장음표시 사용
101쪽
DE ELECT. ET ELECTI POTESTATE.
statuitur eontra tales, quam fuerit factum pera ita iura; cum hic prouideatur non solum ex eadem mente legis ; sed etiam ex verbis expretas, ut sic isti non possint venire, nec cora tra mente, nec contra verba legis. Ret intrat. ygius per latuis Per hanc tamen constitutionem non mutatur, quod de Papa, de Imperatore, di de ultram ontano concorditer electo immediate Papae sub-ecto,alibi inuenitur statutum,ut ipsi possint ad . ministrare,qua uis non confirmata gl.hic.Fer.eccl. Et cum hic non exprimatur, intra quot tempus debeat electio praesentari, videbatur relictum ad arbitrium boni viri. gl hic. versc.quamcitius. Sed hodie habetur expressum, ut illam debeant praesen tare intra octo dies. infra cap. tap. s. caeter. Et si electores fuerint negligentes In Praesentari do, non per hoc nocent electo. dict. s.cat. Nam non debet alteri per alterum iniqua conditio
inferri. sus hic. remi. commodedi Ialon debet . deret iuris U I controcerint, ipso iurepriuatisunt iure ex electione quaesto.
QVIA secundum Apost.nemo debet sibi h
norem a gumere, sed qui vocatur 1 Deo, tanquam Aaron ad Imbr. s. Et quoniam fita Iis electus administrat ante confirmationem, assumit sibi honorem, quem debet a superiore expectare. cap. quai. extra eod. Ideo talis tanquam ambitiosus est repellet idus. cap inscrip 8.q. . Pretisterea talis peccat faciendo contra canonem, qui prohibet hanc administrationem. plintret. Ideo poenam meretur, re praecipue, ut puniatur,in quo peeeauit, cap. inter.de excelspres. Praeterea simulata aequitas, duplex est iniquitas; nam facit malum , ct abutitur bono. Clenaen.ad nothum dehar. Et quoniam talis simulat administrare tanquam alius, ct se ingerit ratione electionis, quod ei est prohibit tim glosspnil Ic. Ideo ex his omnibus causis, talis meretur priuari iure sibi ex illa electione quaesito. Archid. hic insin. Et Iicet periura priora esset per sententiam priuandus. vina siquat Hodie per hanc constitutionem, est i Pso iure priuatns. ut intrat.
ELIGENTES quam cito possunt elictionem Eecto pr
sentent. OvIA per mutuum consensum electorum, ct electi, initiatur matrimonium spirituale. cap. cum inter extra eodem. S cap. licet. de transi. al. Et quoniam non soIum iura testantur, sed etiam magi stra rerum efficax experientia manifestat, quam sit ecclesiis ipsarum dispendiosa vacatio, quam periculosa etiam soleat esse animabus. ut in text. Ideo ne diu ecclesiae vacent, sed ut initietur istud spirituale matrimonium inter electores, repraesentantes ecclesiam, re ipsum eIectum sponsum,postea per confirmationem perficiendum .c .nosti. extraeod. Debent electores quam citius commode possunt,electionem electo praesentare, ut ipse possit consentire, 'ad
Megotium perficiendum incumbere. rt intro. ELECTUS intra mensem consentiat.QViAcum ex electione acquiratur ius e Ie-cto,etiam antequam ille electioni consen. tiari ut intexi. O in cap. s relig. licet ipse non possit eompelli absolute,di praecise electio ni de se factae ima laus consentire.c gestedistinct-
ι . potest tamen compelli causiatiue,&c nditionaliter, scilicet,si vult consentire , quod consentiat intra tempus hic in iure assignatum,ne
causa ipsius e celesia diu maneat suspensa; alias priuatur iure sibi per illam electionem acquisi-m.n intexi .ct Gemin num. i. Et mensis hic amisgnatus electo ad consentiendum, computatura die praesentationis sibi factae de electione, ut in t xl. cum antea ipse non sit in morasto hic.rerm dissul. Et habebit tot dies, quod habet ille mensis, in quo fuit praesentata electio ; reli dies est- qui erant elapsi, supplentur de mense sequentLg ghu. vers menstem. Per quae autem verba ha-deat electus consentire, ita ut non notetur ne ambitiosus consensus, nec superba recusatio
dic,quod si se non cognoscit indignum, potest tepide consentiregio .i cap .ins rip
a LIAS priuatis est iure quasito.Q V in cum talis electus sit negligens in eo n-
sentiendo, non debet eius culpa, ecclesia diutius vacare glighic. persi disia. quae notat, quod si talis legitime impeditus fuerit, non currit ei tempus ; nam impeditus non differt. cap.quia. extra de concess. praebend. Ideo propter ecclesiae indemnitatem , in propter propriae negligentiae eu Ipam, si ille intra mensem non con sentit, ex quo consentire potest, priuatur ipso facto iure ex electione acquisito. ut intrat. Nec requiritur alia priuationis sententia licet ubi dubium esset, posset per sententiam declarari, illum esse priuatum .gI. hic. per eo ipso.
NISIconditispersollae illum excuset. Qv I A cum tunc non possit ei negligentia
imputari, non debet iure ex e Iectione sibiaco uisito ine sua culpa priuarigl. Wr.cond.
102쪽
tia per ipsos electores, vel per ipsum electum, ab illo stipariore qui potest remouere illa conditionem , propter quam ipse consentire electioni d e se factae non potest, ne ecclesia longius vacet ri in text. Et ex quo licentia est ei imparti-ra a die quo potest consentire,currit ei iste mensis aes hic. POST consensium, confirmi em petat intra tres mens . OVI A cum electus non possit ante confirmationem administrare i*r c. prox. Et cum per confirmationem dicatur perfici spirituale coniugium inter electum de ecclesiani cap. inimexinde transi vis Et quoniam est prouidendum ecclesiarum indemnitati, ne diutius vacent, ut dictum est superius , cxtr. cap. ne pro desectv. Id eo statuitur istud copetens tempus ad electionis confirmationem petendam per electum, post eius praestitum electioni consensum. FI in text.ALIAS electio riribus vacuertiri
QVI A sicut ipso iure priuatur iure sibi quaesi
to ille, qui intra mensem electioni de se factae non ctan lentit, ut di tum est superius , ita debet illius electio castari qui intra debitum tempus eonfirmationem non petit, ne etiam per inius negligentiam diutius ecclesia careat administratore. Archid hic in n. Requiritur tamen in isto casu sententia priuationis , quae non requiritur in casu superiori, cum text. t c dicat euacuetur, quod verbum denotat futurum tempus; ct in casu superiori dixit ex itinc se nouerit eo ipso priuatum, quod denotat sententiam per ipsum ius inflictam .rt not.β r. in cflat.quia m ius vinculum contractum est post consensum, quam ante scii deo difficilius rumpitur glas Fer. N. etur. Et adde sancita in Conc. Trad.sei p. der form. cap. 3
Cap. p. Perpetuo. βI non sequatur electio, non est quis ex costensu insere
imio scienter his,sto iis indignum, eligendi potesta-
Qv I A iura, quae priuant eligentes scienter
indignum potestate eligendi, non dicunt, si indignum consenserint, sed si indignum elegerint ut extra cap. cum in clinctu. ,sin. Et quoniam per consensum praestitum non potest dici facta electio, si I a non sequatur.extr.c ingrates. Cum consensus ille dicatur esse fingulorum, electio
dicatur esse communis, ct collegii vim rex. UT Lc ingenesideo Paena imposita pro elections,quae dicit actum perfectum, qui sequitur post praestitum consensum singulorum eligentium . non incurritur per solum consensum eoru . ex quo non est sequuta eleelio; qui conlensus dicit solii actum imperfectum, re principium electionis. XI.sn. hic. Et v bi poena imponitur ex gestione aetiis, quis non incurrit poenam dato quod faeiat principium actus, si postea non sequitur perfractio illius. rLin c. micver. extorsit. inst qliodmct.tau. nam in poenis est benignior interpretatio facienda .cap. in poenis.inst. deret iuri Et hoc procedit quoad poenam legis positivae: nam quo ad Dei bene talis punitur, cum sadiat contra conscientiam. vi in text. O Gemin sitim. r. Et etiam quo ad poenam temporalem potest tue talis puniri per superiorem iuxta qualitatem delicti, sed non illa poena imposita a lege pro illo delicto perpetrato. N in text.S I.ita rat Fad g. Aquil. Et vide Conc. Tridhis .ile resor. c.3scfa..dι resor. c. S.
ELIGENS, rei electiom consentiens, contra electum se
nequit opponere vel renuntiare.
Qv i A quis non potest mutare eon filium
in detrimentum alterius. .mutare. injr. deret iur. Et quoniam si tales mutarent propolitum in possent retractare electionem, estet in praeiudicium electi, cui est ius quaesitum 'pr. c. quamuli. dc venirent contra factum proprium, quod fieri non potes clusis ceaen. Ap. s. Ide licet consentire in ele num a principio fuerit vo Iuntatis, post consensum praestitum, in eo permanere, est necessitatis c. quo eme se ibi gLinfrideret. ivro NISI ex nova causa, vel noviter eipandita.
avi A quae de nouo emergunt, nouo indugent auxilio .cap. inlin.extra deo c. delet S I. de aetate , ex causass de interret aes . Vnde regula, Quodsemel. O cap. ex aliae . superius similiter adductae fallunt ex causa superuenienti, vel nouiter ad notitiam perueniente, sicut etiam fallunt in ijs, quae improbantur a iure; Et in iis,quae non scienter placent, sed per laeti errorem, in quibus quis non censetur consentiri .l niti II. conis sensui fileret. iur. Similiter, ut dictae regulae ha. beant locum,requiritur, quod placeant non so-Ia mente,sed etiam verbo,vel facto ei Et quod alterius intersit, ilia non mutariglossin da . quod semel. Ideo si noua causa emerserit, vel morum improbitas, seu alterius latentis vitii, vel defectus (quae verisimiliter eligens ignorare potu rit) veritas reveletur, ipse eligens poterit huiu modi citctum impugnare. yi in iret. Et deh
103쪽
DE ELECT. ET ELECTI POTESTATE.
iunmodi ignorantia sufficit, ut fidem faciat pro .
prio iuramento. N in text. nam cum in animo
consistat, regulariter non potest aliter probari glosi in cap. homo distinct o. Et haec procedunt,
etiam si interuenisset iuramentum. Inn/c. in cum inter de renunc. Cum de istis emergentibus non videatur in iuramento, vel consensu praestito,cogitatum. Franius hic tium. 2.ct 3. Hinc deducitur, quod ex noua causa offendens non di.
CONTRA elietum a duplo maiori parte, res electores ipsus, nil a reliqua parte potesi opponi, quod rotum
QVI A extenuare votum, est illud obiicere,
quod non annullat penitus votum, sed i. psum reddit minoris auctoritatis, sicut esset, ego litteratus, tu minui litteratias; ulimplex canonicus , ego in dignitate constitutus , de similia. aliis. i. hic.ct Aridiae ver. ad exten. Et quoniam numerus duplo maior, cum multum excedat aliam partem, praesumitur valde sanior,
in motus 1 multo meliori Zelo ; disie elegi 'meliorem . vel saltem idoneum, quod sufficit ad validitatem electionis. extra cap. Ecclesia. i a. O ibi gloss. . O cap. licet. s. quasi. i. Et probare quis non debet admitti, quod non releuat, etiam si probetur adprob. X. deprobat. Ideo non admittitur oppositio tam minoris partis in tali casu, in quo nec pro ipsa praesumitur, nec si aliquid pro se probaret, sufficeret ad inualidan dam electionem alterius partis glii penulsu, di
XED bene id opponitur, quod rotum annusset. Qv I A quando votum eligentium annullatur, electus ab eis venit remouendus. extr. capaeum in cunctis, ct cap. nihil. Et quoniam pars, quae talem non elegit, potest facere de alio electionem validam , licet sit numero admodum minor. cap cumana. extra eodem. Ideo cum oppo filio istius minoris partis tunc possit valere . ct remouere electum ab alia parte, non
est ut frustratoria re ij cienda ; sed ut facta ab illis, qui legitime iure suo utuntur,est attendenda. t in text. oes . . in.
APPELLATIO iudicialis, rei extra devolvit lai sat electionum visoporum, O superiorum ad
Qv I A eausae electionum episeopalium seu
super electionibus episeoporum exortar, inter maiores caulas annumerantur. Neir text. Et quoniam maiores ea usae dicuntur illae, quas Sedes Apostoli ea in signum specialis praerogatiuae , propter illarum grauitatem sibi rei eruauit.cap. 3 extr.de transi. visc. ct cap maiorei. e bapti . Ideo nullus, citra Papam, vel ille. cuir peciali mandato ipse commissierit, per appellatione huiusmodi eausarum cognoscere potest.c. huic.dist i .
SI inscripti , O ex causaprobabilisuerit interiecta,
Q A licet eonstitutio Alexandri Papae
Quarti assereret,istarum causarum cogni- Per quaslibet appellationes ad Seis Apostolicae examen deuolui. vi in text. Etic etiam appellationes frustratorias admitte- vatillos Fes quaslibet. iste tamen Pontifex Gregorius X.eius successor, volens, di temerariam appellantium audaciam , ct e natam appellationum frequentiam refrenare, hac generali constiturione duxit prouidendum ; ut fiextra iudicium in praedictis electionibus . vel in aliis dignitatibus episcopatu maioribus celebratis, expressia causa manifeste friuola, contigeri r appellari, per appellationem huiusmodi nequaquam au Sedem eandem negotium deuoluatur, Led cum in electionu m earundem negotiis In iudicio, vel extra iudicium appellatur in stri. pti3, ex causa probabili s quae probata deberet legitima reputari) ad Sedem ipsam huiusmodi Negoria deierantur ut in texi. Et sic quoad illam artem appellandi, illa constitutio Alexandrit correcta glossver qua,libet. Constitutio autem illa hodie non habetur in corpore iuris clauia.glos . rer.const. sed quo ad quasdam alias Partes, quae erant in illa consti tutione, est attendenda haec decretalis, quae illam in hac parte innovat , di deno super his statuit. archi vers deuol.
SI ab ea possunt partes fine prauitate recedere, priusquam Papae praesentatas uerat. OvIA cum res adhuc sit integra, nee Papa in
ea apposuerit manus , non debent partescosi in uitae asere, i ustae nec panitudinis hunaa-
104쪽
nitas est eis amputanda; sed est permittendum, ut iuribus pro se introductis possint renuntiare elos rer .partibus, ct Archia radrer. Sirero cauta spap taesentata . non est amplius locus
-- in riu uam illam committat;
poenitentiae etiam priusquam viam committati, Tia non debet Papa ab eorum pendere arbi--io sed ad ipsius officium tunc spectat exami nare nec otium I praesertim si crimina,vel de se ctus in appellatione exprimuntur. Guliel. Duran. hi, Hum 1 et Et hoc, quod hic dicitur,intelligem
appellationib. inter otas in talibus causis, nam n aliis secus in quibus appellans mutat libellos. Spotest reducere causam ad primum iudicem, e quam sit alii cognitio delegata.extr.de pellat.c.interp. s. t. ct Iriblii hic Ter. refETan in recessu meruenierit prauit , Informia cesanteonania debent inquirere.QVI A sicut tales iudices non possent cois
noscere has causas, stante appellatione; ut ductum est superius ita non Dellatione, , qua fuit per partes recesium, debet adud eosdem cognitio remanere, apud quos e L.
T si nullo modo fuisset appellatum. Vt in sextinam non appellare, appellationem noti prosequi regulariter paria sunt. c. gratum. ex r. e os deleo licet non per omnin, n infr. de sent. excom X. liuictes n. hu An autem talis appellatio impe- uel non: ct sicani meruenerit in recessu ab ira mi ireret ut in text. quia in dubio iudex
vbLiudex recuperat iurisdictionem ex aliqua causa, debet primo inquirere, an causa subiit. Propter quam illam recuperat.Granin.luc , in
Ora i repererint, de causa non cognoscent. H. VI A cum tali casu non fuerit licitum par tatibus ab appellatione recedere, ut intram Et eum appellatio harum causarii spectetd Sedem Apostolicam, ut dictum est superius. Ideo tunc non debEt inferiores Iudices cognoscere de causa ad ipsos non spectanterim text.SED statuevi partibis terminum, in quo cum actis,
ct munimentis ste apostolico constectui repraesen- QVI A cum partes de facto iam recesserint
ab appellatione interposita ad Sedem Apostolicam, per concordiam factam inter ipsas i ta cum iudices, ad quos ipsa sunt reue Lae,non possint de iIIa causa cognoscere,ex quo in concordia interuenit prauitas ;& ideo appellatio adhuc de iure intelligebatur pendere apud ipsam Sedem. yrinthi. Ideo ne istae partes illudant utrunque iudicem ; iudex inferior, qui cognouit de partium prauitate,debet curare, ut iapse reuertantur ad superiorem iudicem competentem,qui possit debitam iustitiam administrare;&sic,ut accedant cum actis, reprobationibus , ut ex illis informetur iudex, quid facere debeat et F.penulti m.hu, O Arianae in . Et licet iste iudex inferior non habeat tunc in istas partes iurisdictionem , ex quo causa pendet apud Sedem Apostolicam; tamen potest eas adstringere ad comparendum intra terminum comis petentem , cum ei a superiore hoc concedatur.
ne iustitia a partibus illudatur. rt in text. Nec per istam termini assignationem, dicitur ipse iudex Inferior cauta se intromittere, sed potius superioris mandatum exequi. nin.hic in il stum. ubi infert, quod si exemptus delioquat in dicte est, Episcopus possit illi terminum assignare, intra quem debeat suo superiori se praesentare. Gemus ibid.
S I inter reliqua, qua obiiciuntur promouendo add gnitatem,obiicitur euidensdefectus sientiae,rebe sma, illud ante omnia examinari debebit. Qv I A ubi plura alicui obiiciuntur . quorum quodlibet per se sufficit, illud, quod facilius probari potest, primo est probandum cap.avditi .extr. .epraescripI. OgI.hic.rer.ante. Et quoniam tam defectus scientiae, quam perissonae sufficit ad impediendum aliquem, ne ad dignitatem promoueatur, cum uterq; defectus sit contra ea.quq necessario requiruntur in promouendo. extr. c. cum in cunctis. Et ambo de facili possunt regulariter probarit,unus per exinaminationem, alter per oculorum inspectionem .pl. .hic. Ideo potius ab istis,quam ab aliis defectibus, qui non ita faciliter possunt pro b ri, in discussione eorum,quae tali promouendo obiiciuntur, est inchoandum Plinteo
ET si reperietur 'Fum, opponens a prosecutione negotii
OV IA si id.quod magis videtur inesse, non
inest, nec id, quod minus videtur, est credendum ineme.cap.& ivdulis. 3.quas .3. Vnde si non insunt isti defectus, vel alter eorum. qui facilius poterant apparere ; nec etiam eli
credendum inesse aliquem de aliis obiectlide Diuitiaces V, Coos le
105쪽
quibus difficilior est probatio. gl. i.hic. Sed quo-DI .m talis praestim itur calumnio se obiecisse ad impediendam promotionem , ex qPo defecit inprobatione istorum defectuum. Arahid. hic. Per.obser. Ideo semel malus semper praesumitur malus c. sin et infr.ceret. iur. Et offendens in v-no, factus eii om nium reus, ut amplius in tali net sorio non audiatur .rt intrat Oc. defleat. extra deret. iuris
EI punitur perinde, a defecisset inprobatione omniu
QUI A ex quo apparuit calumniator in istis
defectib. obiectis,qui poterant faciIius apparere,ut ductum est superius. Ideo praesumitur calumniator etiam in caeteris. d csemel. ocin poenam obieeit calumniae statuitur, vi puniatur, ac si in probatione omnium defecisset upr. c. i. sistanc, OgI hic.WLevid. Sed si liabuisset pro . habilem causam ignorantiae, non subiiceretur istis poenis. Arch hic in s. Quae autem sit poena deficientis inprobatione eorum, quae opponit. N- desupr.ind cap. i. Et de examine eligendorum ad beneficia, vide sancita in Concil Tra sisset .dere-fr.cap. I S.Cap. ra. Sciant. NUI grauauerit aliquam perfnam ecclesiasticam, res
eius consanguineos, relecclassis, seu bona,pro eo quod eumero quo rogabatur,eligere noluit, isficto emcommunicaIus ect.QVI A illi,qui violentia. veI fraude non per.
mittunt ece Iesias ordinari secundum regulas a sanctis Patribus constitutas, visa erilegi iudicantur. -Ant i quaest. i Et quoniam dicuntur impedrre, non solum qui dire et e grauarit ipsas ecclesias, ct personas ecclesiallicas, sed etiam qui eas grauant in directe, inferendo iniuriam earum consanguineis in odium, de vi tu perium illarum. Durandus hicntini. v. Cum in illatione iniuriarum inspiciatur intentio iniuriantis, re persona, respectu cuius iniuria, ct contumelia fertur. Institur. de iniur. s. sed libero. Ideo sicut per verbera clericis illata, quis incidit ipso facto in excommunicationem. cap. si quu suadente. i . qv I. g. ita l. vi incurratur per grauamen illatum eligentibus, directe, vel indirecte, ex eo quod ad alterius libitum eligere nota luerunt. ut in text. O Duranae
USURPANTES de nouo cusodiam vacantium eccissarum,eo ipso excommunicantur.
possit sibi de consensu dioecesani, expre
se retinere, quod, vacante ecclesia, faciat fructus suos, ct illius custodiam habeat cap.prat quon.exi r de iur epare. O c. Eleut. is. q. t. postea tamen, illlus cullodiam acquirere non potest; cia
patronus ab ecclesia aliquid temporale exigereno possit, ni fi tempore fundationis,vel dotatio. nis, tibi a dioecesiano fuerit illud reseruatum tin d. c. rat. Vnde si aliquis, liue patronus, siue alius praesumpserit res ecclesiasticas occupare, committit furtum, det sacrilegium; di non quam lecunq furtum, sed peculatus, quod est furtum de re publica. c.quid ergo. 23.q. . Ideo propter hillismodi grauia crimina, tales occupatorcs ex
CLERICI etiam, Ommichtho triprocurantes,
andem excommunicasionem incurrunt.
Qv I A cum clerici,ct quae Iibet personae ecclesiasticae debeant se opponere pro iuribus eccletiae tibi commissae defendendis. cap hoc consit.in'. de reb. eccI. non alien. Graue nimis . ct execrabile est scelus , si non solum non defendant,sed etiam offensionem procurent. c. irrel. m. S . Dicuntur autem pro clarare, ope, conlii io,persuasione, dc operatione glus hic. ver. pron.Ideo etiam ipsi pro tali graui crimine quod committianti e communicationi, ipso facto, subiiciuntur. pi in text.CLERICI vero, qui se ri debent talia'cientibus non opponunt,priuantvrfructibus eci Iesarum pro tempore, quo premissa fine debita contradiltione permiserint. O v I Alicet tales non ita grauiter peccent, fi-c ut illi, qui talia mala procurant, ut dictum est superius , ct ideo non excommunicationi subiaciuntur, sed fruetibus temporalibus. quod leuius est, priuantur. rt in texI. Graviter tamen etiam ipti peccant, non defendendo ecclesiam, ut debent. dIct. cap hoc consul. nam qui non facit, quod debet; intelligitur facere, quod non cie-bet. cap ideo. 23.quas. 3.&I.qui nonfata id de regiur. Vnde talis negligentia comparatur voluntati, secundum id, quod not. in cap. . v. q. 3. Ideo etiam tales merito grauiter in amissione fructura beneficii puniuntur. ut intro. Debent autem se opponere cum effectu, ut inuocando ad hoc au talium brachii saecularis. cap. admin. ab quel I. vel
106쪽
vel de nunciando hoc iudici superiori.argum ca plere . ille debet ad huiusmodi curam assueml .in'.de homicid. non tamen dicitur, quod de . qui vel si t presbyter, vel intra breue te pus potbeant se corporaliter opponere talibus secun- sit in presbyterum ordinari.ut intex. Oexir.ca dum quod not. in cap.limb. M. quasi . . Sed po- cum incunc Iu. Si autem parochialis conferatur ne . quod tales clerici inuocat milites ad defen- no attingenti viget imum quintum annum,coliasionem sui iuris, dc pugnando ibi aliqui mori- vatio est nuJl ipso uare.ut in text. yglos. ver.car riuntur, nunquid ei mors imputabitur ' Dic M. quia per hunc tex. in trib. maxime suppletur quod non ad hoc cap. de occi ea; q. s. Ol.quoniam, ad ea,quae habentur ind. c. cum in cunctu. nam ibi LI collatio ecci eliae parochialis tantum prohibetur fieri minoribus vigesimo quinto anno, hic non solum prohibetur, sed etiam irrita decerniturinili dicere velis, quod id satis erat irritum per ipsam conititutionem, cum in euctis. ex eo,
quod sufficit Iegislatorem aliquid prohibuisse, cum seq. C ad let Iul. e vi publua BENTES talem custodiam ab antiquo, se abstineant, ct ministros satiant alsinere ab omni dilapidatiotu, ct alio abusu. v I A qui custodiam habet, debet custo
dite, non consumere. I. u. cvi. ,.qui Fri in etiam si non adiiciat contra factum non valere. v bis f. Iet. Et quoniam qui res alterius sal - tnon dubium. C.de legib. nec per hoc fuit hic tex. satiare tenentur, de facto ministrorum obligan- perfluus in tali calu ; quia clarius exprimit haec intil. yn. g.naul. Mup. O laput Ideo isti custodes decretalis, quam illa; ad idem supr. de Sum.Triis non talum per seipsos,sed etiam per eorum mi. nit. . mic.&sic innovat,&suscitat in hoc illudnistros, debent ab huiusmodi damnis abstinere pios rer. ministros Et inter caetera, quae debent
curare est,ut bona conseruentur, quae vacationis tempore prouenerunt. Pt in text. ita tamen,
ut sub specie custo diae non sint usurpatores.glo. ver reditus. o c. auarsupr. eod.Cap. I . Licet canon. r a R O C III ALIS ecclesia nemini conseratur,qui non si idoneus scientia,moribus, Satare.
Qui A parochi officium est praeesse,&prota
desse populo sibi commisso, tam verbis, quam exemplo. extra cap. clim in cunctis. 3.ium di Concit.Triden.s s.cap. t. Et quoniam ista non bene possent operari fine sufficienti sci
entia , ac exemplaribus moribus, ct perfecta aetate. ut in text. Ideo debet cauere collator, ut in
promouendo ad parochiam ad sint ista requisita. Concit. Triden d. v. a. oesis, J.cap. 3 e reform. Et qualis aetas requiratur in promouendis ad quaslibet dignitates, tabeneficia, vide extra eod. cap. cum in cunctu. O Conci l. Triden ses a . de resor.
ET si conferatur non attingenti re fimum quintum
I A parochus tenetur missas celebrare,
ct sacramenta administrare, quae sotu per presbyteros possunt adimpleri. cap. regenda. o. quas . .ct nci Ttiden. d. cap. a. Et quoniam quis non potest in presbyterum ordinari, nili vigesimum quin una su aetatis annum attigerit. Climgen.deatur.&quat ordin. Otanc. Triclus as. cap. , a Ideo ut parochus postit ista adim ius,quod erat quasi per abusum abolitum. Itemper canonem illum moneri debent ad suscipiaendos ordines; per istum non est hoc necesse. Item per illum talis promotus, qui in dicta aetate non sit constitutus, est per sententiam priuandus,per istum priuatus est ipso nare.glasf. i. Inc,o
ILLE autem, cui talis ecclesia collata fuerit, tenetur personaster remere.
I A per residentiam ipsius rectoris, diis
ligentius cura gregis sibi crediti ab eo geri potest. rim text. Et quoniam si ipse extrare fidentiam existeret, illud eueniret, quod depopulo egente pastore in Hierem. legitur. Thre. cap. g. Paruuli petierunt panem, de non erat,qui frangeret eis. Conc Trid Aff. c. a. Ideo ne populi sibi commissi cura negligatur, debet parochus personaliter residere. ut in texto d. Con l. d.cap. r. Is autem dicitur residere, qui cotinue ibi moratur arg.C.de metat I. deuotum. lib. t. nisi in casib. I iure exceptis. in quib is, qui abest . fingitur e Sepraesens, ct resideress hic. remaestare. ct infra de
ET intra annum sacerdos fieri. Qv I A cum parochus teneatur sacramenista administrare,ct non possit illa administrare nisi fit presbyter, ut dictum est superius Ideo ne populus tibi commissus diutius patiatur in spiritualibus detrimentum, si promotus non est presbyter tempore parochialis
adeptae, debet intra annum in presbyterum o dinari. rt in text.=d.c. cuincunctu. Currit autem
iste annus a die,qua habuit posscssionem pacificam a
107쪽
eam, veI per eum stetit, quominus illam haberet ; nec currit iuste impeditogitis per .annum.&cap. commissa. infra eodem. Sed quid fi solum minoris partis honorum ecclesiae possessionEnactus es t Die, quod si habet liberum exercitium
curae animarum, hac costitutione tenetur; quia cura animarum principa Iis est,ssi digniori ratione exercitii curae animarum, tenetur quis ad Lacerdotium promoueri. Si autem non habeat Iiberum exercitium curq animarum,non ten
tur promoueri, licet habeat possessionem maioris partis bonorum. Et si habuit pacificam possessionem, re postea lis ei mota fuit,tenetur hac constitutione, nisi incontinenti postpossessionem adeptam Ita fuerit mota , ct possessio tur. bata. Durand hi. anum. o. vβια ad s.ct Arah. Feri commisit. SI autem premotus nonfurit,elapso anno,priuatis est. ipso Iure.
QVI A in suae negligentiae poenam, di ad po
puli sibi commissi salutem attendendam, per hanc constitutionem talis poena imponitur, licet olim per d. cap. cum in cunctu, mei per sententiam priuandus.gloss hilarer. priuatis. Sed quia fortasse habuit aliquod iustii impedimentiam,vi HV . . Promoneretur benefaciet ordinarius, si propter hoc dubium aliquam causae cognitionem praemittat, antequam decerna tecclesiam vacare, S illam alteri conferre. Durancri. So. Praesens enim constitutio,licet indefinite loquatur iustum tamen, seu necessiarium impedimentum e cIudere non intelligitur. extr.c.ne
pro desta u. O deconcesserab. c. quia. nam ius neminem obIigat ad impossibile. vel iniustum c.erit. disi . . Et licet ex hoc canone priuatio incurratur ipso iure possetar tamen non remouebitura sua quasi possessione, licet vitiosa, sine causae cognitione, ex quo titulo possidet,licet iniusto. cum nostru.extr.de concess*rab. ET Dlitan .hun. s. O vide Conc. Trijs f. t a.de reform cap. q. SUPER rementia autem,prelatus em ad tempus po-rent di pensare. Qv I A verbum residentiae non est amare
intelligendum, scilicet, ut nunquam inde discedat. Archiae ver.s ore. Nam verba sum
Et cum non exprimatur per quot tempus possitivam concedere, videtur relictum discreto iudicio ipsiusEpiscopi. Arah.hic n. Potest autem esse causa rationabilis, studiu:praesertim Theo- Iogiae,si ii Ie dociIis sit.c superflecularare. dema go. vel intemperies aeris.c. quorundam.dist M. Vel infirmitas. cindaud extr. de chr. non rem. Uel
resticDuranchic in D. p. II. Nemo.PA R OCmaias Ecclesia non commendetur, ni sic'-mtuto in aetatelegitima, Osacerdotio. OvI A licet commendatarius non sit praela tus, sed potius procurator, cui custodia Ecclesiae est commissa; habet tamen illius legitima administrationem, di ex illius fructib.ipse,& eius ministri sunt prouidendis Silli Ecclesiae d e-bet deseruire sicut faceret proprius praelatus .
gatur. mirare. NIi tepend. Ideo sicut parochus deberet esse in aetate legitima. & in sacerdotio, ut passet populo ad ministrare sacramenta. O. cprox.ita debet esse comendatarius qui parochi officium gerit Duran .n. 3;.In utrisipenim est ea dem ratio, sciI. officium administrandi populo sacramenta; ut dictum est superius. Ideo debet esse idem ius ut uterque sit aptus ad illa administranda.arg. Lita faciet.aquis.ETrali, nonnis una. v I A ecclesisticus ordo peruertitur, quando unus pIurium officia occupat. c. referente.O .ad hac extr.deprab. Et quoniam Praelati in hoc saepe committebant fraudem,nam non Dis lentes uni committere plures parochias in titulum .c.de multa. exre depreb. quaerebant illis dare in commendas. Duran. in prin. Ideo ut obvietur fraudibus, statuitur, visi cui non potest haberi. nisi una parochialis in titulum , ita non possit haberi, nisi una in commendam. N.m. pnam renouissime. Conc. Triasiis et .cap. t .
: tuli modo intelligenda thii titi. deseruit Oalo. ra ilia tunc demum,cum uecesiit, , rei utilitan exirit
Fn in c. quibusdam .vili. 3 . Ideo licet nec ipse Papa concedat, ut quis nunquam teneatur residere in cura animarum .s r.c. .de rescr. Tamen, ficausa rationabilis exposcat, conceditur, ut emiam ipse Episcopus ad tempus gratiam dispen-aationis super non residendo concedat. Ninum ratioti . lar. Pontis Lib. i.
QVI A cum ius commane velit,utquaelibet
Ecele ita habeat proprium, non commetis datum praelatum. .cum non ignores.mir de Fab.dr cssur. .q. i. quando Ecclesia conceditur in commenda m, fit dispensatiue, ct ius commu .nc resaliatur. Durancnum. p.Ideo debet semper
108쪽
Fieri ex eausa sicut & dispensatio. c. tali. i. q. .ctι exposuisti extria depraeb. ct ita aliqua causae cognitione praemissa. cap.dith i.q. . Et quoniam in dic positione ecclesiasticarum rerum, ista duo,vel
aliorum alterum sunt attendenda, sciI. euidens necessitas, vel suadens utilitas ipsius EccIesiae. . sine i t.q. t. ct exposeor deprab. Ideo etiam in casu huius tex.attenduntur. or rer. Hil. Et cum text. hic dicat este attendendam necessitatem,vel utilitate Ecclesiae .videtur, quod in fauorem personae commenda non si conce
TALIS autem commenda ultra stex mensis non duret.
QVI A sicut episcopus habet sex menses ad
conferendum .c nulla extr. econe praebita cum necessitas, vel utilitas exigit, ad similitudinem collationis conceduntur ei alij sex menses ad commendandum, quam tamen comendationem debet facere,priusquam tempus semestre a die vocationis Iabatur; nam illo fini-ro, ulterius se intromittere non debet, nisi ad il- Iam commendandam alicui, donec superior Prouideat g Per. commendare, ct Dur n. I. Non autem conceditur, ut vitra sex menses comenda duret; quia cum ex commenda non acquira. Mir ius commedatario, sed interim dicatur vacare, Duran. n. n.non sunt diu Ecclesiae vacin tes relinquendae d c. nulti. Si tamen Ecclesia ab alio interim impetraretur, esset facienda mentio de commenda ; nam ex quo talis commenda facta est e causa , Et commendatarius est legitimus administrator, ct Iiberiorem habet ad in inistra- Rionem, quam procurator. .past .q. i. O cap. ob tum dig. 6 i. Et ex quo auctore praetore possidet.
I iustiss. deacquir p . . licet Ecclesia illa dicatur
vacare de iure, non tamen vacat de facto. Dur.
n. go .ct 6. Et litterae impetratae ad beneficium non valent, quae de alte retias colorata facti pose essione non faciunt mention ero. v. cam Nostri .extr. de concessprab. ct super huiusni odi prouisio-mbus, vide quid hodie sit seruandum per Conc.
Qv I A hunc rigorem nullitatis induxit haee
conititutio in odium praelatorum, qui huiusmodi commendis saepe abutebantur.
An hi Linsin. Er. vacantibus Ecclesiis parochiali hus, quid agendum sit, diligenter praescribit. Conc. Trid.Icfr . de resor.
ELECTI cathedraeium rei regulariumEcclesiarum,(quorum confirmationem, relin limationem, ad se. si Apostolita examen deducit immediata subitario, vel appellatio intericia deuoluit intra unum mensem post constensum, vel post obtentam de ipsorum e
seclione notitiam,(st eam debito tempore non conm
i erit prasentari) adsident ipsam iter arripiant. IA summus Pontifex Nicolaus Tertius
cupiens periculosis Ecclesiarum vocatio nibus occurrere,ac malignantium subter. fugiis obviare, iam prouisis remediis alia squae patenter ipsa rerum experientia ad earum cX- peditionem iudicauit utilia j remedia experta subiungit. Et quod fel .rec. Gregorius Papax. eius praedecessor de electionibus praesentandis electis, ct ipsorum electorum petendo,ac ad hiabendo consensum salubriter instituit, Prin p. quam sit.supraeocin suo robore vult permanere; sed cum hoc temporis moderamine in praeseri tandis electionibus, ct aliis, quae hic mutantur, ut quod trimestri tempore post consensum adpetendas confirmationes ille instituit, (quo ad illas, quae petuntur, vel peti debent a Sed e Apostolica iple NicolausTertius per hanc suam costitutionem temperat, ut intra unum mensem
post consensum adhibitum, vel notitiam habitam, debeat electus ad Sedem Apostolicam iter
arripere ; cum interdum aliquorunt Iocorum vicinatas minus exigat. aliquorum vero distanotia prolixius tempus exposcat, quam fuerit per illam constitutionem Gi egorii statutum. ri in text. Et post tempus istud ais ignatum ad iteraris ripiendum, aliud hic assignatur ad iura pro citracendum competentius, quam fuerit per ipsum Gregorium assignatum. Tt intexto
O i et Ius per riginti dies (poli lapsum ex qualitate locorum modei andi temporis expectar m per sonaliter comparare, nulla iusta cauta inierlicini niste, contempserit, omni iure,quod sibi ex illa electi ne compercreposset,eli priuaris.
V I A tam in poenam proprii contemptus,
ut puniatur in eo, in quo deliquit, quam in ecclesiarum commodum , ne diutius remaneant vacantes, ista eli comeniens poena, ut tali priuato, possit ad alterius electionem procedi. vi in texi Ogt .ver. priuatos. Sed si iustum impedimentum habuisset,no incideret in istam Pinnam i sum non possit tunc notari de con
109쪽
DE ELECT. ET ELECTI POTESTATE.
temptu. Nin text. Et cum non sit in culpa,non est iure suo priuandus. cap. discretionem. xtr de eo, qui iegnaeo sang. Et cum non potat agere,nec stet
Periplum,non curru ei tempus. c.ex ratione. O c.
hiusus.extr.de appell S l. i. C. de annal. except. Debet tamen, si potest. de hoc suo impedimento Protestari. Gem .num. r. Et si accedit ad iudicem,no debet recedere 1 iudicio sine ipsius licentia, alias incurrit poenam .glus veraomparerect infra
QV EMADMODUM esectus tenetur venire ad curiam, ita di aliqui ae eligentibis, ad minis ridetis. duo, cum actis, O munimentis causadebent compa- .rere instructi.
OVI A cum Papa debeat plene informari su per electione sibi proposita, ut possit scire,
an illa fit confirmanda, vel infirmanda . extr. c. nihil. Et cum ista informatio non possit plena haberi per procuratores, qui, ut plurimum, costituuntur absentes, Sprocessus ignari. ut in tex. Et cum ipsi electo in causa propria non fit credendum .c.quon.extr.de probri deo debent ad minus accedere duo de ipsis eligentibus, qui pIenarie instructi valeant Sedem Apostolicamin- formare, ut ipsa(ecclesiarum utilitate pensata, ct aliis inspectis eircunstantiis eo firmet, velim firmet electu .rt intex. Expense a quae fiunt promistione istorum deducitur ex bonis praelaturae . si bona illius sint discreta,alioquin ex communibus,vel per ipsum capitulum aliunde. N vi Sext.Oextr. Nprat.
s. Caeterum. GI eligentes electiones sti intra octo dies(postquam
commode poterant) esectu praesentari distulerint,illi, qui in hoc fuerunt culpabiles .aprocessui prosecutione sint exclusi,di ab omnibus enesciis suis illius
ecclesia, de cuius electione agitur, per triennium su-
oensi, ad quas interinia ingesserint, illu sunt ru
Qui A cum per mutuum consensum eligentium, de electi initietur matrimonium spirituale intempsum electum, Secclesia, ad quam eligitur.NI r. in c. quamsit. ne ecclesia diu maneat viduata debent eligentes, quam citius commode possunt curare, ut ad illud matrimonium veniatur. c. quam A. Sed quoniam per illam Gregorii constitutionem dicebatur
tantum, ut, quam citius commoda poterunt,e- Iectorea praesentent electionem electo. vim d. c.
qua l. dc ita illud tempus videb tur in determinate relictum, Scirpe eIectiones tarde electo praesentabantur. prin princ. hvilis text. Ideo per hanc decretalem declaratur, tempus illud esse octo dierum .rt in tres. Et quoniam dignum est, ut quos Dei timor, malo non reuocat, saltem coerceat seueritas disciplinae. extr c. cum in cun cli . in flv. Ideo contra tales eligentes harum eo stitutionum transtretares,impnnitur poena secutionis, suspensionis, Spriuationis secunda quod grauius in hac c6trauentione delinquunt. I in text. Quam poenam solum culpabiles incurrunt. vi in text. quia peecata suos debent tenere auctores. c. i. cribi se in. extr. de his, quast.ama par. cap. Et qui non est in culpa, non debet iure suo priuari .d.c. Asiret. Vnde quando uniuersitas delinquit non omnes de ea debent puniri, sed solum culpabiles; quod est verum, non solum in poena suspensionis, ut hic t sed etiam in ma excommunicationis.Winc.Roma M. in s. inst. desint. extam. Aliud est in poena interdicti.ri in c/μnt. d. rat. q, specialiter ibi statuitur,lie sententia careat effectu, ut ibi in tex.&gl. ver careat. Et aduerte,quod quado uniuersitas tenetur ali-uid facere intra certum tempus. si illud nonat, omnes censentur culpabiles, nisi aliqui ostendant se in eulpabilessi hic per.quicu*.
POSTULANTES,st negligent uerint in proniam
QV IA cum in utrisque sit eadem ratio distponendi, scilicet celeris ecclesiarum expeditio. Traniret. Oglag. rers instr. Similis etiam poena debet postulantibus haec statuta negligentibus imponi, quae fuit imposita similibus eligentibus. rt intex. Poena autem dicitur similis contra utrosq;. in quantum esse potest . nam electus priuatus: ifurciam sibi quae lito; postu. latus vero soluta ipe gratiae, quam habebat; reidem dic in eligentibus,ct postulantibus quoad eorum iura, quae habebant.gI. rer. Isid.
. Porro . EXPENSAE facta in negotio clectionis prosequendo,recuperantur, vel redduntur,secundum quod i
sum fuerit suaquitarum c.monum iudicabit. Qui A nemo tenetur propriis stipendiis militare. cap. i. extr. de lepul. Ideo ne electionis negotium ipsis eligentibus fit daninosum, non de eorum bonis debent expensae deduci, sed de bonis illorum, quorum negotium principaliter est tractatu NnM.m.in c. rivet. Vnde cum fuerit principaliter tractatu negotiu ipsius
praelaturae, de illaud bonis in primis debent ex-di a pensae
110쪽
pensae deduci, & postea debet deueniri ad alios,
qui habent utilitatem ex illa electione si omnes expensae non possunt competenter ex ipsa praemlatura deduci ut in d.cap. ut prat. Et quoniam viactus victori regulariter condemnatur in expen-fis. catalum .exir de paenis. Ideo si quis fuerit iniuste electionem prosecutus . in expensis per alios eius culpa factis debet per superiorem condemnari,gl sn.quae late tractat,an, & quando,& quo iure possint peti,vel repeti expenset. Et quoniam in hoc ea non e nihil statuitur circa quantitatem expensarum sed quod alibi statutum est,praecia Pitur observari. vi in text.insn. Ideo ex hoc text.nulla condictio datur si verreddendis. Unde potius dabitur condictio ex dicto .c. v praei reexa
It i s iuribus not ne ins s Circa tamen expensas faciendas per illos, qui mittuntur ad informandum Papam super electione iacienda, est obseruandum, quod habetur in hoc tex. in
Cap. I Fundamenta NVLI Princeps vatililis praeminentia, debet eligi in Senviarem,rel ad aliud osscium Vrta Rama assum L
QVI A experientia docuit, quod per pere-
vina regimina illorum Principum,qui ad haec officia in praeteritum fuerunt allum-rti,perturbabatur Sedis Apostolicae libertas,te-pla deformabantur,moenia urbis destruebantur, incolis dispendia,aliaque mala, dicaIamita es inferebantur. vi intrat. Et quoniam ista est ciuitas sacerdotalis, ct regia, per Sacram beati Petri Sedem caput totius orbis effecta,ct a C o- stantino Imperatore beato Siluestro S Summis Pontificibus eius successori concessa. vi in ea utrius. potestatis monarchia libertate plena in suis agendis per omnia ipfi potirentur. vii utre Ideo Summus Pontifex Nicolaus Tertius volens in futurum prouidere,vi Romana Eec Iesia in hac eluitate plena gaudeat libertate, di Populus Romanus iam experta pericula evitet, per hanc suam constitutionem prohibet, ne Principes potentes possint in Senatores, vel in alios offiei ales ipfius Vrbis astum l. Nin textis
di, Apostolica licentia steriali Qv i A multi, quamuis, principio debiIes,
per diuturnam officiorum administratio. nem, sibi maiorem auctoritate, quam haberent, usurparunt , ct plures adhaerentes tibi
compararunt, a quibui diuersa mala in Ciuit
te oriebantur.ri intex.Ideo etiam ad prouidendum contra tales, statuitur, ut ultra annum ad huiusmodi officia nemo fine licentia Sedis Apostoli ex assumatur. vi intrat. Nam superbire homines,etiam annua designatione; quid si honorem per quinquennium agitent linquit Corne Tacit lib. t. annalis Ercontrafacientes,tam electores, ct nominaIores, qua electi, O nominati,eo ipsosntentiam excommunι-cationis incurrunt, O altu paenis subuciuntur.
OVI A dignum est, ut quos Dei timor a malo
non reuocat, saltem coerceat seueritas di ciplinae.extr. cap. cum in cunctis. Ideo ut magis c . ueatur ab istis malis, hae diuersiae paenae imp nuntur. Nintem
CANONICIS cathedrae ecclesia, ipse iure, reipersententiam eligendi potestate prauasu, adrapam i
IA eanonici tunc priuantur ipso iure potestate eligendi, quando scienter eligunt indignum; itinc priuantur per sementiam, quando formam tradstam in generali Concilio non obseruant.vi in tex. Et quoniam si in his casibus ius eligendi non deuolueretur ad Papam, sed ad proximum superiorem, sicut regu Iariter deuolui tur in aliis casibus, prompti essen tArchi.
episcopi proximi superiores in cassandis electionibus, ut prout fionum potestas deuolueretur ad eos . per deuot Ideo,ut auferatur ess istaeo calio calumniandi, Papalibi reseruat hiatu ex di deuolutiones. det hic. Ad quod accedit, quod regulariter in episcopalibus proximus superior est Papa, cum non semper adfini Archiepiscopi mediate inter Episcopod, ad Papam. Archid-n. iis Et de antiquo iure, di dispositione Ecclesim p testas conferendi episcopatus pertinet ad Papa.ds. alc i. Conferendi autem inferiores ecclois
fias, ad Episcopos. dglog hic. Sed haec regula fatalit in casibus, qui potimo dum 1 iure fuerunt exis pressi voluerunt enim iura, quod in cathedralibus Ilia eligerem canonici. extr. cap. cum eccI.in inferiori b. etiam couegiatis canonicL s Rc. i steti.q. Nec con distatuta fuerunt eis tempor e tra c.ne pro desectu.oede concess prae c. t. Ideo tram
attendendo,quod Papa in episcopalibast regu- Iariter proximus superior , quod de iure antia quo prouidere de episcopalibus pertinet ad ipsum, sibi reseruauit deuolutione illorum qua-do canonici per delictum eligedi potestate priauam .dg lihi Onstat.inccap. nepro defectu