장음표시 사용
501쪽
Postquam Hannibalem, Herculis aemulum, Per Alpes Graias in Italiam descendisse pro certo habemus , illud superest, ut, quam potissimum viam uti Rhodano et Isara conssuentibus ad radices Alpium se-suutus sit, inquiramus. Et quidem Livius , qui iam nobis minus probabilem opinionem sequi visus est, hic quoque nullius adiumenti erit; eiusque vestigiis,
quae primo deseruimus, non tunc demum insistemus, quum a nostro prorsus alienum Poenorum iter variis descriptionibus adornIndum suscipit. Polybius vero, quo auctore Per Centronos Carthaginiensem exercitum
demisimus, ipse nos in ambiguo fluctuantes deserit. Quippe a Rhodano ad Alpes singula praetermittenS,. impetu et quasi saltu lectores abripit, ob id tantum aliquoties moratus, ut itinerum longitudinem, quibus intricata suerint obstaculis, quali in solo sIt pugnatum, summatim enuntiet; at dum bellicis tantum rebus intendit animum, nomina locorum, ubi eae sint gestae, silentio praeterit. Nihil igitur certi nobis do
hac re auctores reliquerunt. Vnum restat, ut maxime
probabilia inquiramus, et artis criticae facem sequuti, si non vera, at saltem veris simillima meditando ex
Vir apud recentiores clavissimus Demo, dum Poenorum agmen ab Insula ad montes deducit, singula, quasi ipse intersuisset, ordine prosequitur, minutamque rerum enarrationem quibusdam minime praecisis Polybii verbis subtiliter apponit: qua in operis parte, quum sagacissimum ingenii acumen emineat, dolendum est Omnia incerto, quin etiam salso principio inniti, scilicet Isaram a Carthaginiensibus esse
traiectum: cui opinioni neque Polybius, neque Livius
502쪽
5 OO EXCURSUS nilo modo favent. Sic enim rem omnem ordinat: ec Postquam Isaram superavit Hannibal, adversa Bhori dant ripa iter pergens usque ad Viennam Allobro-M gum, ibi tandem ad dextram in mediterranea flexit, , et per eam Allobrogum regionem, quae maxime, campestris est, XLV millia ire contendit; mox,, Rhodanum ad pagum Sami-Genis iterum assequu- , tus, per Elannam Tenne , transmisso monte di- ,, cto Mont- - at, in vicum te Bourget incidit, Ia-
s, tem-Mel innum Monimelian instituit. Indo vallis,, quam Isara interfluit Varios anfractus Praetergres-M sus, Graias Alpes transcendit; unde per Salussos, is secundum laevam Doriae Balteae ripam, romanuinis imperium invaderet. v Num igitur longum hunc circuitum , quem doCt. Ironne merito vocul uri delose hien dirave, aut Polybii liber, aut ipsius Deluc opinio de nitenda postulabat 7 non ita sane : omnia haec ex ipsius auctoris ingenio prosecta Sunt, neque ulla librorum auctoritate nituntuΓ.Hannibal enim, quum Romanos declinasset ad Rhodanum, non eam ingressus est viam, qua proxime ad Alpes perveniretur, sed eam, qua minus obvium sore hostem ratus, in Italiam Citius nil amicos se conferret; ideo Iust septemtrionem versus ugmen adverSOsumine raptim egit. Verum ubi perventum ad Isaram, quae iam causa Erat, Cur ad septemtrionem pergeret, et eum amnem inter se et Bomanos medium haberet Comportum certe exi loratores iam secerant, considem ad mare ac naves Prol erasse, Omissoque proseqNendi
Poenos consilio , iam in litora Italiae proras Versisse , ut descendentem a montibus Hannibalem phi Ir exci-
503쪽
DE TnΛNSITU ALPIUM peret. Isaram Vero tunc esse traiectum nustimam in Polubio invenimus, quippe qui eum ad Insulam per venisse solummodo narrat; item Livius ait: ad Insulum peruen- Neuter autem Poenos in Insulam gradum intulisse contendit: nam quid ita deflexisset avia 2 At si traiecisset Isaram, qui iluvius iisdem queis Rhodanus, immo maioribus sorsitan obstaculis impe ditur, num Polybius postquam in Rhodani transitu describendo militaris rei peritum se adeo praebuit , Isavam omisisset Τ notum enim est Isaram, receptis Draci le Draoὶ undis, adeo violentur fluere, ut quum
se in Rilodanum evolvit, hune tam rapidum amnem findat medium , et utriusque undae cum ulterius umdis luctantes, quamquam codem , quasi tamen Pro prio separatim alveo, duo circiter millia decurrant
Immo Isara, quum Rhodano sit propior, Plurimum iam in latitudinem patet, pluribusque brachiis aliquando unius sero nillilarii spatium includit. Quis
credat Hannibalem cum omni execcitu, omnibus impedimentis, omni equitata elephantisque periculosam traiectionem tentasse, universaSque Copias, ut paucos Allobrogas regulorum alteri subigeret, in aciem eduxisse 2 quasi parva hominum manus non fuerit satis, ut eis victoriam daret, quos victores malebati Neque aliter egisse existimandus est, nedum, ut docia De-
Iuc placet, ab eo itinero, quod ipsi Boiorum legati
indicaverant, decesserit imprudens, tempuSque rapidissimum inani circuitus mora male absumPSerit. Quippe sciebat prudens Humilcaris filius, occasionis opportunitatem citissime praetervolare, et unius ho
rae Puncto maximarum rerum momenta verti
Nec rationi magis quam ipsis Polybii verbis ista repugnat opinio. Graecus enim scriptor, Historiarum libro III, cap. 5o, I. i , Postquam retulit pervenisso
504쪽
Ε CVRSVS ad Insulam Hannibalem, quas insula a Rup -Maura b circiter millia passuum. seu scio stadia distabat, haec addit: Αυνιόας ἐν ημέραις-mρωθεις παρὰ τον ποταμὸν, ἀρξαπο της προς τας Α πεις αναρολης. Hic obiicit Deluc, se. verbo ποταμὸν, quod apud Polybium occurrit, Rhodanum designari; quod quidem clarissimus Letronne apprime refellit. Haec sunt obiecta: re Lesis Boo stades doni ii s'agit ici, nisulent partie desu I4Oo stades comptos par Polybe Ie long du Rhonoxa depuis te passage de ce fleuve jusqu' a Ia monteo desis Alpes: en sorte γ' il est evident, que 'etait en oreis du Rhone que voviait parier Polybe. La distanc ra totale parcOume par l'armee te Iong du sleuve, sora trouvait divisee en deux parties inegales par PIsere ;M Pune de Goo stades , et rauire de Mo. Polybo. Uavait parte de Plaeto D'unc seule sois, en lora nommant Par son nom; et cela occasionedement,
υ Passages On retrouve ces mota appliques en essetis a cette riviere. Mais dans Ces passages Ies mois εἰς- τον ποταμὸν, κατα του ποταμον, etc. Suivent immediate
505쪽
M do tous tos genres de probabilites, mur elabitris D Annibal a sui vi Ia rive gauche de l'Dere 11. His accedit , non potuisse vocabulo ποταμtὸν Bhodanum designari, quia, si ab Insula decem dies secus Rhodanum processisset Hannibal , profecto ultra Lugdunum pervenisset, ab radicibus Alpium longo
remotus, medum eas tunc ultigisset. ' Polybius vero decimo litoralis huius itineris die perventum esse ad Alpes narrat. Vnde magis miror Deluc, qui tantam ponit in Polybio fidem , eam tamen opinionem amplexum suisse, quae a Polybii sensu tantum divergit. Ipse enim vult Rhodanum a Poenis prope Viennam relictum esse, quum quadraginta supra Isaram millia, sive circiter quadringenta stadia , quod ante tertium diem poterat confici, vix peregerant; tum exercitum ad Orientem quadraginta quinque millium viam Campestrem per Allobrogas instituisse , mox Rhodano rursus accessisse, statimque refugisse. Quid horum Polybii verbis consentaneum est 2 Nihil certe habet ista opinio , unde nos , vel invitos , sibi consentire cogat: ad aliam igitur confugiendum est. Polybio autem freti, existimamus Hannibalem ab
Insula ad Alpes cum maxima exercitus parte tetendisse per vallem Isarae , adverso flumine , laevas
stringentem amnis ripas, usque ad Montem-Meliannm,
quo in loco Isara sacillime traiici potest: inde per
vallem eandem a dextro latere progressum recta ad Alpem Graiam pervenisse. Hac via solebant transmigrare Boii et Insubres; hac seracissima regio patebat, Gratianopolitanus scilicet ager tam pinguibus pascuis
Celebratus: haz citissime et peropportune Graiae Al-Pos petebantur. Hule etiam eximie conveniunt verba Polybii iam modo citata: Αυγtoας, ω ημόραις δέκα πορευθ ις παρα τὸν ποταμ.ὸν , ηρξατο τῆς πρὸς τας A-ις ἀρχῆς.
506쪽
Immo Hannibal per agrum Allobrogum non socius
transibat: si qui leni dextram amnis oram legisse credatur pars copiarum, quae a cetero exercitu arceret
incurrentes illos ex Allobrogibus, qui ulterius reguli ab Hannibale victi partes fovebant. At enim etiamsi ea opinio , licet verisi in illima, nullis inniteretur sunda montis , et agrum Allobrogum Isara terminari pro
conficinato et indubitato haberetur, nihilominus Hannibal , traiecto ad Montem-Melianum amne , partem huius regionis permeavisse credendus est. Tum pr secto ipsi incolae, qui nurni das equites simul, datumque Poenis indigenarum praesidium ti inuerant, Sta-
lini uc hostem in eo esse Senserunt, ut monteS COH-scenderet, saltuum angustiaS ante occupare sestinarunt, viam infesta custodia interclusuri. Ibi per insidias Hannibal quanda in Prope urbem, cuius no mctri male omisit Polybius, magnum in discrimen adductus est: victi quidem Allobroges; sed victrices copiae admodum eo proelio debilitatae discesserunt.
Clariss. Letro me, cui Livii narratione in praePla- Cui SSe iam antea vidimus , quum eam summo ingenii conatu Propugnaret, ultro tamen consessus est. illud ad Ali,es rectissimum osse iter, quod nunc eligimus. Quum autem Livius non rema regione iter exstiluisse Poenos ussirmet. ipso auctoritati nihil ausus detrahoro, cos regressos esse non dubitat, et Paene relegentes
vestigia advorso Draco Drac ad Alpem Cottiam
retondisse. Virum certo ingenii acumine excellcntomnon fugiebat. mirum id fore omnibus, quod Hannibalah. Isai a disced Eret, ut DPacum se Itieretur: ita quo statim monet eum amnis huius latitudine delusum,n Via neSciontem aberrasse. Cui coniecturae quid nnsam dodevit, non videmus, quum ex adverso Carthaginiensibus fuerint indigenae itinerum duces , Duiligod by Corale
507쪽
quos decipere Ioca non poterant; quum Praeterea
Dracus non nisi vero post resolutas nives sit Vehemens, autumno nutem placidus, nee abundanti alveo denunt: ita ut neque error, neque disticultas agmini deflectendo causam attulisse queant. Nunc sit perest, Ut quotidianis castris punicus exercitus in Italiam deducatuo; quod facillimum erit, si quis animo te more Coniicienti tantum Obsequutus, obvio cuique loco eventus a Polybio memoratos adscribore velit. Nos vero ex illa temporum nocte amplius quid piam certi eliciendum clespondentes, sinem hie labori imponemus, ne illud admittere urguamur, quod in aliis reprehendimus. Illud enim solum nobis propositum erat, ut qua parte, non quomodo ad Alpes peiruenisset imi virator, politicae pariter militarisque scientiae peritus, pro viribus ingenii nostri, com rationis sectantes inquireremus. Felices, Si quam disceptationi lucem intulisse, viam quo doctioribus patefecisse videamur i Sin vero susceptam provinciam minus bene gesserimus, nostrum hoc qualectimque opus commendabit, et umbra magni Dominis protoget satalis ille Romanorum victor , O im diente . Superba Cartiiuginis aemula diu laborans atque inclinata Prope corruit.
508쪽
DE MANNIBALIS ITINERARIO RECENSENTUR
Quam modo disputavimus quaestionem, iampridem viri inter reccntiores clarissimi eam disceptationibus agitandam sibi proposuerant: quin veteres ipsos in eo non Consensisse, ut ad unam eandemque Alpium partem Pi inici exercitus transitum referrent, testis est Livius, lib. XXI, cap. 33. Rem igitur antea Obscuram, temporum tenebris obscuriorem, posterioris aetatis docti acceperunt, eamque saepius et erudite exercuerunt, quam nunc etiam, tribus elapsis abhinc seculis, exem
Praecipuos, qui hanc quaestionem attigerunt , Scri Ptores , prout sua quemque aetas afferet , ex ordine enumerabimus, iisque immorabimur solis, quos ampliora speciosioraque de Poenorum itinere loquotos aut doctrina commendabit aut opinio, quantumvis singularis et a nostra aliena, digna tamen quae latius
Ibi 5. Primus recentiorum de Hannibalis itiner inquisivisse vidctur auctor operis, anno MDXV editi, cuius titulus est : re La totale et urate description dera totis te passaigos lieux et destro icta, par los queis γα On petit Passer et errer des Gaules es Ytalies . et a Signam ment par Ou passerent Hannibal, Iulius is Cesar, et les tres Chrestiens , magnanimes et tres a puissanis roys de France, Chartema igne, Charies a VIII, Loys XII et te tres illustre roy Francois . a a Present regnant, premier de Ce nom ; etc. etc. On
. ta de re scripserunt . et Com. Fortia et Urban, quihus plurimum nos debere profitemur.
509쪽
is pres Satnt-Yves, a I'ense igne de la Croix de Bois, is en Iamaison de Toussains Denus. libra ire. Cum Pr is rilegio; 23 seuilleis de a pages chacun, in 4' , aveo is cartes aux seuilleis 4 is. Cuius operis auctorem si audias , solio 1 I , Hannibal per Centrones le I de Tarentaise in Sabaudia, inde a monte dicto Iouoel ad Augustam Praetoriam Ia cng TAoste devenit , unde Eporediam et Vercellas transgressus Mediolanensem agrum invasit. Non supervacuum erit obiter animadvertere, huic , Maam sOV mus , opinioni savisse primum recentiorum , qui Tem tra
664. Honoratus Bouche Rhodanum ab Hannibale,
Avenionem inter et Arausionem traiectum censet, Et
Delta illud Pol bii Rhodano et Isara confluentibus Comprehensum in Valentino agro, ac denique Poenos per Cottiam Alpem in circumpadanos campos trans mittit. Imroire Propence, in-solio, tom. I., Pag.
1664. P. Lalbe, S. I. re Dissertatio de itinere Hamis nibalis, cum epistola historica de Lugduno M. Lugduni, in 4' ; quem memorat Fonteite, n.' 265. 694, 1696, 1 7, 1693. CI. Menestrier, e Societate Iesu.viam Poenorum per Lugdunum . Gesium, Vallesiam, Penninumque iugum describit. Ille quidem veteri quodam chartarum codico carrulaire eius,
canalem fuisse olim quo Rhodanus et Araris inter seiungebantur antequam confluerent, et inde Insulam recte appellari suse contendit. Vid. res Caracteres des ovorages historiques, etc. I 694. in- 2, p. 338-427. HAloire cloiae et consulaire de Lron; i 696. in- I. Letire fur te passage JAnnibal, Murnal des Saoanis,
510쪽
EXCURSUS 3739, M and ors , ex Inscriptionum Academia. Postilua in unam edidisset lain disputationem de
castris Hannibalis iuxta Rhodanum Academia des Ascr*tians, in-4' . III, II. 99 , alterum deinde do
Hannibalis a Bliodano ad Alpes itinere ibid. V , Η.
I98 , quaestionem hanc inulto susius tractavit in dissertatione, quae in Historia Galliae Narbonensis ab ipso condita invenitur Paris. 3755, in- . Ante fluum liOC Opus non satis cognitum et tamen doctrina plenum in lucem Pi Odirci, vulgo censebatur Poenorum exercitus Lugdunum HS Iue devenisse. Insulaque hidae batur rogio ea quae confluentibus Rhodano et
ΛPuri comprehenditur; tum de parte, qua aditus in Italiam putuisset, umbigebatur: contendentibus aliis Penninus Alpes superatus csse; ullis, in Allobrogas
Tegressum Hannibalem, eorum Iue agro meridiem ei Sus Peragrato, Cottiana iuga esse ingressum. Do- nutus Acci rivoli, vir doctrina insignis, Florentiae nutu S, uni o PrimuS Omnium, ut Opinor, singulare hoc communium in vita Hannibalis exposuit, quae tum elegaritor Scripta erat, ut e graeco Plutarchi in Iabinum versa credui clur, et debitam Plutat chosidem couse Iuuta fuerit. Quamquam tali sontentiae ipsa Palio rei, tignat, nemo tamen eam adducere iudubium nusus est; donec tanti ultor erroris Mundi ors, Rhodanum a Carthaginiensibus Rupem-Mauram inteco UPOntem Sancti-Spiritus traiectum , eos do inde advorso flumine ite venisse ad eum locum in quo Isara Rhodano insertur, et hic sitam esse nisulum demon Straverit. Tum vero per Tu uriuum saltum in Italiam traducit lumi cum agmen.
727- 75O. Huius se opinionis participem profitetur clarissimus solard, exquisiti in Polubium commentarii auctor. I id. Histoires de Polybe, triuiales