장음표시 사용
51쪽
l anto a to didicerimus quibus sacillime rationibus ingraves-
l contem aetatem serre possimus. CATO. Faciam Vero, Laeli, praesertim Si utrique Vestrum, ut dicis, gratum futurum est. LAEL. VolumuS Sane, ni Si molestum est, Cato, tamquam longam aliquam Viam conseceris quam
nobis quoque ingrediendum sit, istuc quo pervenisti videret quale Sit. III. 7. CATO. Faciam ut potero, Laeli. Saepe enim
i interfui querelis meorum aequalium-pareS autem, Vetere Droverbio, cum paribus facillime congregantur-quae C.
Salinator, quae Sp. Albinus, homines CqHulares nostri seret aequales deplorare solebant, tum quo in OluptatibuS care- irent sinς quibus vitam nullam putarent, tum quod Sperne-l rentur ab , a quibus essent coli soliti. Qui mihi non id
Videbantur accusare quod esset accusandum. Nam si idi culpa senectutis accideret, eadem mihi usu venirent reli- Quum-ingrediendum Rit Tho
reading qua' is properly rejected by Manutius and others Who have followod him. See Ingredior, Forcellini. Istue J The connexion of this Word istuc,' the place Where Fouaro,' With quo pervenisti,' and the use of the word isto' genorallyin this treatisse, Will shoW a careful
Latin. Est istuc quidem Laeli, aliquid, ' De Sen. 3,) refersto what Laolius had just said. omnes autem qui istinc veniunt ' Ad Q. Fr. 13 , says Cicoro to his
quod' sol lowed by carerent' depends partly on the oblique larin, Whicli is hero used in reporting the Words of Othors, and partly on the faci that quod carerent, ' &c., i Smerely the subjeci, and that thopredicate is in deplorare.' Theuso Of putarent' is also in accord- ance With a generat principie, by virtve of Whicli tho tonso of puto' in this instanco must follo that of tho verb, to Whicli it is subordinate.
52쪽
quisque omnibus majoribus natu, quorum ego multorum cognOVi Senectutem sine querela, qui se et libidinum vin- culis laxatos esse non moleste ferrent nec a suis despice- rentur. Sed omnium istiusmodi querelarum in moribus eSt culpa, non in aetate. Μoderati enim et noe dissiciles nee inhumani senes tolerabilem senectutem agunt; impor- tunitas autem et inhumanitas omni aetati molesta est. 8. LAEL. Est, ut dicis, Cato; sed sortasse dixerit quispiam tibi propter opes et copias et dignitatem tuam tolerabiliorem senectutem videri, id autem non posse multis contingere. CATO. Est iSiue quidem, Laeli, aliquid, Sed
nequaquam in isto sunt omnia. l l Ut Themistocles fertur Seriphio cuidam in jurgi siespondisse, quum ille dixisset
non eum Sua Sed patriae gloria Splendorem assecutum : nec hercule, inquit, si ego Seriphius essem, nobili S, nec tu, Si Atheniensis esses, clarus unquam fuisses. Quod eodem modo de senectute dici potest. Νec enim in summa inopia levis esSe Senectus potest ne Sapienti quidem, nec insipienti etiam in summa copia non gravis. 9. Aptissima omnino sunt, Scipio et Laeli, arma senectutis artes exercitationeSque Virtutum, quae in omni aetate cultae, quum diu multumque ViXeris, mirificos esserunt fructus, non solum quia nunquam deserunt ne extremo quidem tempore aetatis, quanquam id maximum est, verum etiam quia conscientia fel
iQui-non moleste ferrent Isthis sentenco causes any dissicul fy, it may be removed by considering that Cicero might have said quorum multos cognovi qui non quererentur, V and What follows Would have the fame form that it has
53쪽
l bono actae vitae multorumque bene factorum recordatiol jucundissima eSt. IV. 10. Ego Q. Μaximum, eum qui Tarentum recepit, adolescens ita dilexi senem ut aequalem. Erat enim in
illo viro comitate condita gravita S, nec SenectuS moreSmutaVerat; quamquam eum colere coepi non admodum
grandem natu, Sed tamen jam aetate provectum. Anno enimi post consul primum fuerat quam ego natUS Sum, Cumquel eo quartum consule adolescentulus miles ad Capuam profectuS Sum, quintoque anno post ad Tarentum. Quaestor deinde quadriennio post factus Sum, quem magi Stratuml 4. Eum qui-in illo J The frequent use of the form is qui 'l en tes a caremi reader to distinguisti the uso of is,' a Word ofl referetice, froin the demonstrative illo,' whicli potnis to the remoter Objeci, When contrasted with hic, 'which refers to the nearer; and whon it is nos contrastod withl hic,' it is stili used conformably to iis proper meaning to designatea person or thing emphatically. Aster speining of Q. M aximus a S illo vir,' that great man,' ho has presently occasion simply to referto him as the subject of his narrative, Whicli is done by the word
Quartum consuleJ Consul forino laurin timo. Quartum' is thewOrd nearly alWays used in inis
tho Monumentum A neyranum: Ρatritiorum numerum RHXi consul quartum.
plexing. Cato's quaestorsitis Wasin the consul sitis of M. Cornelius Cethegus, and Ρ. Sempronius Tuditanus, B. C. 204. The reading in the Variorum odition is, ad Tarentum quaestor; deinde aedilis, quadriennio post factuS Sum praetor; quem magistratum, ' &c. Cato WaS born B. C. 234, according to Cicero: he was with Fabius at Capua B. C. 214 ; Withhim again at Tarentum B. C. 209, according to Cicero ; quaestor B. C. 204 ; in B. C. l99 plebeian aedile; in B. C. 193 praetor in Sardinia; consul for thesirst time B. C. I95; and cenSor B. C. I 84. Manutius explains thoold toxt by referring quem magistratum' to the quaestor8his; for he rom ks, is CatO Were prae
he waS quaestor mitti Fabius at Tarentum B. C. 209, he was notquaestor in the consul Ship of Cethegus and Tuditanus. Besides
this, it is hard ly probabis that tho
tratum,' &c. The conclusion is
54쪽
gessi Consulibus Tuditano et Cethego, quum quidem ille
admodum senex suasor legis Cinciae de donis et muneribus fuit. Hic et bella gerebat ut adolescens, quum plane grandis esset, et Annibalem juveniliter exsultantem patientia sua molliebat; de quo praeclare familiaris noster Ennius :. Unus homo nobis cunctando restituit rem, Νon enim rumores ponebat ante Salutem. Ergo postque magisque viri nunc gloria claret.
11. Tarentum Vero qua vigilantia, quo consilio recepit lquum quidem me audiente Salinatori, qui amisso oppido fugerat in arcem, glorianti atque ita dicenti, Μ ea opera, Q. Fabi, Tarentum recepisti, Certe, inquit ridens, nam
nisi tu amisisses, nunquam recepisSem. Nec Vero in armis
praeStantior quam in toga, qui Consul iterum, Sp. Carvilio collega quiescente, C. Flaminio tribuno plebis, quoad potuit, restitit agrum Picentem et Gallicum viritim contra Senatus auctoritatem diVidenti; augurque quum eSSet,
Suasor legis Cinciae Suasor' is a term applied to one Who Spealis in favour os a law lex). Tho lex Cincia' was a plebescitum, enacted B. C. 204. Ιt took iis name Domitio tributio Μ. Cincius Alimentus. One provision of the lex forbade aperson to take any thing for plead-ing a cause Cic. De Orat. ii. 7l ;Liv. xxxiv. 4 . But it containsedother provisions with referenue togisis. The mattor is discussed by
emphaticalty to introduce What heis g0ing to say, the expression is idquo instituit docere sic;V in whicli casu ita' Would not be ad
et tamen sic a patribus accepi
55쪽
l dicere ausus est optimis auspiciis ea geri quae pro reii publicae Salute gererentur, quae contra rem publicam serrentur contra auspicia ferri. 12. Μulta in eo viro praeclara cognovi, sed nihil est admirabilius quam quomodo ille mortem filii tulit clari viri et consularis. Est in manibus laudatio, quam quum legimus, quem philosophum non contemnimus ΤΝec vero ille in luce modo atque in oculis ciVium magnuS, sed intus domique praestantior. Qui sermo i quae prael ceptat quanta notitia antiquitatist quae scientia juris: auguriit Multae etiam ut in homine Romano litterae. omnia memoria tenebat, non domestica solum sed etiam
externa bella. Cujus sermone ita tum cupide fruebari quasi jam divinarem, id quod evenit, illo exstincto sore
unde discerem neminem. V. 13. Quorsum igitur haec tam multa de Μaximo l Quia profecto videtis nefas esse dictu miseram fuisset talem Senectutem. Νec tamen omnes poSSunt esse Sci- piones aut Μaximi ut urbium expugnationes, Ut pedeStreSnaValeSVe pugnaS, Ut bella a Se geSta, ut triumphoS recor-
l the senate Were sald auctores fieri and thoir resolution Was an auctoritas' Cic. Brutus, c. I 4 .l Τhe meaning of the eXpression patres auctores fiunt' requires an
subject is nos Deo Dom dissicut ty, his viow of it may bo acceptod untila botter appenPS. Nihil admirabiliu8 quam qu0- modo tulit, J Μanutius remarks that this expression is inconsistent With tho rules of grammar. Ρerhaps the expression may nos ostenoecur. The question is is it should bo tulserit.' orelligi ves no VariouS reading. Iuris augurii IJ Somo ΜSS. have juris et augurii;' but Wemay Say jus augurium,' tho IaWthat rolated to augury, RS We Say jus pontificium,' tho branch oflaw that rolatod to tho duties and poWers of the pontifices. Thodistinction botwoon jus,' whicli in One of iis senses signifios law' generat ly, and leX,' a statute, an enaciment of the comitia, ought tobo distinctW apprehended. t in homine RomanoJ Fora Roma , V considering he waS RROman. V Quae tamen ut in malis acerbitati anteponenda ost ' Ad Q. Fr. 13 is similar, though notquite the Sume. 5. Ut urbium, &c.J The Word ita' is omittod in such cases asinis, and othors bilio it. Saepoincidunt magnae res ut discedendum sit ab amicis. V De Am. 20 γ
56쪽
dentur. Est etiam quiete et pure et eleganter actae aetatis lplacida ac lenis Senectus, qualem accepimus Platonis qui luno et octogesimo anno Scribens est mortuus; qualem l Isocratis qui eum librum qui Panathenaicus inscribitur lquarto et nonageSimo anno Scripsisse se dicit, vixitque lquinquennium postea; cujus magister Leontinus Gorgias rcentum et Septem complevit annoS neque unquam in suo is studio atque opere ceSSaVit. Qui, quum ex eo quaerere- tur cur tamdiu vellet esse in vita, nihil habeo, inquit, quod accusem Senectutem. 14. Praeclarum responsum et docto rhomine dignum. Sua enim vitia insipientes et suam culpam in senectutem conserunt; quod non faciebat is cujus imodo mentionem feci, Ennius : ἴSicut fortis equus, spatio qui saepe supremo λVicit Olympia, nunc senio confectu' quiescit. IEqui sortis et victoris senectuti comparat suam; quom quidem probe meminisse poteStis. Anno enim undevicesimo post ejus mortem hi consules T. Flamininus et Μ'. Acilius facti sunt; ille autem Caepione et Philippo
iterum Consulibus mortuus eSt: quum ego quidem v et 'LX annos natus legem Voconiam magna voce et bonis
cur ellet J Cur' is ono ofine conjunctions formed hom qui,' and in such a sentenco as this is followed by the subjunctive mood, as in this chapter : reperio qua
videatur ' sese also De Sen. 21;Do Am. 13, 21) : reasons for oldage being considered miserable Ι1ind to be Dur. Vicit Olympia, J Olympia istho accusative plural of Olympius,
and the construction is a Greehusage, like τα πάντα νικαν, μάχην
statod by the ancient authorities, but the generat object may bestated to be, to limit the amount of property that a WOman could take as heres. Gaius, ii. 274.) Τhearticio Lex Voconia in Smith sDictionary of Antiquities, by the author of this note, contains thereference to the authorities on this subjeci. Bonis lateribusJ With goodsides,' strong fides,' sound in
57쪽
lateribus suasissem. Annos LXX natus, tot enim vixit Ennius, ita serebat duo quae maXima putantur onera paUpertatem et Senectutem, ut eis paene delectari videretur. 15. Etenim, quum contemplor animo, reperio qUattuor cauSas Cur SenectuS miSera Videatur: Unam, quod
avocet a rebuS gerendis; alteram, quod corpus faciat infirmius ; tertiam, quod privet omnibus sere voluptatibus ;quartam, quod haud procul absit a morte. Earum, si placet, cauSarum quanta quamque Sit juSta unaquaeque
VI. A rebus gerendis senectus abstrahit. Quibus 8 Aniis quae juventute geruntur et viribus t Νullaene igitur
res sunt seniles quae vel infirmis corporibus animo tamen
administrenturi Νihil ergo agebat Q. Maximus i nihil L. PaulluS, pater tuus, Scipio, socer optimi viri, filii mei ΤCeteri senes, Fabricii, Curii, Coruncanii, quum rem publi-
pius admoneret voci laterique consulerem.' ' Os a person Who is
meari ed and panting the Italians s o' batto id fiatico.' FOrcellini. 6. An iis quae juventute seruntur et ηiribus IJ This is ino truo Order of the words, nos geruntur juventute et umbus, ' as in Ernesti. ' is the conjunction used in thesecond pars of a disjunctive queStion; and, When it stands thus atine be nning of a sentenco, it has reseretice to What has been statodbefore. Here the amrmation is, that old ago withdraws us hompublic assairs; whicli is lasso ed by the question Dom What' Θfollowed up by tho further queStion, Dom ali or Only hom,' &c. Compare, Anne eas quidem Vires,'&c. De Sen. 9.) The enclitic no' is used in direct interrogative Sentences, and is placed astor thoomphatic Word as, Nullaeno igitur,' &c. See Key's Latin Gram- mar, Interrogative Ρarticles L. Paullus, &c.J Scipio, one of tho spoakers in the dialogue, Wasthe younger Son Os L. Aemilius Ρaullus Who conquered Macedonia. He Was adopted by P. Scipio, theson of tho Scipio who defeesod Hannibal at Zama. Accordingly his complete name Was Ρ. Cornelius Scipio Aemilianus, the Word Aemilianus indicating his original gens. He Was called Africanus Minor todistinguisti him froni his grand- fallier by adoption. Quum-defendebant, nihil agebant IJ In such a case as this the indicativo with quum' marks distinctly an event contemporaneous With another. Quum contemploranimo, reperio ' Do Sen. 4); nocCESSare nunc Video quum bella non
58쪽
cam consilio et auctoritate defendebant, nihil agebant l16. Ad Appii Claudii senectutem accedebat etiam ut caecUS ESSet; tamen is, quum Sententia Senatus inclinaret ad pacem cum Pyrrho foedusque faciendum, non dubitavit dicere illa quae versibus persecutus est Ennius :Quo vobis mentes, rectae quae Stare Solebant Antehae, dementes sese flexere viai Θ
ceteraque graViSSime : notum enim vobis carmen est; et
tamen ipsius Appii extat oratio. Atque haec ille egit
septem et decem annis poSt alterum conSulatum, quum inter duos consulatus anni decem interfuissent, censorque
ante Superiorem consulatum fuisset; ex quo intelligitur Pyrrhi bello grandem sane fuisse: et tamen sic a patribus accepimus. 17. Νihil igitur afferunt qui in re gerenda
numerous examples in this troatisoand in tho Do Amicitia. In the
tus inclinaret non dubitavit, it is nos the writer's intention to main the words of Appius as immediatelyprompted by the Senate's opinion, but simply as deli vered during alimo When the senato Was inclinedio this opinion. Compare quum Vellem-tu Occurrebas' De Sen. I), whilo I Was in this dispositionos mind, yOu Occurred ' ; eo Sermone quem moriens habuit quum admodum senex esset ' De Sen.
9 . The principat uses of quum'with the indicativo and with tho subjunctive may be eastly collected by a diligent student, who will boassistod by Key's Latin Grammar, 1455. OL quom, ' &C. Illa quaeJ The juxtaposition of is' and qui' occurs so Osten, that
serve it. Cicero could certainly have usod ea quae' in this passage, but illa' is tho demonstrative in iis proper SenSe, and emphatic; Whichremark is made in ordor that suchsaSSages as this may not be allegedas eviderice of is' and illo' boingever used indisserently. Qui' may of com se refer to ille, ' as Woli asto is.' Tho distinction belweentho tWo could not be more clearlymarhed than in the expression : ad illa prima redeamuS, eaque ipsa concludamus' De Am. 26), Where ea' rofers to illa 'Nihil igitur asserunt, &c.J The
qui . . . negant ' contains as direct a negation, as is We were toWrite, qui hoc negant, ii nihil Ἀ-Drunt. V It is intended to assirinthat there are personS Who deny that old ago is erigaged in the administration os public assairs, andalso to amrm of such that thoirastirmation is nothing to the pur-poso. It is true that qui . . . negant, V having been enunciated as a proposition, becomes the subject of the Other proposition. But this is very disterent stom suta a sentence
59쪽
versari Senectutem negant; similesque sunt ut si qui gubernatorem in navigando nihil agere dicant, quum alii malos scandant, alii per soros cursent, alii sentinam eXhau
riant, ille autem clavum tenens quietus Sedeat in puppi.
Non facit ea quae juvenes. At vero multo majora et meliora facit. Νon viribus aut velocitatibus aut celeritate Corporum reS magnae geruntur, Sed conSilio, auctoritate, Sententia; quibus non modo non orbari, sed etiam augeri senectus Solet. 18. Nisi forte ego vobis, qui et miles et tribunus et legatus et consul versatus sum in Vario genere bellorum, ceSSare nunc videor quum bella non gero. At
Senatui quae sint gerenda praescribo et quomodo: Κarthagini male jam diu cogitanti bellum multo ante denuntio,
de qua vereri non ante desinam quam illam excisam eSSecognOVero. 19. Quam palmam utinam Dii immortales, Scipio, tibi reservent, ut avi reliquia S perSequare, CI US a morte tertius hic et tricesimus annus est: Sed memoriam illius viri omnes excipient anni consequenteS. Anno Inte
moria minuitur. Credo,' &C. Ruobjection is anticipaled. It is used De Sen. Il) both ways : At ita,' an anticipaled objection; At id
60쪽
latum, quum conSul iterum me consule creatus esset. Num igitur, si ad centesimum annum viXisset, senectutis eum lsuae poeniteret 8 Nec enim eXcursione nec Saltu nec leminus hastis aut cominus gladiis uteretur, sed consilio, iratione, Sententia. Quae niSi essent in senibus, non SUm- mum consilium majores nostri appellassent Senatum. 20.
Apud Lacedaemonios quidem ii qui amplissimum magis-
iratum gerunt, Ut Sunt, Sic etiam nominantur senes. Quod si legere aut audire voletis eXterna, maximas res publicas ab adolescentibus labefactas, a senibus sustentataS et reSti- tutas reperieti S.
Cedo, qui vestram rem publicam tantam amisistis tam cito λ
Sic enim percontantur, ut est in Naevii Ludo. Respondentur et alia et hoc in primis :
Ρroveniebant Oratores novi, stulti adolescentuli.
Temeritas est videlicet florentis aetatis, prudentia SeneScentis. VII. 21. At memoria minuitur. Credo, nisi eam eXer- ceas aut si sis natura tardior. Themistocles omnium civium jperceperat nomina. Νum igitur censetis eum, quum aetate proceSSisset, qui Aristides esset Lysimachum salutare solitum 8 Equidem non modo patres etiam et avos. Nec
De Sen. 7 ; De Am. 19 . In theeos novi qui sunt, sed eorum Sepulcra legens vereor, quod
Sentenco, num igitur hunc, num lΗOmerum . . . an in omnibus his' l