장음표시 사용
101쪽
jucundam senectutem l Sed venio ad agricolas, ne a me
ipso recedam. In agris erant tum Senatores, id eSt senes';
siquidem aranti L. Quinctio Cincinnato nuntiatum est eum dictatorem esse factum, cujus dictatoris jussu magisteri equitum C. Servilius Ahala Sp. Μaelium regnum appeten-ltem occupatum interemit. A villa in Senatum arcessebantur et Curius et ceteri senes, ex quo qui eos arceSSebantll viatores nominati sunt. Νum igitur horum senectus mise
li rabilis fuit qui se agri cultione oblectabant Τ Μea quidemi sententia haud scio an nulla beatior possit eSSe, nequel solum ossicio, quod hominum generi universo culturat agrorum est salutaris, sed et delectatione quam dixi, et
Saturitate copiaque rerum omnium quae ad victum hominum,l ad cultum etiam Deorum pertinent; ut, quoniam haec qui
thus usod with haud scio,' nescio, dubito,' incertum.' The eXPreS-sion means that the writer is in
tho dependent sentenco fhould contain a negation Or not, Will depend on the faci, Whether the proposition Whicli is impliod in it is
positive Or negative. It is possibie, hoWever, that there might be SOmething looso in the use of this phraSe, for thoro is nothing in language Sovariabio as ins use of the negative. On haud scio an,' see My's Grammar, 1421.
102쪽
dam desiderant, in gratiam jam cum Voluptate redeamus. Semper enim boni assiduique domini referta cella vinaria, olearia, etiam penaria eSt, villaque tota locuples est: abundat porco, haedo, agno, gallina, lacte, CaSeo, melle. Jam hortum ipsi agricolae succidiam alteram appellant. Conditiora facit haec supervacanei etiam operis aucupium atque venatio. 57. Quid de pratorum viriditate aut arborum ordinibus aut vinearum oliatorumve spescie dicam lBrevi praecidam : agro bene culto nihil potest esse nec usu
uberius nec Specie ornatius, ad quem fruenduIn non modo non retardat, Verum etiam inV1tat atque allectat senectus.
Ubi enim potest illa aetas aut calescere vel apricatione melius vel igni, aut vicissim umbris aquisve refrigerari salubrius 8 58. Sibi igitur habeant arma, sibi equos, sibi hastas, sibi clavam et pilam, Sibi natationes atque cursus :nobis senibus ex lusionibus multis talos relinquant et tesseras; id ipsum utrum lubebit, quoniam sine his beataeSSe SenectuS poteSt. ecidiam) Succidia ab suibus caedendis; nam id primum pecus
Occidere coeperunt domini et ut servarent sallere ' Varro, L.L. 110.)Ηonce succidia' Would mean apioce of salted pig. Some sali pig
tus, in a letter of his, cited by
103쪽
i XVII. 59. Multas ad res perutiles Xenophontis libri
sunt, quos legite, quaeso, Studiose, ut facitis. Quam leopiose ab eo agricultura laudatur in eo libro qui est dei tuenda re familiari, qui oeconomicus inscribituri Atquelut intelligatis nihil ei tam regale videri quam studium agri colendi, Socrates in eo libro loquitur cum Critobulo,
Cyrum minorem, regem Persarum, praestantem ingenio
atque imperii gloria, quum Lysander Lacedaemonius Vir
i summae virtutis venisset ad eum Sardis eique dona a sociisl attulisset, et ceteris in rebus communem erga LySandrum
latque humanum fuisse, et ei quendam consaeptum B grum
diligenter consitum ostendisse. Quum autem admiraretur Lysander et proceritates arborum et directos in quincuncem ordines et humum subactam atque puram et SuaVitatem talis jactatis ' &c. Αs to tho
104쪽
odorum qui amarentur e floribus, tum eum dixisse, mirari se non modo diligentiam sed etiam sollertiam ejus a quo essent illa dimensa atque discripta; et ei Cyrum reSpondisse : Atqui ego omnia ista sum dimensus; mei sunt ordines, mea discriptio; multae etiam istarum arborum
mea manu sunt Satae. Tum Lysandrum intuentem purpuram ejus et nitorem corporis ornatumque Persicum
multo auro multisque gemmis diXisse ; Rite vero te, Cyre, beat iam ferunt, quoniam Virtuti tuae fortuna conjuncta est. 60. Hac igitur fortuna frui licet senibus ; nec aetas im-
Auro multi8que gemmi8J Compare the description of the dress of tho Perstans os rank in the Ana- basis of Xenophon, i. 5.
Ιn ali inesse expressions there is aform of the relative in the dependent clause ; for ne' is equivalentio ut non.' Ιt is tho hypothetical Se, e resSed in the dependent
clause, Os Whicli tho predication is made. It might bo urged that aetas' is ino subjoct of whicli issaid non impedit;' but thoro Would be no reat predication is
the sentence ended hero ; for ago is no impediment, ' is no complete proposition. Age is not painfes,Vis a complete proposition. Womust then add something to ageis no impediment, ' as, Dr inStance, age is no impediment to a man's Pursuing agricultural occupatious, whicli is tho moaning of the Sentenco in Cicero ; aud it Only re- mains to analyso it. The sentenceis equivalent to a man is not pre-
lendi studia teneamus. V In eitherform the subjunctive is used; and the subject is not age,' nor me, the nominative to impedimur e
tenemur;V We must resori totho direct proposition, Whicli contains the subject we' and iis pre-
105쪽
'edit quo minus et ceterarum rerum et In primIS agri rotendi studia teneamus usque ad ultimum tempus Senectutis. Μ. quidem Valerium Corvum accepimus ad centesimum annum perduxiSSe, quum esset acta jam aetate in lagris eosque coleret; cujuS inter primum et Sextum conisulatum sex et quadraginta anni interfuerunt. Ita quantum spatium aetatis majores nostri ad senectutis initium esse voluerunt, tantus illi cursus honorum fuit; atque ejus extrema aetas hoc beatior quam media, quod auctoritatis plus habebat, laboris minus. Apex est autem senectutis
auctoritas. 61. Quanta fuit in L. Caecilio biotollo lquanta in Atilio Calatino in quem illud elogium unicum :
plurimae consentiunt gentes populi primarium fuisse virum. Νotum est carmen incisum in sepulcro. Jure igitur gravis
another proposition, nec nobis impedimento est senectus,' ' Wheremo have two distinct propositions, whicli, is they follow one another, produco in the minu a conception, Whicli, in Whatover larm it is eX- preSSed, must involVe tWO propositions. The practicia conclusion isthis, that in suci, dependent Senten-ces as We have been considering, thematior of tho dependent Sentenceis tho subject of the discourse; and though it involves WOrds of predication, it does not contain adiroci affrination Or negation. M. Valerium Corvum J Ρlu
Second in B. C. 299, an intervat offori y-nine years. Some of the ΜSS. have vitam produxisse' Or vitam perduxisse.' Acta jam aetate' means adVanced in yearS. Quantum vatium J This seems
- in tertio gradu qui erant usque quinque et quadraginta annoS, ju- VeneS appellatos eo quod rem publicam in re militari possent juxare :
tos quod tunc primum Senescere
Liv. i. 26), a litie or inscription, as in this passage. In a PaSSage
in Lucretius iv. 376) it signifies a
106쪽
cujus de laudibus omnium esset fama consentiens. Quem virum nuper P. CraSSum pontificem blaXimum, quem pOS-tea M. Lepidum eodem tacerdotio praeditum vidimus luuid de Paullo aut Africano loquar, aut ut jam ante de Iaximo i quorum non in sententia solum, sed etiam in
nutu residebat auctoritas. Habet Senectus, honorata praesertim, tantam auctoritatem ut ea pluris Sit quam omnes adolescentiae voluptateS. XVIII. 62. Sed in omni oratione mementote eam me senectutem laudare quae fundamentis adolescentiae con
stituta sit. Ex quo efficitur id quod ego magno quondam
must bo derived hom the primary
Iure igitur, &c.J Τhis usage of the subjunctive after qui is oneof the niceties of the language
hicli requires explanation. The Sentence may be rendered,- With good reason then Was he QSteemed, is tho voice of ali mankind was unanimOus in his presse. V Thereis no do i that the clauso cujus' contains an implied assirmation,
but the Latin idiom has the poWeros expressing this indirectiy, and we can hardly do it, except byanother forni of expression. Is' mirat be used in this sentence aSit is in tho 1irst sentence of the
fosso ing chapter; eam . . . Senectutem quae . . . Constituta sit.''
Cicero might have expressed him-god in this form, cujuS de . . . erat consentiens, is jure gravis.''But then wo fhould have two distinct propositions. As it stands in the toxi the sentence is a simple proposition: jure gravis' erat), and the subject of the sentence is What sollows. For it should be observed, that a proposition itsolf, and suchis involvod in cujus ... eSSet,' &C., may be the subject Of another proposition. Such eXpressions as the follo Wing occur in Cicero Ad Q. Fr. 4): sint aures tuae quae id quod audiunt existimentur audire. There are many sentences in Whicli, is tho ΜSS. readings are right, it Would Seem almost a matter of indifferetice Or of chanco, Whicli ofino tWo forms a Roman writer Would prefer; Whether he would mine a positive assertion in tho relative clauso by the indicative, orpus it in an indirect form by tho
subjunctive. 18. Miseram-quae J Tho form dosonderet' is used in Such eX-ΡreSSionS, When a Speaker'S Wordsare thias cited, it matters notwhothor by himself or another. But even is the proposition Werestated in the direct form, it might be misera est Senectus quae Seoratione defendat.' The word oratione' has been suspected to boan error for canitie;' but the sus
107쪽
se oratione defenderet. Non cani, non rugae repente auC- toritatem arripere possunt; Sed honeSte acta Superior aetaSi fructus capit auctoritatis extremos. 63. Haec enim ipsal sunt honorabilia quae videntur levia atque communia, i salutari, appeti, decedi, assumi, dedisci, reduci, consuli; l quae et apud nos et in aliis civitatibus, ut quaeque optimel morata, ita diligentissime observantur. Lysandrum Lacet daemonium, cujus modo mentionem feci, dicere aiunt solitum Lacedaemonem esse honestissimum domicilium senectutis : nusquam enim tantum tribuitur aetati, nuSquam eSti Senectus honoratior. Quin etiam memoriae proditum eSt, quum Athenis ludis quidam in theatrum grandis natu Ve- nisset, in magno consessu locum nusquam ei datum a Suis civibus; quum autem ad Lacedaemonios acceSSiSSet, qui legati quum essent certo in loco consederant, conSurreXiSSe Salutari, &c.J It would bo
108쪽
omnes et senem illum sessum recepisse. 64. Quibus quum a cuncto ConsesSu plausus esset multiplex datus, dixisse ex iis quendam, Athenienses Scire quae recta essent, Sed facere nolle. Μulta in nostro collegio praeclara, sed hoc de quo agimus in primis, quod, ut quisque aetate antecedit, ita sententiae principatum tenet; neque Solum honore antecedentibus sed iis etiam qui cum imperio sunt majores natu augures anteponuntur. Quae Sunt igitur Voluptates corporis cum auctoritatis praemiis comparandae t quibus qui splendide usi sunt, ii mihi videntur fabulam aetatis peregisse, nec tamquam inexercitati histriones in extremo actu corruisse. 65. At sunt morosi et anxii et iracundi et di ficiles senes. Si quaerimus, etiam avari: Sed haec morum vitia sunt non senectutis. Ac morositas tamen et ea vitia
quae dixi habent aliquid excusationis, non illius quidem justae sed quae probari posse videatur: contemni Se putant, despici, illudi: praeterea in fragili corpore Ldiosa
omnis Offensio est. Quae tamen Omnia dulciora fiunt et moribus bonis et artibus ; idque tum in vita tum in scena
Collegio J Cato moans the college of augurs. Collegium' is a collective term , and it compriSesthose Who are collegae It is the abstraci term for an RSSOctation, and one of the terms Whicli signify an artificiat person, of Whichterms universitas' is the most extensive. Some of these collegia' were corporations more pro-
perly called artificiat persons), in
109쪽
CAP. XIX. 49 lintelligi potest ex iis fratribus qui in Adelphis sunt.
Quanta in altero duritas, in altero comitast Sic se res habet; ut enim non omne vinum, sic non omnis RetRSVetustate coacescit. Severitatem in senectute probo, Sed eam sicut alia modicam; acerbitatem nullo modo. Avaritia vero senilis quid sibi velit non intelligo. Potest enim quidquam eSSe absurdius quam quo minus viae restat eo plus viatici quaerere li XIX. 66. Quarta restat causa quae maxime angere atque sollicitam habere nostram aetatem Videtur, appropinquatio mortis, quae certe a Senectute non potest longe
l he ηρ- O miserum senem qui mortem contemnendam
esse in tam longa aetate non videriti quae aut plane negli-lgenda est, si omnino eXstinguit animum, aut etiam optanda, si aliquo eum deducit ubi sit futurus aeternus. Atqui tertium certe' nihil inveniri potest. 67. Quid igitur timeam, Si aut non miser post mortem aut beatus etiam futurus sumi Quamquam quis est tam Stultus, quam vi Ssit adolescens, cui sit exploratum se ad VeSperum eSSel victurum i Quin etiam aetas illa multo plureS quam nostra mortis casus habet; facilius in morbos incidunt adolescentes ; gravius aegrotant; tri Stius curantur. Itaquel pauci veniunt ad senectutem ; quod ni ita accideret, melius et prudentius viveretur. Μens enim et ratio et consilium in senibus est, qui si nulli fuissent, nullae omnino civitatest eSSent. Sed redeo ad mortem impendentem. Quod illudi est crimen senectutis, quum illud videatis cum adolescentia AdelphisJ In the play of Τerence called tho Adelphi. Potest enim quidquamJ It may
110쪽
esse commune 8 68. Sensi ego tum in optimo filio meo, tum in exspectatis ad amplissimam dignitatem fratribus tuis, Scipio, mortem omni aetati esse communem. At sperat adolescens diu se victurum, quod sperare idem Senex non poteSt. Insipienter sperat. Quid enim stultius quam incerta pro certis habere, falsa pro Veris i Senex ne quod speret quidem habet. At est eo meliore conditione quam
adolescens, quum id, quod ille sperat, hic jam consecutus est. Ille vult diu vivere ; hic diu vixit. 69. Quamquam, o Dii bonit quid ost in hominis vita diui Da enim supremum tempus: eXSpectemus Tartessiorum regis aetatem.
Fuit enim, ut scriptum video, Arganthonius quidam Gadibus qui octoginta regnavit annos, centum et viginti vixit. Sed mihi ne diuturnum quidem quidquam videtur in quo est aliquid extremum : quum enim id advenit, tunc illud quod praeteriit emuXit: tantum remanet quod virtute et
recte factis consecutus sis. Horae quidem cedunt et dies et men Ses et anni, nec praeteritum tempuS Unquam reVertitur, nec quid sequatur Sciri potest. Quod cuique temporis ad vivendum datur, eo debet esSe contentus. 70. Νeque enim histrioni ut placeat peragenda fabula est; modo in quocunque fuerit actu probetur; nec Sapientiusque ad Plaudite veniendum est. Breve enim tempus aetatis satis est longum ad bene honesteque vivendum. Sin processeris longius, non magis dolendum est quam agricolae
dolent, praeterita verni temporis Suavitate, aeStatem autumnumque VenisSe. Ver enim tamquam adolescentiam sig-ΜSS. havo id Whicli is, perhaps,