P. Virgilii Maronis opera

21쪽

Transportare prius, quam sedibus ossa quierunt. centum errant annos volitantque haec litora circum: Tum demum admissi stagna exoptata revisunt. constitit Anchisa satus, et vestigia pressit; Multa putans, sortemque animo miseratus iniquam. Cernit ibi maestos, et mortis honore carentes, Leucaspim et Lyciae ductorem classis Orontem; quos, simul a Troia ventosa per aequora Vectos, Obruit auster, aqua in Oisens navemque Virosque. Ecce gubernator sese Palinurus agebat,

qui Libyco nuper cursu, dum sidera serVat, Exciderat puppi, mediis effusus in undis. Hunc ubi vix multa maestum cognovit in umbrat Si prior adloquitur: Quis te, Palinure, deorum Eripuit nobis, medioque sub aequore mersit 'Diu age. Namque mihi, sallax haud ante repertus, Hoc uno responso animum delusit Apollo: Qui fore te ponto incolumem finesque canebat enturum Ausonios En haec promissa fides est 'Ille autem: Neque te Phoebi cortina sesellit,

Dux Anchisiada, nec me deus aequore mersit. Namque gubernaclum multa vi sorte revulsum, cui datus haerebam custos, cursusque regebam, Praecipitans traxi mecum. aria aspera iuro, Non ullum pro me tantum cepisse timorem, Quam tua ne, spoliata armis, excussa magistro, Deficeret tantia navis surgentibus undis. Tres notus hibernas immensa per aequora noctes Disjtigo by OO JIC

22쪽

exit me violentus aqua vix lumine quarto Prospexi Italiam, summa sublimis ab unda. Paullatim adnabam terrae iam tuta tenebam: Ni gens crudelis madida cum veste gravatum, Prensantemque uncia manibus capita aspera montis Ferro invasisset, praedamque ignara putasset.

Nunc me fluctus habet, versantque in litore venti. Quod te per caeli iucundum lumen, et auras, Per genitorem oro, per spes surgentis Iuli; Eripe me his, invicte, malis aut tu mihi terram Iniice, namque potes; portusque require Velinos. Aut tu si qua via est, si quam tibi diva creatrix Ostendit neque enim credo sine numine divum Flumina tanta paras Stygiamque innare paludem , Da dextram misero, et tecum me tolle per undas; Sedibus ut saltem placidis in morte quiescam. Talia satus erat, coepit quum talia Vates:

Vnde haec, o Palinure, tibi tam dira cupido 'Tu Stygias inhumatus aquas, amnemque seVerum

Eumenidum adspicies, ripamve iniussus adibis3 Desine sata deum flecti sperare precando. Sed cape dicta memor, duri solatia casus. Nam tua finitimi, longe lateque per urbes Prodigiis acti caelestibus, ossa piabunt;

Ε statuent tumulum, et tumulo sollemnia mittent Aeternumque locus Palinuri nomen habebit. His dictis curae emotae, pulsusque parumper Corde dolor tristi gaudet cognomine terra. Disjtigo by OO JIC

23쪽

Ergo iter inceptum peragunt, fluvioque propinquant Navita quos iam inde ut Stygia prospexit ab unda

Per tacitum nemus ire, pedemque advertere ripae, Sic prior adgreditur dictis, atque increpat ultro: quisquis es, armatus qui nostra ad flumina tendis, Fare age, quid enias, iam istinc; et comprime gressum. Imbrarum hic locus est, Somni Noctisque soporae: Corpora viva nefas Stygia vectare carina. Nec vero Alciden me sum laetatus eunte in Accepisse lacu, nec Thesea Pirithoumque: Dis quamquam geniti, atque invicti viribus essent. Tartareum ille manu custodem in vincla petivit Ipsius a solio regis, traxitque trementem:

Bi dominam Ditis thalamo deducere adorti. Quae contra breviter sata est Amphrysia vates: Nullae hic insidiae tales absiste mo eri: Nec vim tela serunt licet ingens ianitor antro

Aeternum latrans exsangues terreat umbras:

casta licet patrui servet Proserpina limen. Troius Aeneas, pietate insignis et armis, Ad genitorem imas Erebi descendit ad umbras. Si te nulla movet tantae pietatis imago, At ramum hunc aperit ramum qui veste latebat Adgnoscas Tumida ex ira tum corda residunt; Nec plura his Ille admirans venerabile donum Fatalis virgae, longo post tempore Visum, Caeruleam advertit puppim, ripaeque propinquat Inde alias animas, quae per iuga longa sedebant

24쪽

Deturbat, laxatque soros'. simul accipit alveo Ingentem Aenean Geinuit sub pondere cymba Sutilis, et multam accepit rimosa paludem. Tandem trans fluviuin incolumia vatemque virumque Informi limo glaucaque exponit in ulva. Cerberus haec ingens latratu regna trifauci

Personat, adverso recubans immanis in antro.

Cui vates, horrere videns iam colla colubris, Nelle soporatam et medicatis frugibus ossam obiicit. Ille fame rabida tria guttura pandens

Corripit obiectam, atque immania terga resolvit Fusus humi, totoque ingens extenditur antro. Occupat Aeneas aditum custode sepulto, Evaditque celer ripam irremeabilis undae. Continuo auditae voces, vagitus et ingens, Insantumque animae flentes in limine primo; Quos dulcis vitae exsortes, et ab ubere raptos, Abstulit atra dies, et funere mersit acerbo. IIos iuxta salso damnati crimine mortis. Nec vero hae sine sorte datae, sine iudice, sedes. Quaesitor Minos urnam movet ille silentum Conciliumque vocat, vitasque et crimina discit.

Proxima deinde tenent maesti loca, qui sibi ictum

Insontes peperere manu, lucemque perosi Proiecere animas. Quam vellent aethere in alto Nunc et pauperiem et duros perserre labores lFas obstat, tristique palus inamabilis unda Adligat, et novies Styx interfusa coercet. Dj0jtjgo by IO ORIe

25쪽

Fec procul hinc partem sus monstrantur in omnem Liuientes campi sic illos nomine dicunt. Illa, quos durus amor crudeli tabe peredit, Secreti celant calles, et myrtea circum Silva tegit curae non ipsa in morte relinquunt. His Phaedram Procrimque locis, maestamque Eryphyles, crudelis nati monstrantem vulnera, cernit, Evadnenque, et Pasiphaen his Laodamia It comes , et iuvenis quondam, nunc semiua Caenis, Rursus et in veterem fato revoluta figuram. Inter quas Phoenissa recens a vulnere Dido Errabat silva in magna quam Troius heros, Ut primum iuxta stetit, adgnovitque per umbram obscuram, qualem primo qui surgere mense aut videt, aut vidisse putat per nubila lunam, Demisit lacrymas, dulcique adfatus amore est: Infelix Dido, verus mihi nuntius ergo Venerat, exstinctam, erroque extrema sequutam' Funeris heu tibi caussa sui Per sidera iuro, Per Superos, et si qua fides tellure sub ima est; Invitus, regina, tuo de litore cessi. Sed me iussa deum, quae nunc has ire per umbras, Per loca senta situ cogunt, noctemque profundam, Imperiis egere suis nec credere quivi Hunc tantum tibi me discessu ferre dolorem. Siste gradum, teque adspectu ne subtrahe nostro. Quem fugis' extremum sato, quod te adloquor, hoc est. Talibus Aeneas ardentem et torva tuentem Disjtigo by OO JIC

26쪽

Lenibat dictis animum, lacrymasque ciebat.

Illa solo fixos oculos aversa tenebat: Nec magis incepto vultum sermone moVetur, Quam si dura silex aut stet arpesia cautes. Tandem corripuit sese, atque inimica refugit In nemus umbriferum coniux ubi pristinus illi Respondet curis, aequatque Sychaeus amorem. Nec minus Aeneas, casu percussus iniquo, Prosequitur lacrymans longe, et miseratur euntem. Inde datum molitur iter. Iamque arva tenebant

vli ima, quae bello clari secreta frequentant. Hic illi occurrit Tydeus, hic inclytus armis Parthenopaeus, et Adrasti pallentis imago. His multum fleti ad superos, belloque caduci

Dardanidae quo ille omnes longo ordine cernens Ingemuit, Glaucumque, Μedontaque, Thersilochumque, Tres Antenoridas, Cererique sacrum Polyphoeten,

Idaeumque, etiam currus, etiam arma tenentem.

Circumstant animae dextra laevaque frequentes. Nec vidisse semel satis est iuvat usque morari, Et conferre gradum, et veniendi discere caussas. At Danaum proceres, Agamemnoniaeque phalanges, Ut videre virum, sulgentiaque arma per umbras, Ingenti trepidare metu pars Vertere terga, Ceu quondam petiere rates pars tollere vocem Exiguam inceptus clamor seu statur hiantes.

Atque hic Priamiden laniatum corpore toto Deiphobum videt, et lacerum crudeliter ora,

27쪽

ora manusque ambas, populataque tempora raptis Auribus, et truncas inhonesto vulnere nares. Vix adeo adgnovit pavitantem, et dira tegentem Supplicia; et notis compellat vocibus ultro: Deiphobe armipotens, genus alto a sanguine Teucri, Quis tam crudeles optavit sumere poenas' Cui tantum de te licuit',ihi fama suprema Nocte tulit, sessum vasta te caede Pelasgum Procubuiss super confusae stragis acervum. Tunc egomet tumulum Rhoeteo in litore inanem Constitua, et magna anes ter voce vocavi. Nomen et arma locum servant Te amice, nequivi Conspicere, et patria decedens ponere terra. Ad quae Priamides Nihil O tibi, amice, relictum: Omnia Deiphobo solvisti, et laneris umbris. Sed me sata mea et scelus exitiale Lacaenae His mersere malis illa haec monumenta reliquit. Namque, ut supremam salsa inter gaudia noctem Egerimus, nosti; et nimium meminisse necesse est. Quum fatalis equus saltu super ardua venit Pergama, et armatum peditem gravis attulit alvo; Illa chorum simulans, evantes Orgia circum

Ducebat Phrygias flammam media ipsa tenebat

Ingentem, et summa Danaos ex arce voeabat. Tum me, consectum curis somnoque graVatum,

In selix habuit halamus, pressitque iaceu tem Dulcis et alta quies, placidaeque simillima morti. Egregia interea coniux arma omnia tectis Disjtigo by OO JIC

28쪽

Ε movet, et si dum capiti subduxerat ensem; Intra tecta vocat enelaum , et limina pandit. Scilicet id magnum sperans ore munus amanti, Et s imam exstingui veterum sic posse talorum. Quill moror irrumpunt thalamo comes additus una Hortator scelerum Aeolides Di, talia Graiis Instaurate pio si poenas Ore reposco. Sed te qui vivum casus, age sare vicissim, Attulerint . ela sine venis erroribus actus, An monitu divum an quae te Fortuna satigat, Vt tristes sine sole donios loca turbida, adires 'II ac vice sermonum roseis Aurora quadrigis Iam medium et horio cursu traiecerat axem Et sors omne datum traherent per talia tempus:

Sed comes admonuit, breviterque adfata Sibylla est: Nox ruit, Aeli ea nos flendo ducimus horas. Ilic locus est, partes ubi se via indit in ambas: Dextera, quae Ditis magni sub moenia tendit;

Hac iter Elysium nobis a laeva naalorum Exercet poenas, et ad impia Tartara mittit. Deiphobus contra: Ne saevi, magna sacerdos; Discedam, er plebo numerum, reddarque tenebris. decus, i, nostrum melioribus utere fatis. Tantum effatus, et in Verbo vestig)a torsit. Respicit Aeneas subito, et sub rupe sinistra Moenia lata videt, triplici circumdata muro: ita rapidus flammis ambir torrentibus amnis Tartareus h legethon, tor Uetque Inantia sp R. Disjtigo by OO JIC

29쪽

Porta adversa ingens, solidoque adamante columnae; is ut nulla virum, non ipsi exscindere ferro Caelicolae valeant. Stat ferrea turris ad auras: Tisiphoneque sedens, palla succincta cruenta,

Vestibulum exsomnis servat noctesque diesque. Hinc exaudiri o emitus, et saeVa OuaIeIerbera tum stridor serri, tractaeque Catende. Constitit Aeneas, strepitumque exterritus lia ubit:

Quae scelerum facies o virgo, est a re quibusve Urgentur poenis qui tantus plangor ad auras' Tum vates sic orsa loqui: Dux inclyte Teucrum, Nulli fas casto sceleratum insistere limen: Sed me, quum lucis Hecate praefecit Avernis, Ipsa desim poenas docuit, perque nania duxit. Gnosius haec Rhadamantus habet durissima rogna, Castigatque auditque dolos subigitque fateri, Quae quis apud superos, furto laetatus inani,

Distulit in seram commissa piacula mortem. Continuo sontes ultrix accincta flagello Tisiphone quatit insultans, tortosque sinistra Intentans angues, vocat agmina Saeva sororum. Tum demum horrisono stridontes cardine sacrae Panduntur portae Cernis, custodia qualis

Vestibulo sedeat facies quae limina servet 'quinquaginta atris immanis hiatibus IIydra

Saevior intus habet sedem. Tum Tartarus ipse Bis patet in praeceps tantum tenditque sub umbras, quantus ad aetherium caeli suspectus Olympum. Disjtigo by OO JIC

30쪽

Hic genus antiquum Terrae, Titaiata pubes, Fulmine deiecti, tando volvuntur in imo. Hic et Aloidas geminos, immania vidi Corpora qui manibus magnum rescindere caelum Adgressi, superisque Iovem detrudere regnis. Vidi et crudeles dantem Salmonea poenas, Dum ammas Iovis et sonitus imitatur Olympi. Quattuor hic invectus equis, et lampada quassans,

Per Graium populos, mediaeque per Elidis urbem Ibat ovans, divumque sibi poscebat honorqm: Demens qui nimbos, et non imitabile fulmen

Aere et cornipedum pulsu simularat equorum.

At Pater omnipotens densa inter nubila telum Contorsit non ille faces, nec fumea taedis Lumina praecipitemque immania turbine adegit.

Nec non et Tityon, Terrae omniparentis alumnum, Cernere erat per tota novem cui iugera corpus Porrigitur rostroque immanis vultur obunco

Immortale iecur tondens seeundaque poenis Viscera, rimaturque epulis, habitatque sub alto Pectore nec fibris requies datur uua renatis.

Quid memorem Lapithas Ixiona, Pirithoumque'Quos super atra silex iam iam lapsura, cadentique Imminet adsimilis lucent genialibus altis

Aurea sulcra toris, epulaeque ante ora paratae Regifico luxu Furiarum maxima iuxta Accubat, et manibus prohibet contingere mensas Exsurgitque iacem attollens, atque intonat ore. Disjtigo by OO JIC