Sancti Aurelii Augustini ... opera omnia multis sermonibus ineditis aucta et locupleta

651쪽

tari et ideo quid horum duorum sit, an vero brtassis utrumque sit, ut aliquando ista fiant per ipsam praesen tiam Martvrum aliquando per Angelo Suscipientes personam Martvrum , desinire non aude mallem a scientibus ista perquirere. Neque enim nemo est qui haec sciat,

non qui sibi scire videatur et nesciat: dona enim Dei sunt his alia, et illis alia largientis, secundum Apostolum qui dicit unicuique dari manifestationem Spiritus ad utilitatem Alii quidem, inquit, datur per Spiri

tum Sermo Sapientiae, alii Sermo scientiae secundum eumdem Spiritum, alteri autem fides in eodem Spiritu, alteri donatio curationum in uno Spiritu, alii operatio nes Virtutum, alii prophetia alii dijudicati spirituum, alii genera linguarum, alii interpretatio Sermonum. Omnia autem haec operatur unus atque idem Spiritus, dividens propria unicuique prout ulti Dinorum in nium spiritualium donorum qu . Commemoravit Apostolus cuicumque data est dijudicati spirituum, ipse scit ista sicut scienda Sunt. XXI. Talem fuisse credendum est illum Ioannem monachum , quem de belli civilis eventu Major Theodosius consuluit imperator habebat quippe etiam prophetiam. Neque enim singulo Singula munerum istorum sed etiam plura unum habere poSSe non ambigo. Joannes ergo iste, quadam muliere religioSissima impatienter eum videre cupiente, atque ut hoc impetraret per maritum Suum Vehementer instante cum ille nollet quoniam id nunquam permiserat foemini : Vade, inquit, dic uxori tuae, Videbit me nocte proxima, sed in somnis. Et factum est monuitque illam quidquid fidelem conjugatam moneri oportebat. Quae cum exigilasset, talem se vidisse hominem Dei viro suo, qualem ille eum noverat, et quid

a Cor. XII, 7 II a

652쪽

ab illo audierit, indicavit. Qui hoc ab eis comperit,

rotulit mihi, vir gravis et nobilis, et dignissimus credi. Se i si illum sanctum monachum pS Vidi SSem , quia sicut sertur, patientissime interrogabatur, et sapientissime respondebat, quaesisSem ab eo quod ad istam portinet quaestionem, utrum ipse ad illam foeminam venisset insomnis, id est, spiritus ejus in estigi Corporis sui, sicut nos ipsos in iugi c0rporis nostri Somniamus an ipso aliud agente, vel si dormiebat aliud Somniante sive per Angelum, Sive quocumque alio modo in mulieris somnio talis acta sit visio atque id futurum, ut ipSe promitteret, prophetis Spiritu revelante praesciverit. Si enim ipse interfuit somniantici mirabili gratia utique id potuit, non natura et Dei munere, non propria facultate. Si autem ipso aliud agente, sive dormiente et Visis aliis occupato eum mulier, Vidit in somnis profecto tale aliquid factum

est, quale illud est quod in Actibus Apostolorum legi mus, ubi Dominus Jesus loquitur Ananiae de Saul , et indicat ei quod Saulus vidit ad se venientem Ananiam cum hoc Ananias ipse nescireti. Quod libet horum mihi responderet ille homo Dei, et de Martyribus ab illo pergerem quaerere, utrum ipsi adSint in Somnis , vel quocumque alio modo videntibus eos in qua sigura voluerint; et maxime quando ab eis Se torqueri duranones in hominibus Confitentur, et rogant eos ut parcant sibi : an ista fiant Dei nutu per angelicas Potestates, in honorem Common dationemque Sanctorum ad utilitatem hominum , illis in summa quiete poSitis, et ad alia longe meliora visa vacantibus seorSum a nobiS, orantibusque pro nobis Naui Mediolani apud sanctos Protasium et Gervasium martyreS, expreSSO nomine, Si Cut destinctorum quos eodem modo commemorabant, adhuc vivum daemones episco-

653쪽

pum confitebantur Ambrosium, atque ut sibi parceret obsecrabant, illo aliud agente, atque hoc CUm ageretur omnino nesciente. An Ver aliqUando per ipSam praeSentiam Martyrum fiant ista, aliquando per Angelorum; et utrum possint, Vel quibus signis possint a nobis duo ista discerni an ea sentire ac dijudicare non valeat, nisi qui

habet illud donum per Dei Spiritum dividentem propria

unicuique prout vult dissereret mihi, ut arbitror, ipse Joannes haec omnia, sicut Vellem ut aut eo docente discerem, et ea quae audirem Vera et Certa eSSe Cognoscerem;

aut ego crederem quae nescirem, illo dicente quae sciret. Quod si mihi sorsitan de sancta Scriptura responderet ac diceret Altiora te ne quaesieris, et sortiora te ne scrutatus fueris; sed quae praecepit tibi Dominus , illan cogita semper D id etiam gratanter acciperem. Non enim parvus est fructus, si aliqua obscura et incerta, quae comprehendere non alemUS, Clarum Saltem Certumque sit nobis non esse quaerenda et quod unusquisque Vult discere, putans prodesse si sciat, discat non obesse si nesciat. XXII. Quae cum ita sint, non existimemus ad mortuos, pro quibus Curam gerimus, pervenire, nisi quod pro eis sive Altaris, Sive orationum, Sive eleemo narum sacrificiis solemniter supplicamus : quamVi non pro quibus fiunt omnibus prosint, sed iis tantum quibus dum Vivunt comparatur ut prosint. Sed quia non discernimus qui sint, portet ea pro regenerati omnibus facere , ut nullus eorum praetermittatur, ad quos haec beneficia possint et debeant pervenire. Melius enim Supererunt ista eis quibus nec Obsunt ne prosunt, quam ei deerunt

quibus prosunt. Diligentius tamen facit haec quisque pro necessariis Suis quo pro illo fiant similiter a suis Corpori

CXXXIII. 40

654쪽

autem humando quidquid impenditur, non est praesidium salutis, sed humanitatis ossicium, Secundum assectum quo nemo unquam Carnem clam odio habet. i. Unde oportet ut quam potest pro Carne proximi Curam gerat,

cum ille inde recesserit qui gerebat. Et si haec faciunt

qui carnis resurrectionem non redunt, quanto magis debent facere qui credunt ut corpori mortuo, sed tamen resurrecturo et in aeternitate manSuro impensum ejusmodi

ossicium, sit etiam quodam modo ejusdem fidei testimo nium Quod vero quisque apud Memorias Martyrum sepelitur, hoc tantum mihi Videtur prodesse defuncto ut commendans eum etiam Martyrum patrocinio, assectus pro illo supplicationi augeatur. XXIII. abes ad ea quae a me putaSti esse quaerenda, qualem potui reddere responSionem meam quae si ultra quam Satis est prolixa est, a Veniam silenim sactum est amore diutius loquendi tecum. Hunc ergo librum quemadmodum acceperit venerabilis Dilectio I ua, et rescriptis tuis noverim, quem tibi perlator ejus faciet sine dubio gratiorem , frater Cilicet et compresbia ter noster Candidianus, quem per tua litteras Cognitum tot Corde uscepi, invitus ius dimisi. Multum enim nos in charitate Christi sua praesentia consolatus est, et quod fatendum est, ejus instantia tibi parui. Nam cor meum tanta dis tendunt, ut nisi ipso assidue commonente me non Si neret oblivisci, profecto interrogationi tuae mea TeSponsio defuisset.

Ephes V, 29.

655쪽

Circumcelliones armati contra Augustinum vias aliquoties obsederunt, teste Possidio in ejus vita, C. tu, ubi hujus etiam recordatur periculi, quod hominis ductoris errore eVasit Augustinus. ANNOTATIO 2 pag. I4 I. Istorum nomini, quos aliquoties reprehendit Augustinus, non tantum libro de Fide et operibus, sed etiam lib. XI de Civitate Dei, c. 17, et Sequentibus, peperCit Semper. Hae Ver Cum scriberet, intendisse in Hieronymum creditur a Joanne Garneri,in Appendice I ad priο- rem partem Mercatoris.

ANNOTATI 3 pag. i53. Non alio, credimus, libello, nisi Sermone nun LXXI, qui olim de verbis Domini fuit XI.

Veteres codices viginti quinque, scilicet Romani bi bliothecae Vaticans duo, et Parisienses isti sexdecim, Regis bibliothecae unus, avarrici collegii duo, Sorbo nici quatuor, abbatiae sancti Victoris tres, sanctae Geno-4O

656쪽

veste unus, coenobii sancti Bernardi P. Fuliensium

Martialis unus, abbatiae I egalis montis Unus Longi-Pontis unus, e Censis unus, sancti Petri de Cultura apud Cenomanos Unus, Sancti siemigii apud Remos unus, et

antiquissimus Corbeiensis habent, Si vellet. Contra editi, uno excepto Arnaidino serunt, si vellent: cumopae illis conveniunt hi subsequentes undecim manuscripti, unus et alter Vaticanus, olbertini tres, Regius unus, Antonii aure octoris Theologi acultatis arisiensis unus, item Sorbonicus, Victorinus, Carcassonensis et Lemovicensis unus quanquam in isto Lemovicensi, in alio ex recensitis Coibertinis, inque uno ex Vaticanis jugulata fuerat littera penultima, ut legeretur vellet. Ovanienses Theologi in sua operum Augustini editione scripSerunt ad marginem, forte vellet. Sic legendum incunctanter assirmat Guillelmus sistius in 1. Sent dist. 46. u ac sic re ipsa legit etrus Ombardus in 1. Sent. dist. 43, cap. His autem Sed vincunt numero et auctoritate alii codices unde legendum est Si vellerit.

Damnationem vero hic pro punitione eorum, qui p0st purgatorii poenas salvandi sunt, accipiendam docuit Albertus M. in . Sent dist. 45, art. 3 ad 1, eamque interpretationem probarunt Magistri deinceps in eumdem Sententiarum locum Attamen Petrus Lombardus e locidistincti0nis 45 cap. Neque negandum ESt, pro dam nat0rum quorumdam, qui nunquam liberandi sint, puniti0ne accepit, quando subinde concludens dixit: Me-

657쪽

ΑΝΝΟΤΑTIONES. 629diocriter malis Suffragantur ad poenia mitigationem. Nam ab istis mediocriter malis prorsus Secernit eos quia poenis purgatorii SiVe Celerius sive tardius absolvuntur per Ecclesiae preces, appellatque omnes hujus generis mediocriter bonos. Res patet perlectis ibidem capitulis. Solet opore, et Sed iterin B in Glossa in v q. 13 cap. Tempus haec app0sita est Mediocriter malis prosunt ad hoc ut minus Puniaritur , utiquam tamen liberabuntur. Pro hac ipsa opinione ab Alberto M. citatur Praepositivus. In Gellonensi codice pervetusto extat inscripta. Missa pro cujus araim dubitatur, in quaisthaec legitur ratio : Omnipotens et misericorra Deus, qui habes poteStatem Ortificare, et iterum Nisei care deducere ad inferos, et iterum reducere; et

potestas et in coelo et in terra, et in mari et in inferis plena asSistit te humiles trementeo que . Precamur pro anima famuli tui, suam traxisti de Iresenti Soecul abSque poenitentia Spatio, ut Si forsitan obgrapitatem crimitiuIn Ora meretur Surg re ad gloriam, Per hac Sacra Oblationis libamina, vel tolerabilia fiant ipsa tormenta Adrevaldus lib. de miraculis sancti Benedicti, cap. xi, scribit loria enSes pro animabus praedonum in acie caesorum preces ad Dominum fudisse : Quatenus etii Perpetuis non mererrentia absolui cruciatibus, Saltem minoribus mulctarentur astricto Iudice Poenis.

Sic ad Publicolae quaestionem de viatore Christiano, Victo famis necessitate, si nihil uspiam invenerit, nisi ci bum in idolio positum, ubi nullus alius est hominum,

658쪽

630 ANNOΤΑΤΙΟΝΕ s. utrum ei satius sit sume mori, quam illud in alimentum Sumere, respondet Augustinus in Epistola nunc ordine 47,

n. 6. Alit certum est esse idolothytiam, aiat certum est non Sse, aut ignoratur. Sit S CE tum St ESSE, melius christiana virtute respuitur Si autem vel non esse Scitur vel QNOratur, Sine ullo cono cientia Cria puto D uSum neceSSitatis aSSumitur.

Hoc intellexit modo Ambrosius in epist. ad Vercellensem Ecclesiam, estque olim lii sensus recepto Ecclesiae more probatus Attamen Hieronymus epist ad Oceanum, acriter dureque egit contra hunc sensum. Id sibi objectum a Rustino testatur in sine libri 1 contra Rufrinum.

Sequitur Hieronymum, qui in libro adversus Jovinianum primo Scribit Joannem perpetuo virginem fuisse, ne aliam extitisse causam cur a Domino caeteris Apostolis plus amatus sit Virginem enim ab eo repertum ac pene puerum Hieronymus contendit, probatque, quia, inquit, manifestissime docens Ecclesiastici historice, quod tisque ad Trajani, erit in erium, id eSt, POSγaSSionem Domini sexagesimo octapo antis dormierit. Conser Augustini in JoannemoraCtatum. 24. . .

Thecla virgo percelebris, quae sub Nerone ignes pro Christo ac bestias vicit Crispina vero mulier hagarensis sic ejus Acta in Theoderi ensi S. sorte pro Thagastensis vel Thagurensis gladio percussa est The-

659쪽

ANNOΤATIONE A. Mibastae nos rica sub Diocletiano et Maximiniano , Annulino proconsule. Inde rursum in Sermone 354. ad Continentes n. 5. Og itate, ait, peraccutionis temPOLEnon solum Agrien uisSe cor oriatam virgin Em, Sed et Criminam mulierem : etforte, quod non dubitatur; aliqui tunc de continentibus defecerunt, et multi de conjugatis Pugnasierunt atque Deruui.

Hanc sententiam reser Hieronymus, sed aliam ipse in lib. i. contra Jovinianum, et in Matth. 13. eligit, quae videlicet centesimum fructum Virginibus, Sexagesi naum viduis , et trigesimum castis conjugati deputat.

Virgo Demetrias, cujus avia Proba Falconia mater Juliana. Adi pistolam Augustini 13o et 15Ο.

In Graecis plerisque exemplaribus non legebatur histo ria de adultera muliere. Ejus nulla mentio in Commentariis Chrysostomi et Theophilacti in Evangelium Joannis :tametsi alibi Chrysostomus, scilicet in homilia Lx eam historiam agnoscat Hieronymus in dialogo adversus elagianos secundo meminit illius in haec verba in Euan-LClio, ait, Secundum Ioannem in multis et Grinci et Latinis codicibus insenitur de adultera mulier e , qua aCCMSata eSt apud Dominum Eusebius Caesariensis Ecclesiasticae historiae lib. I. hanc de adultera historiam Joanni additam dicit ex vangelio quod inscribitur se cundum Hebraeos. Fieri potuit tamen quod Augustinus

660쪽

63 ANNOΤΑΤIONES. suspicatur, ut quod primum in Joannis Verioribus exemplaribus extabat, detractum Si hominum imprudentium temeritate, ne mulieribu adulteris, in quas erant severiores saeculares leges, peccandi licentia et impunitas in Evangelio data putaretur.

Gregoriani vix aliqua nunc supersunt fragmenta, in ter quae illa cernitur Antonini constitutio totidem verbis, et ex hoc ipso Augustini libro, credimus illuc adjecta Ejus par habetur etiam apud Ulpianum S. 3. lib. 3. de adult.

Frustra opponitur Gregorii ΙΙ rescriptum ad Bonifacium, epistola 3 sive inter Bonifacianas 196. et male alias Gregorii III quarta quod quidem Gratianus in . q. 32. C. quod proposuisti, rejicit ut eoangelicia et apostolicin doctrinoe penitus a loersum BaroniUS Veroa an. 726. accipit in meliorem partem, nec Augustino

contrariam.