장음표시 사용
41쪽
18 Praeludia ad Tract. de Electione, M.
bit. Nam licet sit dubium speculatiuum,
est tamen certitudo moralis, & prudentialis, quod in eo casii licitum est uti epijkia, ut inter alios docuit Caietanus ibisupra. Quarta & vltima propositio . Quando interuenit dubiu ex una parte, an lex obliget ; εc ex alia parte confiirgit d bium quasi aequale, an ex legis obseruatione periculum salutis immineat: in tali casu non tenentur subditi legem, obseruare. Ratio huius est, quia recta ratio dictat,quoties res dubia est,& utrinque imminet periculum, semper minus periculum eligendum est: Sed minus periculum est non seruare legem humanam , quam subire vitae discrimen: igitur hoc tenendum est, atque obser
Veritas harum propositionum Oritur ex annotatis in prima, & secunda ponderatione, siue animaduersono. Eandem veritate expresse docet S.Τ ho. Mi Fupra, eiura. interpretes ibidem, praesertim Caietanus, & Medina; Sotus de iustitia, sist iure, & Banes de iure, griu titia lib. t. & omnes Summisi e merb.
Pariter quoties de aliqua dictione in lege pcmali posita merito dubitatur, an
sententiam exprimat ferendam, vel latam , toties sine dubio censendum est non latam, sed serendam tantum continere. Hoc expresse traditur ab Alphonso de Castro lib. a. de 'resiate legu poenalis cap. I. reg. 4. quam colligit ipse ex
glossa, ex Abbate, ex Felino, Philippo
Franco, &alijs Iuristis, qu S ibidem copiose refert; & reg. 3. docet omnem legem poenalem, quae circa inflictionem, poenae utitur verbo imperativi modi, quamuis sit temporis praesentis, sententiam tamen continere a iudice non istam, sed serendam ; quam declarat, &probat bisupra, reg. 3. nedum secundum placita Iuristarum, verum etiam
Regula illa, de qua supra, ut optime
animaduertunt inter alios, praesertim, D. Thomae interpretes, Caiet. & Banes 7 ad ara. . q. 6 o. a. v. dupliciter i potest
explicari. Primo stilicet negati uer secundo positive. Si intelligitur negatiue, sensus est, quod dubia non stat in deteriorem partem interpretanda, maxime in ordine ad famam, & bonum nomen proximi, quod est dicerer Nullus h minum in casu vere dubio debet in peiorem partem declinare. Et supradicta Regula hoc modo explicata, est verissima, & certissima apud omnes: secum dum quem sensum Dominus negatuue praecepit Matth. . Nolite iudicare ; &Apostolus ad Corinthios dicebat: Gi
non manducat, manducantem non iudicet.
Et ratio huius est illa D. Thomae assignata in articulo, quoniam tunc fieret iniuria proximo, si declinaremus in peiore M partem. Si vero intelligatur praedicta Regula positive, quod dubijs occurrentibus de proximo sat interpretatio in meliorem partem,tunc est sensit quod quando factum aliquod prouenit a proximo, de quo dubium eli quo animo factum sit, tunc iaciendum est de nouo iudiciu opinatiuum, quo bono animo id secerit . In quo sensu optinia animaduertit Caietanus ex D. Tiro. ULFpra, quod Regula praedicta in hoc sensu dupliciter considerari potest. Primo visit Regula docens quid absolute facere debemus in tali occursu; ut scilicet doceat quod bonum est, quando occurrunt nobis haec dubia, prorumpere in actum opinionis bonae de proximo, interpretando quod bono animo fecerit, excusando Illumis,& huiusmodi. de sic ego intelligo Regulam istam esse secundum rectam ra- Iionem , quando recta ratio non tradit
42쪽
De vi obligat. fine, Condit. ac interpr. Can. 19
ctor , quod aliquis sequentre santur harbens binam opinionem de aliquo malo h mine , quam quod rariis fallatur habens malam opinionem de aliquo homine bono. Et reddens rationem inquit: Euia ex hoe sis iniuria auctis. non autem exprimo. quam rationem magis declarauerat ideS. Doctor in eorpore erusem pracit. arti & in responsione ad secundum argumentum audentis immediate articuli dicens:
Ex hoe ipse quia aliquis habet malam opinionem δε alio sine se lenti causa, im
riatur ei, sedi andebite contemnit Vsim . Instant iterum, & avide petunt quid quod ex obiecto neutrali generetur, aut sumatur opinio declinans ad alteram. parte; sed quod neuter praeseruetur intellectus.Nulla rursus ratio suadet,ut Occursus ambigui facti alterius obliget me ad bene opinandum de ipso, cum non tenear etiam ad aliquid opinandum de ipso in particulari, sicut nec ad diligendum ; ut patet in supra dictis in tractatu de Charitate. Boni demum rationem non habet, ut absque necessitato, aut pietate aliqua exponam intellectum meum periculo falsitatis saepius incurrendae. Non est igitur iξnliis iste positiuus sumendus absolute, & simpliciter. 28 operentur in lege praeceptiua i sequen- Alio vero modo potest id mi sensus tia verba: Nemini liceat hane no Damiste, ex suppositione, scilicet si iudicandu est; ita quod Regula illa docet quod
dubia in meliorem partem sunt interpretanda , si iudicandum est, si oportet iudicari. Et hic est verus sensus huius Regulae, prout hic disputatur, & intenditur in littera.
Predicta haec continentia explicati nem Regulae, de qua supra, confirmantur ex auctoritate glossae ad illa verba
Roman. a . Eui non manducat, mandu- eantem non iudicet, dicentis: Dubia in meliorem partem sunt interpretanda. Et
ex illo pariter Bedae in homilia ad illa verba Matth. . Nolite iudieare, sire non iudicabimιm, agerentis hoc in loco: P il aliud praecipi existimo, nisi it rasam, qua dubium est quo animo fiant, in meliorem
Ad argumenta vero eorum qui dicunt iuxta illud Eccles i. quia proni sunt sensus hominis ad malum ab adobscentiasea, ut liabetur etiam sim. 8. ideo dubia
interpretanda esse magis in malu quam in bonum, respondet S. Tho. 2. L .f. 6 P. art. . ad primum, dicendo quod potest legem, sine paginam aliter anterpretari rna per haec verba videtur totaliter prohibita omnis, &quaecunque interpre ratio tam auctoritatiua,quam magistra. lis, etiam quae iuri, & rationi innixa esse videtur. Cui petitioni breuiter satisfaciendo dico cum Emmanuele Sa in seis Apiarimis, merb. Interpretatio, nu. F.
cum Salas de legibus dissut. 1 t. sedd. x. &cum Barbosa in prologo Farum remissionum ad Concilium Tridentinum , quod
ter illa verba solum, & tantum prohi-entur interpretationes particulares, i
ues, atque friuolae, non recte fundatae in iure, & ratione communi; & pariter illae quae fiunt manifestὰ, aut verisimili ter contra, sue praeter mentem legis, vel legissatoris.
CVrio e proponunt aliam difficul
an possit praecipere actum pure inte contingere, quod ille quι in meliorem partem L A num. Cui difficultati respondetur t per interpretatur dubia, sequentius fallatur: sequentes propositiones; hoc uno prius sed melius est, subdit immediate S. D considerato pro maiori claritate dicen-
43쪽
et o Pr ludia ad Tract. de Electione, Sc.
dorum, quod titulus, siue inseriptio di Lficultatis potest dupliciter exponi. Primo modo directe: secundo modo indirecte. Indirecte adhuc duobus modis exponitur. Primo modo, ut sensus sit, an lex humana valeat praecipere indirecte actum internum, qui dicatur inte nus ex parte actus,comprehendendo illum tamquam causam sermalem, seu partem actus humani completi, qui eiscopositus ex interiori, & exteriori actu
Vel secudo modo ex parte obiecti actus interioris, reddendo illud prauum, di
Prima propositio. Lex mere humana non potest praecipere actum pure internum directe, & secundum se . Hanc conclusionem docent comuniter Theologi, ac Iuristae,ut asserit inter alios Ant. Cordub. insuo quaestionario Theolog. lib. . q. I 3. g. Tmia opinio; & Petrus de Aran
etiam Suarra de legibus lib. 3. de lege humana cap. t 3. Eandem defendit in pro
in corp. sist in responsione ad secundum argumentum; ubi declarans ea,in quibus notenetur inferior obedire sito superiori,
etsi ei aliquid praecipiat, in quo ei non
subdatur, post recensitam sententiam, Senecae tertio de beneficijs asserentis: Errat, si quis existimat serustulem in totum iam nem desiendere; pars enim melior excepi est. Corpora obnoxia f.nt, δ' adscripta dominis; mens quidem esset iuris. Ex quibus, de alius multis superius adductis tria eodem corpore articuli, optime firmatis, &stabilitatis multiplici ratione atque authoritate etiam sacrae Scripturae, recte colligit per modum verioris conclusionis : Et ideo in his quae pertinent ad
interiorem motum moluntatis, homo non
tenetur homini obedire ; sed seiam Deo . quodue ista conclusio intelligatur de tu.
re positim Ecclesiastico, ostendit idem
S.Tho. em.d. 2 Fg Iart. I quaestium. I. ad primum argumentum. Quae magis e
plicans fidelissimus interpres D.Thom. Caietanus in suo Commentario ad eundem praecisatum σι. I. q. io . 1.2. 6ollige, in quit, ex littera S. Doctoris exempta ab ob dientia hominis, si r miri esse tria. Primo iussa ἀ Superiora: secundo interiores animi motus: tertio spectantia ad naturam comporis . dein responsione ad primum argumentum , ab eodem propositum, eadem confirmat de actibus interioribus h
minis , quem in hoc sequuntur alij ii
terpretes D.Tho. ad eundem articulum.
Haec prima conclusio, ut colligitur ex verbis supra adductis immediate D. Thomae, & Caietani, ac aliorum,extendi debet nedum ad legem pure humanam ciuilem, verum etiam ad legem ecclesiasticam , ut distinctam a lege diuina. Ita sentiunt nedum Theologi, sed etiam Iuristae, ut expressὸ affirmat Co duben. n suo quaestionario Theologico lib. . q. I 3. q. Tertia opinio media ; quod etiam insinuat Suar. mMDra bb. 3. de lege humana cap. t .ado. nu. . Ac li . . de lege positiua Canonica eap. i 3. in quibus locis
fundat suam doctrinam seper placitis quam plurimorum Theologorum , dc Iuristarum, quos ibi in specie citat. Secunda propositio. Lex humana positiua Canonica potest absque dubio praecipere, prohibere, & punire actus
ctiam interiores voluntatis, ac intellectus indirecte, seu consequente quat nus connexi esse possunt cum actibus exterioribus', addendo cum Caietano, Siluestro, alijs non selu in ut sunt caii -s, necessarib coniunctae; sed etiam ut
sunt causae contingentes, siue qualitates, vel circumstantiae exteriorum actuum. Hanc sententiam tamquam collecta ex doctrina S. Thom tradit Caietanus 2.2. . ΙΟ4. an. I. adsinem, g. adprimum borum dicitur; & in sua Summula, ver uaere
44쪽
De vi obligat. fine, Condit. ac interpr. Can. 2I
Haeresis num. 3. se' merb. Hora senonicanu 7.Quam sententiam insinuat S.Th mas ibisupra immediate in responsione ad secundum argumentum.
Hae conelusio nune communItrar tenetur
a Doctaribus miriasique iuris , ut verbis utar Cordub. loco supra citato. Et Suareet, Mi supra lib. . de te positiua Canonica ,
cap. I .nu. 2 O .post recensitam sententia
Caietani,& Siluestri, de quasvra in secunda propositione, addit: Et res ipsa in semidetur satis clara,ssest νυμι conformis, assignans pro ratione a priori, quia Ecclesia potest prohibere , g punire si britera tum exteriorem eum dependentia ab imteriori assectis, mel intentione accidentaria tali actui, quando actus abas fiet malus
sine tali intentione , est dignus tali poena; ergo a fortiori poterit illum prohibere, di punire cum tali conditione, scilicet si a mala intentione,ut puta odij,vel alias mili procedat. Ex his duabus propositionibus colligunt praecitatI authores aliqua Corollaria, quorum Primum est ex Almaynode potest. eL
in principio nu. Σ6. Ecclesia per legem positivam non potest prohibere,vel punire a m externum de se bonum ex obiecto, & c ircu mstanti js excernis,pr pter solum defectum, quem accipere potest ex effectu interno, vel Bla intentione Operantis. Veritas huius Corolla-
iij sufficienter colligitur,& probatur eά iam adductis. Quibus additur pro maiori claritate, quod si posset fieri prohibitio, de qua in Corollario, illa esset directe de per se, ac immediate de actu
interno, contra assertum & probatur
in priori conclusione. Insuper, ad regimen Ecclesiae visibilis talis modus praecipiendi necessarius non est,nec conueniens, & ut quam plures Theologi, &Iuristae assirmant, nunquam Eccisia hoc
Nec huic veritati ossicit dispositio cap. Tua nos, de simo. quia loquitur
conformiter ad assertum explicatum in praecedenti Corollario: constat quidεm ex titulis de Usura, & Simonia, non solum iure diuino, & naturali, sed etiam iure humano, vel ecclesiastic usuram, dctimoniam prohibitam esse: sed haec duo crimina necessariis inuoluunt actu exteriorem, & interiore ad se inuicem ordi natos, & seipsos qualificantes: ideo uterque actus prohibetur, etia interior, ut puta mentalis simonia, non quidem abiblute, & per se sumptus; sed ut alterordinatur ad alterum, vel qualificat de qualificatur ab altero respective. Qua explicatione fit satis etiam ad obiectionem fundatam in Clement. x .da haereti g. merum,ubi Ecclesia praecipit i ibexcomunicatione, ne Inquisitores haereticae prauitatis contra aliquem ex odio procedant, siue ex amore omittant procedere in his quae vere sunt sui muneris: ibi enim si diligenter, ut decet, uterquo actus consideretur, palam apparet, quod actus interior odij, vel amoris sub haeratione sormali, qua exteriorem actiam qualiscat, prohibetur, atque punitur. Idem quoque proportionaliter dicendum est de praecepto facto Clericis in eap. dolentes de celebr. Misi ut scilicet persoluant Diuinum officium deuote,
studiose, 6c attente: ibi enim uterquo actus exterior, & interior non per i e
sumptus; sed simul coniunctim praecipitur: unus videlicet in ordine ad alte rum ; ita ut interior deuotio, de attentio praecipiatur,ut ordinatur ad exteriorem Horarum recitationem , 8c per consequens ut qualificat illam. Et si quis cupit scire causam horum, ea assignari potest, quia scilicet illa quae cadunt sub humana cognitione, absque dubio etiam subsunt humanae, de Ecclesiasticae potestati; sed actus interiores, de
45쪽
αa Praeludia ad Trach. de Electione, &c.
quibus supra immediate, ut qualificant
exteriores,& ut ordinati ad illos, possat per exteriores cognosci,quia ut tales aliquo modo cadunt sub notitia sentitiua, nam moraliter loquendo tales actus exteriores sui scienter manifestant prauuanimum, a quo profiscuntur; quemadmodum , & illi exteriores ab eisdem, quali litati: dc hoc eis competit, quantust ex natura talium actuum modo dicto inter se ordinatorum; quamuis per accidens, sicuti occulti quoque exteriores, ex desectu probationum cognosci non possint. Secundum Corollarium insertur ex
rimo, dc est: Ergo Ecclesia potest pro-ibere , & punire actum exteriore uticum dependentia ab Interiori affectu, quando actus alias esset malus sine tali intentione,cum praesupponatur actione
exteriorem prohibitam,este de se mala sine tali intentione, dc consequenter es se dignam pinna. Tertium Corollarium declaratiuum praecedentium illud est: Ubicunque actus interior,modo iam explicato, cum externo coniungitur, morali, &humano modo per illum etiam mani festatur,quia praestamitur ex modo agedi intentio operantis, licet non sit in al
libilis haec iudicario; quia potest homo
esse fictus, & mendax: hoc tamen sufficit, ut actus interior comprehendatur subadaequata materia, & obligatione legis humanae, propter rationes, dc auctoritates superius relatas.
Ratio huius illa est, quae assignanir in secunda conclusione ,sue propositione, quam magis declarans Caietanus in Summula in merb. Haeresis nu. 3 .sst Uerb. Horae Canonica nu. 7. inquit: Verum qui
Lm est ad Ecclesia iudicium non spiatare actus interiores secundum si, Me eri nudos: sed non eri merum, Ecclesia iudicium μι-
refugere actus internos, eis sunt rationes actuum exteriorum: subdens, excommunicat naque Ecelesia eos,qui O , et amore omittunt Inquirere haereticos, Vin patet ca' multorum in Clem. addens, licet internam
nudiositatem, s. deuotionem nudam in recitatione Diuini Μαν Ecclio non praecipiat, praecipit tamen' Utramque, Inter nam evidelicet, Ut rationem exterioris cultus . Haecille.
Et nu.R. 8. satisfaciens cuidam tacitae obiectioni inquit; Nee propterea i queus iniectus en ammabus, quoniam famcillimum est bulepraecepto Aedare, cum nihil aliud exigat, nis quod quis ammo e candi
Deo ureas inchoes,-in fontrarium aniamus se non mutetur dum diuinum exolvit Ascium: mutari autem ait ille I in contηarium eri impo ite ex inaduertemtia: quoniam non moluntarue ab osscio distrahitur; qui inaduertenter magatur.
Maiorem facilitatem adimpletionis praedicti praecepti demonstrat Caietanus quattuor vlos sequenti num. 9. qua breuitatis causa omitto: praesertim cum
adducantur ab omnibus fere Summistis
eod. merb. Hora Canonicae, siue Diuinum
Omium. Addunt alij authores rationem pro claritate assertae veritatis tertij Corolla-rij: Christus enim suae Ecclesiae,ac Sum mo I ntifici Romano capiti uniuersalia I cclesiae tradidit plenis limam potesta tem condendi leges piete ceptivas adspiritualem finem ordinatas, qui est salus
animarum, iuxta illud Mati. ι 6. voLcunque ligatura pcr terram , erit ligatum
T in i His r igitur etiam praecipiendi actus internos simpliciter, & absque
omni ordine ad externos,ut aliqui nouis recte inierunt, eis hoc cum tanta lati-mdme astruant non absolii te; sed cum sequenti qualitate s hoc non et idetur ι-- probabile: hsed solum , ac tantum modo declarato in propositionibus, siue conclusionibus, de Corollarijs nedum pro
46쪽
De vi obligat. fine, Condit. ac interri Can. 2 3
pter communem sensum Theologoruatque Cancinaltaru ; verum etiam quia contrarium in rei veritate est valde improbabile , & ab omnibus tamquamis Ialsum merito reputatur,ob rationem praecipue assignatam a D. Thoma a. L. f. IO .art. s. mcorp. fundatam, ut insinuat idem S. Doctor . semen. dis . 23. q. 3. -L. 3. ita illo primi Raum cap. a 6. Mamines iudicant qua fori me, Deus au
rem intuetur car, quia nomo non tenetur
homini in his quae nude pertinent ad interiorem motum, sed soli Deo: igitur legi tantum diuinae actus interiores absonite, & simpliciter subsunt. Ex qua
ratione optime concludit, ac euidenter demonstrat S. Thomas necessitatem
legis diuinae: Cum enim Ecclesia no valeat iudicare de actibus per se inte nis, mani seste sequitur quod nec etiam de illis pure, ac nude consideratis poterit legem ferre: igitur praeter Iegem h manam necessario statuenda est lex diuina, quae ad actus interiores absoluteae directe se extendat,eos rite ordinans ad debitum finem,alias non esset hominis persectioni sufficienter prouisum,
nam ad perfectionem virtutis requiritur quod homo tam in actibus externi S, quam internis persectus existat. Efficaeiam huius rationis contemplantes nonnulli Auctores, quos in spe cie reserunt, ibi supra. Corduben. dc Suarra, nullatenus admittebant posita legem humanam neque Canonicam praecipere actus hominis internos: &ad auctoritates sacrorum Canonum, &grauiorum Doctorum asserentium cadere actus interiores sub mandato legis Ecclesiasticae, maxime in casibus relatis, de modo declarato, contendebant ad effugium tantum respondere,actum in. ternum ibidem non praecipi ex vi tantum, ac sol sim iuris humani ; sed ex vi potius iuris diuuia, di naturalis, licet usispe dixi, totiesq. repetij, ac iterum confirmo,ea si veritas,ut subsint actus interiores hominis,modo explicato, legi Canonicς;cum multi ex illis sint ne cessari j ad humanum conuictum, & ad cultum diuinum in Ecclesia omnino necessarium, ut rei evidentia per se sufficienter demonstrat. Expendi diligenter eis clam rationis D. Thomae, de qua supra, non prin
lae,ac tantum ut demonstrarem ex illa necessitatem legis diuine,ut factum est; verum etiam, ut omnibus patefacerem ex hac demonstratione , sententiam quam edocet Caietanus locis supra immediate citatis de nudis actibus interioribus, qui ut tales form aliter non tu fiunt legi humanae, neque ecclesiasticae. Est etiam expressi sententia D.Thomae, ut palam ostendunt praedicta directe asserta ab eodem S. Doctore, & a m fideliter relata ad primam,& secundam conclusionem ad hanc, eandemque materiam pertinentia. Cum enim isti actus, ut pure interiores sunt, no cadant sub lege aliqua humana, insert S. Thomas, ergo necessarium est propter totalem hominis persectionem paulo saperius explicatam. vi constituatur lex diuina, quae se Regula actuum interiorum hominis. Ex illo itaque antecedenti necessiriδcolligitur consequens de actibus purὸ internis non subietas per se, & directe
legi humanae. ideo D.Thomas eamdem sentetiam clare exprimit in eodem arta superius citato ad primam conclusione
resolutionis huius difficultatis, praesup posta prius ratioue siue argumento, de quo paulis antea.
Insuper D. Thomas I. a. f.' . a T. .
in carp. validissimis rationibus, & auct ritatibus sanctorum Patrum, praesertim S. Augustini, demonstrat euidenter neo
cessitatem legis diuinae ob duectionem
47쪽
a 'a ludia ad Trast de Electroniu occ
humanorum actuum, maxime interio
Ium, i n ordine ad ultimum finem. Ad confirmationem quorum adducit verba isti 18. continentia quatuoreausas necessitatis legis diuinae, late ab eodem sancto Doctore, mbiflustra, ex plicatas. Verba illa sunt: Lex Domini immaculata, id est nullam peccati turpiutudinem permittens. bonuertens animas, quia non solum exteriores actus;sed edainteriores dirigit. Tectimonium voms-n dele, propter certitudinem veritatis,& rectitudinis. Sapientiam praestans parin uulis, in quantum ordinat hominem ad supernaturalem finem, & diuinum. Hac illei ideo Psai. ii S. Regius Vates intuens,sibi,& aliis hominibus diuinam legem esse necessariam ad salutem, eam totis animi votis, totque vicibus, ut patet in eodem Plialmo, a Domino instanter postillat: Legem pane mihi Domine miam iustifieationum minum, &c. Da mihi in tellectum, ser scrutabor legem tuam, Sa
Alphonso de Castro, Cim . vi' ca superius adducta; lin i
Ovidam voluntarie asserunt Cateritanum sibi ipsi contradicereia, dum R. - . 6 Marns. ad dubium qu 3 o dam ab eodem motum t respondendo, inquit; Antequam fuisset condemnatus prelisaicem non tenetur a executinem renat
ubi euidenter demonstrat hanc esse inψwtionem D. Thomae in littera eiusdemataiculi ab ipsomet S. Doctore sufficien ter quoque expressam. Ideo Caietanus hoc iam palam demonstrato,in*quen-α I. de eadem materia. verba faciens, uniformiter semper loquens, ad praedicta optime stabilita docet, Actum tegis, eF., Ρ τε Giam executiue s uanda poema non exigit Emanem in exemtisine. misun et
regularitas, fra sua subasimilis,de qui
bus disseruerat in Commentario elusidem articuli, L antecedenti. Addunt oppositores,quod Caietanus aliter loquatur in sua Summula peccatorum, meis. Paena nu. i. dum expressis verbis inquit : -us subire Hatutam licet non teneatur quis in foro eonficientia ,
nisi postquam fuerit ad diam a I lice eo
demnatus , statim, ac immediate su dens, tamen Mesallit in duobus casibus Hlicet in re viris, δ' linamentari'. Horum opponentium Dux est in i fontus de Castro, qui supradicta loca potius statera essectus, quam rationis ponderat, lib. 1. de poteriare hos p.realis cap. 8. g. Distanus in Commenta's, syste. v bi quemadmodum ipsemet Castio fatetur, non fideliter, & integre, sed truncate , ac diminutὸ utitur verbis Caieta
ni: quod ego illi non impono, sed aper
te nimis ipsemet fatetur per sequentia verba: Ex cuius merbis, stilicet Caie
tani in ea Minx, quae mea sistentia se M
gantur, capiam; reliqua mero, quae . manon probantur , reiiciam' subdens immerdiaiὸ; id enisissetum, me aiunt, extensis minis amplimr, quod arthainurram illi
gare reum ad executionem Ranae .
i Placeat igitur candido lectori me. cum primo considerare necessitatem integrae relationis verborum Auctori, quae non deficienter, nec truncate, sed integre, & fideliter veniunt referenda, B: ut tal bus uti debemus in confutati ne, vel approbatione suae sententiae; inaquo te errasse Castro manifeste fatetur ex supra adductis verbis ipsius mei. IL Secudo, quod in verbis, quibus truncate vittar Castro, quae sunt; μ tiam
obligare reum ad exectinam parnae, Ceseia
tanus non askrat, legem poenalem obliugare reum ad executaonem pinnae ant decla
48쪽
De vi obligat. fine, Condit ac interpr. Cra. a s
declarationem Iudicis; sed solum,ac tantum indefinite loquendo, indicat vitriis
obligatiuam legis poenalis, asserens reuesse adstrictrum exequi poenam inflicta in lege poenali tulla, seruatis de iure necessario seruandis, prae indendo an id habeat locum ante, vel post declarati nem Iudicis, etiam in foro conscientiae; nihilque per illa verba praecise adducta determinando, an, a quo, vel quo mOdo , & quando fieri debeat illa executio. Tertio, Considerandum est, quod
ipsemet Caietanus siussicientissime viro. bique suam explicat sententiam, duri in locis supra memoratis uniuersalem, propositionem, de qua supra,declarans, ac limitans, expressis verbis tradit, legem poenalem continentem latam sententiam obligare reum ad executionem poenae, quoties poena nullam actionem ad siti executionem exigit: & magis, ac magis in hoc suam aperiens mentem,exem plificat in particulari quae sint istae poenae, Viputa poena excommuni cationis, suspensionis, interdicti, & irregularitatis, Sc si quae est alia similis. Male igitur imponitur illi a Castro , quod
sit inconstans, cum more sapientum, constantissimus extiterit in locis praecitatis, uniformiter edocens eamdem do.
ctrinam, quam hausit a limpidistimo fonte Sapientiae Angelicae, sui, & nothri sanctissimi Praeceptoris D.Thomae. Quae doctrina praeter superius allata pro se habet dispositionem eap. cum secundum leges, de haereticis in s. 8c Abbatem cum alijs innumeris Iuristis, atque Theologis.
Quam veritatem non valens negare Castro L supra , bb. 2. cap. 1. g. rurbumseversic. Caietanus in sua Summula: e glij docent, inquit, semper esse necessariam ludicis sententiam, antequam aluiuis inc dat in paenam a iure latam ; subdens, d cunt hoc non esse merum in censuris: igitur Ca-
Tractatus de Electione. tetanus secum habet alios.Et si cupis scitare quos, legas quae scribit idem Castro
eodem lib. 2. cap. s. ubi expresio fatetur, quod omnes instascripti tuentur sente tiam, quam defendit Caietantis, videlicet Bariolus i. eius qui delatorem,ss de isere Dei. Archidiac. in cap. cum Iecundum leges de hareticis lib. 6. Ancaran. ιbidem, Philippus Francus ibidem, Alexander l.si quis maior, C. de transactionibus, Gulielmus Benedictus in cap. Roxtitius detinam. par. L. nu. 3 L. Hippolytus Marsiliensis insua pracbe. causarum crimina lium , f. Ire or num. ios. Alciatus tui. cum posti aquam, C. de prastis. Silvcstertit. Rama num. 13. & Ioannes Medina de contractibus, Vst restitui. q. Σ 1. de quibus immediate subdit Castro: Visiunt ques
neui contrariam meae opinionu teneresemen
tiam, addens voluntarie j quamquam magna illorum pars non de sementia luis poenalis, sed de illius executione loquatur. Haec ille . Quae executio etiam pro no stra sententia sussicit modo declarato.
Et quod amplius est, ibidem Castro
mers nec detur maia necess/rium, post relatam rationem Caietani pro senten. tia negativa, de qua disseritur, forte non valens eamdem ut iacet, fideliter, ac integre soluere, dicit. Non αidetur mihi necessarium pro reprobatione huius sententiae Caratam plura assime argumenta, addens: Puam satis, quo ad rem attinet, me facturum existimo, si alias plurimas prodiderim leges, seste. videlicet pro sita sententia affirmativa, quam cap. g. et Amsecundi libra suam propriam appellat. Et quod e st mirabile,adducit aliquas leges;& primo loco illam de incaestuosis, quibus
imponitur poena ne contrahere possint matrimonium absque dispensatione; &s contrarium fiat, ne valeant ab uxore debitum exigere. Gas duas Parnas, inquit Cestio,certum est oblitare in conscientia ineastuosos,etiam nulla secum intim aueC infe-
49쪽
2 6 Pr,ludia ad Trach. de Electione, Sc.
inserens: Ego ante Iudicissententiam incurritur poena laxata in lege. Et animaduertens non esse veris limam illationem
iactam periplum sub nomine Corollarii, statim addit quod Abbas et idetur conia cedere illud Corollarium, qui in cap. litteris de nasumptionibus, iidetur insinuare 6st necessarium quomodocumque constet de
crimine, ad hoc, mi incae tuosus incidat in
poenas,de quibus supra . βuod dicit Abra ait Castro Derbu iussuru . Addo ego, quod ex verbis Abbatis, Corollariu CD stri ad minus redditur dubium, praeser
tim cum verbum, Contiare, communI
ter significet, quando iuridice constat per testes, vel per alia grauia iudicia de delicto, &c. igitur sua lententia fundatur in legibus non clare , sed dubie si-gnificantibus id quod intendit Caltro. Addo insuper quod consideranti, quae adducit idem Castro, ibi supra, Τμe ad finem citati eap. 1unt leges, vel auctoritates loquentes tubos cure, nunquam tamen uniuersaliter, sed in aliquibus casibus specialibus, ob singulares rationes non demonstrantes , sed persuadentes in illis casibus tantum id forte euenire, quod asserit uniuersaliter Castro. Et cum non liceat de casu diuerso in ratione, & causa ad alium casum diue is rationis, & iundamenti facere transitum, & multo minus uniuersaliter; relinquitur praedictium Corollarium tamquam non plene probatum , sed valde dubium, cum illa, quae pro maiori parte cumulat pro sua propria opinione , colligat non necessario ex praemis Iis, sed potius voluntarie, & valde
Et ut breuiter ostendam quod dico, legantur attente, quae serapsit idem Cistto,bb. 1. de potestat. leg. poenal. cap. 9.f. Fartolus, mers. Angelus de Perusio, siste. Quem auctorem cap. 3. di 8. inter primarius patronos citat pro sua lententia ;& ibidem , stilicet cap. 9. inueniuntur sequentia verba. Postquam nu. 2. in au thentica de incari. dixerat quia rivi lex dicit aliquem priuara iuresuo, quod intelligitur Elo iure, assequesententia. Tandemnu. 4. haec quae sequuntur ait: Ex praediactis dico quodsi statutum dicat, quicunque commistrit homicidium sitsuis bonis ipse iure priatus ; licet homicida siti O facti riuatus , tamen bona non possunt ii auferri, nisi prius condemnetur de homicidio, tad dens J quia oportet prius conflare per sin
tentiam antequam bona auferantur ei, mi
dicta l. eius qui dilatorem,s de iure M . Haec ille. Quae verba rite considerata absque dubio magis fauent sentetiae negativae Caietant,quam oppositae. Idem quoque iudicium fieri potest de alijs,&c. prout insinuabam.
Sententiam vero negatiuam insinuauit etiam S.Thom. 2.2. q. 98. ara. 3. in
re ponsione ad tertium, dum inquit, Ponsequitur ,siilli qui iurat falsum iuramento clytorio, non est infimis , o iure, sed flum persintentiam dis inuiuam latam contra eum, quod proprer hoc non 8 ccet mortaliter , &c. Quamuis in cap. infames, 6.q. r. ipso iure pronuncientur tales infamiam incurrisse. Ad haec respicientes primi illi Patres almi ordinis Praedicatorum prosesseres in prologo Constitutionurn dicti Ordinis ua. q. expresse statutum ediderunt sequentis tenoris r Pumis tamen absilutionis ab ossicis, matroms et ocis activae,md passiua ,grauioris culpa, ιν abys maioribus quintumcumque in Confiitutionibus quam extra, sint ipse secto incurrendae nisibis pisa excommunicationis lata sinuntiae . nullus sit bubimus , nisi β'rauniat declaratio Praelati in particulari refctis
huius, quantumcumque . etiam notorium facti iuris, aut et triusque inuru
mat. Quod statutum nedum condid runt Patres sanctitate insignes, ac mi-
50쪽
De vi obligat. fine, Condit. ac interpr. Can. 2 7
raculis clarissimi, sed illud semel, atque
iterum confirmauit sancta Sedes Ap stolica una cum alijs Statutis eiusdem Religionis. Quod equidem argume tum nabet in se tantam efficaciam, atque euidentiam , ut quando pro opinione quam vocat Castro Caietani sententiam) nil aliud adesset, id abundantius suisceret: ideo vltimo loco distuli illud adducere, tamquam confir mationem dilucidissimam praedictoru. Ad id vero , quod pro sua sententia adducit Castio , bisupra, iactando se habere patronos eximios, qui suae ad. stipulantur opinioni, δe illam pro viribus tuentur, uti est videre lib. E. praecis. de potestate legis poenalis cap. 8 per tat. prae sertim, g. ecce iides, dcc. facillime respondetur, quod si loca ab eo adducta
diligentius, & subtilius expendantur, ut decet , vel lunt obscura valde , ut ipsemet aliquando insinuat, vel rem te, nec per bonam, & necessariam consequentiam trahuntur ad suae opinionis defensionem; vel interpretanda stant nouniuersaliter, sed in aliquibus casibus expressis in eisdem praecitatis locis, a quibus non potest de lumi efficax argi mentum pro sua opinione , ut paulo superius dictum est, cum in poenalibus non liceat uti argumento a simili. Miratur etiam , sed absque causa rationabili,Castro, quod Caietanus locosu-yra citato in Summula addat casibus ab eo expressis h. r. illum de te flamentarius. Quae admiratio omnino cessaret, si attente legisset rationem, & causam sit f. ficientem illius additionis, verbis clari
sim adductam ab eodem Caietano in
rad. Sum. me . Paenam subire nu. t. nam
verba ipsius sunt: Ideo midua non ea ie tuos, cum mala consilentia perseuerat dona, θ Domina, ructuaria, relicta fuit a marito, cum conditiones caste mixerit: mnde tenetur de consemptis ractatus de Elissione. posequam non misit carie, etiamsi nullus Iudex humanus ad hoc compellat. Et laejubtiliter consideratum non ideo est quiapaena tentamentaria infigitur sine executi nee H ideo est, quia euenit casus in quo
luntas testatoris sic di posuit . Et propterea sicut reliqua a te latore distosita in
diuersis casibus non egent declaratione Iudicis . cum caseus illi eueniunt; ita di ponen- Ite teriatore , quod mxor sit Domiua, si c. quamdiu caste miserit,adueniente caseis ca-sitatis omisia , desinit succedere marito in
illi bonis se sibi di positis: hoc est ex tali
pacto, & conditione, & non aliter reli ctis. Qui testator in hoc casse vicem Iudicis sententiam proserentis gerit. Ad argumentum vero ciusdem Castri, quo contendit probare, sententiam
negativam Caietani, de allorum nonis este tuendam, quia nulla lex sinquit ille inuenitur, quaestatuat quod ante sententiam doctarativam ad minus, siue declaratio nem Iudicis, et Superioris, ut alij dicunt, non incurratur poena lata in lege cui contradicitur . Respondetur primo quod ipsemet, lib. 2. depotest. leg.poenal. cap. F. π 9. adducit aliquas leges, siue iura manifeste exprimentia quod transgressor legis pin natis,quae sententiam continet a iure latam , in conscientia non incurrit poenam taxatam in ipsa; sed antequam teneatur subire poenam , expc-ctanda eii Iudicis sententia,sive declaratio: quod ipsemet Castro libenter concedit, praesertim de lege,siue ila tuto con tento in capitulo,Cum secundum leges, ut est videre cap. v. supra citato g. sed bis omissm s. quod etsigratis concedamus. Respondetur secundo, quod inue utuntur etiam alia iura, & leges adductae a desens bribus opinionis negantis quod transgressores incurrant poenam, de qua supra, absque praeuia Iudicis declaratione , in quibus saltem virtualiter,& implicite siue consequenter contine