장음표시 사용
531쪽
Tandem aliquando, Quirites, C. Catilinam, furemtem audacia, scelus auhelantem, Postem Patriae nefarie molientem, Vobis, atque huic urbi ferrum, nam mRmque minitantem, eri urbe vel eiecimus . vel emi simus, vel ipsum egredientem verbis prosecuti sumus.
Aulit, excessit, evasit, erupit, nulla iam Periacies u
532쪽
monstro illo, atque prodigio moenibus ipsis intra moenia Comparabitur. Atque hunc quidem unum huius belli domesti ei ducem sne controversia vicimus, non enimiam inter latera nostra sica illa versabitur, non in campo, noni in foro, non in curia, non denique intra domesticos parietes pertimescemus. loco ille motus est, cum est eri urbe depulsus. palam iam cum hoste, nullo impediente, hellum iustum geremus. Sine dubio perdidimus hominem. magnificeque vicimus, cum illum occultis insidiis in apertu milatrocinium coniecimus.
Quod vero Non eruentum mucronem, ut voluit, eri
tulit, quod vivis nobis egressus est, quod ei ferrum domanibus extorsimus, quod incolumes cives, quod stantem urbem reliquit: qua uto tandem illum moeroro amictum, et profligatum putatis 2 Iacet ille nunc prostratus, Quirites, et se perculsum, atque abiectum Essct sentit, et retorquet oculos profecto saepe ad hanc urbem, quam eri suis faucibus ereptam esse luget, quao quidem laetari mihi videtur, quod tantam Pestem evomuerit, forasquct proiecerit. ' At siquis est talis, quales eIse omnes oportebat, qui in hoc ipso, in quo exsultat, et triumphat orati
mea, me Vehemeriter accuset, quod talu capitalem
hostem non comprehenderim potius, quam emiserim δnon est ista mea culpa, Quirites, sed temporum, interemptum esse C. Catilinam, et gravissimo supplicio assectum iam pridem oportebati idque a me et mos maiorum, et huius imperii severitas et respublica a mispostulabat. Sed quam multos fuisse putatis, qui, qua . ego deferrem, non crederent 2 quam multos, qui propter stultitiam non putarent 2 quam multos, qui etiam defenderent 7 quam multos, qui propter improbitatem faverent 7 Ac si, sublato illo, depelli a vobis omne periculum iudicarem t iam pridem ego C. Catilinam non modo invidiae meae, verum etiam vitae Periculo sustuIissem. Sed i cum viderem, ne vobis quidem omnibus re etiam tum probata, si illum, ut erat meritus, morte multassem, fore, ut eius socios invidia oppresstis persequi non possem: rem huc dedunt, ut tum palam pugnara possetis, cum hostem apertΘ vide retis. Quem quidem ego hostem, Quirites, quam vehementer foris esse timendum putem, licet hinc intel
533쪽
ligatis, quod illud etiam moleste sero, quod ex orba
parum comitatus Exierit. Utinam ille omites secumsitas copias eduxisset i Tongillum mihi eduxἱt ; quem
mare in . Praetexta calumnia coeperat: Publicium et Munatium; quorum aes alienum contractum in popina nullum reipublicae motum asserre poterat : reliquit
quos virosi quanto alieno aere 7 quam valentes 2 quam nobiles 8 vos videtis. Itaque ego illum exercitum, et Gallicanis legionibus, et lioc delectu . quem in agro Piceno, et Gallico Q. Metellus habuit, et his copiis,
quae a uobis . quotidie comparantur, magnopere Coutemno; collectum ex senibus desperatis, en agresti Iuxuria, en rusticis decoctoribus: ex iis, qui vadimonia deserere,iquum illum exercitum, maluerunt: quibus ego nonimodo si aciem exercitus nostri. verum etiam si edictum praetoris ostendero, concident. Hos, quos video volitare in foro, quos stare ad curiam, quos etiam in leuatum venire: qui nitent unguentis, qui fulgent purpura, mallem secum suos milites eduxisset: qui si hic permanent, mementote non taua .XerCitum illum est e nobis, quam hos, qui enercitum deserum runt, Pertimescendos. Atque . hoc etiam sunt timendi
magis, quod, quid cogitent, ite Icire sentiunt: neque tamen perinove*ur. video, cui Apulia sit attributa, qui habeat Etruriam, qui agrum Pisgnum, qui Gallicum , qui sibi has urbanas insidias caedis, atque incendiorum depoposcerita omnia luperioris noctis consilia ad me perlata esse sentiunt : patefeci in senatu hesterno
die: Cytilina ipse pertimuit ,: profugit: hi quid exspeetant 2 na ct illi vehementer errant, si illam meam pristinam lenitatem perpetuam sperant futuram. Quod exspectavi, iam luin assecutus. ut vos om nes factam esse, aperte coniuration m coutra rempubliacam videretis. viii vero si quis est, qui Catilinae si miles cussi Catilina lentire non putet. Non est iam lenitati locus : severitate.n res ipsa flagitat. unum etiam nunc Concedam: erieant, Proficwcanturi, ne patiantur desiderio sui Catilinam miserum tabescere, demonstraso iter et Aurelia via prosectus est. si accelerare volent . ad vela ram consequentur. O fortunatam rempublicam, si quidem hanc seminam huius urbis eieceritii Uno in
hercule Catilina exhausto , reus in mihi, et recreata
534쪽
tespublica videtnr. Quid enim mali, aut laeseris fingi. aut excogitari potest, quod non ille conceperii 2 quia
tota Italia veneficus, quis gladiator, quis latro, quia sicarius, quis parricida, quis testamentorum subiector, quis circuin scriptor, quis ganeo, quis nepos, quis adulter, quae mulier infamis, quis corruptor iti ventutis, quis corruptus, quis Perditus inveniri potest, qui secum Catilina non familiarissim o vixisse fateatur 2 quae caedes per hosce annos sine illo facta est 2 quod nefarium stuprum non per illum y Iaim:vero quae latitari nullo umquam homine iuventutis illecebra fuit, quanta in illo 2 qui alios ipse amabat turpissime, aliorum amori flagitiosissime serviebat: aliis fructum libidinum,
aliis mortem parentum, non modo impellendo, verum etiam adiuvando, pollicebatur. Nunc vero quam subito non Iolum ex urbe; verum etiam eri Bgri si ingenistem numerum perditorum hominum collegerat 7 nemo, non modo Romae, sed nec ullo in angulo totius Italiae oppressus aere alieno fuit, quem non ad hoc incrediabile sceleris foedus asciverit. Atque, ut eius diversaltu dia in dissimili ratione perspicere possitis,inemo est in ludo gladiatorio paullo ad facinus audacior, qui se
non intimum Catilinae esse fateatur: nemo in scena levior, et nequior, qui se non eiusdem prope sodalem fuisse commemoret. Atque idem tamen, stuprorum et scelerum exercitatione assuefactus, frigore et fame, et siti. ac vigiliis perferendis, fortis ab iis praedicat,atur, cum industriae subsidia, atqueiinstrumenta virtutis, in libidine, audaciaque consumerentur. Hunc vero si sui fuerint comites secuti: si ex urbe enierint desperatorum hominum flagitiosi greges : O nos beatos, o rempublicam fortunatam, o praeclaram Iaudem consulatus mei l Non enim iam sunt mediocres hominum libidines, non humanae audaciae, ac tolerandae : nihil cogitant, nisi caedes, nisi incendia, nisi rapinas : patrimonia sua profuderunt: fortunas suas obligurrierunt: res eos iampridem, fides deficere nuper coepit: eadem tamen illa, quae erat in abundantia, libido permanet. Quod si in vino, et alea commessationes solum, et
scorta quaererent: essent illi quidem desperandi, sed tameu essent ferendi. hoc vero quis ferre ponit, inertes homines fortissimia viris icsidiari, stultitanos praulen-
535쪽
tissimis, hiridosos sobriis, dormientes vigilantibus qui
mihi aecubantes in conviviis, complexi mulieres imis pudiclis, vino languigi, conferti cibo, sertis redimiti tinguentis obliti, debilitati stupria, eructant sermoniabus suis eaedem bonorum , atque urbis incendia. Quiabus Ago coti fido impendero fatum aliquod: Θt Eoas iam diu improbitati, nequitiae, sceleri, libidini debistas, aut instare tarn Plane, aut certe iam appropi quare. Quos si meus consulatus. quoniam sanare non potest, sustulerit: non breve nescio quod tempus, sed multa saecula propagarit reipublicae. Nulla est enim
natio, quam pertimescamus: nullus rex, qui bellum populo 1 omano facere possit. Omnia sunt externa, unius virtute, terra marique pacata. domestiemn helis tum manet : in tua insidiae sunt : intus inclusum periiseulum est: i intus est liostis . cum luxuria nobis.-cum a metitia, cum scelere certandum est. Huic ego mobello ducem profiteor, Quirites: suseipio inimicitias
hominum perditorum. quae sanari poterunt, quacum que ratione sanabo. quae resecanda erunt, non patiae ad perniciem civitatis manare. Proinde aut exeant, aut quiuscant: aut, si et in urbe, et in eadem mente permanent; es, quae merentur, eri spectant.
At etiain Iunt, Quirites, qui dicant, a me in exstilium esiectum esse Catilinam. Quod ego si verbo aD sequi possem, istos ipsos eiicerem, qui haec loquuntur. 1 omo enim videlicet timidus, et permod stua vocem eon is serre non potuit: simul atquct ire in exsilium iu A est, paruit . quievit. Hesterno die, cum domi meae paene interfectus essem, senatum in aedem Ioviastatoris voeavI : rem omnem ad patres conscriptos d tuli. quo cum Catilina venisset: quis eum senator apis pellavit' quis salutavit' quis denique.ita adspexit, ut perditum civem, ac non Potius, ut importunissimum bostem y quin etiam principes eius ordinis /partem diam subselliorum, ad quam illo accesserat, nudum, atque inanem reliquerunt. Hic ego vehemens ille comtal, qui verbo cives in exsilium elicio, quaesivi a Catilina, an nocturno conventu apud Μ. Leocam fuisset, nec ΔαCUin ille homo audacissimus, Conscientia convictus, primo reticuisset: patefeci tetera, quid ea nocte egisset, ubi fuisset, quid in proXima .constituisset , quemadmodum
536쪽
dom esset ei ratio totius belli da scripta, edocui. cum haesitaret, cum teneretur; quaesivi, quid dubitaret voproficisci, quo iampridem Pararat: cum arma, Cum secures, cum fasces, cum tubas, cum signa militaria. eum Aquilam illam argenteam, cui ille etiam sacrarium scelerum domi suae secerat, scirem esse praei nissam. In exsilium eiiciebam, quem iam ingressum esse in bellum videbam 2 Etenim, credo, Manlius iste, centurio, qui in agro Fe1ulano castra potuit, bellum popolo Roinano suo nomine indixit : et illa castra nun
non Catilinam ducem exspectant: et ille eiectus in e silium, se Massiliam, ut aiunt, non in haec castra Con feret. O conditionem miseram. non modo administrandae, Verum etiam consurvandae reipublicael
uno, si C. Catilina, consiliis, laboribus, periculis
meis circumclusus, ac debilitatus, lubito pertimuerit. sententiam mutaverit, deseruerit suos, consilium belli faciundi abiecerit, ex hoc cursu sceleris, et belli, iter ad fugam, atque in exsilium converterit: non ille a me spoliatus armis audaciae. non obstupefactuS, ac perterritus In ealdiligentia, non de spe, conatuque depulsus, sed indemnatus, inuocens, in exsilium eiectua. Conlule, vi, et minis esse dicetur: et erunt, qui
illum, si hoc fecerit, non improbum, sed iniserum; me non diligentissimum consulem, sed crudelissimum tyrannum existimari velinti Est mihi tanti, Quirites. huius invidiae falsae atque iniquae tempestatem subire, dummodo a vobis huius horribilis belli, ac nefarii periculum depellatur. Dicatur sane eiectus esse . me, dummodo eat in exsilium. sed milii credite, non estiturus. Numqua in ego a diis immortalibus optabo, Quirites, invidiae meae lavandas causa, ut C. Catili. nam ducere eκercitum hostium, atque in armis volitarct audiatis : sed triduo tamen audietis : multoque magis
illud timeo, ne mihi sit invidiosum aliquando, quod illum emiserim potius, quam quod eiecerim. sed cum snt homines, qui illum, cum profectus sit, eiectum
asse dicant, iidem, si interfectus esset . quid dicerent' Quamquam isti, qui Catilinam Μassiliam ire dictitant,
non tam hoc queruntur, qsam verentur. Nemo est
istorum tam misericors, qui illum non ad Manlium, quam ad Massiliensus ire malit. Ille aut DR.,. .si mo her
537쪽
eulo hoc quod agit, numquam anto cogita t. tamen Iatrocinantem' se interfici mallet, Uam exsulem vi. Vere. nunc vero, cum ei nihil adhuc pra ter ipsius voluntatem, Cogitationemque acciderit, nisi quod vivis nobis Roma profectus est: optemus potius, ut eat in exsilium, quam queramur. 'Sed cur tamdiu de uno hoste loquimorr et de eo hoste, qui iam fatetur se esse hostem: et quem, quia, quod semper volui, murus interest, Non timeo: do his, qui stissimulant, qua Romae remanent, qui Nobur eum sunt, nihil dicimus' quos quidem ego, si ollo modo fieri posset, non haren vicisci studeo, quam sanare, et ipsos placare reipublicae ; neque, id quare fieri non possit, si me audire volent, intolligo. Exponam ctnim vobis. Quirites,Nex 'nibus xoneribua hominum istae
copiae comparentur et Mitide singulis medicinam eon. filii, atque orationis uinae, squam potero, asseram. Unum est eorum, qui magno in aere alieno, maiores otiam possessiones habent: quarum amore adducti, disis solvi nullo modo pollunt. Horum hominum species est honestissima i sunt enim loco pletes: voluntas vero, et causa impudentissima. Tu agris . tu aedificiis, margento, tu familia, tu rebus omnibus ornatus, et cmpiosos sis. et dubites dε possessione detrahere. acquirere,d fidem' Quid enim exspectas' i bellum' quid' i ergo
in vastas orie omnium tuas positassiones sacrosanctas fuisturas putas Τ an tabulas novas 'errant , qui istas a C lilina erispectant. meo beneficio tabulae novae proffixeritur, verum auctionariae, nδque enim isti, qui poL Ili ones habent, alia lations ulla Ialvi eta possunt. quod si maturius facere voluissent, neque id quod sti1ltissim uiri est) certaro cum olaris fructibus praedisrum; et locupletioribus his, et melioribus civibua tite remur. Sed hosce homines minime puto pertimescendos, quod aut deduci de sententia possunt; aut, si pem
manebunt, magis mihi videntur vota, facturi contra remptablicain, quam arma laturi. Alterum genus-est eorum, qui quamquam premuritur aere alieno, idom. Dationem tumen en spe runt: rerum potiri volunt: .hs nores. quo3 quieta repubura desperant, perturba n oom.
sequi se posse arbitrantur. Quibus hoc praecipiendum videtur, unum scilicet eoiadis, quod cuteris omQbuA
538쪽
ut desperent, se id, quod conantur, consequi posse :Primum omnium me ipsum vigilare, adesse, providere reipublicae. deinde magnos animos esse in bonis viris, magnam Concordiam, mari imam milititudin Em, magnas praeterea copias militum : deos denique immortales huic invicto populo, clarissimo imperio, puticherrimae urbi . contra tantam vim sceleris, prasentes
auxilium est e laturos. Quod si iam sint id, quod cum
summo furore cupiunt, adepti: mitia illi in cinere u his, et languine civium, quae mente Conscelerata, a nefaria concupierunt, se Consules, aC dictatores, aut etiam reges 1perant futuros 7 non vident id se cupero,
quod si adepti fuerint, fugitivo alicui, aut gladiatori concedi sit necesse 2 Tertium genus est aetate iam assectum , sed tamen eriercitatione robustum: quo eri genere est ipse Matilius, cui nunc Catilina succedit. Hi sunt homines ex iis coloniis, quas Fesulis Sulla constituit: quas ego universas, civium esse optimo rom, et fortissimorum virorum lentio: sed tamen hi sunt coloni, qui se insperatis, repentinisque pecuniis.sumptuosius, insolentiusque iactarunt. hi dum aedificant, tamquam beati: dum praediis, lecticis, familiis magnis, convbviis apparatis delectantur, in tantum Des ulienum inia viderunt, ut, si salvi esse velint, Sulla sit iis ab inferis excitandus. qui etiam nonnullos agrestes, homines tenues, utque egentes, in eandem illam Ipem rapinarum veterum impulerunt. Quos ego utrosque, Quirites, in eodem genere praedatorum, direptorumque pono. Sed eos hoc moneo, desinant furere, ac proscriptiones, et dictaturas cogitare. Tantus enim illorum temporum dolor inultus est civitati, ut iam ista non modo homunes, sed ne pecudes quidem mihi passurae esse vidcantur. Quartum genus est sane varium, et mistum . et turbulentum: qui iam pridem premuntur ἰ qui numquam emergent: qui partim inertia, partim male ge-xendo negotio, partim etiam suinptibus, in vetθrct aere alieno vacillant: qui ' vadimoniis, iudiciis, proscriptionibus botiorum defatigati, permulti et eκ urbe, et eπagris se in illa castra conserre dicuntur. Holce ego non tam milites acres, quam insidiatores lentos esse arbitror. qui homines primum si stare nou possunt, corruant: lud ita, ut non modo civitas, sud ne vicini
539쪽
quidem proximi sentiant. nam illud non intelligo, quamobrem, si vivore honeste non i possunt, perire turpiter velint et aut cur minore dolore perituros se cum multis, quam si soli pereant, arbitrentur. Quintum geos est parricidarum, sicariorum, denique omnium
facinorosorum: quos eso a Catilina non revoco. nam
Mquo divelli ab eo pollunt: et pereant sane in latrocinio, quoniam sunt ita multi, ut eos capere carcer non possit. Postremum autem genus est, non Iolum numero , verum etiam genere ipso atque vita : quod prinprium est Catilinae, de eius delectu, immo vero de complexu eius, ae sinu: quos peno capillo, nitidos, aut imberbes, aut bene barbatos videtis: manicatis, et talaribus tunicis: velis amictos, non togis: quorum omnis industria vitae, et vigilaudi labor in autelucania cenis expromitur. In his gregibus Omnes aleatores, omnes adulteri, omnes impuri, impudicique versan.
tur. hi pueri tam lepidi, ac delicati, non solum
amare, et amari, neque cantare, et saltare, sed etiam
sicas vibrare, et spargere venena didicerunt: qui nisi exeunt, nisi pereunt, etiam si Catilina perierit, scitote hoe in republica seminariunt Catilinarium futurum. Verum tamen quid sibi isti miseri volunt 8 num suas secum mulierculas sunt in castra ducturi y quemadmodum autem illis carere poterunt, his praetertim iam noetibus 2 quo autem pacto illi Appenninum, atque illas pruinas, ac nives perferent 2 nisi idcirco se facilius hiemem toleraturos Putant, quod nudi in conviviis saltare didicerunt. o bellum magnopere Pertimescendum, cum hanc sit habiturus Catilina scortorum cohortem praetoriam Instruite nunc, Quirites, contra has tam praeclluta Catilinae copias vestra praesidia, vestrosque exercitus: et primum gladiatori illi confecto et Lucio, consules, imperatoresque opponite: deinde contra illam naufrago. Tum eiectam, ac debilitatam manum. florem totiua Italiae , ac robur educite. iam vero urbeg coloniarum, ac
municipiorum respondebunt Catilinae tumulis silvestibbus. Neque vero Ceteras copias, rnamenta, Praesudia sestra, cum illius latronis inopia, atque egestata conferre debeo. Sed, si, omissis bis rebus omnibus, quibus nos suppeditamus, eget illo, senatu, equitibus
540쪽
Romanis, populo, urbe, aerario, Vectigalibus, cuncta Italia, provinciis omnibus, exteris natio tithtis, si, inquam, his rebus omissis, ipsas causas, quae inter Ieconstigant, contendere velimust eK eo ipso, quam
valde illi: iaceant, intelligere possumus. Ex hac etiam parte pudor pugnat, illinc petulantia: hinc pυ dicitia, allino stuprum : hinc fides, illinc fraudatio ; hinc pietas, illinc scelus : hinc constantia, illinc furor; Lino honestas, illluc turpitudo; hinc continentia, illinc lis bido, denique aequitas, temperantia, fortitudo, pru-
dentia, Virtutes omnes, certant cum iniquitate, cum luxuria, cum ignaVia, com temeritate, cum vitiis .omnibus: Postremo copiae cum egestate, bona ratio cum perdita, mens sana cum amentia, bona denique hos cum omniUin Terum desperatione confligit. In huiusmodi certamine ac proelio, noniae, etiam si ho
minum studia deficia ui , dii ipsi immortales cogont ab
his praeclari istinis vix tibus, tot, et tauta viti A stipeis xari 2 Quae cum ita sint, Quirites vos, quemadmoduin iam antea dirit, vestra tecta cus odiis., vigiliisquo defendite: mibi, ut urbi sine vestro motu, ac sine ullo tumultu, latis ellet praesidii, consuli uin, ac proviluinest. Coloni omnes, municipe Sque vestri, Certiores a me facti de hac nocturoa em cursione Catilinae. facile urbes Ras, finesque defendent : gladiatores, quam sibi ill maximam manum et certissimam fore putavit, quamquam meliore animo sunt, quam pars patrii iOxum, potestate tamen Dostra continebuntur. Q. Nietelis II s, quem ego prospiciens hoc, in agrum Gallicatium,
Picenumque praemisi, aut opprimet homi uena, aut omnes eius motus, conatusque prohibebit. TQ i quis autem de rebus constituendis, maturandis, age uciis, iam ad senatum referemus, quem vocari videtis.
Nunc illos, qui in urbe remanserunt, atque B deo I contra urbis salutem, omniumque vestium, iri urbo a Catilina relicti sunt, quamquam sunt hostes, tamen quia uati sunt cives , mori itos pilam atquctetiam volo. Mea lenitas adhuc si cui Iolutior visa est, hoc exspectavit, ut id, quod latebat, Erlamperet. quod xeliquum est, iam non. pollum oblivisci, meam bauo esse Patriam, me horum elle contulem et mihi uut Cum hisi Vivendum, aut pro his esse moriendum. nullus est