장음표시 사용
51쪽
18 De T= opis . Hieronymus qualis ea est epist. r. lib primi ad Heliodorum Monachum , quem ad solitudinem repetendam hor
uuid facis in turba , qui se s es 8 Est
hoc ego non integris rate , vel mercibus ,
nec quasi ignarus sultuum praemoneo ssed quasi nuper naufragio etesitas in litus doctus nauta timida nauigaturis voce denuntio. In illa aestu Charybidis luxuria salutem vorat et ibi ore vietianeo ad pudicitia perpetranda naufragia , Scylla ceu renidens , libido blandiatur : hic barbarum litus, Ko Diabolus pirata cum foci s portat vincula capiendis . Nolite credere , nolite esse s curi. Licet in modum stagni fui an
aquor arrideat: licet vix summa sacentis elementi spiritu terga crispentur Pmagnus hic campus montes habet; intus
inclusum est periculum, intus est hostis , expediteruaemes, vela suspendite: crux antenna figatur in frontibus. Tranquillitas ista tempestas est. Nihil quidem Allegoria suauius, &illustrius, temperanter , ac prudenter adhibita a vi antea de Metaphora dixeram et at eadem assiduitate vilescit, ac satietatem affert, nihilque est Alle. gorici styli affectatione putidius. I, lud quoque seruandum , Ut quo genero cceperis translationis, hoc desinas.
52쪽
cum initium a tempestate sumpserunt, incendio, aut ruina finiunt, quae est inconsequentia rerum foedissima. Non hene itaque dixeris armorum fluctibus Europam omnem ardere: sed agitari, concuti, iactari . Nec minus vitiosa est Allegoria , si obscuritate peccet , nam vertitur in AEnigma ; de quo plura. Vide, si lubet, apud Carbonem lib. pr. de Elocutione cap. II. , & apud.Ga, tum lib. 3. Rhet. caP. I 6.: nunc enim ad rem meam nihil Spingitas arbitror Pertinere.
De Periphrasi. CAPUT OCTAVUM. PERIPHRASIS b est oratio rem
simplicem assumptam Elocutione circunscribens: dicitur a Latinis Circumlocutio; nam circuitu quodam verborum
pluribus describit, quod paucioribus dici posset: ut cum in dum Elementum
dicimus pro mari, arvorum Sidera Profioribus, volucrum Reginam pro Αqub, Ia. Cum Antonomasia ferme , & Allegoria conuenit, pluresque alios Tropos complecti potest , si rem per varias translationes exprimat; quibus omni-
53쪽
aeo si careat, iam non Tropis adscribenda est, sed Figuris, ijs videlicet , quae valent ad orationem amplificandam . Sen. in Medea per Periphrasim Orpheum ita describit. Isis vocali genitus Camoena , Cuius ad chordas modulante plectro Restitit torrens , siluere venti δCui suo cantu volucris relicto Adstitit tota comitante ZIlua. Frequens est apud Poetas hic loquendi circuitus, frequentissimus apud Ouidium, nec raro ab Oratoribus adhibetur, sed aliquanto adstrictior. Iuuat ad ornandam , & locupletandam Orationem ; ad humilia dignius ex p licanda r ad turpia, & sordida , honestiori specie vestienda. Sed modus est adhibendus, ne migret in vitium, quod Perissologiam vocant , hoc est superfluam locutionem .
HΥPERBOLE est oratio , augendo,
vel minuendo sdem superans ' augendo ex. gr. Tigride Crudelior, durior . adamante , ardentior igne , ipsa morositate morosior , deformitate defodimior .
54쪽
. De Tropis. Ouid. Asperior reibulis , foeta trucis lentior ursa, Surdior aquoribus , calcato im mitior Θdro. in inuendo ex. gr. Pygmaeo minor, pia Μa leuior , momento breuior, Iro pauperior , leberide inanior , hoe est se Pentis exuuiis, ut veteri sertur adagio. Sen. r. de hoc orbe inferiori loquens.
Punctum est sad, in quo nauigatis, in quo bellatis, in quo Regna di ponitis , Festiuas ad minuendum Hyperboles adhibet Martialis in rus exiguum, quo donatus fuerat a Lupo lib. M. ep. 19.. Donasti Lupe rus sub urbe nobis: Sed rus est mihi maius in fenestra . Rus hoc dicere, rus potes vocare In quo ruta facit, nemus Diana . Arguta tegit ala quod cicada, uod formica die comedit uno, Clausa cui folium rosa corona estZ G. pari stylo in phialam ludit a Paulo missam lib. 8. ep. 33. Sed haec ioci gratiae caeterum 1eruanda in Hyperbole mensura, illiidq, maxime spectandum,
quousque rem attollere deceae vel deprimere , ne insanire videatur orator.
IRONIA est simulata locutio , qua propria verborum signiscationi contrariam sensum habet. Aliud itaq; verbis loquitur , longe aliud, immo,& oppinsitum innuit sensu: maxime vero pr B η nun
55쪽
nuntiatione dignoscitur, quae diuersam ab Oratione voluntatem ostendit : ut cum ignauum virum fortem, stolidum
sagacem per contemptum vocamus. Cic. in Cat. 2. o bellum magnopere pertimescendum, cism hanc it habiturus Catilina scortatorum cohortem pratoriam . Instruite nunc Uuirites contra hastam praclaras Catilina copias vestrapraesidia , vestrosque exercitAs. . .
In Pisonem triumphalis gloriae eontemptorem. Non est integrum Cn. Pompeio consillio iam uti suo: errauit enim rnon gustarat istam tuam Philosophiam. Ter iam homo stultus triumphauit.
Crasse pudet me tui . cuid est , quoaeonfecto formidolosissimo bello coronam
Elam lauream tibi tantopere decerni Φolueris d Senatu λ μ Serusii, V. δώ-telle, C. Cario , P. AFricane cur non hunc audistis tam doctum hominem , tam eruditum, priusquam in istum errorem induceremini λ& paulo inferius . Meditare quibus Orebis incensam illius cupiditatem comprimas , atque restringuas Caesaris scilicet triumphum cupientis) Valebis
apud hominem , volitantem gloria cinpiditate vir moderatus , CP constans , apud indotium eruditus , apud generum socer . Dices enim, ut es homo facetus , ad persuadendum concinnus , per-
56쪽
Ιroniae Antiphrasim Galli Rhetor annectit , quae est dictio contrarium significans , seu vox a contrario dicta . Sic Parca dicitur, quod minime parcat 3 lucus, quod minime luceat &c. Differt ab Ironia; quod non dissimulatione nititur , neq; voce pronuntiant:s contrarium significat, sed suis tam tum verbis , quorum est origo a contrario. Gn. Beda in libello de Tropis. Ultimo Tropis additur a pluribus 'perbaton , seu Transgressio, cuius est
vel perturbare verborum ordinem: Vt maria omnia circum pro circum omnia maria I vel unum , idemque Verbum
aliquo alio vocabulo interiecto. dimbdiare: ut Septem subiecta Trioni , hoc est subiecta Septentrioni , quae Omnia procul dubio lpectant ad Construetionis Figuras. Sed quam diuersa de Tropis occurrent
tum veterum, tum recentiorum scripta voluenti' sa)Nec mirum: nam vetii
stissimam esse constat ex Quintiliano circa Tropos inexplicabilem,&Gram .maticis inter ipsos ,& Philosophis pugnam et Quae sint genera , quae species , quis numerus , quis cui subi jciatur. Plures alij, alii pauciores esse volunt.bunt qui omnes unica Μetaphora con-
57쪽
ra Derropis . . . eludant i Aliqui Allegoriam non esse contendunt speciem Tropi ab alijs distinctam, Onomatopoeiam ali j a translatis excludunt , quam inter Schemata numerant: Periphrasim quoque , &Ιroniam Figuris malunt adscribi. Haec, aliaque huiusmodi dissidia nihil te moueant . μὰ Audi eiusdem Quintiliani sententiam . Non mutatur vocabulis vis rerum, σAcut homines si aliud a ceperunt , quam quod habuerant , n men , I dem sunt tamen et ita haec , de quibus loquimur, siue Tropisve Figuraiscentur, idem efficient , non enim nominibus profunt , sed esset ibus. Optimum ergo in his sequi maxrme recepta , er rem ipsam quocunque appellabitur nomine , intelligi. Illud Anterim ce tum sit, in tradendis de Arte dicendi praeceptis inutiles prorsus esse cauill tiones , quae nihil proficiunt ad instituendum Oratorem. Quod si te morantur Criticorum nugae , aut acutae Quaestiones oblectant , adi Ludovicum Carbonem , qui totam Artem orat riam prolixis disputationibus exambnauit . a Lib. 6. cv. pr.
58쪽
est ditendi forma arte nouata , sisve sermo dcommuni usu remot us . Diisert a Tropo, quod translationes necessario non exigit. Duplex est Figurarum genus. Aliae sunt Figurae verborum,aliae sententiaru.
varia dictionum, aptaque collocationeΡcox it, qua collocatione sublata tollitur , aut mutatur Figura .ex. gr. oe venit , sir vidit, ET vicit, Figura est CONIUNCTIONIS . Tolle particulas connectentes: iam si dicas venit, vidit, vicit, erit DISSOLUTIO. FIGURA SENTENTIAE est in absoluta jententia totius Orationis com formatio , vel est qua totam sententian aliquo animi motu asscit , ct exponit: haec itaque non verbis pendet, sed a sensu s illis enim immutatis, suam adhuc vim seruat. Verborum Figura sunt Orationis colores, pigmenta, cincinnis Figuraesententiarum nerui, tori, vires. Α t neque istarum, neque illarum certus est
59쪽
numerus,immo neque certa appellatio,& methodus , adeo ut rem hanc infinitam Tullius ca) appellarit. lit quidem,
elim varia sint hominum ingenia, di uersique affectus, a quibus diuersae, nouaeq; continuo produci Figurae post tint, quis earum summam subducat λ Nostrum tamen non e it omnes indagare, sed insigniores. In his praeterea distribuendis plerique Authores dissentiunt seandem enim Figuram ali j collocant inter ornamenta verborum , alij collo' cant inter Schemata sentcntiar ulIL. V Tum non repugnat unam , eandemq, Figuram ob diuersas rationes ad utrumq; genus reserri posie . Ita GRADATIO LX. gr. , ut ornamentum Orationis est , consistens in certa verborum collocati O-.
ne se se gradatim ne inentium,est Verborum Figura : ut vim habet exaggerandae rei,& Orationis amplificandae, spectat ad sente utiarum Figuras . Amphibia tamen haec Schemata , quae Vtriusque generis esse possunt, ad alterum tantum genus reducam , ne bis redcant in paginas. Adde nihil reserre, quomodo appellentur , aut ubi collocentur , si quid Orationi prosit apparet. Iam aggrediamur verborum Figuras, e quibus afferam Eloquentiae studiosis utiliores , ijs posthabitis, quae solent a Grammaticis
60쪽
EPETITIO est resumptio eiusdem
verbi in principio Aciforum, vel Membrorum Cic. in Cat. Nihil ne te a nocturnam prasidium palatis , Nihil Vrbis vigilia , Nihil timor populi, consensus bonorum omnium, Nihil hiemunitissimus habendi Senatus locus, Nohil horum ora , vultusque mouerunt λ. ' : CONVERSIO est iteratio ei demeterbi is sne, ex. gr. Populus Ro-
manus urcit , victiria vicit, vicit, Iiberalitate vicit . .
COMPLEXIO est, qua eandem di fionem repetit in principio, G sne, diuersis sententijs . Cic. de lege Agriiauis legem tulit ' Rullus. Uuis tribas fortitus est Z Rullus . decemviroδεreauit λ Rullus.
CONDUPLICAETIO est , qua his m
verbum geminat proxime: ut A se me adsum, qui feci. Cic. in Cat. PIuis , deponendam , sed mandam audaciam . Hor. o Cities csenes quarenda pecunia primum est, ' rus post nismos: vel post at i qua interie ta, in rea eandem sententiam: Cic iaForrom. , σ1raui doloret inuetu