장음표시 사용
321쪽
agro potiuntur: nec iam, aut in agmine, aut in castris, ullo imperio contineri. Quam ubi negligentiam ex re, ut fit, bene gesta oriri senserat Hasdrubal, cohortatus milites, ut palatos sine signis linstes aggrederentur, degressus colle, pergit ire acie instructa ad castra: quem ut adesse tumultuose nuntiavere fugientes ex Speculis stationibusque , ad arma conclamatum est. Vt quisque arina ceperat, sine imperio, sine signo, incompositi, inordinati in proelium ruunt. Iam primi conseruerant manus, quum alii catervatim currerent, alii nondum e castris exissent: tamen primo ipsa audacia terruere hostem: deinde, rari in consertos illati , quum paucitas Parum tuta esset, respicere alii alios, et undique pulsi coire in orbem; et dum corporibus applicantur, armaque armis iungunt in arctum compulsi, quum vix movendis armis satis Spatii esset, corona hostium cincti, ad multum diei caeduntur. . Exigua pars, eruptione iacta, silvas azmontes petit: parique terrore et Castra sunt deserta,
Et universa gens postero die in deditionem venit. Nec diu in pacato mansit 4 : nam subinde ab CarthaginenIlatum est, ut Hasdrubal primo quoque tempore in Italiam exercitum duceret. Quae vulgata res per
Hispaniam omnium serme animos ad Romanos avertit.
Itaque Hasdrubal extemplo literas Carthaginem mittit , indicans, quanto fama prosectionis suae damno
a. Rrari in eo fertos ulvii ; vide ad IX . 27, n. 4.3. Ad mutitim diei eae ruaar; vide,d XXII, Sa. u. I. 4. Nee diu in paeato mansit haud apte dictuin , sive intell. agro vide ad VIII , ra, u. t et , sive aliatu. Nec diu meatam. scilicet geus, eoni. Grou. sed recte, opinor. reposuit Stroth. in meto: ut nec diu in oonditioria a. Paceta mansit apud Cic. Verri I, ε , et supra IV. 7, in foedere M amici
mansuros. Paeti quidem mentio expressa non facta est; sed verta Praee. eo referri possunt. Allatium est .
322쪽
suisset. Si pero inde Pergeret V, Prius quam Iberiam transiret, Romanorum Hlvaniam fore: nam , Praelem quam quod nec praesidium . nec ducem haberet, quem
relinqueret Pro se, eos ira eratores erae romanos , quibus oti aequis piribus resisti possit. Itaque si ulla His-Paraiae cura esset, Successorem Sibi cum Dalido exercitu mitterent: Cui, ut Omnia Provere eo irent, non tamen
Otiosam propinclaire fore XXVIlI. Ilae literae quamquam primo admodum moverunt senatiam, tamen, quia Italiae cura prior Potiorque erat, nillil de Hasdrubale, neque de copiis
eius mutatum est. II imilco cum exercitu iusto et aucta classe, ad retinendam terra muri se C a C luendam Hispaniam, est missus; qui, ut Pedestros navalesque copias traiecit. castris communitis, navibusque y subductis, et vallo circumdatis, cum equitibus uelectis ipse, quantiam maxime accelerare Poterat. per dubios infestosque populos iuxta' intentus ad Hasdrubalem pervenit. Quum decreta senatus mandataque exposuisset, at Ine cdidicisset ipse invicem, quemadmodum tractaridum bellum in Hispania foret, retro in sua castra rediit; nulla re, quam celeritate,
3. Per drιbιενι infestosque Portito iuxta, lain Pre dubio et RusPrctos. quam pem infestos , ιntentus , dilige ter sibi prospicien , parnios ait ho illos eorum conatus vel evitandos, vel reprimendos; D in m. istis. ad U. 6 . n. 3. Minus probanda Dii Leri explientio : aeque, ita id mi utis intentiis ad cavendas insidias aut vim , qtiam in
sesti illi ae dubii populi ad insidin
ipsi struenda . Malim tameta legerer nil vel in diabios i. P. traxia aeque. non minux in illos quam iii hos in tentus. - Edidicisset, cognovi Met,
S. Si Dero inde Pergeret , ex Hispania in Italiam proficisceretur, Roma Morum Hismniam Dre vide ad XXI,
omnia pro ere eMena erat, non lamen missam Pr inciam Iore, paeatam. vel administrationem eius eurarum Iab rumque ex Pertem. Cap. XXVIII. r. cim exercitu lusio ; vide ad VI, 23, n. 3. . Nastibusque mi uelis; vide ad VlII. 26. n. 1.
323쪽
v. Qias . LIB. XXIII, CAP. 28, 29
tutior, quod undique abierat anto quam consentirent A. Hasdrubal, prius quam mOVeret Caara, PeCunias imperat populis omnibus suae ditionis, satis gnarus, Hannibalem transitus quosdam pretio mercatum: nec auxilia gallica aliter, quam conducta, habuisse; inopem, tantum iter ingressum, ix penetraturum nil Alpes suisse. Pecuniis igitur raptim exactis, ad Iberum descendit. Decreta Carthaginiensium et Hasdrubalis iter ubi ad Romanos sunt perlata, omnibus omissis rebus, ambo duces, iunctis copiis, ire . obviam coeptis atque obsistere parant; Pati, si Hannibali, vix per se ipsi tolerando Italiae hosti, Hasdrubal dux , atque hispaniensis excrcitus esset iunctus, illuna romani finem imperii sore. His anxii curis ad I horia in contrahunt copias; et, transito amne , quum diu
consultassent, utrum CaStra Ca Stris Conia Prent, an
satis haberent, sociis Carthaginiensium oppugnundis, inoravi ab itinere proposito hostem, urbem a propin quo numine Ιberam appellatam, opulenti SSimam catempestate regionis eius, Oppugnare Parant. Quod ubi sensit Hasdrubal, pro. OPe serenda sociis. Pergit ipso ire ad urbem, deditam nuper in sidoni Romanorum, OPPugnandam. Ita iam coepta Obsidio omissa ab Romanis est, et in ipsum Hasdrubalem versum holium. XNIX. Quinque millium intervallo castra dis laniatia habuero paucos dies; nec Sinc levibus proeliis, nec ut in aciem cXirent. Tandem Uno eodemque die velut ex composito utrinque Signum Pugnae PropO-
324쪽
situm est, atque omnibus copiis in campum descensum. Triplex stetit romana acies *: velitum pars inter antesignanos locata, Pars Post Signa accepta, equites cornua cinXere. Hasdrubal mediam aciem Hispanis firmat: in cornibus, dextro Poenos locat, laevo ADOs , IIIercenariorumque auxilia: equitum Numidas Poenorum peditibus, ceteros Afris pro cornibus ainponit. Nec omnes Numidae in dexim locati cornu, sed quibus, desultorum in modum, binos trahentibus equosa inter acerrimam saepe pugnam in recentem equum ex sesso armatis transsultare mos erat:
tanta velocitas ipsis, tamque docile equorum genus est. Quum hoc modo instructi starent, imperatorum uixiusque partis haud sermo dispares spes erant: nainnc multum quidem aut numero, aut genere militum, hi aut illi praestabant. Militibus longe dispar animus erat: Romanis enim , quamquam procul a Patria pugnarent, facile persuaserant duces, pro Italia atque urbe romana eos pugnare. Itaque, velut quibus reditus in patriam eo discrimine Pugnae verteretur , obstinaverant animis, vincere aut mori. Minus pere Πωlex stetit rom. acies fvid. ad VIII , 8, n. i ; ι editum, levis armatu rae, Pars inter antesignanos . hastatos princi lyesque, locata, Pars Post signa accepta , into triarios; vide ad II, eto,n. 3. et Sehel. ad Hygia p. iOS3. Equitum Numidas i vi s. nd lx , 27 ,ri. 3. - FDo, in , cornibus Dymnil ud. Praeter C cv. et citro- illi lim, miri s lue M M., praeter duos, in quiluis est a in nit. Illud probat irΟuov. , hoc vero recte, DPiuor , Strolli. ; quia opponi Pro eornibus , si1'is et . absolute saepius dicatur cf. ad Vl, , D. 6, et X ,36 ..3).ti ii v v ximiit iungat tir uuiivo , iii, i
325쪽
tinaces viros habebat altera acies : nam maxima pars Hispani erant, qui vinci in Hispania, quum victores in Italiam trahi, malebant. Primo igitur Concursu , quum vix pila coniecta essent, retulit pedem media acies, inserentibiisque sese magno impetu Roma
nis terga vertit. Nihilo segnius in cornibus proelium suit: hinc Poenus . hinc Aser urget; et velut in circumventos proelio ancipiti pugnant. Sed quum in
medium tota iam coisset romana acies 3 satis virium ad dimovenda hostium cornua habuit. Itaque duo diversa proelia erant: utroque Romani, ut qui, pulsis tandem mediis si, et numero et robore virorum 'praestarent, haud dubie superarunt. IIagna vis hominum ibi occisa; et, nisi Hispani vixdum conserto proelio tam es luse fugissent. Perpauci ex tota Superisuissent acie. Equestris pugna nulla admodum sitit 7; Mila, simul inclinatam modiam aciem Mauvi Numidaeque viderunt, extemplo fuga est usa nuda cornua. elephantis quoque prae se actis , deseruere. Et Hasdrubal, usque ad ultimum eventum pugnae moratuS, o inedia caede cum Paucis effugit: castra Romani Ce-Ρere atque diripuere. Ea pugna, si qua dubia in Hispania erant β, Romanis adiunxit: Hasdrubulique non modo in Italiam truducendi exercitus, sed ne manendi quidem satis tuto in Hispania, spem reliquit. Quae
S. in ei maυent s. interelu- Ο , . Proetio anei iti regnant, utrinque, a fronte et a tergo; Doering. s. Fialsis tandem mediis. Gron. legi iubet, Pulsis iam tum, vel iam ante. Paelictita landam hie loeum liabere non violetur, litum media acies supra dicatur primo statim coueursu retulisse pedem, et paulo post terga vel-tisse. LEM. - Romani, ut ελιιi, p. meil. , tandem re numero et robore inrorum Praestarent i nam initio, ut supra dixerat Livius, ne multumdem aue numero, avi genere militum
hi aut illi praestabant; Strotii. 7. Equest. Pugna nulla admodiam ;vide supra ad librum XXi, cap. 36. n. 3. 8. Si qua dubia in His mnia erant. si qui populi adhuc ita suerant sit. spensi et incerti de desectioiae; Doet.
326쪽
postquam litoris Scipionum Romae vulgata sunt, non tam Victoria . quam prohibito Hasdrubalis in ItaIiam
XX. Dum haec in Hispania geruntur, Petelia in
Bruttiis aliquot post mensibus, quam CoeΡta ΟΡ- pugnari crat, ab Hinailcone, praesecto Hannibalis, expugnata est. Multo sanguine ac vulneribus ea Poenis victoria stetit: nec ulla magis vis obsessos, quam sumes, cxpugnavit. Absumptis enim frugum alimentis, carnisque omnis generis quadrupedum, sutrinae postremo coriis *, herbisque, et radicibus, et co Pticibus teneris. strictisque rubiS 4 vixere; nec, antequam vires ad flandum in Inuris, serenda Ilio arma deo rant. expugnati sunt. Becepta Petelia. Poenus ad onsontiam copias traducit; quam, minus portina i-tor defensam. intra paucos dies in deditionem accepit. Iisd in sorino diuinis et Bruttiorum exercitus Crotonem. graecam urbem, Circumsedit, opulentam quondam armis virisque, tum iam adeo multis magnisque
line et gravi ,ime, iudice Sti initio et Dia critig. , si cogites, miseros liomines Autorum Oilicinas. tibi plurima sunt coria, at time, ibi lite resecia corio-rtim seu ira corrosis e. Sed etiWhaeetantii in .coria Z i t quam dubia ost vulg.
ii Obcu. , ii ii delevit que, Iliodomnes NSS. tuentur, in quibus tamen
rumque coni. Valla. Sed το que probabile saeit, ante hane vocem excidix fiealiam, quae latet sorte in quadruye dum. Suspicari pos is madesaetra si catisi me coli. Frontini l. l. vel potius
327쪽
LIB. XXIII, CAP. 3 o cladibus asiliciam, ut omnis actatis minus viginti millia
civium superessent. Itaque urbe a defensoribus vasta Ancile potiti sunt hostes: arx tantum retenta, in quam inter tumultum captae urbis e media caede quidam effugere. Et Locrenses descivere ad Bruttios Ι'Oenos
que prodita multitudine a principibus. Rhegini tan
tummodo, regionis eius et in side erga Romanos, et potestatis suae ad ultimum manserunt. In Siciliam quosve cndem inclinatio animorum pervenit ; et ne domus quidem Hieronis tota ab desectione alis Liuuit: namque Gelo maximus stirpis, Contemptu Simul senectute patris. simul post cannensem cladem ro in ana societate, ad Poenos defecit; movissetque in Siciliares, nisi mors adeo opportuna , ut partem quoque suspicione adspergeret si , armantem eum multitudinem, Sollicitantemque socios absumpsisset. IIaec eo
anno in Italia, in Africa, in Sicilia, in Hispania vario
eventu acta. .Exitu anni Q. Fabius Maximus a se
natu postulavit, ut aedem Veneris Erycinae 7, quam dictator vovisset, dedicare liccret. Senatus decrevit, ut Ti. Sempronius consul designatus. quum honorem inisset ad populum ferret, ut Q. Fabium duum-
4. Vrbe a defensoribus Dassa; vid. III, 7, r. - Prodita multitudine α rinemibus Locre ii in quorum rei. publieae forma aristo erat ita fuisse videtiir. Cf. XXIX. s. et Reyn. opusc. Acad. tom. Il , pag. bt Fq. 5. Rhegini lanitimmodo . . . manserent: vide III, 62, n. 5. Ceterum de iis, quae h. l. de Crotone, Locren si s et Rheginis narrantur, vide ad XX ll. 61. n. xl, et XXIV, 1, n. I , Ut de Rhegulis, seu Reginis , et Rhegio ad Tae. Λnia. I, 53 , n. X. 6. Patrem quosve sus icione ad- mrSeret, Mil. quasi ipse cum filium interfecisset; Stroth. Magnae contra Geloni laudes tribuutitur, D n tam
XX lv. b. et iam a Polyb. v. 8S; VII
8 ; unde etiam intelliginie, eum participem regni suisse. . Aedsm Veneris Ery einae vide ad XXI , 8 . quam dictator , quum ipse suisse: dictator, MOrisset; vide XXII, 9 et 1 O. S. Qiιum honorem inisset 5 MS,. Pro honorem plerique MM. et edd.
ait t. ibono. vel aborie et in bono; edd. receuu. Primum magisti citum vel hia.
nntUm : sed vox Primum in nullo M S. exstat. - Ad Forulum ferret , ut Q.
328쪽
virum esse iuberent aedis dedicandae causa. Et M.
Aemilio Lepido , qui bis consul augurque fuerat s. si ii tres, Lucius, Marcus, Quintus, Iullos lanebres per triduum, et gladiatorum paria duo et viginti per
ti iduum in soro dederunt. Aediles curules, C. Laetorius et Ti. Sempronius Gracchus, consul desi natus, qui in aedili tute magister equitum fuerat ludos romanos secerunt, qui per triduum instaurati sunt. Plobcii ludi aedilium M. Aurelii Cottae, M. Claudii Marcelli ter instauratia Circumacto tertio an
no punici belli, Ti. Semprouius consul Idibus Mam
cap. 3t. Sed nodum iu se irim quaesivere, quem solyit iam Duker. in haenota ad librum XXXIV, e. 52: ω Muisnus aedis deditandae semper duobus iniunctum et nam ratio docet. unlim hominem . tui soli certae rei curatio mandata Ellt, nor posse vocari duum. etsi, quum duo creati sunt, uterque recte uia unu/ir dicitur; Dee quisqua in dubitare potest, hoc nomeniis. qui aedes sacras dedi ea bant. Primum ab eo , quod duo erant , Impositum suisse. Unod nutem interdum tanti m unus memoratur, id eo seri potuit , quod huic vel sone evenerat, vel a Populo nominatim ob causam datum suerat id, quod praeeipnum in dedientione erat. putat, ut Postem tenens precationem aliaque maxime solem uia aedibus saetis dedi eandis Perageret. Nec adversatur huic scu-tentiae, fili Od XX lu . 3o, legitur: nata ex eap. 3t liquet , non latum esse ad Populum, ut Fabius solus duumvireren retur aedi Veneris Eryeinae dedi caudae, sed iit duo duumviri, Fabius
his te aedi, Otacilius aedi Mentis deis di eundae , essenti Eiusdem generis si ut alia loea. verbi gent. XXXIV, Sa . et XL. 3 . . CL ad Il , έa, n. 4 ἔ
similiter duum Pir dicitur, ut triumMiremio XL, 42, n. 2, decem Ar etc. s. RI. Aemilio G do . qui bis eon suis. erat, an . VAE. Sao et 53et; quq ille et M. Valerius Laevinus L. Veturio Plii lotii et C. Lutatio Catulo sus. secti sunt. Lindosfunebres Per ω duum quae duo voce. sorte delenda,iree bis a Livio posita , et gladiatorum paria XXII dederunt; eLXXVIII,
28; ad Sil. XVI, 288 seq. 527 seq. Exemplum huius rei ab Etruscis desia mptum, et origo repetenda a lane inrthus exsequiisve, in quibus olim capti .is aiu servis ad husta maetatis desilii e torum manes Placari credebantur: unde dicti bustuarii. Cons. Vol. Max. ll, έ, et: Dips. Sat. Germ. I, 8. o. In ae lilitate magister eq. fue
ini taurati et Hebeii Iudi i vide ad II ,
329쪽
tiis magistratum iniit. Praetores Q. Fulvius Flaccus , qui ante bis consul censorque saevat, urbanam; M. Valerius Laevinus peregrinam sortem in iurisdictione habuit . Ap. Claudius Pulcti P Siciliam, Q. Mucius Scaevola Sardinium sortiti sunt. M. Marcello pro Onsule imperium csso populus iussit, quod post cam
nensem cladem unus romanorum imperatorum in Italia prospere rem gesSiSSet.
XXXI. Senatus, quo die primum ost in Capitolio
Consultus, decrevit, ut, quo eo anno duplex tributum imperaretiar, simplex confestim eXigeretur Α, ex
quo stipendium praesens omnibus militibus daretur, Praeterquam qui milites ad Cannas suissent. De exemcitibus ita decreverunt, ut dualsus legionibus urbanis Ti. Sem pironius consul Cales ad conveniendum diem ediceret δ: inde ut legiones in castra Claudianad supra Suessulunt deducerentur. Quae ibi legiones
x x. . Aloius Haevius, qui ante bis an . V. S S et S28 eonsul eensorque Iiιerat, plane ut XXV. S; inade XXV. 3 pe. tertium eonsulatum initI. et XXVJ II, 4b , quater consul et censor
erat. Hiue tiro vulg. antea constitauctore PeriEon. reposui ante II vel bis coustit. . II. Hi, ius . I. urbanam, II. Valerius Lam inus Peregrinam sortem in iurisdietione habuit; v. XXII, 3S, . S.Cap. XXXI. r. Senatus ... d reMit. tir simplex tri tum .eaigeretur, quo, ut, vel hoc eous ilio, ut eo tinnod lex t aeraretur, imperari e commodi ix conserti posset; Stroth. Sed liaee duarum coniunctiori lim, ut, quo, sine illla verborum interieetione se exeipientium eollocatio admodum iiii hi itura, et vulgata lectione eo anno
tuenda videtur; Doee. In 'SS. tamen et edd. vetti sere omnibus legitur ut
quo eo anno, velut quo anno. Ceterum variationis causa primum sensitia δε-
ω mit, et deinde deere Memni dicitur. a. Cales ad OonDeniendiam diem edi-eeret legionibus; vide ad XXII. ta, D. I. - Inde tit legiones edidi pro vulg. inde sex legiones: nam de iisdem duabus legionibus iarbonis agitur cs. sqq. , et sex legiouibus nemo in hoc bello praesuit. Hine eae couἱ. Periaon. ut a mutatum sit in x : Maet ut Stroth. Posterilis recepi, quia eLVT Deillime VI enasei potuit. 3. Castra Claudiana, M. Claudii
Narecili, ab eo communita, et sie RP-pellata: supra Stiessulam pCons. c. 14e tr. t 7 Pr. 39 ex tr. tibi stiPer Mes.sulam pro super Vesuritim tetendum videri, iam monuit Cluv. Ital. Ant.
330쪽
essent orant autem cannensis maxime exercitus eas Ap. Claiulius Pulcher praetor in Siciliam traiiceret; quaeque in Sicilia essent, Romam cleportarentur. A l exercitum, cui ait convenien tum Cales edicta dies. erat, I. Claudius Marcellus missus; is Ille iussus in castra Claudiana, deducere urbanas legiones. Ad veterem exorcitum accipiendum, dedi cendumque inde
in Siciliam T. II elilius Croto legatus ab Ap. Claudio
est missus. Tagiti Primo exspectaverant homines, uti consul comitio collegae creando haberet: deinde, ubi ablogatum, velut de industria, b I. Marcellum viderunt, quem maxime consulem in eum annum ob egregie in Praetura res gestas Creari volebant, Domitus in curia est ortus. Quod tibi sensit consul, re, trumque. in- is quit, e republica fuit Patres conscripti, et II. is Claudium ad pePmutandos exercitus in Campaniam is proficisci, et comitia non prius edici, quam is in-D de, consec Io, quod mandatum est, negotio, Teis vertisset; ut vos Consulem, quem tempus rei pu-M blicae postularet, quem maxime vultis . haberetis. .
Ita de comitiis, donec rediit Marcellus, silentium fuit. Interea duumviri creati sunt Q. Fabius 3Iaximus et T. Otacilius Coassus, aedibus dedicandis, Menti Otacilius , Fabius A cnovi Et cinae , traque Jn Capitolio est, canali uno discretae. Et de trecentis equi Libus campanis 7, qui in Sicilia cum si de stipendiis emeritis, Romam venerant, dein latum ad populum, ut cives romani essent; item uti municipes Eumani essent Τ, pridie quam populus campanus a populo
Meiliam traiiceret; cf. supra ad eaP.
4. si eastra Claudiana , sua, ab ipso sic dicta. S. Virianique e re ublica fuit; vide ad VI, 22, u. a. s. Duum, iri. . . ereati Erycinae ἰvid. ad cap. 3O, n. S. 7. CCC equitibus campanis ete. CL