장음표시 사용
501쪽
DE OAL. QUASI EX CONTR. 47 si mutuum ei daretur, ct ideo condictiona
uando indebitum non repetitur. I. EX quibusdam tamen causis repeti non potest, quod per errorem non debitum solutum sit. Sic namque definierunt veteres , ex quibus causis inficiando lis crescit, ex iis causis non debitum solutum repeti non posse: veluti, ex lege Aquilia, item ex legato. Quod veteres quidem in iis legatis
locum habere voluerunt, quae certa consti tuta, per damnationem cuique legata fuerant. Nostra autem constitutio, cum unam
naturam omnibus legatis & fideicommissiqindulsit, i iiiusmodi augmentum in omnibus legatis, & fideicommistis extundi voluit: sed non omnibus legatariis hoc praebuit ; sed tantummodo in iis legatis ιχ fidei commissis.
quae Condictione) Quae in specie dicitur condictio indebiti vid. iis.1. de conae indes. cons supra I. I.
Ad f. p. Repeti non posse Quia hic de dubio
euentu litis, qui in duplum crescere poterat, transegisse videtur; quae autem transactionis causa soluta, non repetuntur. L. 6S I. de Condidi. indeb. Constitutio uae est mi. 2: C. comm. de leg. In omnib- legatis) Siue per damnationem, siue per vindicationem relictis. Sed non in omni bus legatorum speciebus, verum lio tantum, quae piis causis relicta.
502쪽
quae sacrosanctis ecclesiis & ceteris venerabilibus locis, quae religionis, vel pietatis intuitu honorantur, relicta sunt: quae si indebita soluantur, non repetuntur. TITu Lus XXIX.
PER QUAS PERSONAS NOBIS OBLIGATIO ADQUIRITUR.
D Xpositis generibus obligationum, qum ex contractu, vel quasi ex contractu nascuntur; admonendi sumus, adquiri nobis non solum per nosmetipsos , sed per eas quoque personas, quae in nostra potestate sunt: veluti per seruos, ct filios nostros: vitamen, quoa per seruos nostros nobis adquiritur, totum nostrum fiat: quod autemper liberos, quos in potestate habemus, ex obligatione fuerit adquisitum, hoc diuid tur, secundum imaginem rerum proprie tatis, & vlasfructus, quam nostra decrevit constitutio: ut quod ab actione commO- dum perueniat, huius usumfructum quidem habeat pater, proprietas autem filio serve-
tur, Non repetuntur Vid. L 32. de conLindis. TITVLVS XXIX. Ad prine. Ex obligatione Extra rem nostram. Nam quod ex re nostra adquirunt, totum ad nos Pertinet. s. I .supraper quas pers cuique ase. Constitutioo Quae extat in L 6. C. de bon. qua tibis, Actio
503쪽
tur, scilicet patre actionem mouente secundum nouellae nostrae constitutionis diuisonem.
I. Item per liberos homines, ct alienos seruos, quos bona fide possidemus, adquiriatur nobis: sed tantum ex duabus causis, id est, s quid ex operis suis, vel ex re nostra adquirant. De seruo fructuario, velusiario. a. Per eum quoque semum in quo usum- fructum, vel usum, habemus, similiter ex duabus istis causis nobis adquiritur.
3. Communem seruum pro dominica parte dominis adquirere certum est : exincepto eo, quod nominatim uni stipulando
aut per traditionem accipiendo, illi soli adquis
Actionem mouenteo Non tamen neglecto etiam filii consensu, nisi in prima aetate sit. L. vlt. I. 3. c. ood. Imo & suscit patrem agenti filio contentire A. l. vlt. in . pr. Constitution Quae reperitur in L l. vlt. C. Eaεon. quatib. Ad I. I. Liberas homines Bona fide pro seruis possessos. Ad nostros ergo famulos hoc non per Tinet, qui licet ex re nostra, sine iussu tatnen no- .stra, quid adquirane, v. g. si famuli ex pecunia Patrisfain. sibi domum emant, sibi eam adquirunt, contra ipsos autem tan eum actio personalia datur. viae, L. noui unde C. si cert.pe
504쪽
48α LIB. III. ΤIT. XXX. adquirit, veluti, cum ita stipulatur, Titio domino meo dare spondes 8 Sed si domini
unius iussit seruus fuerit stipulatus, licet antea dubitabatur, tamen post nostram decisionem res expedita est, ut illi tantum adquirat, qui hoc ei facere iussit, ut supra
QVIBVS MODIS TOLLITUR OBLIGATIO.
De solutione. Tollitur autem omnis obligatio r solutione eius, quod debetur: vel si quis consentiente creditore, aliud pro alio
Supra dictum est vit. destipui.sem. TITVLVS XXX. Ad Rubri Tollitur obligatis Agitur hie de
modis obligationem ipso iure tollendi. Nam de pactis & transadtionibus dicitur quidem tolli obligatio, sed improprie I reuera antem non ipsa obligatio , sed vis eiusdem & essicacia tollitur, obiecta exceptione. t Ad pr. Solutione Siue uera praestatione eius quod in obligatione continetur. L. Io .F. desoluti Nam vox solutionis alias generaliter sumitur, pro quacunque satisfactione seu liberatione l. s4. Τιδε so t. iConsiensiente creditore aliud Regulariter ergo aliud pro alio solui nequit l. a. θ. I.s de Reb. M. Exceptio una et in textu, consentiente creditores. Alia
505쪽
Quill . MOD. TOLL. OBL. q83 soluerit. Nec interest, quis soluat, Vtrum ipse, qui debet, an alius pro eo. liberatur enim re alio soluente: siue sciente, siue ignorante debitore , vel inuito eo solutio fiat. Item si reus soluerit, etiam ii, qui pro eo
interuenerunt, liberantur. Idem ex contrario contingit, si fideiussor soluerit: non enim ipse solus liberatur, sed etiam reus. De acceptilatione. I. Item per accepti lationem tollitur obligatio. Est autem acceptilatio imaginaria solutio. Quod enim ex verborum obligutione Titio debetur, id si velit Titius remittere, poterit sic fieri, ut patiatur haec verba debia
Alia est exceptio, si res debita non post praestari aut difficulter L. 68. de R. H. L. 7 I. I. 3.1f. deleg. I.
Quo pertinet beneficium dationis in solutum. Nov. q. c.μ . N Nou. Isto. Puu solua H Modo alias ad soluenilum idoneussi, h. e. liberam bonorum administrationem ha
Alituprora Et quidem debitoris nomine l. re II. C. de Solui. uito eo ob rationem L 39.1Τ.-M G. Sed
hoc casu regressum non habet soluens contra eum pro quo soluit ιυD. C. de Neg. Gest. Nisi ex iure acreditore cesso agat.
Sed etiam rem Hic liberatur quidem a erediis ditore, sed nona fideiutare, qui regressum contra principalem instituere potest. Ad I. I. Hae uerba Acceptilatio enim pariter per stipulationem fiebat l. I. C. de Accept.
506쪽
84 Lis. III. TIT. XXX. debitorem dicere: ' Puod ego tibi promis,
habesse acceptum P & Titius respondeat, i Habeo. Sed & graece potest acceptilatio fieri: dummodo sic fiat, ut latinis verbis
solet exigi, εχεις λαβων δηναρια 'τοσαἰ μ ω λαβων. Quo genere, ut diximus, tantum eae soluuntur obligationes, qua . ex verbis consistunt, non etiam ceteraein Comsentaneum enim visum est, verbis factam
obligationem, aliis posse verbis dissolui. Sed re id, quod alia ex causa debetur , potest in stipulationem deduci, & per acceptilatio-tiem dissolui. Sicut autem quod debetur, pro parte recte soluitur: ita in parte debiti accepti latio fieri potest. De Aquiliana sipulatione. a. Est autem prodita stipulatio, quae vulgo Aquiliana appellatur, per quam con
tin Non etiam ceterae ob regulam iuris, quod eo modo quid dissolui debeat, quo colligatum est L. 3 s. re IOO. de R. L. In stipulationem d duci) Ρer Aquilianam stipulationem, de qua in s. sieg. Pro parte 'ecte soluieur Haec accipienda sub
Ca conditione, quae inpr. Κι. repetitur, si se. er
dit Op oon entiat. Vel pals debiti sit illiquida, ubi liquidam soluisse tussicit L a I. θ. de Reb. Creacve. nomina ipso iure diuisa si ut, ut iii heredibus
l. 6. C. fim. herci Vel diuersae seminae debeantur. L. Utt. F. quib. moaepign. sola. Extra hos casus non permittitur debitori particularis solutio. L. 9. C. de
507쪽
tingit, ut omnium rerum obligatio in stipu-Jatum deducatur, & ea per acceptilationem tollatur. Stipulatio enim Aquiliana reno-Vat omnes obligationes, & a Gallo Aquilio ita composita est: suicquid te mihi ex quacunque causa dare facere oportet oportebit-ze, praesens in diemue, aut δειb conditione ς quarumcunque rerum mihi tecum actio est, quaque aduersus te petitio, vel aduersus te persecutio es erisue ; quodue tu meum habeshrenes, postides, dolove malofecisi, quo minus 'o deas; quanti quaeque eamum rerum regerit, tantam pecuniam dare sipulatus es Aulus Agerius, spopondit Numerius Nigia dius. quod Numerius Nigidius Aulo Agerio spopondit, id haberetne a se acceptum, Numerius Nigidius Autum Ageriunm rogavit. Aulus Agerius Numeris Nigidio acceptum fecit.
De nouatione. 3. Praeterea nouatione tollitur obligatio: veluti, si id, quod tibi Seius debebat, a Titio dari stipulatus sis. Nam interuentu
Ad f. a. In stipularum deducatur) Hoc hodinecessarium non est, cum enim simplici pacto ea dem vis tribuatur, quae stipulationi, hinc quoscunque debitum per acceptilationem, vel paruim liberatorium tolli potest, quocunque modo vo Iuntatem declarauerit ereditor. CarpZ. P. a. C.
508쪽
86 ' Lia. III. TIT. XXX. nouae personae, noua nascitur obligatio, &prima tollitur, translata in posteriorem: adeo ut interdum. licet posterior stipulatio inutilis sit, tamen prima nouationis iure tollatur: veluti, si id, quod tu Titio debes, a pupillo sine tutoris auctoritate stipulatus fueris, quo casu res amittitur. Nam & prior debitor liberatur, & posterior obligatio nulla est. Non idem iuris est, si a seruo quis fuerit stipulatus. Nam tunc prior per inde obligatus manet, ac si postea nullus stipulatus fuisset. Sed si eadem persona sit, a qua postea stipuleris, ita demum nouatio
st, si quid in posteriore stipulatione noui sit:
Delegatio, ubi alius debitor consentiens substitui- ur, manente eodem creditore L II. pr. de Nouat. Novae persona) Quodsi, manente eodem debitore, creditor mutetur, cessis nominis dicitur, quae& inuito debitore fieri potest; non delegatio, quae consensum .debitoris delegati exigit. L. I. cs6. C. eod.
Posterior obligatio nulta Quia pupillus inde
non potest conueniri. Creditor vero sibi imputet, rod pupillum nouantem admiserit, quem sciebat: obligare non posse. Obligatus manet) Qnia in nouatione interue tio nouae personae requiritur, seruus autem nullam personam habet l. 32. de R. I.
Eadem persena fit Haec est nouatio in steris fledicta, ubi genus tantum obligationis mutatur, scit. si debitum ex empto redigatur in mutuum. qnod in creditum ire dicunt.
509쪽
QVIB. MOD. TOLL. OB L. 687 forte si conditio, aut dies, aut fideiussor adiiciatur, aut detrahatur. Quod autem diximus, si conditio adiiciatur, nouationem fieri, se intelligi oportet, ut ita dicamus factam nouationem, si conditio extiterit: alioqnisi desecerit, durat prior obligatio. Sed cuni
hoc quidem inter veteres constabat, tunc fieri nouationem, cum nouandi animo in
secundam obligationem itum fuerat; per hoc autem dubium erat, quando novandi animo videretur hoc fieri, & quasdam de hoc eraesumptiones alii in aliis casibus inqtroducebant: ideo nostra processit comnitutio, quae apertissime definiuit, tunc sorium nouationem prioris obligationis fieri, quoties hoc ipsum inter contrahentes ex pressum fuerit, quod propter nouationem prioris obligationis conuenerit: alioqui
ct manere pristinam obligationem, α seeundam ei accedere, Ut maneat ex Vtraque causa
Constitutio) Quae extat in I. vlt. c. de Nouat. Nouationem 3 Idem in delegatione l. a. C. de
Expressum fueritJ Itaque nee verba aequi pollentia sussiciunt, sed expresse prior obligario annullanda est; alioqui etiam ex priori obligatione actio superest, nisi qua in posteriori contrarium quid paetiam, eatenus enim obstat exceptio pacti novissimi, priori derogantis. L. I a. c. de paci.
510쪽
488 Li A. III. TIT. XXX. causa obligatio, secundum nostrae constit tionis definitionem, quam licet ex ipsius le
ctione apertius cognoscere. De contrario consensu. 4. Hoc amplius, eae obligationes, quae eonsensu contrahuntur, contraria voluntate
dissoluunttit. Nam si Titius & Seius inter se consenserint, ut fundum Tusculanum emptum Seius haberet centum aureis: deinde re nondum secuta, id est, neque pretio soluto, neque fundo tradito, placuerit inter eos,. Vt discederetur ab ea emptione & vem ditione: inuicem liberantur. Idem est in conductione re locatione, & in Omnibus contractibus, qui ex consensu descendunt,
Ad g. 4. Re non m secutu) Hoe est contradita per traditionem rei, & tautionem pretii nondum. n.mmato. Nam si hoc, non tollitur prior contramis, sed noua fit venditio I. S8. F. de pare iam dictum est) Sunt de alii modi tollendi oblugationem, veluti compensatis l. 4. Q de Compenseat. Quae tamen tab solutione comprehenditur. Item confusio, quando debitoris & creditoris ius in e dem persona concurrit. L. I p. in M. I. G Soluti Item rei interitus d. l. I . Et violenta rei nostrae cupatio 2 exactio. L. I S. I. quod met. caus