Venerabilis servi Dei Bartholomaei Holzhauser ... interpretatio in Apocalypsin. [With the text.]

21쪽

8 Cap. I. v. fi - II. solet. Ideo hic ita es caciter per has voculas: Etiam, Ameri, confirmatur. Unde et Christus Matth. Cap. 5. ait: Amen quippe dico vobis, donec transeat coelum et terra, jota unum aut unus apex a lege non praeteribit, donec omnia fiant. Ego sum α etω, yrincipium, et sinis, vicit Dominus Deus, qui erat, et qui venturus est; quasi dicereti Non potest frustrari volimmutari mea sententia. quia ego sum, ante quem nullus suit, et a quo omnia ceperunt, et incipiunt, et post quem nullus erit, et in quo omnia terminabuntur. Dicitur autem α et ae; nam α est prima litera Graecorum; et to est ultima. et per hoc insinuatur, quod Deus ait principium omnium creaturarum, et sinis, ad quem omnia ordinantur, instar maris, a quo omnes aquae per diversos rivos scaturiunt, et ad illud per flumina redeunt. Pui est, et qui erat, et qui venturus eδι,

eXponitur, ut supra.

De Auctore. et ae modo, quo S. Ioannes hane apocalypsin riait et scripsit. Cap. I. v. s - 12. XlV. Vers. s. Ego Ioannes frater vester, et particπs in tribulatione, et regno, et yattexuia in Gusato Iesu; fui in Insula quas amellatur Palmos, yropter Verbum Dei, et testim

nium Iesu.

Vera. 10. Fui in viritu in Dominiea vie, et aum i ρὐηι

me vocem masnam tamquam tubae, ilicentis.

Vers. 1l. 9uod ricles, scribe in libro; et mille septem EeeIesiis, quae sunt in Asia, Epheso. et Smyrnae, et Pergamo, et Thyatirae, et Sartitis, et Philade*Mae et Laodietae. Finita salutatione progreditur consequenter ad narrationem, in qua attingendo personam suam, locum revelationis sibi tactae, causam loci, lempus et modum, auditores attentos reddit, ut in exordiis steri consuevit. Ego Ioannes Frater vester non carnali cognatione sed spirituali regeneratione per sacramentum Baptisimi Frater vester in unitate, et communione sanctorum, in charitate, et in Christo, et per Christum, qui omnium nostrum communia est parens secundum regenerationem in vitam aeternam. Et particeps in Iribulatione, et

regno, et patientia in Christo Iesu. Quia in Christo Iesu tanquam in capite sun datur omne meritum et per silet unitatem, charitatemque, quae est communio sanctorum, velliti carnali Duili od by Corale

22쪽

derivantur participatione merita justorum in omnia singula membra. Partieus in tribulatione; id est, propter sidem Christi sui tribula tua, sicut alii Apostoli, dum in serventis olei dolio propter Christum; quantum in me fuit, martyrium subivi; et pro regno coelesti, ad quod oportet per multa a tribulationes intraris, quemadmodum et Christum oportebat pati, et ita intrare in gloriam suam. Unde, qui non est socius tribulationum. neque regni erat. D in patientia in Christo Iesu, id est propter Jesum Christum . qui dat patientiam, et consolatur nollin tribulatione nostra. Tribulatio differt a patientia, quod tribulatis quae vox derivatur a nomino tribulus) denotet vehementem, multivariam, et diuturnam Tyrannorum saevitiem , qua angustiatur anima patientis, et ingemiscit Ecclesia, patientia autem dicit communium aerumnarum, omni homini contingere solitarum, sufferentiam. Item tribulatio dicit omnia generia aerumnas. quibus veluti botri in torculari, sancti

Dei premuntur. Patientia vero est virtus, qua eas aequo animo sustinemus. Fui in insula, quae ameuatur Patmoa ; et serventis enim olei dolio, non adustus, sed ut sortis athIeta perunctus , Vegetior exiens ad insulam Palmos fuit in exilium a Domitiano, qui Anno Christi 82. Tito germano suo in imperio successit, relegatus, ubi revelante Domino hanc Apocalypsin scripsit. Hic denotatur locus; scilicet instita, qua bene figuratur Ecclesia Christi, in ea enim coelistia si delibus aperiuntur. et sicut insula marinis procellis continuo illiditur; ita Ecclesia persecutionibus diaboli, carnis, et mundanorum hominum aDiligitur. XV. Propter Verbum Dei et testimonium Iesu Christi. Quibus verbis tangitur causa relegationis auae; propter hoc enim. quod nolebat Christum negare, nec a praedicatione Nominis ejus cessare, fuit in dictum exilium relegatus. Nunc visionis additur modus, cum dicitur: fui in amritu', id est, in extasi mentis; in Dominica die quae deputata est contemplationi Divinae faciendae. Et atidivi, auditu imaginario, post me, ad quod intellige indum oportet scire, quod ante me tempus praeteritum; in me praesens; post me suturum apud Prophetas signisicet; unde, quia potissima Miateria, quae S. Joannes tunc temporia comprehendit hoc libro, erant futuro primum implenda; ideo dicit: Et audini post me poeem imaginariam magnam, horribilem, tamquam tubae; in quo designatur virtus, et auctoritas loquentis Angeli in persona Christi meentia: ouod vides, hoc est, quod videbis in praesenti revelatione, quod rides in plian Diqiligod by Corale

23쪽

io Cap. I. v. IB.tasia tua visu imaginario, et intellectu, plena intelligentia;

seribe in Libro, ad instructionem fidelium, et mitte septem Ee-eleatis, quae sunt in Asia, heso, et Smyrnae, et Perstanis, et Thyatirae, et Sardis, et Philadelyhia, eι Laoviciae. Per quas

septem Ecclesias designatur septem status Ecclesiae catholi- eae diversis temporibus diversi suturi, in quorum decursu implebit Dominus, et conquassabit capita in terra multorum, et consum abit saeculum: Itaque septem istae Ecclesiae in Asia minori existentes fuerunt typus septem Statuum in Ecclesia usque ad sinem mundi futurorum, quibus etiam primario scripsit, quasque sub illarum typo descripsit, ut magis apparebit in decursu et explicatione singulorum.

XVI. Uers. 12. Et eonversus sum, ut viderem vocem quae loquebatur mecum: Et conrersus rivi septem eanuelabra aurea. Et conversus sum, hoc Θst, converti mentem meam vel

applicui animum meum ad intelligenda suturorum mysteria, per quam conversionem intelligitur, quod in apprehensione

revelationis divinae; et rerum coelestium oportet mentem a terrenis averti, et ad Deum converti; νι viderem vocem, hoc est vocis prolatorem, sumendo essectum pro causa; vel ut fi- rem vocem, hoc est, perciperem, Sicut EXodi c. m. v. 18. netus autem poseulus ridebat roces etc. XVII. De modo, quo S. Ioannes hane Apoeatosin scrimsit; praenotandum est.

Modus videndi vel audiendi, aliisque sensibus percipiendi aliquid triplex reperitur:

Primus eAt, quo aliquid oculis videmus vel auribus audimus corporaliter, ita videmus stellas in coelo etc. et Comites

Sauli id est Pauli) audiverunt vocem Christi.

Secundus est, quando dormientes vel evigilantes in spiritu videmus vel audimus per visiones, vel auditiones imaginariss , res, per quas aliud figuratur, in quo casu sensus nostri externi ita mirabiliter, et ineffabiliter a Deo elevantur, ut aliquis certius, et persectius ita in spiritu sive extasi mentis positus praeposita objecta percipiat, quam ullus hominum, quamvis persectis sensibus praeditus, videre, audire, aut aliter sentire et percipere objectum possit. Tertius modus est intelleetuatis, cum vel pure aliquid mente videmus, ac intelligimus absque praedictis imaginibus, quae se tamquam rerum si ratarum species habeant. Porro

hoc totum contingit in Prophetis ex Dei voluntate quadrupli

24쪽

c P. I. r. II. illino. Cum obseuritate staei, quando Prophela quidem evidenter non cogit oscit, Deum loqui; per lumen tamen supernati irale levatus advertit, Deum loqui. 2do. Cum ericientia in attestante, quando anima Prophetae per auxilium late elevata et illuminata evidenter cognoscit,

Deum . vel Angelum loqui sibi.

3tio. Si ea, quae ita videt, non acribit. 4to. DeniquB, si stylus naturalis, ac eloquentia Prophetae etiam elevatur ad scribendum, in quo calamus velocissimo currit, et homo scribit sine labore, et dum scribit, cognoscit omnia, vel partem prout diversimode Deus pro suo beneplacito , et ad nostram utilitatem voluerit. Sancto autem Ioanni Mangelistae, utpote Prophetae super omnes Prophetas persectissimo modo fuit haec Apocairpsis revelata, dum per imaginarias visiones omnia mIsteria vidμns, et intelligens, cum evidentia attestantis Angeli, qui ausistebat ejus animae interius. eadem scripsit. Unde dicit: Fui in amritia in Dominiea die: quibus verbia signi sicare voluit, quod ipsius Sanetissima anima in extasi mentia posita viderit, audiverit. intellexerit, mediante sibi assistente Angelo interius, et exterius scripserit in libro.

I. III.

Deseriptio Ecelesiae militantia, eae similitumne Christo Saneto

Ioanni revelata.

Cap. I. V. 13 - 20. XVIII. Et connersus nidi autem candelabra aurea; id est, septem Ecclesias, repletas oleo bonorum Operum, ardentes igno charitatis . illuminatas divini Verbi Sapientia, et

praelucentes mundo instar Iampadum vel candelabrorum. Ideo enim Christus suam Ecclesiam instituit, ut ex oleo operum misericordiae succurratur egentibus, inungantur in sirini, igne charilatia accendantur frigidi . sapientia coelesti illuminentur

coeci, et opera tenebrarum sugentur operibus lucis, et con-Versationis sanctae. Aurea, id est . perfusa scientia discretionis, et prudentia coelesti, sicut enim aurum prae coeteris metallia, apud Reges, Principes . aliosque homines magis inaestimatione est, et in medicinis ad curandos hominum morbos plurimum valet: ita discretio et prudentia non solum apud omnes Regea et Principes plurimum aestimatur; verum etiam ad omne spirituale medicamen, quod est fraterna correctio, sum- Diqitigod by Corale

25쪽

12 Cap. I. v. I 3. me scitur esse necessaria. Aurea; per quod praenotantur splendor, divitiae, majestas, honor, gloria externa principatus terreni, quibus Ecclesiam Christus tanquam sponsam decoraturus, et apud mundum hunc clarificaturus esset, pro temporum diversitate. Aurea, hoc est polita et fabrefacta; sicut enim aurum per ignem probatur, et percussionibus extensum candelabrum efficitur; sic Ecclesia tribulationibus purgata, tentationum letibus in longanimitatem extensa con Summatur. XIX. vers. 13. Et in medio septem candelabrorum aureorum similem silio hominis, vestitum 'odere , et yraecinetum Gamamillas zona aurea. Describitur ad literatn persona Christi, quam Angelus repraesentabat, prout a Deo Ρatre est constitutus sacerdos summus et judex vivorum et mortuorum. Dicta vero persona Christi sigurat personam, regimen , et naturam sponsae suae Ecclesiae. Et in medio septem cun IMrorum

aureorum similem mo hominis; id est, Angelum, quia non erat Christus in persona, sed Angelus ab eo missus, qui personam Christi repraesentabat. Similem silio hominia, hoc est, Christi imaginem et similitudinem seu ideam, secundum quam suam Drmavit Ecclesiam, et Deit sibi similem, reserentem. Simitem silio hominis, hoc est, spiritum Christi, qui sicut anima hominis residens in medio cordis , corpus vivificat, ita illo corpus Ecclesiae Auae spiritualiter informat, vegetat, et viviscat. Unde additur: In meaio seμtem candelabrorum aurereum',

nam Christus, in cujus persona Angelus animae S. Ioannis In- timct assistebat praesens, et haec ostendebat, est in medio Ecclesiae suae tanquam caput invisibile, illam regendo, vegetando, Vixi sicando, docendo, consolando, propugnando, amando, sicut caput est in medio colli, et sicut magister in medio discipulorum, Pater in medio siliorum, sponsus in medio Virginum, nex in medio subditorum, et dux in medio militum suorum; ita Matth. C. ult. dicitur: Ego vobiscum sum omnibus diebus usque ad consummationem saeculi. Angeli ejus etiam in medio sunt Ecclesiae tanquam administratorii spiritus , praeordinati a Deo ad nostram tutelam, salutem, et adjutorium , quorum omnium typus iste Angelus in persona Christi e

Nistens In modio septem candelabrorum aureorum. XX. Vestitum Podere et maecinetum ad mamillas dona aurea. Describitur hic consequenter iste similis filio hominis, qua descriptione revelatur nobis natura, et regimen Ecclesiae Catholicae, sponsae Christi; dicitur, quod ipsum viderit restitum podere , Ρoderis autem est vestis sacerdotalis, seu Alba, Diuiti by Cooste

26쪽

ωρ. I. r. Id. 13

pertingens usque ad pedes. Hac vesto significatur humanitas Christi, qua indutus se objecit oculis humanis, in similitudinem hominum lactus, et habitu inventus, ut homo, Pontifex, qui

posset compati in sirmitatibus nostris, et constitutus a Deo Ρatre sacerdos in aeternum secundum ordinem Melchisedech ose serens se semel Patri in cruce hostiam viventem, et quotidio pro nobis in sacrificio Missae. Sic Ecclesia catholica, quae est,

ut dixi, viva Christi imago, et idea prototypi sui Christi. Est

porro ornata podere, id est, dignitate, ac veste sacerdotaliusque ad thalos, quia sacerdotium non desciet usquo ad consummationem a aeculi. Per candorem hujus poderis significatur puritas conscientiae, et simplicitas mentis, humilitas spiritus, et castitas corporis, quae quatuor sacerdotium debent comitari. 23 Praecinctum ad mamillas Zona aurea , iustitiae et veritatis Jesu. Et erit justitia cingulum lumborum ejus, et s-des cin Ctorium renum ejus. Aurea, hoc est, propter justitiam et veritatem multa patietur ab hoc mundo, et taliquam aurum tu fornace probabitur. Eodem modo Ecclesia Christi sponsa ostpraeCincta, et quidem aa mamillas. Per praecinctionem enim ad renes restrictio carnis intelligitur, quae in veteri Testamento praecipiebatur; per praecinctionem au mamillas circa pectus restrictio mentis notatur, quae jubetur in novo testamento. Et

ea tanquam Zona aurea pretiosa et novo sponsam suam Ecclesiam ornavit, et circumcinXit. Ma th. Cap. 5. Audistis, quia dictum est antiquia : non moeehaberis: ego autem dico vobis rquia omnis etc. Vers. 14. M. Caput autem ejus et o illi erant e diuitanquam lana alba, et tanquam nisi et quia caput Sacerdolis et Iudicia decet habere canitiem maturitatis et sapientiae. dieitur iste similis stio hominis habere caput, et capillos Candidos tanquam alba lana, et tanquam nix. Ρer caput intelligitur Verbum Dei, aeterna sapientia; Candidum, prout ipsa humanitas Christi cum omnibus suis naturalibus facultatibua tanquam membris substat. Hoc autem caput dicitur esse candidum, sive habere canitiem, quia est aeternum, et ipsa Patris aeterna sapientia. Unde de Christo summo Sacerdo. te et Iudicε dieitur DanieI C. 7. n. s. Aspiciebam, donec throni positi sunt, et antiquus dierum sedit. Per capillos intelligulitur sancti et justi Dei, turba magna, quam dinumerare nemo Potest, ex omnibus gentibus etc. Capilli crescunt ex capite, et inhaerent illi, item sunt ornamentum capitis:

ita Sancti et justi Dei orti et fundati sunt in divina sapien-

27쪽

i4 Cap. I. r. I a.

tia, Capite Iesu Christo, et illi inhaerent per fidem, spem,

et cliaritatem, suntque ornamentum illius ad extra; glorifieatur enim Deus in sanctis auia, qui vicerunt per ipsum carnem, mundum, et diabolum, et pervenerunt ad regnum. Porro notantur esse capilli candidi in duplici disseretitia: ij tanquam lana alba; 2M et tanquam mae. Per candidos enim tanquam lana alba intelliguntur illi. qui venerunt eX magna tribulatione, ac toti sunt instar lanae in aquis inultis tribulationum, quae non poterant extingitere eorum charitatem. Item per candidos tanqu- Iana alba intelligi intur illi, qui quidem inquinaverunt se in luto hujus terrae per peccata mortalia, lavarunt tamen se cum Maria Magdalena et aliis, in aquis Iordania et poenitentiae, instar ovium, quae ante

tonsionem lavari solent. Per eanaidos tanquam nis denotantur virgines, et omnes. qui primam suam innocentiam ad sponsum auum Christum in coelum deportaverunt. Tales describuntur Apoc. C. 14. v. 5. qui sine maeula sunt, Sicuttiix: In his omnibus similis est mater nostra Ecclesia Catholica: et quidem ipsius caput invisibile est Christus Jesus. R quo ipsa, Ianquam ejus corpus, interius omnem plenitudinem gratia et veritatia accipit. Caput autem visibile est

continua auccessione summus Pontifex et Sacerdos, ex omnibus adsumptus, cum subordinatione ad ipsum; sunt etiam omnes Praelati, a quibus Ecclesia in terra gubernatur, et regitur. assistente ipsis gratia Spiritus Sancti per Jesum Christum. Canitiem aetatis hoc caput Ecclesiae habet, quia a Christo hucusque aemper fuit hoc caput Ecclesiae, et sue

cessione perpetua stetit, omnibus haereticorum confractis capitibus. Canitiem autem habet maturitatis, quia semper aanam, rationabilem, et Sanctam doctrinam tenuit, et ordinem pulcherrimum ita ceremonita, aliisque omnibus rebus sacris servavit Ecclesia Catholica. 4 oeuli sua tanquam flamma ignis; per quod significatur vivacitas intellectus incognitione veritatis, sicuti enim homo naturaliter habet d os oculos, dexterum, et sinistrum ; sic Christus perfectus Deus, et perfectus homo simul habe duos oculos simplicis. simos et acutissimos, qui sunt omnia scientia Deitatis et humanitatis, simplicia intelligontiae et visionis, quibus Omnia, tam naturalia, quam supernaturalia, tam bona, quam mala rerum omnium praeteritarum, praesentium, et suturarum intime perscrutatur . et videt. Et dextero quidem oculobi una, laonaqiae opera, sinistro vero malos, malaque omnia Diuitiaco by Corale

28쪽

Cap. I. r. Id. 15 intuetur. Ps. 33. Deuti Domini super jussos: et aurea sua in precea eorum. Vultus autem Domini super facientes mala, in verilat ae terra memoriam eorum. Unde additur: Tanquam flammia lynis, sicut enim stamina ignis horribile est aspectu elementum et simplex, probat, et separat aurum a luto, illuminat tenebras, et opera earum revelat; devorat, et penetrat omnia: Ita oculi Domini horribiles sunt, probant renes. Θt corda, o muta vident, tenebras, et tenebrarum opera illuminant, quantumvis occulta, et penetrant usque ad inferni novissima. SimilIimos oculos duos habet Sancta Mater nostra Ecclesia Catholica. Primus oeulus est virinus: Scilicet assistentia Spiritus Sancti. Hunc Oculum impetravit a Patre, et dedit sponsae suae Christus. Joati. Cap. 14. Et ego rogabo Patrem, et alium Paraclitum dabit vobis, ut mane

ut vobiscum in aeternum, Spiritum veritatis, quem mundus non potest accipere, quia non videt eum, nec scit eum. Vos autem cogit Oscetis eum; quia apud vos manebit, et in vobis erit. Alteroeulus est saera acrimura, sacrique canones, M. Patrum

seriρta, Concilia in Ecclesia celebrata, et Titeologia, aliarumque acientiarum. tain naturalium, quam supernaturali uin sontes

ad quae in desiniendis, et statuendis rerum momentis respicitur; et sunt oculi illi pulcherrimi veritatis et simplicitatis. cant. 4. Uuam pulchra es amica mea, quam pulchra est Oculi tui columbarum. Hi sunt duo oculi sponsae, in quibus

discernit bonum a malo; veritatem ut, errore; tenebras a

luce, et qui faciunt judicium, et justitiam et veritatem. Hi

sunt oculi, qui instar flammae ardentis omnes Occiderunt haereticos, et vicerunt diabolum, patrem mendaciorum, et draconem, et hestiam, et penetrant usque ad inserui novis

sima.

Vers. 15. Et pedes ejus similes aurichalco , sicut in ea-mino ardenti. Per quod signiscatur servor assectionis ad procurandum honorem Dei. et salutem animarum nostrarum, qui in

Christo quasi in sinitus suit, qui propter nos homines, et propter nostram salutem descendit de coelis: et triginta tres an non propter haec duo cucurrit in siti, et fame etc. Et calcavit pedibus suis torcular Ρassionis, et tribulationum. Unde Isa. Cap. 63. dicitur: Torcular calcavi solus, et de geratibus non est viginecum: Consequenter etiam per pedes intelligitur sortitudo Christi in arduis et adversia, et invicta patientia, quibus tanquani duobus pedibus omnes difficultates et advelaitates, quae in via vitae, maxime Passionis suae benedictae, illi Diuili od by Corale

29쪽

isi Cm. I. r. I a. obviarunt, et calcando transiit, et vicit. Unde etiam dicuntur: Similes aurichaleo, sicut in eamino araenti. Sicut enim aurichalcum durissimum sustinet omnem ignis ardorem; et quo saepius, aduritur, eo meliorem accipit colorem: Ita

Christi sortitudo et patientia et servor eluxit in ardore tribulationum et Passionis suae. Similiter pedes Ecclesiae sunt ferror affectionis existens in sanctis Dei ad propagandam salutem animarum; invicta item patientia et humilitas ipsorum, in quibus Ecclesia sustentatur, et ambulat post sponsum auum Christum, omnisque adversitas, et selicitas hujus mundi per haec duo, tanquam pedibus conculcatur. Hi pedes tanquam aurichalcum aurit sortissimi et durissimi in adversis et prosperis; ardent igne charitatis; ardent in ea. mino ignis tribulationum, et non comburuntur, sed probantur magis magisque post singulas tribulationes hujus mundi. carnis, et diaboli. Unde recto scriptura dicit: O quam apeciosi sunt pedes evangelizantium pacem, evangeligantium bona lM Et roae imus tanquam rox aquarum multarum: Per quam si grnificatur essi eaeia Verbi tum in praedicando, tum in corripiendo. Itaque vox Christi est praedicatio, ac sermo, et Evangelium ejus Sanctissimum, et efficacissimum; de quo Sanctus Paulus ad Haeb. Cap. 4. Vivus est enim sermo Dei, et efficax, et

penetrabilior omni gladio ancipitis et pertingens usque ad

divisionem animae ac spiritus, conlpagum quoque, ac me dullarum, et discretor cogitationum et intentionum cordis. De hac voce multa dixerunt Ρrophetae, vocantes eam Virgam, et spiritum oris sui. Haec vox est etiam Gratia Dei Christi illuminans et excitans, quae animae ad cor loquitur, tanquam vox aquarum mugiarum. Sicut enim aqua influit, et

mundat, et rigat et laeeundat spiritualiter. De emeacia hujus vocis, tanquam aquanum multarum dicitur Pa. 28. VOX Domini super aquas, Deus majestatis intonuit; Dominus auis per aquas multas. Vox Domini in virtute; vox Domini in magnificentia; vox Domini confringentis cedros. Et confringet Dominus cedros Libani. Et comminuet eos tanquam vitulum Libani; et dilectus quemadmodum situs unicornium. Vox Domini intercidentis flammam ignis: VOX domini con-eutientis desertum: et commovebit Dominus desertum Cades. Vox Domini praeparantis Cervos . et revelabit condensa . et in templo ejus omnes dicent gloriam. Similem habet v em Ecclesia, quae est UOX praedicantium, et clamantium in deserto hujus mundi: Haec vox est Verbum Diqitigod by Corale

30쪽

CU. I. r. I 6. 17 Dei expressum tam iii veteri, quam in novo Testamento Haec vox sunt des nitiones, et decreta Conciliorum ecclesiasticorum, et Canonum; item summi Ρontificia, et aliorum

Praelatorum, quibus fidelibus, et subditis suis loqui iuri Doliae voce dicitur Isaia 49. Et posuit os meum quasi gladium acutum: in umbra manus Suae Protexit me, et νοουuitine sicut sagittam electam: in pharetra sua ah scondit ine. Vers. 16. 7 Et habebat in Maetra stua stellas septem: Ρser

septem stellas intelligiti ir Universitas Episcoporum, qui di-euntur stellae, quia debent Ecclesiam illuminare vita pariter et doctrina. Dan. 12. Et qui ad iustitiam erudiunt multos, fulgebunt quasi stellae in Perpetuas aeternitates. Dicuntur autem in dextra Christi, quia sine eo nihil recte possunt operari. Ioann. IG. Sine me nihil potestis sacere. Item sunt in dextra eius: quia continentur sub ipsius potestate, qua hunc exaltat, et hillic humiliat, hunc elevat, et hunc projicit in terram, ut conculcetur ab hominibus sicut Christus dicto modo omnia continet in sua gratia et potestate, quae per dextram designatur; ita Ecclesia similiter habet deXtram, quae eat potestas summi Pontificis, seu iurisdictio universalis, et hierarchica , sub qua omnes ceteri Episcopi continentur. M Et ex ore ejus gladius utraque parte acutus exibat. Per i/lassivan designatur justitia, quod Christus judex constitutus est vivorum et mortuorum. Dicitur ex utraque yarte acutus ,

quia justus erit JudeX, non respiciens personam Regis, et pauperis, sed judicabit justos et impios, et reddet unicuique secundum opera sua. Notatur hic gladius eae ore exire; quia sententia judicis, ore profertur; ita Christus Matth. 25. Tune disecet Rex his, qui a dextris ejus erunt: Venite benedicti Patris

mei, possidere paratum' vobis regnum a constitutione mundi, esurivi enim, et dedistis mihi manducare: sitivi, et dedistis mihi bibere: hospes eram , et collegistis me, nudus et operuistis me: infirmus, et visitastis me: in carcero, et venis iis ad me etc. Et his, qui a sinistris erunt: Discedite a me maledicti in ignem aeternum etc. Similem gladium Ecclesia habet, quia Christus secit ipκam judicem controVersiarum, tam quae eirca justitiam quam sidem, certis temporibus oriuntur. Matth. 16. Tu es Petrus, et super hane petram aedificabo Ecclesiam

meam, et portae inferni non praevalebunt adversus eam; otquodcunque ligaveris super terram, erit ligatum et in coelia et quodcunque solveris super terram, erit solutum et in coelis. Judicat ergo Ecclesia res justitiae juNta SS. Canones, et