장음표시 사용
401쪽
ac patenti campo, ubi sine ullo insidiarum metu orea virtute grei res Posset: qui caput hostis retulisset, eum se extemplo liherum iussurum esse: qui loco cessisset , in eum seruili su plicio animadoersurum. Suam cuique friunam in manu esse: libertatis auctorem eis non se fre solum V, sed consulem M. Marcellum eluniuersos Patres; quos, consultos at se de libertate eorum , stibi Permisisse. Literas inde Consulis ac senatusconsultum recitavit: ad quae clamor cum ingentiassensu est sublatus. Pugnam POScebant, signumque ut daret extemplo, serociter instabant. Gracchus,
proelio in Posterum diem pronuntiato, conCionem dimisit. Milites Iaeti, Praecipue quibus merces nu-vatae in unum diem operae libertas sutura erat, armis expediendis si quod reliquum Consumunt.
. Postero die, usi signa Coeperunt Canere , primi omnium parati instructique ad praetorium conveniunt.' Sole orto, Gracchus in aciem copias educit: nec hostes moram dimicandi secerunt. Decem et se
ptem millia peditum erant, maxima ex parte Bruttii ac Lucani: equites mille ducenti; inter quos pauci
admodum Italici, ceteri Numidae sere omnes Maurique. Pugnatum est et acriter , et diu. Quatuor ho- .ris neutro inclinata est pugna: nec alia magis Roma
num impediebat res, quam capita hostium pretia libertati facta φ. Nam ut quisque hostem impigre occi-
S. Non se fore solum, sed etiam
eonsulem M. Marcelliun et M. P., ita omnes HSS. et edd. ante Grono . qui e coni. se ἰ pro et reposuiti At Livio iiivitis at M. elegatitia non obtrii lenda ; Strothius. - rasIabruit; vide ad X , a7 . n. 4. 6. Armis e ediendisi vide ad I n. 3. - Ni taeturium, sc. diei fuit, quae verba addi tu edd. ante Gron. ; sed ab optimis 3ISS. abesse, ne facile ex praee. et seq. intelligi m Det Dra L. Diei pro φιod dedit Groti.
re; vide ad VII, 4o . n. 4. a. Pretia libertati facta. Scribendum libertatis coniiciebat illiisltiss. X. 1Ieiusius ad Ov. Ilei. Vt, 146. dud
402쪽
iterat. primium capite aegre inter turbam tumultum qua abscidendo tempus terebat: deinde, occupata dextra tenendo caput, sortissimus quisque pugnator esso desierat: segnibus ac timidis tradita pugna erat. Quod ubi tribuni militum Graccho nuntiuVerunt, ne nemstantem iam Mulnerari hostem, Cainniscari iacentes, es in dextris militum Aro gladiis humana culta esse: signum dari propere iussit, Prosicerent capita inoad remique hostem. claram satis et insignem Dirtutem esse : nec dubiam Moriarem futura m strenuis inris . Tum redintegrata Pugna est, ct eques etiam in ho stem emissus: quibus quum impigre Numidae concurrissent, nec Segnior equitum, quam peditum, 1 ugna esset, iterunt rin dubium adducta res. Quum uti in quo duces, Romanus Bruttium Lucanumque,
loties a m litoribus suis victos subactosque; Poenus mancipia romana et ex crgastulo militem verbis obtereret postremo pronuntiat Gracchus, esse nihil,
quod de Egeriau sperarem, nisi eo die usi fugasique
XVI. Ea demum vox ita animos accendit, atquctrenovato Clamore , velut alii repente facti, tanta viso in hostem intulerunt. ut sustineri ultra non POS-sent. Primo antesignani Poenorum, deinde signa Perturba tu , postremo tota impidsa acies; inde haud dubie terga data ; ruuntque fugientcs in castra, adeo
paxilli trepidique, ut ne in portis quidem aut vallo
vulgatiran omnes colli . ii 'senilunt. it. liidqtie dielum esse putat Drahia eodem modo quo locus seditioni, mu/rimentum lιbertati, et similia quite passim Occurrunt. I L . - Primum cottaa οῦν est.... abseidendo optimi NSS. suta abstandemio edd. ante Drnk.
' P. XVI. r. Ea demum Mox ira imos accendit. Ren ato ete. bene coni. Gron. quia το atque a plerisque M1S. abest. - Primo antesignani Poeno m. drinde siς. Periurbata . Postr. tota immisa aetes: vide I, 4,
403쪽
quis Itia in restiterit, ac prope continenti agmine Romani insequuti novum de integro proelium, inclusi hostium vallo, ediderint. Ibi, sicut pugna impeditior in angustiis, ita caedes' atrocior fuit: et adiuvero captivi , qui, rapto inter tumultum ferro, conglobati
et ab tergo ceciderunt Poenos, et fugam impedierunt. Itaque mitius duo millia hominum ex tanto exercitu . et ea maior pars equitu in cum ipso duce effugerunt: alii omnes caesi aut capti; capta et Signa duodequadraginta: ex victoribus dilo milliu serme cecidere. Praeda omnis praeterquam hominum captoriim .militi concessa est: et pecus exceptum est, quod intra dies triginta domini cognovissent A. Quurn Praeda onusti in castra redissent, quatuor millia serpio volonum militum, qui pugnaverant segnius, nec in castra irruperant simuI, metu poenae collem haud procul onstris ceperunt. Ρostero die per tribunos militum inde deducti, concione militum advocata a Graccho, Superveniunt. Vbi quum proconsul veteres milites primum, Prout cuiusque virtus atque opera in ea P agna suerat, militaribus donis donasset, tunc, quod ad voloneS attineret, Omnes, ait, malle Ludatos a se, dignos indignosque, quam quemquom es dis castigatum esse.
Quod bonum , fustum, felixque re*ublicae ψsisque
esses, Omnes eos Icteros esse iubere. Ad quam vocem quum clamor ingenti alacritate sublatus esset, ac nunc complexi inter se gratulantesque, nune manus
ad caelum tollentes , bona omnia populo roinano Gracchoque ipsi precarentur; tum Gracchus: re Prius- is quam omnes iure libertatis aequassem, inquit ,
404쪽
M neminem nota strenui aut ignavi militis notasseis volui Nunc, exsoluta iam sule publica ne dira scrimen Omne Virtutis ignaviae Iue Pereat, nominan eorum, qui, detrectatae Pugnite memOPUS, Se QS-- Sionem Paulo ante secerunt, referri ad me iubebo: is citatosque singulos iureiurando adigam, nisi queis, morbus causa erit, non aliter, quam Stantes, ci-- burn potionemque 7, quoad stipendia iacio ut, cara pturos esse. Hanc mulctam ita aequo animo secetis, is si reputabitis, nulla ignaviae nota leviore vos deis signari potuisse. ra Signum deinde colligendi vasa dedit: militosque praedam portantes agenteu Iue η, per lasciviam ac iocum ita ludibundi Bene, en tuin rediere, ut ab epulis per celebrem sestumque diem
actis, non ex acie, reverti viderentur. Beneventani omnes turba eirasa quum obviam ad portas exissent,
complecti milites, gratulavi, vocare in hospitium. Apparata convivia Omnibus in P patulo aedium s.
5. Neminem nota strenui aut militia notasse ιmlui , sorte notare. Di-elio haec tintita a nota censoria , quae Plerun quo, nec tame u , ndi piominiam Poenamque 'ertinetrat, et pro iis ponittit. Mox nota designarati vilem sensu dicitur: uam n ane ali-vuem Prope. est, eum ita iusignire.
it agnosei queat et ab aliis discerni. v ad XXXIX, 2, n. 4.ε. Exsotata iam sue ν- ea ι vide
ad III, 19, n. 1. . Non aliter . cyram riantes , cibum Potionemqua ciamuros, etiam in coenatuam vulgo Oinues stantes prandebaui; DuL. Cons. Lips. Mil. rom. V, 16, 18, et Sehel. ad Polub. e. xo. Hiae mox re lati sum alii aecubantes, alii stan-
ea. De ipsa mulcia, h. e. poena vide ad II. ba, v. b . coiis. ad Iu, as , n. t. Colligendi Masa; vide ad I. 8. Praedam Portantes agentesque ἰvide ad Ill ,37, n. 4. s. In Propatulo aeditim ; vide ad V,
13. n. 6. - Gracclvis ilia. oratus, ei misit, ut in νublico e. O. Conser ad Cup. 34, n. Α, et ad II, 24 , Phleati: nam pileus, h. e. lana alba , qua cami Melabatur, erat lihertatia insigne . quod servi manu missi accipiebant: unde eap. 32 ex te. aer a auraeum Mocati. i. e. proinissa libertateaJ arma capienda excitati. Hine etiam
405쪽
suetant: ad in invitabant, Gracchumque orabunt, ut epulari permitteret militibus. Et Gracchus ita permisit, in publico epularentur omnes: ante suas quibusque lares prolata omnia. Pileati aut lana alba velatis capitibus volones epulati sunt; alii accubantes , alii. stantes, qui Simul ministrabant vescebanturque. Digna res visa, ut simulacrum celebrati eius diei Grac- Chus, postga in Romam rediit, Pingi iuberet in aede Libertatis, quam pater Eius in Λventino ex milicialitia pecunia iaciendam curavit dedicavitque. XNU. Dum haec ad Beneventum geruntur, Hannibal , de putatus aguum neapolitanum , ad Nolam castra movet . Quem ubi adventare consul sensit,
tue 3 et XXXIII, coloni parati.
vocantur, quasi liberti imperatoris; et XLV, 44 extr. Polybius tradit. Prusiam Pileatum, cante raso, MMiam ira legatis scilitum. ιι bertumque se pol uti ν Omani ferre , et ideo insignia
eius gererer nam mauu missi raso cuila calMi ea iebiant pileum;
Qule Polib. XXX. ιε , et qui ex e dem sonte hauseriint. Diodor. Eel. XXII de Legat. tom. II, p. 625, ed. Wesset. et Appian. Miuiti d. II. Cons. insta XXXIV, is extr. Plauti Amph. I. r. 3o6 ; Serv. ad Virg. Aen. VIIl ,b6έ. Nouiuar qui liberi fiebant . ea
XII , 8 i. Celerum Vrsinus infra ad XLV. 44 , mouet, ex Diodori l. l. hoe quoque intelligi , uovos lihortos apud Romanos albis et vestibu4 et pileo Olim usos fuisse, ut nune itidem, qui ex auti qui hosus servitute , sululari avia Uucli. lihereuuir. - Volanes; vide ad XII , 57, n. i a. Alii stan
ad XXV. 7, ra, et Casaut . ad Suet. Aug. 29. Cap. XVII. r. Ad Nolam east Vos sitis emendat moinit, a quo dissentitur malestius, Einerid. P. t 8S. Sane hoe eertissimum est, dum, qua sumitur h. l. signiscatione, frequentissinie iungi tempori prae titi, et1am in re praeterita,uleoqire iretimseptum videri sere temporibus historicis amodo ne quis illud sine exceptione fieri putat, aut, ubi praesetiti iunctum est, adiunetum ei praeteritum quaerat. De Priore re vid. egregie monentem V s. ad Virgil. Ge. IV, 56o.
XXIII. 2S , a. 4. - C. Claud. Nero nem. Praenomen ex codice Puteau. adiecit Crever. . quem alii editoressuquuti gunt, quum in reliquis tutar-
406쪽
Pomponio propraetore cum eo exercitu, qui super Suessulam in castris erat, accito , ire obviam hosti parat nec moram dimicandi sacere. C. Claudium Neronem cum robore equitum silentio noctis per aversam maxime ab hoste portam emittit; circumvectumque occulte subsequi sensim agmen hostium iubet, et, quum coortum Proelium videret, ab tergo se obiicere. Id errore viarum , an exiguitate temPoris , Nero exsequi non potuerit, incertum est. Absentem quum Proelium commissum esset, Superior quidem haud dubie Romanus erat: sed, quia equites non adsuere in tempore, ratio compositae reP tu Lata est. Non ausus insequi cedentes Marcellus, vincentibus suis signum receptui dedit. Plus tamen duo millia hostium eo die caesa traduntur: Romani minus quadringentis. Solis sere occasu Nero, diem noctemque nequidquam satigatis equis hominibusque, ne viso quidem hoste rediens, adeo graviter est ab consule increpitus , ut per eum stetisse diceret , , quominus accepta ad Cannas redderetur hosti clades. Pinstero die Romanus in aciem descendit: Poenus, tacita etiam consessione victus, castris se tenuit. Tertio die, silentio noctis, omissa spe Nolae poti undae, rei nunquam Prospere tentatae, Tarentum ad certiorem spem proditionis proficiscitur. XVIII. Nec minore animo res romana domi, quam militiae, gerebatur Censores, vacui ab operum i
septum sit a Prima litera voeas sequentis. LM . a. Per m.-hoste oret. ἔvida ad III. S, n. 3.3. Ruis diomν δε- - ; noέr der-rabredete Pian: Stroth. - Romani caesi minus quadringentia I sorte quadringensi, ut plua duo mi a , mine Livii . nec tamen perpetuo. Cons. ad Ul. ε , v. S, et IV, S , n. s. 4. Per eram Melisse dicere vide ad ll. 3r n. 7 . quo minus accrylia redderesar hosti clades; vide ad III,
Car. XVIIL t. Res romana domi , quam maviae , Ser Hur vide ad lI,
407쪽
LIIJ. XXIV, CAP. I 8 eandorum cum, Propter inopiam aerarii, ad mores hominum regendos animum adverterunt castigandaque vitia , quae , velut diutinis morbis aegra corpora ex se gignunt, nata bello erant. Primum eos citaverunt, qui post carmensem pugnam rempublicam deseruisse Italiaque excessisse velle' dicebantur. Princeps eorum L. Caecilius Metellus quaestor tum sorte erat. Iusso deinde eo ceterisque eiusdem noxae reis causam dicere, quum purgari nequissent, pronuntiarunt, verba orationemque eos adversus rem publicam habuisse, quo coniuratio deserendae Italiae causa fieret. Secundum eos. citati nimis callidi exsolvendi iurisiurandi interpretes; qui captivorum, ex itiners regressi clam in castra Hannibalis, solutum, cytodiuraverant redituros, rebantur. ΙΙis si'lerioribusquo
illis equi adempti , qui publicum equum habebant;
tribuque moti, aerarii omnes facti. Neque senatu modo aut equestri ordine regendo cura se Censorum tenuit. Nomina omnium ex iuniorum tabulis excerpserunt, qui quadriennio non militassent, quibus neque vacatio iusta militiae V, neque morbus causa suisset: et ea supra duo millia nominum in aerarios
εέ. n. 3, et I, 34, n. b. - erum Ioviandortim euria ἱ v. ad V, 23, n. 6. - Ex re gigniarit, M. vitia; Drah. a. Remp. deseruisse Italiaque eooεssisse vile Pro: deserere et exce- νου Doluisse ; Strothitiis. De re ipsa et de L. Caetatio Metello vide sup. ad
librum XXII, cap. 53. 3. Se naum eos vide I , 4, i
et ali nimis cauidi . . . rewantur; vide XXII, 6 a. - soloemti iurisiuravidi, ut mox: solutum, quod iurasierant. Gns. supra ad librum III. cap. 29.
. Equi adempti; eon . Ind. . Suet. Calig. Gell. IV, ra. U. In rem .gnitione seu recensione et probatione multum, quam censores singulis lu- atris instituebant, equitea vel Mondere vel tradueere equiana' ivbebantur. Cf. Drah. - Publicio equum; v. I, . . et V, 7. - Tribu moti, aerarii omnes Iacti; vide IV, 24, S. V alio irrata militiae, n. m. ς π.IV, 26, n. 7. Mox totnm supra duo millia substantive aecipitur; Str.
408쪽
relata, laribuque omnes moti. Additumque inerti consoriae notae si triste senatusconsultum: ut ii omnes , quos Censores notaSSent, pedibus mererent, mitterenturque in Siciliam ad cannensis exercitus reli
quius, cui militum gencri non Prius, quam pulsus
Italia hostis esset, sinitii in stipendiorum tempus erat. Quum censores, ob inopiam aerarii , se iam locationibus abstinerent aedium sacrarum tuendarum 7 Curidiumque equorum praebendorum ac similium his rerum; Convenere ad eos frequentes, qui hastae huius generis assueverunt hortatique Censores, ut omnia Perinde agerent, Iocarent, ac si pecunia in aerario osset: μ eminem, nisi bello consecto, pecuniam tib aerario petiturum esse. Convenere de indo
miniam tantiim inii rebat, neque simultu iunge t liuid molestiae hesticorumque laborum, et quidem temporibus iis, quibuq inopia erat liberoriim capitum seons. XXII, 57 exlr. . et res p. maxime in hellis indigebat civium opera. Hi ite additum trista senatu consulitim, ut ele. Pro inerti in plerisque MSS. legitur meret, merici, meri, linnerim , marii. Hinc viri doeticoni. lam amarae , inertiae inertiam inustae; ut putant , tam tetrieae. lam atroci. tam lmei. Mameiei ut haee nota n Mamerco Aemilio, quem censores primum ea notaverint . per Proverbium sic dicta sit, ut im 'eria Irantiama aliaque ab eo, ii ut illa primus vel se erit vel passus sit ), tris em omnibus his praeserenda leelio vulgata, eiusque i lepravation is haud dubie sunt ea, quae . S. exhibe utruam uidias paene literas librarii sae- Piris per in utar uiat, cluam in et m. Pedibus mererent vide nil Ill, et 1. n. - arma et militiam mutautes, h. e. si honestiore eius genere transeri. pii in humilius et sim ni oneros iii , equites in peditum. pedites in standitorum numerum relatu C . infra nil
. Se loeationib. abstinerent aedι iam sacrarum tuendartim οῦ vide ad V, 23, n. 6, et VI, 4, n. 4. - Curules equi, ut ex Festo . ex glossar. Vett. graeco
latinis et eo lice tam I heodos. quam Iiistin. palet, snnt equi quadrigales , ad vehendas quia tigas in ludis eir usibus Publice praebetuli , vel ab
redemptoribus, pretio a Ioeantihus censori hias ex nerario aetepto. Stroth. Cous. Duher. - Ae similium lias rerum Iocauda ruiti; vide ad V, 23, u. 6.8. Qui hastae 1tiitia generis assum in Yant. redemptioni in auctione: nam opera Publica exstruenda alinque uegotia , liusta a censori hus posita, ut etnpud nos, nuctione quadam saeta.
409쪽
domini coriam, quos Ti. Sempronius ad Beneventum
manu emiserat 2: arcessitosque se ab triumviris mensariis esse dixerunt, ut pretia scrvomm acciperent: ceterum non ante, quam bello Consecto, accepturos
esse. Quum haec inclinatio animorum plebis ad sustinendam inopiam uerarii sieret; pecuniae quoque Pupillares primo, deinde viduarum, coeptao oon Pri;
nusquam eas tutius sanctiusque deponere credenti.
bus, qui deserebant, quam in publica fide . Indo si quid emptum paratumque pupillis ac viduis foret,
a quaestore perscribebatur V . Manavit ea privatorum benignitas ex urbe etiam
s. ad BeneMentum .manti emiserat, e potestate dominorum, li. e. libertaledovaveriit. De re vide cap. 26. Io. Ab trium, iris mensarias; vide
ad VII. at, D. 3. II. Quam in publica siti, vide ad
ΙΙ , M, L . I ra. A quaestore perscribebatur; se. olvendiam ut apud Hor. Ant. II, 3 , 69, scymbe decem a Nerior nam quae fitor . tanquam debitor, a tutoribus pia pillorum ae viduarum per scripturam delegabatur creditoribus , auitibus pupillis viduisque aliquid em-Ptum Paratumque erat, ut hi pretia illarum rerum a quaestore ex Deeuntis pupillaribus ae viduarum , n pudnerarium depositis, reciperent. Concnd Suet. Caes. Plerumque quidem
Et scribere ars nitim dicitur debitor, Iui Per argentaritim et scripturam mensae ereditori solvit. α Tum a quae store Perscribebatur est: quaestor Cre
ditori hus pii pillorum ac viduarum, quod ab his debebatur per scripturam mensne ab argentario solvebat, qui deinde pecuniam illam n quaestore et aerario repetere L Sed dubito nonnihilan hare sit sente utia Lisit. Nam quo
ambages illas in hae re et cur qua
stor ipse non ni utebat creditoribus pupillorum ae viduarum satisfacere. quam eos ad argentarium, deinde ab aerario, quod his solverat, repetiturum mittere'. Duher. Sed puto, eos nune a quaestore pro pretio modo scripturam, si uito demiam hello pecuniam ipsam receps isser perso Ieranu tem pectitatam modus solvendi erat, tima parata Pcet uia, sed literis, quibus solutio in mensarium vide ad VII, at, n. 3 aut alium quendum eonserebatur; Str. Cicero eodem sensu dicit attribuere meuniam et per altributionem sol era. ut nos Μr assiγstionem. CL Emesti Clav. Ciceron. in v. attributio , attributus , perseribere Iet Inlpp. Sueton. Caes. quidam Loe verbum accipiunt non de so Iutione, sed satisfactione, qutini debitor qui li. l. quaestor est creditori vehat datis pirieribus, vel bypo theeis, vel alio quocumque modo. Ε
dem li. l. resimendutia videtur. Ceterum attribuo e ρωιniam est et in tu assigna
410쪽
non contui iO stipendium acciperent, mercenariumque increpantes vocare ni, qui accepisse L.
XIX. Q. Fabius consul ad Casilinum castra habebat, quod duum millium Campanorum et septingentorum militum Hannibalis tenebatur praesidio. Praeerat Statius Metius , missus ab Cn. Magio Atellano. qui eo anno medix tuticus erat φ, servitiaque Et plebem promiscue armabat, ut castra romana invaderet intcnto consule ad Casilinum oppugnandum. Nihi I
corum Fabium sesellit: itaque Nolum qil collegam
mittit 4, altero exercitu, dum Casilinum onugnavia r , Uus csse , qui CamPanis Omonatur. Vel ipse , relicio Nolae praesidio modico , ueniret, per, si eum Nola teneret et necdum securae res ab Hannilude essent , se Ti. Gracchum proconsulem a Beneo to accisurum. I IOCnuntio Marcellus, duobus militum millibus Nolae in praesidio relictis, cum cetero exercitu Casilinum venit, adventuque eius Campani, iam moventes sese, quieverunt. Ita a duobus consulibus Casilinum Oi pugnari coeptum. Vbi quum multa, succedentes temere moenibus, romani milites acciperent vulnePa , neque satis inceptis succederet , Fabius omittendam rem parvam ac iuxta magnis dissicilem, abscedendumque inde censebiit, quum res maiores instarent. Ma cellus, multa magnis ducibus sicut non aggredienda , ita semel aggressis non dimittenda esse, dicendo, qui uCap. XIX. i. Statius Metius, praeu. duo qiiod dubium ). vlide ex vet. libro D,rte lea. S.-Sigon. Cf. a. XXIII. S. n. 1.2. Medixtiuietis vide supra ad XXIlI, 35. n. 7. 3. Nolam ad eotimam mittit et c. ;vide ad VIII, Is,n. IO. - Se G 'aciatim a BeneMento nociliarum , immo ad sei inrum ἔ Ern. Cotis. IV. 3I, n. s. - Π nuntio, scit. perlato vel Meetito ; nisi leg. nuntiato. 4. Inomia auccederet; vide ad VIII. 25, n. 6. Ad negligentiam orationis refer verbum succedere bis positum. etsi diverso significatu. - Lala ma