Eloquentiæ preludia, seu compendium eorum, quibus institui, & exerceri solent, qui literis humanioribus dant operam, & rhetoricæ initiantur; Ex Aristotile, Tullio Quintiliano, alijsque probatis authoribus, a P. D. Demetrio Supensio cler. regul. barna

31쪽

8 De Studio Elocutionis. νriendos Authores ij legendi erunt, qu Aureo Seculo, quo maxime viguit, claruere. Sed horum primi, ut Ennius, Plautus , Cato de re rustica, Lucretius, antiquatis, & obsoletis verbis redundant. In Terentio etiam , ac Sallustio non nihil vetustatis aliqui deprehendunt. Nouissimi excellunt, Cicero, C. sar, T. Liuius, Cornelius nepos, Vbtruvius,Virgilius, Horatius, Tibullus. Catullus, Propertius,&Ouidius; quanuis hic , quod pauca quaedam nouauerit, non inserendus Aureis aliquibus videatur .

Tum seligantur e Seculis aliis praestantiores: ut ex Argenteo Q. Curtius, Valerius Maximus, uterq,Seneca, Rhetor, & Philosophus, Lucanus, Persius di Seneca Tragicus; cui quae Tragoediae adscribendae sint, quae alium authorem habeant, quaestio est inter Criticos, non tam facile soluenda. Et certe non eodem charactere scriptae videntur , ut docet Frarnabitis in easdem Trage dias , in Praefatione ad Lectores. Ex AEneo Seculo Fabius Quintili nus , Plinius maior ,& minor , Cornelius Tacitus, L. Florus , Martialis, Iuvenalis, Statius. ExFerreo Ausonius, Claudianus,Iustinus, Latinus Pacatus. Primores aliquot , di qui saepius habentur in manue fiam

32쪽

De Studis 1gloeu rionis se singulis AEtatibus decerpo , non din mero singulos; non enim Bibliothecae

indicem te XΟ.

At cum posteriores isti, qui post Αureum Sectilum scripsere, ad leuandam Latini Sermonis inopiam plura noua induxerint, si quae apud eos offenderis,

ab Antiquis minime Vsurpata, non statim ut barbara condemnes. quaedam enim necessario inuenta rebus nouis inuentis 3 & quae prius noua fuerant,Eruditorum calculis approbata,sam authoritatem, & ius antiquitatis obtinuere.

Nec ijsallentio,qui Latinam Elocutionem constare volunt puris putis Aurei Seculi reliqui js , ut quamlibet vocem Non ea natam AEtate proscribant. Vbi Aurea desint, Argenteis,sa haec deficiant AEneis uti licebit, S communi usu acceptis 2 nam Consuetudo , qua doctorum hominum consensu pendet, certissima es quendi magistra. Quintil. l. I. c.6. Thesaurus Linguae Latinae, & selecitiora Lexica peruoluenda erunt, quae germanas verborum significationes, e rumque Authores edocebunt. Inde proderit Synonymorum Sylvam colligere, ut Sermonis copia , facultasque pare tur; &ne pius, si eadem de re dicendum fuerit, eadem repetantur , quod vivum orationis Tautologiam vincant. At puerile studium fuerit, si te

33쪽

io De Studio glocutionis '. mere congesta Synonyma sine distri.

mine adhibeantur 3 non enim omnium ubique vis eadem est: quare ex multis idem significantibus eligentur nitidio ara, nobiliora, minusque vulgaria 3 & , cum in usum transserenda erunt, aptiora , quaeque rebus ipsis consentiant

vi lenia lenibus, grandia magnificis , tristia tristibus exprimantur. Quanuis autem plurimum intersie habere verborum delectum, misera tamen est eorum solertia , qui singula religiosius explorant, dumque hoc respuunt, illud non approbant , aliud elegantius, aliud numerosius vellent, nullique satis acquiescunt, dies perit,& opus. Omnia verba exceptis parum verecundis sunt alicubi optima ; nam 's hamilibus interdum, O vastaribus est opus . ab Sit suum itaq; vocibus pretium , sed non supra meritum vocum ci Curam verborum, remum volo esse selicitudinem.

ae .

34쪽

De opis . HDe his, quae spectant ad Elocutionisi Ornatum, & primo de Tropis .

opus.

vel sermonis a propria signi atione in alie

nam cum virtute mu-

eatio. Nihil igitur aliud est , quam verborum translatio ab ijs, quibus proprie conueniunt , significandis, ad alia, quorum propria non sunt: sed cum virtute ; idest cum aliqua proportione, conuenientia , & affinitat . .eX gr. Serenitas proprio pertinet ad Caelum, risus ad hominem e cum tamen inter serenitatem, & risum quaedam intercedat emicantis laetitiae conuenientia,serenitatem Cali risum dices, risum ipsum vultus serenitatem: Cae rerum D quamuis vocem pro alia temere ponas, erit omnino impropria ,& absurda translatio . Dicitur praere rea Tropus fieri debere cum virtute I

35쪽

ii De Tropis . hoc est, Vt vim habeat, vel supplendi proprium vocabulum , si dent , vel maiorem habeat significationem, aut fit decentius , & elegantius proprio

translat Um .

Undecim Tropi sunt. Metaphora , Synecdoche, Metonymia, Antono InR- sia, Onomatopoeia, Catachresas, Metam Iepsis,Allegoria,Periphrasis,Hyperbole,& Ironia . Alios ali j Tropos, plures alii numerant et nos istis contenti simus . , De Agetaphora.

pria signiscatione ad non propriam per similitudinem migratio . Virg. 3. Aineid. Eu alus forma insignis , viridique

itiuenta.

Viror non proprie iuuentutis est , sed herbarum et hunc tamen propter quandam similitudinem ad hanc aetatem Poeta transtulit; quod inter caete ras plena vigoris, quasi nobile germen virescere , & vernare videatur. . Hinc Similitudines implicitas Metaphora latere obserua,ad quas com fugiendo Metaphoricas translationes

facillime inuenius, cum sit nihil Simbiit

36쪽

quae sensibus occurrunt, po1sit deduci. Hac una certe Metaphoras Omnes Tullius complectitur lib. 3. de Oratore. Uua rum ego quid vobis aut inueniendi rationem, aut genera ponam ' Similitudinis est ad verbum unum contracta br

altas. .

Α Quintiliano, & alijs communiter

ad quatuor praecipua capita reuocari Metaphora solet. v . I. Deducitur . rebus animatis ad animatas : ut si conuitiatorem latrarer dicaI, loquacem garrire , quod pro prie de auibus dicitur : Si superbum . Leonem, persdam Vulpem appelles. Virg. r. AEneid.

Iustitiaque dedit gentes franare su

perbas . Huc eas etiam reduxerim Metaphoras, quae a sensibus corporis transferuntur ad animum e ut cum dicimus oculatissimum ingenium, caecam temerit lem, gustare literas, Occallescere viiijs, mores non bene olere , animo perspi-gere, obsurdescere aliorum consiliis , deuorare iniurias , iracundiam decO-

2. A rebus inanimatis ad inanimotas et ita saepius audies lacrymarum em brem , infortuniorum procellam , ni Meum florem, crastallinum amnem Ca luitur . a ...

37쪽

. Spinofar Erycina ferens in pectoreis

. Curas .

3. Ab animatis ad inanimatas: hine apud Tullium mutum forum, elinguem curiam, tecta lugere, inuenies, Ouid.

Fastorum.

Tota sitit tellus , raripiturque I es. q. AD inanimatis ad animatas , sic adamantinum pectuS , cor ferreum, to nare eloquentia , ardere cupiditate dicimus. Sen. in Thieste. met animus ira 3 feruet immensum

. Aliquot Metaphorae inueniendae rationes colligit Gallus. a Ea maxime

utilis est, quae translationes ab Artibus mutuatur, vel quae unius Artis propriae sunt ad alias Artes, aut Scientias trans serendo : ut historiam texere, poema procudere 3 VeI quae per corporis semsus ab Arte sunt, ad animum, ac mores deducendo: ut rude ingenium dedolare et mentem pramunire consilijs rimpetus animi legum retinaculis coemcere ; vel quae spectant ad Artes rebus . naturalibus adscribendo et ut , striata genae: frons arata rugis et pictum flosculis pratum. Hinc petita Metaphora Plinius Conuoluoli florem nullo odore , nec crocis intus, candidum, vocat natura rudimentum lilia face e condiase

38쪽

De Tropis . Isscentis a . Iuvabit itaque nosse Artium

inuenta, instrumenta, opera , ministerias tum propria vocabula, quae illis explicandis conueniant , haec enim translata elegantissimas Metaphoras , & Λllegorias dabunt, ad quas indagandas, ut excitentur Tironum ingenia . Oxemplis praeibo. -- Metaphorica translationes.

Ab Arte militari. Iurisprudentiae nomen dare .i. Iurist prudentia studio se addicere . Literario

Marte certare . Argumentorum telis confodere. Rebelles animos expugna re. Iram exarmare . De aliena inuidia

triumphare . Bellum voluptatibus imdicere. Militare pietati. Vir emeritae doctrinae . Non gregarius miles in Eloquentiae castris. Philosophorunia Antesignanus. Cic. de Legibus Do trinam ex umbraculis Erudi totum , otioque , non modo in Solem, atque

puluerem , sed in ipsum discrimen ,

aciemque perduxit. Idem pr. de oratore . Educenda inde dictio est ex hac domestica exercitatione, & umbratili , m dium in agmen, in quiverem, in cla morem, in castra , aciemque forensem . A Medica. Corruptos mores ad sanitatem per ducere . Doloris vulnus pendenti man

a Lib. II. natur. bist. c. s.

39쪽

ractare. Maerore tabescentem blandi Orationis pharmaco recreare. In per uicacia mala seueritatis antidotum adhibere. Languenti Patriae mederi . Insecta Rei p. membra resecare. Exul ceratum animum obsequi js delinire.

. Velis, remisque contendere. Honori suo velificari. Gloriolae auram captae re . Imperii clauum tenere. Aduersiae fortunae fluetibus iactari. Uapio cogitationum aestu fluctuare . Tranquil Iae vitae malacia frui. Ad scopulos dissicultatum allidi. Α primo Eloquentiae litore soluere. In priuatae quietis po tum se se recipere . cic. ad Atticum ι. 2. epist. 9. Male vehi malo alio gubernante , quam tam ingratis vectori-hus bene gubernare et vetitoribus metaphoricὸ pro civibus. Vectores proprie in re nautica sunt, qui naui aliena

vehuntur .

A Piscatoria , ct Venatoria.. Promissis inescare . Dolis irretire . Veritatem expiscari . Aucupari gratiam. Omnibus vestigijs aliquid indagare , pervestigare, odorari .. In paratos aliis casses inciderer .i. In fraudes.

alijs decipiendis instructas. Hamis aureis capere et hoc est pecuniis assequi optata, vel donis aliqMem sibi deuimoire. Plinius iunior hamata, & vis c

40쪽

De TroΝι- 3 νta munera vocat, quibus dator Iuerum quaerit, ut reserat maiora , quam dede-ω

rato

A Mercatura. Subducere vitae rationes. Foenerare beneficium amico . Mutuari laudes ab ' auis . Famam vitae impendio mercari. . Muneribus gratiam redimere. Lucrari animorum salutem. Eruditionis censurri augere. Exoticas doctrinae merces depromere. Se , suaque Venditare . Iura nundinari . i. Emere , vel vendere ,

Cic. Philipp. 3. Vna in domo omnes, quorum intererat , totum Imperium populi Romani nundinabantur . Uenales rabularum linguae . Eloquentiae V. institor et hoc est ostentator ex Quin- elliano lib. 8. C. Scripta redigere ad calculos. Cic.de Amicitra . Hoc quidemi est nimis exigue, & exiliter ad calculos vocare amicitiam , ut par sit ratio ac geptorum, & datorum. Pluribus nominibus alicui obstrictum e sie, .i.ρω- .mmum illi debere et nomina hoc loco idem, ac debita. Soluendo non esis , .i. paremgratiam referre non posse. Ab Agricultura.

Serere discordias . Ingenii sendum

excolere . Prauorum morum gramina

euellere , stirpes eradicare. Paginas doctis sudoribus irrigare. Teneris memtibus pietatem inserero. Sylvescens ub