장음표시 사용
341쪽
castra etiam et exercitum campanum. Gracchus, iussis Cuin aliis Oin uia ex agris in urbum conVehere, et munere intra muro , ipso pridie, quam Statum sacrificium Campanis esset, Cumas movet castra: Hamueinde tria millia passuum absunt. Iam Campani co frequenteS Ox composito convenerunt, nec procul indoin occulto Marius Alsius medix tuticus I summus magistratus erat Campanis cum quatuordecim millibus armatorum habebat castra, Sucrisiicio apparando, et inter id instruendae Daudi aliquanto intentior, quam muniendis castris, aut ulli militari operi. Triduum
sacrificatum ad ' Hamas: nocturnum erat sacrum, ita ut ante mediam noctem Compleretur. Huic Gracchus
insidiandums tempori ratus, custodibus ad portas positis, ne quis enuntiare posset coepta, et ab decima diei hora coactis militibus corpora curare, Somno quo operam dare, ut primis tenebris convenire ad signum ivissent, vigilia serino prima tolli iussit signa; silentique prosectus agmine, quum ad Hamas media nocto PerveniSSet, CaStra Campana, ut in pervigilio neglecta φ, simul omnibus portis invadit: alios somno Sira-
. Indixisti s; cons. XXIV, Isin pr. XXVI, 6, et ad IX , ΣΟ. n. a.
Mediae . seu me is in Osca aut Cain- Panorum lilagua magistratus, et tuticus sum naua dieitue, quod ex Festo, et, quae laudat, Ennii verbis patet; Sirotia. 8. Triatium soci isseat. ad Hamas Ieg. Crever. , vel sara ficandum cum Demonio, cuius uota est: ae uis credat, Gracchum , qui pridie istius sacrificii iam Dioverat Cumas, Post triduuin demum oppressisse CainP. nos, et nou Primo quoque tempore, arato quam delegerentur insidiae, quas, etiamsi uenio enituitaret, in
tam Propinquo loco celatu dissicile
erat, et eo ipso animadvertere Potuis. sent Campanii quod Demo Cuman mim. eoutra quam dictum erat, advenisset. Verisimilius est, verbis his et Mqq. de eribi ipsum illud sacrum. . eris Itir coni. Cre v. ut simul in-nvat Livius. istud sacrificium adhuc auo aevo celebrari.Quod unde constet, quaerit Drah. - COmPlareeur, Per
s. Huie insidiandum tempori. hoemptandum tempus insidiandi; Ern Cons. Vellei. II, 2I, et Cic. Cat. l.
Gmnovin . o. μὰ in pei Migilio neglecta, in sacro nocuimo, quod cui deo vel deae
342쪽
tos, alios perpetrato sacro inermes redeuntes obtruncat. Hominum eo tumultu nocturno caesa Ρlus duo
millia, cum ipso duce Mario Alsio: capta sunt signa militaria quatuor et triginta. XXXV. Gracchus, minus centum militum iactura castris hostium potitus, Cumas se propere recePit, ab Hannibulo metuens Pii super Capuam in Tifatis habebat castra. Nec eum provida futuri sesellit opinio: nam simul Capuam ea clades est nuntiata, ratus Hannibal, ab re heno gesta insolenter laetum exercitum, tironum magna eX Parte SerVorum I Ue, SΡΟ- Iiantem victos, praedasque agentem, ad Hamas se inventurum; citatum agmen Practer Capuam rapit obviosque ex fuga Campanorum duio praesidio Capuam duci, saucios vehiculis portari iubet. Ipse Uamis vacua ab hostibus C a Stra, nec quidquam Praete Precentis vestigia caedis, Strataque PasSim Corpora sociorum invenit. Auctores erant quidam , Ut tu otinus inde Cumas duceret, urbemque oppugnaret. Id quam
quam haud modice Hannibal cupiebat, ut, quia Neapolim non potuerat, Cumas Saltem , maritimam urbem, haberet; tamen, quia Praeter arma nihil secum miles, rat tim acto oginime, cX tulerat, retro in Castra
V. C. ,37M saetum sit a Campanis, ignoramus. De pervigiliis vide ad Tae. Ann. XV, 4έ, n. a ; Lips. Eleel. I, 5, et Werns-
dors. Poet. lat. min. to m. III, P. CAp. XXXVI. t. ab Hannibale me tuens. niannibalem metuens plures seripti et editi ante Aldum , qui recte ab Hannibale substituit. Sic metus aberi , II, 24; melias a Praetore rom.
De nomiitibus in otitium nili clivis.
Nuralibus et neutris, vide ad Sil. IV, 363. et XII, 537. Proinda sititurio inio. Plane Di Iormica haud ignara se nnn ineauta Iuturi apud Hor. Sat. I, s , 3 S. Ita tamen propr. ρεπιι ιιtum erat dieendiam. ProMida est. Praeficia, Praesagiens. - Sisti . simul ae. I. Ab re sene gesta; vide ad I, . n. 5. - Eaercitum Sempronii I Ochi, tironum ... se Morumque; consere. et 35. 3. Agmen praeter Ca uam rapit; vide supta ad librum VI, cap. 13, uol. 3.
343쪽
supra Τisata se recepit. Inde, satigatus Campanorum Precilius, sequenti die cum omni apparatu oppugnandae urbis Cumas redit: perpopulatoque agro Cumano, mille passus ab urbe castra locat; quum Gracchus magis verecundia in tali necessitate deserendi socios, implorantes fidem suam Populique romani, substitisset, quam satis fidens exercitui. Nec alter consul Fabius, qui ad Cales castra habebat, Vulturnum flumen traducere audebat exercitum; Occupatus primo auspiciis repetendis A, dein prodigiis, quae alia super alia nuntiabantur , expiantique ea haud facile litavi haruspices respondebant. XXXV Π . Hae causae quum Fabium tenerent, Sem pronius in obsidione orat; et iam operibus Oppugnabaturi Adversus signeam ingentem , admotam urbi,
aliam tu Prem ex ipso muro excitavit consul romanus, aliquanto altiorem: quia muro satis per se alto sub
iectis validis sublicis pro solo usus erat. Inde Primum Saxis , sudibusque , et Ceteris missilibus propugnato
res moenia utque urbem tuebantur: postremo, ubi Promovendo adiunctam muro viderunt turrem, sa
cibus ardentibus plurimum simul ignem coniecerunt. Quo incendio trepida armatorum multitudo quum do turre Sese praecipitaret, eruptio ex oppido simul duabus poPtis stationes hostium sudit fugavit tuo in Castra ; ut eo die obsesso, quam obsidenti, similior esset Poenus. Ad millo trecenti Carthaginiensium cae-Si , et undesexaginta vivi capti; qui, circa muros et
4. Atispiciis remiendis ; vide ad V, 7. n. 4. - Emiantique ea ; vid. ad I, 2 . D. II. -Liιari ; vide ad , , 38. n. C. P. XXXVII. r. Adstersus ligneam ingentem, scit. turrim , quam vocem addui it omnes edd. ante Gronciv., sed pauci 3ISS. Malim tamen mox turrem delere, quam L. l. 2. Promo, endo passive . dum illa propius admovebatur ; Diser. - Aantille ι recenti ; v id.. IV, 9 n. b. t
344쪽
in stationibus solute ac negligenter agentes, quum nihil minus. quam eruptionem, timuissent, ex impr viso opprossi fuerant. Gracchus prius, quam se hostes ab repentino pavore colligerent, receptui signum te lit, ac suos intra muros recepit. Postero die Hannibal , Iactum secunda re consulem iusto proelio P
tus certaturum, aciem inter Castra atque urbem instruxit. Ceterum Postquam neminem moveri ab solita
custodia urbis vidit, nec committi quidquam temerariae spei, ad Tifata redit infecta re. Quibus diebus Cumae liberatae sunt obsidione, iisdem diebus. et in Lucanis ad Grumentum Τi. Sempronius, cui Longo
Cognomen erat, Cum Hannone Poeno prospere P
gnat. Supra duo millia hostium occidit, et ducentos octoginta milites amisit; signa militaria ad quadr ginta unum cepit: pulsus finibus lucanis Hanno retro in BDuttios sese recepit. Et ex Hirpinis oppida tria, quae a populo romano defecerant, vi recepta per M. Valerium praetorem, Vercelli uin, Vcscellium, et Sicilinum et auctores desectionis securi percussi.
3. Quibus Metita cimae . iisdem diebus ete. Con e ad I. 3, n. 8. Sed
alteeum diebus delendum potius C dulerim. - Cum m One Poen ς cons. mp. 43. T. Sem ronius Longustinuit dubie proconsul in hoc anno Ωιit. Nee tamen Livius in stiperiori- hiis liliani huius rei et Proviueiae eius - tilionem facit: cuius generis etiam 4 St. quod ca'. seq. classem Cracchieonsulis memorat; DoL.
rium I t auctores etc. ex optimis MSS.
cum Strothici revocavi, ut tria sint uirpinorum oppida. e qtii ins editores homici et quidem duos t isti miseeruul. P ea Albim Steaiumque , et
auctores de Metionis se ri tvrcussit edd. pr. Praetorem. Vercellius Siei- litisque auctores deuec innis se re Percussi edd. n MOg in . omnes. Coturum
ipsa oppida hodie incoguila, et no- milia sorte corrupta. In qnibis amMSS. Veseellum et Sicilium legitur. Stellium a Dionysio. et i in Tiburtiabus, memorari montiit Gron. idemqtie
oppida Hirpinorum uobis, rion librariis , notiora.
345쪽
Supra mille captivorum sub hasta venierunt β: praeda alia militi concessa, exercitus Luceriam reductus.
XXXVIII. Dum haec in Lucanis atque in Hirpinis
geruntur, quinque naves, quae Macedonum atque Poenorem captos legatos Romam portabant, ab supero mari ad inserum circumvectae prope omnem Italiae oram, quum praeter Cumas velis serrentur, neque, hostium an sociorum essent, satis sciretur, Gracchus dbviam ex classe sua naves misit. Quum percunctando in vicem cognitum esset, consulem Cumis esse ; naves Cumas appulsae, captivique ad
consulem deducti, et literae datae. Consul, literis Philippi atque Hannibalis perlectis, consignata Omnia ad senatum itinere terrestri misit: navibus devehi legatos iussit. Quum codem fero die literae legatique
Romam venissent, et, percunctatione secta , dicta cum Scriptis congruerent, primo gravis cura Patres incessit, cernentes, quanta vix tolerantibus punicum bellum 'macedonici belli moles instaret. Cui tamen adeo non succubuerunt, ut extemplo agitaretur, quemadmodum ultro inserendo bello averterent ab Italia hostem. Captivis in vincula condi iussis, Cornitibusque eorum sub hasta venditis, ad naves viginti quinque, quibus P. Valerius Flaccus praesectus praeerat, Viginti paratas alias decernunt. His compa-
S. Sub hasta penierunt; vid. ad I U. 53 . n. 4. Mox pro Meeriam in edd. ante Gron. Cumas. Sed ibi Sempronius Graeclius in praesidio erat; es. adeni'. 33. 35. et in Pr. 48. C p. XXXVIII. I. Ab sul ero mari ad in reum; vide V, 33.
Aci naι es quibus P. y leritis etc. Immo 2 ad . . Sinti quinque paratias: nam ex XXV
navibus, Valerio datis vide cap. da ,
postea quinque Romam missae cc. 34 . quae h. l. rursus classi ad ni inerantur, et hine bellicae fuerunt, non ouerariae; Iae. Grono v. Bis riginti quinqua leg. putabat Peria. Αuima I. hist. e. 8. p. 3έ , Sed Valerium non recte diei posse tum praefuisse quinque navibus,
Boinam ini sis. et ex hac ratione ni,uL uaves, quae mox memorantiir, ficil
346쪽
1 atis deductisque , et additis quin que navibus , quae: id vexerant captivos legatos, triginta naves ab Ostia Tarentum, prosectae: iussiisque P. Valerius, militibus Varronianis, quibus L. Apustius legatus Tarenti Praeerat, in naves impositis, quinquaginta navium classe non literi modo Italiae Oram, sed cxplorare domacedonico bello. Si congruentia literis legatorum
que indieiis Philippi consilia ossent, ut M. Valerium
praetorem literis certiorem saceret: isque, L. Apustio Iegato exercitui praeposito, Tarentum ad Classem Prosectus , primo quoque tempore in Macedoniam transmitteret; daretque operam, iat Philippum in regno contineret. Pecunia ad classem tuendam 4 bellumque macedonicum o a decreta est, quae Ap. Claudio in Siciliam missa orat . ut redderetur Hieroni regi: ea per L. Apustium legatum Tarentum est devecta. Simul ab Hierone missa ducenta millia modium tritici, ot hordei contum. XXXIX. Dum haec Romani parant aguntque, ad Philippum captiva navis, una ex iis, quae Romam missae orant. Ex cursu rotagit: inde scitum , Icgatos cum ii locis cal tos. Itaque ignarus de iis quae cum Hannibale Iogatis suis convenissent, quaeque legati eius ad se allaturi fuissoni, legationem aliam cum eiusdem mandatis mittit. I legali ad Hannibalem missi, Heraclitus λ, Cui Scotino cognomen Orat, et Cui to
ti iam ex Sicilia Tarentum devexerit '
CAp. XXXIX. r. Ignartis de utina eius de Ne lus ni'. lnaut . Trin. I, 2.
tis log. rex. - Quae cum II.an. legatis conoenissent; erit s. ad 1, 3. u. έ. a. mraclitus, cui Scotino cognomen crat, verba ab aliena sorte manu a l-Prarravi, vel part mias. De Getisque; .ide ad Vlli . 26. n. l. 3. Pectinia ad Class. Drendam et . Iutile in . ad XXXIV. 6, n. 6. - Ea per L. A matium. Antistitim Prciose . ruut Cant. Lov. qii in ille Ilail. B r. Gaditu. Id auti in tiou displicet: Apu-εltu, enim Tarenti praeerat militibus, furouisuis; quomodo igitur pecu
347쪽
LIB. XXIII. CLI'. 39. 4 , Beroeaeus et Sositheus Magnes: hi prospere tulerunt
ac retulerunt mandata. Sed prius Se aestas circumegit, quam movere ac moliri quidquam rex posset: tantum navis una Capta cum legatis momenti socii ad dilationem imminentis Romanis belli. Et circa Ca-Ρuam , transgresso Vulturnum Fabio post expiata tandem prodigia, ambo consules rem gerebant. COm- pulteriam et Trebulam, et Saticulam, Urbes, quae ad Poenum defecerant, Fabius vi cepit; Praesidia suo in iis Hannibalis Campanique permulti capti. Et NO-lae, sicut priore anno , senatus Romanorum, plebs Hannibalis erat: consiliaque Occulta de caede principum et proditione urbis inibantur. Quibus ne ince-Pta Procederent, inter Capuam castraque Hannibalis, quae in Tifatis erant traducto exercitu, Fabius super Vesuvium in castris Claudianis consedit; inde M. Marcellum proconsulem cum iis copiis, quas liubebat, Nolam in praesidium misit. XL. Et in Sardinia res per T. Manlium praetorem administrari coeptae, quae omiSSae erant ,. POS riuum Q. Mucius praetor gravi morbo est implicitus. Manlius,
dila: nam verus ille Σκοτε tvος multis aetatibns ante Philippum Demetriistium vixit: nisi homo ineptus nemulatione prioris hoc sibi cognomen adscivit ;Gronovitis. Forte quia ab eo
έ. Nolae . sinit Priora anno vide eaP. Iέ γ, senatus Romattor iam . Plebs munibalis erat; vide Ili, 36 , n. 4 , et XX l, t , n. I. S. Quae in Tifatis erant; conser ad cap. 36 . n. r. - Per Vesu tum in castris Claudianis: vide ad cap. 3l , n. 3. C p. XL. r. Per T. Manlium prae torem : vid. sui'. ad VI. k2 . n. 7. Omissae; vide ad librum III, c. 46. N. 7. - Fastibus longis vid. ad XXI.
348쪽
navibus longis ad Carales subductis, navalibusque
. Sociis armatis, ut terra rem gereret, et a praetore
exercitu accepto, duo et viginti millia peditum, mille et ducentos equites consecit. Cum his equitum peditumque copiis prosectus in agrum hostium, haud
procul ab Hampsicorae Castris castra posuit: Hampsicora tum sorte prosectus erat in Pellitos Samdos λ, ad iuventutem armandam, qua CopiaS aUgeret. Filius eius. nomine Hiosius, castris praeerat: is, adolescentia ferox, temere proelio inito susus sugatusque. Ad tria millia) Sardorum eo proelio caesa , OC-
tingenti sermo vivi capti. Alius exercitus primo per agros silvasque fuga palatus; dein, quo ducem fugis-
.se sama erat, ad urbem nomine Cornum, caput eius
regionis β, confugit. Debellatamque eo proelio in Sardinia esset, ni classis punica cum duce Hasdrubale , quae tempestate deiecta ad Baliares si erat, in tempore ad spem rebellandi advenisset. IIanlius post
A. xl S. V. C. f,3 2. In Pellitos Sardos cita optimi NSS.. nou Peuidos. ut edd. ante Dra L. , qui vel more barbarorum, vel Potius, quo 1 montana incolerent Ioea, frigoris arcendi eausa pellibus
et mastrucis, b. e. villosis miismonum seu arietum pellibus, utebant ret unde etiam militi testes, et masty cati latrunculi dieuntur Cieeroni in Fragm. orat. pro Scauro, et de Prov. Cous. c.
ILostus, dicitur.3. Ad tria millia Sardorum ete. In edd. ante G t. ad XXX millia .....eaesa. trecenti vel milia trecenti ete. . Alitis exercitus, reliquus; vid. ad IV, IO, D. 2. S. Cornus, ea mi eius regionis, Pel litorum Sardotum, hod. Corneto.
haud procul a mari, ad Termum nu
s. Tem estata deiecta ad Baliares ;vide ad XXI. at , n. 7, et XXI, 49 . n. 3. - In te γον e, opportune videati Il, , n. ad spem rebellandi vide iret II, 4et. n. α) refoveiadam ad misset. Ad Uem, Pro quoad spem ;Stroib. CL supra ad librum IX, cap. I 6, v. s.
349쪽
famam appulsae Punicae classis, Carales se recepit: ea occasio Hampsicorae data Poeno se iungendi. Hasdrubal, copiis in terram expositis, et classe remissa Carthaginem , duce Hampsicora ad sociorum
populi romani agrum populandum Prosectus , Carales perventurus erat, ni Manlius obvio exercitu abellusa eum popidatione continuisset. Primo Castra castris modico intervallo sunt obiecta, deinde Pr cursationes leviaque certamina vario eventu inita: 'postremo descensum in aciem, signisque collatis, iusto
Proelio per quatuor horas Pugnatum. Diu pugnam ancipitem Poeni, Sardis facile vinci assuetis, secerunt: postremo et ipsi, quum omnia circa strage ac suga Sardorum repleta essent, susi: ceterum terga dantes, circumducto cornu, quo pepulerat Sardos ,
inclusit Romanus. Caedes inde magis, quam Pugna, suit: duodecim millia hostium caesa Sardorum simul Poenorumque, serine tria millia et septingenti capti, ot signa militaria septem et viginti. XLI. Ante omnia claram ct memorabilem pugnam iacit Hasdrubal imperator captus, et Hanno, et Mago nobiles Carthaginienses: Mago ex gente Barcina, Pro-Ρin qua cognatione Hannibali iunctus; Hanno auctor
rebellionis Sardis, belli que eius haud dubie concjtor.
Nec Sardorum duces minus nobilem eam pugnam cladibus suis secerunt: nam et filius Hampsicorae Hiosius in acie cecidit; et Hampsicora, cum Paucis equilibus fugiens, ut super asilicias res necem Illoque silii audivit, nocte, ne cuius interventus Coepia i In- 4 Pediret, mortem sibi conscivit. Ceteris urbs Cornus a lem, Piae ante, fugae receptaculum fuit. Quam Manlius, victore exercitu aggreSSus, intra Paucos dies' recepit. Deinde aliae quoque civitates, quae ad
350쪽
Iampsicoram Poenosque defecerant, obsidibus datis, dediderunt sese. Quibus stipendio Duinentoque im-Ρerato, Pro cuiusque, nub viribus, aut delicto, Ca- Tales exercitum Peduxit. Ibi navibus longis dedi ictis 'impositoque, quem Secum advexerat, milite, Romam navigat, Sardiniamque perdomitam nuntiat Patribus: et stipendium quaestoribus , si umentum aedilibus, captivosque Fulvio praetori tradidit. Per idem tem pus T. Otacilius practor quinquaginta navium ab Lilγbaeo classe in Africam transvectus, depopulatusque agrum Cartilaginientem , quum Sardiniam inde peteret, quo fama erat Hasdrubalem a Baliaribus nuper traiecisse, classi Africam repetenti Occurrit, levique certamine in alto Commisso, sepioni inde naves cum sociis navalibus Cepit: ceteras metus haud SUCus, quam tempestaS, passim disiecit. Per cosdem sorte dies et Bomilcar cum militibus, ad supplemen- 'tum Carthagine missis, elephantisque et Commeatia , Loci os nec Ssit. Quom iit incautum opprimeret AP. Claudius per simulationem Provinciae circum undae Messanam raptim exercitu ducto. aestu suo Locros traiecit Iam inde Bomilcar ad Hunnonem in Bruttios prosectus erat, et Locrenses portus Romanis clauserunt. Appius magno Conatu nulla re gesta, MesSaa. Naseibus Iongis de luctis; vide ad . VIII, n. i, ut XX l, t 7. n. S. 3. T. Otacilius praetor; vide ad VI, 42. n. I. Voces f. naisium a 6 MSS.
exsatiare, ot sorte ex cap. 38 ad niargiriem adscripta suisse, monet Drah. 4. Romilear cum militibus etc. CLO'. a 3 exle.. unde et t. in tu edd. ante Dr: L. mox mittiemis additus elephau torum quadVoginta lue elephantis , ii iam MSS. noti habent.
ad I. S6. n. io. Aestu sectinara odd. ante Drah. iit mari sectinuo XXIX. 7 pr. . sed e glossa. In M,S. tamen
ldi risque est aestiaque scio, uirile I. Fr Cron. coni. exercitiam Gait . aestuque suo Locros traiecit, et Iaz. Grou. aestu quaesuo, h. e. exspectato , donee vcstus illite ferret, impetrato , liueto exsPectabat, aestu, ut quaerere XXU,