante coliatum; dicit autem Aenigmatista, Discordiam non esse semen, sed conferre semen ad generationem Pyronarchae . , Quarto, superius exui,in consutaui hanc positionem, qua scribit Coelius menstruum a Vulcano collatum in neratione cubris esse quid humorale , aut spirituosum Nilia hi sunt caussae febrim essicientes materia vero est substantia cordis, ac toti tricorporis 3 late probauimus. Menstruum autem omnino cedit in materiainin subiectum rei ex eo generandae; nec ulla ratione vim
s Qv into . non possam acciper Iouem ideo minere Pyronarcam in nauudum, adeoque febrem in hominis corpus uniuersurri, quia Dei prouidentia naturaliter calor vitalis a corde diffunditur in omnia membrari cui calori dum accidit concipere igne it it ena , necessario secum eam deserat in totum cor pias quoniam al- de per accidcias Iuppiter mitteret Pyronarcham in udum; ac Veislo phys re non eam mitteret; sicuti nec Medicus aedificat ' Aristotes , t 7 dum donium construit, quia sibi accidit esse Aedificatorem . Haec ut apprime conuincunt Caelium Igianum, inter cuius flores Medicos legitur Aenignia Pyron arca cum sua interpretatione , non esse prsiarum ac germanum Autorem Aenigmatis, sed tantii fortasse primum eiussi m explicatorem: ita meretrahunt ab eius interpretatione cuius cetera dogmata collaudo. Peroratio . 'tal. IV. stultimum.
IV scribebam in obscurissimi Scrupi declarationem breuitia.
mis huius anni ferijs Bacchanalibus, ut obtemperarem Vir egregio, niihique amicissimo, qui griphum proposuit ad enodandum
129쪽
liue de Febrrem crigine. I 3 Iunx, Vt am studiosis hac in re satisfecerim, quelmadmodum do uti mus Recalchus sibi satisfactuin fuissest . Interimit
ineae sensa sapientum iudicio&oblectamento proponere volui. Quo subiecta sint Sacrosancti Ecclesiae Doctorum censurae; quasi non reprobentur, Summo Deo gratiae habeantur,cuius auxilio lain abditum aenigma patefacere Poelii Diauij. inano sa-
130쪽
ronidem in postieram, quum iussu Eminentissimi Principis Cardinalis a Balneo, Patroni litteratorum nostrae tempe iatis multum forte nouerat me de fulmine commen-jtationem laabere sub praelo Gabriel audaeus, Vir multiplici pollens eruditione, meique illius eri a libris, ad me trans nisi ii istoriam admirandi ulminis nuper inta Auenionensi Comitatu prope Carpentoratum Vibem de caelo vibrati; cultis historia quum omnia piopemodum a nobis in h: pcriore libello tradita mirifice confirmct,ope is pretium duximus eam nostro huic operimanti si locor atteXere; sic autem habet. Die sole irini Beatisiunae Virgi- ο nis'Assumpis, hora demeridic csquiquarta, cum P. Saluam
odi Orci cardus e Conuentu icco licctoium, diceret ad Con- ο cionem de liumpho Deipas in coelum nuchentis post a crebra fulgura seseque versantis in nube concepti flatus, horribilem luctam , tandem disrupto carcere U Uenta, is excussum est in Principis Templi Masancnsis obeliscum,s quatit si a campans': inde repulsum jactatum ad late- , rari duos tresue ingenteS lapide sucu cllit, reticulam ma-