장음표시 사용
91쪽
destina colloquia nasci ; nullum denique scelus, nullum malum facinus esse, ad quod suscipiendum non libido voluptatis impelleret; stupra vero et adulteria et omne tale flagitium nullis excitari aliis illecebris nisi voluptatis. Quumque homini sive natura sive quis Deus nihil mentel praestabilius dedisset, huic divino muneri ac dono nihil esse tam inimicum quam Voluptatem. 41. Nec enim libidine dominante temperantiae locum eSSe, neque omnino ins Voluptatis regno virtutem posse consistere. Quod quot magis intelligi posset, fingere animo jubebat tanta incitatum aliquem voluptate corporis quanta pereipi poSset maXima: l nemini censebat fore dubium quin tam diu, dum ita gaui deret, nihil agitare mente, nihil ratione, nihil cogitationet consequi posset. Quocirca nihil esse tam detestabiis
tamque pestiferum quam Voluptatem: Si quidem ea, quum i major esset atque longior, omne animi lumen exstingueret. 'Haec cum C. Pontio Samnite, patre ejus a quo Caudino praelio Sp. Postumius T. Veturius consuleS Superati Siant, locutum Archytam Νearchus Tarentinus, hΟSpes noster, qui in amicitia populi Romani permanSerat, Se a majoribusi natu accepisse dicebat, quum quidem ei sermoni interfuisset Plato Atheniensis, quem Tarentum venisse L. Camillo Appio Claudio consulibus reperio. 42. Quorsus haec l Ut intelligatis, si voluptatem aspernari ratione et sapientia non pOSSemuS, magnam habendam Senectuti gratiam, quae
Plato J This visit of Plato to Tarentum, as determined by tho
nent may be Wrong about the timo of Ρlato's visit to Tarentum, butSOme Who have recently Writtentho liso os Plato limo said nothingof this positive affrmation. Quae esseceri oporteret.J Thisis generalty translatod, and thoro isno objection to the translation: w0 ought to seel greatly obligedio old ago sor making us seel noinclination to that which Wo ought not to dor' and the clauso that bogins With quae' is Sald to expreSs the reason of tho thing thatis asserted. But there is no logical conclusion in this sentence: the proposition is, that to old agothanks are due, to old age Which
92쪽
offecerit ut id non liberet quod non oporteret. Impedit
enim consilium voluptas ; rationi inimica est ac mentis, ut ita dicam, praestringit oculos, nec habet ullum cum virtute commercium. Invitus feci ut fortissimi viri T. Flaminini fratrem L. Flamininum e Senatu ejicerem Septem annis poStquam consul fuisset; sed notandam putavi libidinem. Ille enim quum esset Consul, in Gallia exoratus in convivio a scorto est ut seciuri seriret aliquem eorum qui in vinculis essent damnati rei capitalis. Hic Tito fratre suo cen-SOre, qui proXimVS ante me fuerat, elapsus est; mihi vero
et Flacco neutiquam probari potuit tam flagitiosa et tam perdita libido quae cum probro privato conjungeret imperii
XIII. 43. Saepe audivi a majoribus natu, qui se porro pueros a senibus audisse dicebant, mirari solitum C. Fabricium, quod, quum apud regem Pyrrhum legatus esset, audisset a Thessalo Cinea esse quendam Athenis qui se Sapientem profiteretur, eumque dicere omnia quae facere-takes aWay the inclination to dothat which we ought not to do.' 'It would be Very eaSy to Suy, magna habenda senectuti gratia, quae ossicit ut id, V &c.; but then quae essicit' Would contain a direct assirmation, Whicli malles thodisseretico belw00n this forin and the Other. An example will showhow eastly either form might taliotho place of the other : habeoque
senectuti magnam gratiam quae . . . RUXit. V De Sen. 14.)Notandam Νota' or censoria nota,' Was the technical tormio signify that a mari had fallen
Livy says, Patrum memoria institutum ferunt ut censores motis Senatu adscriberent notas. V Ηencetho term notare' is osten used
L. Flamininus is lold in Livy,
of tho Elder Cato, c. 17, and Lilaos T. Flamininus, c. Is ), With Somediscrepancies. Plutarch in the
ness,' we have a modern doctrine
93쪽
mus ad voluptatem esse reserenda; quod ex eo audientes Μ'. Curium et T. Coruncanium optare solitos ut id Samni
tibus ipsique Pyrrho persuaderetur, quo facilius vinci
possent quum Se Voluptatibus dedissent. Vixerat Μ'. Curius cum Ρ. Decio qui quinquennio ante eum conSulem se pro re publica quarto conSulatu devoverat. Νorat eundem Fabricius, norat CoruncaniuS, qui quum eX SURVita, tum ex ejus quem dico P. Decii facto judicabant esse profecto aliquid natura pulchrum atque praeclarum quod
Sua Sponte peteretur, quodque Spreta et contempta Volup- tate Optimus quiSque Sequeretur. 44. Quorsum igitur tam multa de voluptate 8 Quia non modo vituperatio nulla, sed etiam summa laus senectutis est quod ea voluptates nullas magno opere desiderat. At caret epulis exstructisque mensis et frequentibus poculis. Caret ergo
etiam vinolentia et cruditate et insomniis. Sed si aliquid dandum est voluptati, quoniam ejus blanditiis non facile
Tho doctrino is unsound in What-ever Way it is put. It is one of the many theories broached inmodern times, Which have been broached besoro, been tried, and limo falled. The nobis Roman
tion of his duty to dis for his
94쪽
obsistimus, divine enim Plato escam malorum appellat voluptatem, quod ea videlicet homines capiantur ut hamo pisces, quamquam immoderatis epulis caret Senectus, modicis tamen conviviis potest delectari. C. Duilium, Μ. F., qui Poenos claSSe primus devicerat, redeuntem acoena Senem Saepe Videbam puer; delectabatur crebro
funali et tibicine quae sibi nullo exemplo privatuS SumpS- erat: tantum licentiae dabat gloria. 45. Sed quid ego alios i Ad meipsum jam revertar. Primum habui semper
sodales. Sodalitates autem me quaestore constitutae SVnt,
sacris Idaeis Magnae Matris acceptis. Epulabar igitur cum sodalibus omnino modice, sed erat quidam servor aetatis, qua progrediente omnia fiunt in dies mitiora. Neque
enim ipsorum conviviorum delectationem voluptatibus corpori S magi S quam coetu amicorum et Sermonibus metiebar. Bene enim majores nostri accubitionem epularem amicorum, quia vitae conjunctionem haberet, con-ViVium nominarunt; melius quam Graeci qui hoc idem tum compotationem, tum concoenationem vocant; ut quod in eo genere minimum est id maxime probare Videantur. XIV. 46. Ego vero propter sermonis delectationem
times assumed a political character Cic. ad Q. Fr. ii. 3). Tho timowhen these clubs Were ostablishodis horo fixed by the occasion of the religious ceremontes of Cybele, tho Great Mother, being introducod at Rome. The story of the Μater Deum boing brought to Rome Dom Ρessinus in Phrygia, B. C. 203,
Mater Deum Was a Stone. The Megalesia or Μegalenses Ludi mere instituted in honour of the god-
95쪽
tempestivis quoque conViviis delector, nec cum aequalibus solum qui pauci admodum restant, Sed cum Vestra etiam aetate atque vobiscum: habeoque Senectuti magnam gratiam quae mihi sermonis aviditatem auxit, potionis et cibi sustulit. Quod si quem etiam ista delectant, ne omnino bellum indixisse videar voluptati cujus est etiam fortasse quidam naturalis motus, non intelligo ne in istis quidem voluptatibus ipsis carere SenSu Senectutem. Μe vero et magisteria delectant a majoribus instituta; et is Sermo qui more majorum a summo adhibetur in poculis; et pocula, sicut in Symposio Xenophontis est, minuta atque rorantia, et refrigeratio aestate, et Vicissim aut sol aut ignishpbernus. Quae quidem etiam in Sabinis persequi soleo, conviviumque vicinorum quotidie compleo, quod ad multam
noctem quam maxime POSSIImUS Vario Sermone producimuS.
47. At non est voluptatum tanta quasi titillatio in senibus. Credo : sed ne desideratio quidem. Νihil autem molestum
Nihil autem, &c.J The correctrondering of such an expressioncannot be too muta insisted on. Itis not correct to rendor it thus: nothing gives a man any patumhicli ho doses not Want. V ΝOnest molestum id quod non desi-doras V is good Latin, but it contains tho distinci negation, notWanting a thing. ' Tho original Sentence is a predication of an hypothetical sentenco : nothinggi Ves a man any troubio is ho does not feel the want of it. ' A littio further On Wo have an example Ofa sentence With the two direct propositions in it, non caret is qui non dosidorat, ' he whO does notDol tho want of a thing, cannot
96쪽
quod non desideres. Bene Sophocles, quium eX eo quidam
jam affecto aetate quaereret, utereturne rebus VenereiS;
Dii meliorat inquit: libenter vero istinc sicut a domino agresti ac furioso profugi. Cupidis enim rerum talium
odiosum fortasse et molestum est carere; satiatis Vero et
expletis jucundius est carere quam frui. Quamquam non caret is qui non desiderat. Ego non desiderare dico esse jucundius. 6 48. Quod si istis ipsis voluptatibus bona aetas fruitur libentius, primum parvulis fruitur rebus, ut diximus; deinde iis quibus senectus, Si non abunde potitur, non omnino caret. Ut Turpione Ambivio magis delectatur qui in prima cavea Spectat, delectatur tamen etiam qui in ultima; sic adolescentia voluptates propter intuens magis fortasse laetatur, sed delectatur etiam senectus procul eas Spectans tantum quantum sat est. 49. At illa quanti sunt, animum, tamquam emeritis stipendiis libidinis, ambitionis, contentionis, inimicitiarum, cupiditatum omnium, Secum eSSe Secumque, ut dicitur, viveret Si vero habet aliquod tamquam pabulum studii atque doctrinae, nihil est otiosa senectute jucundius. Mori paene videbamus in studio
say of a man, non desiderat,' thenit may be further sald, A non caret but theso are direct propositionS. The words cupidis - satiatis,' in this section 47), are capable of being transformed into equivalent expressions With qui' and a verb. Bona aetasJ The bona aetas,' as it is callod, is adolescentia; ' asold ago is callod a mala aetas' in a verse of Afranius, cited by Fulvio Orsini- Mala aetas nulla delinimenta
invenit. Tu none Ambivio J He was anaetor, WhOSe name appears in the didascaliae' of the plays OfTerence.
According to this passage he Wasa contemporary of Cato. Tho Andria os Tereiice Was frst actedat the Megalesia, B. C. 166, and the Adelphi, B. c. 160, at the funeralgames of L. Aemilius Paulus. Prima cavea J In the Doni partof the cavea.' Tho cavea ' Was the placo in a theatre in Whicti thespectators Sat. Comp. De A m. 7.
Emeritis stipendiisJ A man inold age is aptly compared to a
veteran Who has served his time in the army, and has retired. Mori paene J The collocation of the words in this passage is accord- ing to the emendation a Graevius.
a rarity. This Gallus is C. Sulpicius Gallus, Who served under
97쪽
dimotiendi caeli atque terrae C. Gallum familiarem patris tui, Scipio. Quoties illum lux noctu aliquid describere
ingreSSum, quoties noX OppreSSit, quum mane coepi SSeti Quam delectabat eum defectiones solis et lunae multo nobis
ante praedicere t 50. Quid in levioribus studiis sed tamen acutis 3 Quam gaudebat bello suo Punico Naevius i quam Truculento Plautus i quam Pseudolo i Vidi etiam senem
Livium, qui quum Sex anniS ante quam ego natuS Sum fabulam docuisset Centone Tuditanoque consulibuS, USque ad adolescentiam meam processit aetate. Quid de P.
Licinii Crassi ot pontificii et civilis juris studio loquar laut de hujus Ρ. Scipionis qui his paucis diebus Pontifex
Maximus factus est i Atqui eos omnes quos commemoraViliis studiis flagrantes senes vidimus. Μ. vero Cethegum quem recte Suadae in dullam dixit Ennius, quanto studio exerceri in dicendo videbamus etiam senem l Quae sunt igitur epularum aut ludorum aut Scortorum voluptates eum his voluptatibus comparandae 8 Atque haec quidem studia doctrinae. Quae quidem prudentibus et bene institutis
mentionsed in the text. The eX- pression fabulam docero' ' is saidos the poet Who Wrote the play and Iooked after iis gesting up. The
the true reailing. There is another instance in c. 17, atqui ego omnia ista.
Bene institutisJ Instituo, ' asit has been Hready obserVed, is Osten used as a tochnical term tosignisy the giving of elementarylegat instruction Dig. i. tit. 2. s. l. * 43), Servius plurimum eos de quibus locuti sumus audivit, Aomilius Ρaulus in tho Μacedonian War, B. c. I 68, and predicted anteclipse of the inoon to the army Liv. xliv. 37), tolling thom thalit Was a natural event, and merelycaused by the e th's sh ad OK. Aetitis IJ Lighter pursutis,l but stili such as inarpen the under-
bo inforrod that Naevius wrOte hisi poem on the Ρunic War When hemas an Oid man; and that tho Psoudolus and Truculentus Oft Plautus were among the poeUS late productionS. Livium,J Τhis is Livius Andro- nicus, a Greeli by birth, and the first writer of Latin plays. Hisi frst play Was acted B. c. 240, in the year of the consuls Who are
98쪽
pariter cum aetate crescunt, ut honestum illud Solonis sit, quod ait versiculo quodam, ut ante diXi, SeneScere Se multa in dies addiscentem ; qua voluptate animi nulla certe potest
. XV. 51. Venio nunc ad voluptates agricolarum quibus ego incredibiliter delector, quae nec ulla impediuntur senectute et mihi ad sapientis vitam proxime videntur
accedere. Habent enim rationem cum terra quae nunquam
recuSat imperium, nec unquam sine uiara reddit quod accepit, sed alias minore, pluumque majore cum fenore. Quamquam me quidem non fructus modo sed etiam ipsius terrae Vis ac natura delectat; quae quum gremio mollito ac Subacto SparSum Semen excepit, primum id occoecatum cohibet, ex quo occatio quae hoc emcit nominata est; deinde tepefactum apore et compressu suo dimndit et elicit herbescentem ex eo viriditatem; quae nixa fibris stirpium sensim adolescit, culmoque erecta geniculato
vaginis jam quasi pubescens includitur; e quibus quum
emersit, fundit frugem spici ordine structam et contra avium minorum morSus munitur vallo aristarum. 52. Quid ego Vitium ortuS, Salus, incrementa commemorem l . Satiari 9 delectatione non possum, ut meae Senectutis requietems oblectamentumque noscatis. Omitto enim vim ipsam omnium 'uae generantur e terra, quae ex fici tantulo grano aut ex acino Vinaceo aut ex ceterarum frugum ac Stirpium
institutus a Balbo Lucilio. ' Homeans Servius Sulpicius. Ρersons generalty Who had received a good foundation os learning Were said tobo bono instituti. 15. Nec-et This form of ex
pression Occurs again in this chal)ter: nec modico tepore caret,
99쪽
minutissimis seminibus tantos truncos ramoSque pro eat. Μalleoli, plantae, Sarmenta, ViViradiceS, propagines, nonnel ea emciunt ut quemvis cum admiratione delectenti Vitist quidem quae natura caduca est et nisi fulta sit fertur adi terram, eadem ut se erigat claviculis suis quasi manibus quidquid est nacta complectitur; quam serpentem multiplicit lapsu et erratico ferro amputans coercet arS agricolarum,l ne silvescat sarmentis et in omnes partes nimia fundatur.
1 53. Itaque ineunte vere in iis quae relicta sunt exsistiti tamquam ad articulos sarmentorum ea quae gemma dicitur,l a qua oriens uva Sese ostendit; quae et succo terrae etl calore solis augescens primo est peracerba gustatu, deindet maturata dulcescit, vestitaque pampiinis nec modico tepore caret et nimios solis defendit ardores. Qua quid potest esse tum fructu laetius tum adspectu pulchrius 8 Cujus quidem non utilitas me solum, ut ante dixi, sed etiam cultura et ipsa natura delectat: adminiculorum ordines,
capitum jugatio, religatio et propagatio Vitium, Sarmento rumque ea quam diXi aliorum amputatio aliorum immissio. Quid ego irrigationes, quid fossiones agri repastinationeSque proferam quibus fit multo terra secundior 8 54. Quid do utilitate loquar stercorandi i dixi in eo libro quem de rebus rusticis scripsi, de qua doctus Hesiodus ne verbum quidem secit quum de cultura agri scriberet: at HomeruS, qui
100쪽
multis, ut mihi videtur, ante seculis fuit Laertem lenientem desiderium, quod capiebat e filio, colentem agrum et eum
stercorantem facit. Nec Vero Segetibus solum et pratis et vineis et arbustis res rusticae laetae sunt, sed etiam hortis et pomariis ; tum pecudum paStu, apium examinibus, florum omnium Varietate. Nec consitiones modo delectant
sed etiam insitiones, quibus nihil invenit agricultura sol
XVI. 55. Possum persequi multa oblectamenta rerum rusticarum ; sed ea ipsa quae diXi fuisse sentio longiora.
Ignoscetis autem; nam et Studio rerum ruSticarum pro-VectuS Sum, et SenectuS eSt natura loquacior, ne ab omnibus
eam vitiis videar vindicare. Ergo in hac vita M'. Curius,
quum de Samnitibus, de Sabinis, de Pyrrho triumphasset,
conSumpSit extremum tempus aetatis ; cujus quidem ego villam contemplans, abeSi enim non longe a me, admirari satis non possum vel hominis ipsius continentiam vel temporum disciplinam. Curio ad sociam sedenti magnum auri ponduS Samnites quum attulissent, repudiati sunt; non enim aurum
habere praeclarum sibi videri dixit, sed eis qui haberent
aurum imperare. 56. Poteratne tantus animus non emcere ConsitionesJ Consitiones' is the planting of stocks or FOungfruit treos. Insitiones' is ingrafting, and perhaps pulting in eyesalso; both whicli operations Were